________________
૩૯
જેને સબ ધી સામાન્ય જ્ઞાન મેળવું છું અમો આજના જૈન ધર્મ માત્ર માન્યતાના અર્થમાં હમજીએ છીએ જનધર્મનાં સ્થાપક ઋષભદેવે તે વખતના લકાનું દુખ તેમજ અજ્ઞાન બને દૂર કર્યા હતાં અને એ બન્નેને વટાવી જઈ શકાય એટલા માટે સાયન્સ તેમજ આર્ટ, અધ્યાત્મવિદ્યા તેમજ યુદ્ધકળા શિખવ્યાં હતાં. હેમણે શિખવેલી ત્રણ વિદ્યાઓમાં પહેલો નંબર એટલે તલવારનો
હતયુદ્ધકળાનો હતો. આ બધી શાસ્ત્રમાં કહેલી વાત પરથી ' જ સિદ્ધ થાય છે કે, શબ્દશાસ્ત્રને આધારે ધર્મ, તીર્થ અને તીર્થંકર એ શબ્દોના જે અર્થ આપણે વિચાર્યા તે ખરા જ છે. - હું–વારૂ, “ધર્મ” શબ્દ કયા ધાતુ પરથી બનેલું છે ?
મિ, પાતક – એટલે ધારણ કરવું, પડતાં અટકાવવું, ધરી રાખવું ધર્મ એટલે તે કે જેને મનુષ્ય દેયમાં ઘારણે
' ' હું અને જે હેને હૃદયમાં ધારણ કરનારને ધરી
રાખે છે–પડતાં અટકાવે છે. એટલે કે એવી શ્રદ્ધા (Convic
tion) કે જે હૃદયમાં લાંબો વખત રહેવાથી શક્તિ રૂપ તે બને છે અને દુઃખરૂપ કે અજ્ઞાનરૂપ દશામાં ગબડી પડતાં
અટકાવે છે.
મિ. પાતઃ ——ારે એ વાત સ્વીકારવી જ પડશે. . ઋષભદેવને “ધર્મ” હૃદયમાં ધારણ કરવાથી કે ભૂખમરે, ' બીમારી, અજ્ઞાન અને પરતત્રતાએ સર્વથી બચવા પામ્યા હતા.
હ–અને વ્હારે હારે ભૂખમરે, બીમારી, અજ્ઞાન કે પરતંત્રતાની સતામણી વધી પડી હારે હારે એક નવા 2ષભદેવ–એક નવા spiritualised John Bull-એક નવા સમર્થ આત્મા–એક નવા “તીર્થંકર’ થતા. વારૂ, હમે ?'' અઢી હજાર વર્ષ પર થયેલા મહાવીર તીર્થકરનો ઇસાર કરી
