________________
* * જૈન દીક્ષા
બનવા જોગ છે અને એવાઓથી લેકે ઠગાય નહિ એટલા માટે, “મહાવીર પછી કે તીર્થંકર થશે જ નહિ એવું વચન મહાવીરના નામથી મહાવીરના સાચા મિશનરીએ લખવું પડયું હોય એ બનવા જોગ છે. આ અથવા એવા બીજાનેઈ કારણથી શુભાશયી આચાર્યોએ એક વાત ગમે તેમ લખવી પડી હોય તે છતાં વ્યાપક દષ્ટિ (Commonsense) વાળાઓએ હમેશ મહાવીરનાં Psychological Truths (માનસ શાસ્ત્રને લગતા સિદ્ધાંતો) પર જ દષ્ટિ રાખવી જોઈએ એ સિવાયનું : બધુ કાંઈ કાંઇ, હેતુથી–દેશકાળને અવલબીને–લખાયું હોય એ તેથી તે વ્યવહાર સત્ય હોય, નહિ કે નિશ્ચય સત્ય (relative, truths, not Absolute Truth). વ્યવહારમાં કોઈ વખત પિતાએ બાળક તેરફ સખ્ત થવું પડે અને કોઈ વખત કમળ થવુ પડે, પણ એ બન્ને વર્તન પાછળ નિશ્ચય સિદ્ધાંત એ છે કે પિતાએ બાળકની રક્ષા અને વિકાશ કરતા રહેવું.
મિ, પાતક–એ વાત અનુભવને માન્ય છે, અને હવે મને એક શાસ્ત્રીય કથનનો ખરો અર્થ સૂઝી આવે છે. શાસ્ત્રોમાં એક જગાએ મહાવીરના મુખમાં એ શબ્દ મૂક્યા છે કે જેનો અર્થ એવી છે કે, મહાવીર પછીના લેકે વત્ર અને ૩ થશે વક્રી એટલે જેનો હદયનો આયનો વાંકે છે તેવા, વક્ર આશય વાળા. વાંકા આયનામાં સુંદર ચીજનુ પણ પ્રતિબિબ વિકૃત દેખાય અને “જડે એટલે બુદ્ધિની બાબતમાં જડ, જેની બુદ્ધિ વસ્તુની આરપાર ન જઈ શકે તેવ, બુઠી બુદ્ધિવાળા અને એવા લેકે માટે જ—એમને ધીમે ધીમે કેળવવાના આશયપૂર્વક રચાયેલા શાસ્ત્રોમાં સ્વાભાવિક રીતે જ નિશ્ચય સત્યને ગૌણ રાખીને વ્યવહાર સત્યોને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવે એક જગાએ એમ પણ કહેલું છે કે, “બાલ, સ્ત્રી માટે પ્રાકૃત શાસે કરીયાં છે.” અમારા પડિતે આ કથનનો એવો અર્થ કરતા આવ્યા છે કે,
