________________
મૃષા, ૪ અસત્યાઋષાએ ચારમાંથી પહેલી અને ચેથી ભાષા.. એલવી, તથા બે ભાષાઓ ન બેલવી છે ૪૧–૫૦ છે
કારણ પડયે તે ચારે ભાષા બેલવી પરન્તુ પ્રાણીને ઘાત થાય એવી ન લવી, તેમજ (પ્રાણને ઘાત કરનારી એવી) સત્યભાષા પણ સંયમરૂપી આત્માને ઘાત કરનારી છે માટે ન બોલવી. જનપદસત્ય-સમ્મતસત્યસ્થાપના સત્યનામ સત્ય – રૂપસત્ય - પ્રતિત્યસત્ય-વ્યવહારસત્ય-ભાવસત્ય–ગસત્ય-અને ઉપમા સત્ય એ ૧૦ પ્રકારની સત્યભાષા છે. ક્રોધથી–મનથી–માયાથી-ભથી–પ્રેમથી
ષથી–હાસ્યથી–ભયથી–અભ્યાખ્યાનથી–અને ૧૦મી ઉપ‘ઘાતથી એ ૧૦ મૃષાભાષા ન બોલવી. ઉત્પન્ન–વિગત“ઉત્પન્નવિગત-જીવ–અજીવ-જીવાજીવ-અનંત-પ્રત્યેક-અદ્ધ- - અને અદ્ધાદ્ધ એ ૧૦ મિશ્રભાષા છે. તે આમન્ત્રણ–આંસાપન-વાચના–પૃચ્છના-પ્રજ્ઞાપના-પ્રત્યાખ્યાની –ઈચ્છાનુલોમા- : અનભિગ્રહિત-અભિગૃહિત-શંસયકારી વ્યાકૃતા-અને અવ્યાકૃતા એ ૧૨ પ્રકારની અસત્યામૃષા ભાષા પ્રવૃત્તિધર છે(વ્યવહાર ભાષા છે. ત્રણકાળ-૩ વચનર-૩લિંગ પક્ષપ્રત્યક્ષમ-ઉપનીય.
૧ ભૂત ભવિષ્ય-વર્તમાન ૨ એકવચન-વચન-બહુવચન ૩ સ્ત્રીલિંગ, પુલિંગ, નપુંલ્લિંગ. ૪ દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત નહિ તે પક્ષ ય દ્રષ્ટિ સમક્ષનું ૬ ગુણપતયરૂપ જેમકે આ રૂપવાન છે.
