________________
૧૦૬
જૈન દીક્ષ - આગળ વધ્યા હોત તે અવશ્ય જોઈ શક્યા હેત કે રાણીને સાળે એક ભૂત માત્ર હતું –એવું ભૂત કે જે હેને માને તે જે સતાવી શકે છે અને ન માને તે અસ્તિત્વ જ ધરાવતું ! નથી! પેલા છક્કડબાજ પાસે નહોતું કાંઈ લશ્કર, નહેતુ શસ્ત્રબળ કે નહોતું અસાધારણ અંગબળ પણ,-હતું માત્ર બાહ્ય દમામનું બળ. એ દમામ પિલે હતો–ઓળા હતા અને જે એને સાચી ચીજ તરીકે માનવાની ના કહેવા જેટલી જ ફક્ત એટલા સંકલ્પ જેટલી જ–તાકાદ તેઓ ધરાવતા હેત તે દાણ કાંઈ એમની પાસેથી જબરાઈથી તે લઈ શકાવાનું નહતુ. અને પાંચ-દશ માણસોને દાણ ભરવાની “ના” કહેતા જોઈને બીજા બધાઓ પણ હિમતવાન બન્યા હોત. પણ આપણે શું?”એ જ ઘર માર્યું છે! “બે ચાર આના ભરી દેવાથી કહાં આપણે મરી જવાના છીએ ?” એવા માનસવાળી પ્રજા જ “રાણીના સાળાને રાજાને બનેવી–બીજા અર્થમાં, પ્રજાને જ બનેવી–બનાવી મૂકે છે લક્ષ દેવા જેવી વાત તો એ છે કે બનેવી થવાની મહત્વાકાંક્ષાવાળાઓ, નિયમ તરીકે જ, સાળા બનીને શરૂઆત કરે છે! “સેવક બનવાથી જ સેવ્યપદ રહેલું થાય છે!..પણ હમારા યુવાન મળે તે “સેવ્ય” તેમજ સેવક બને ઢોગોને બદલે ભાગીદાર તરીકેના હક્કથી જ આગળ આવવું જોઈએ અને સઘળા દાણુ ઉઘરાવનારનાં ; 'ખીસ્સાં—અલબત્ત સરકારના સહકારથી જ તપાસવાં જોઈશે.
અને એમ કરવા માટે બેચાર યાદ કરવામાં પાંચ-દશ હજારને વ્યય પણ કરવા પિતપતામાંથી જ જોગવાઈકરવી જોઈશે. એ થેડા અંગત ખર્ચથી અને બેચાર કેસ જેટલી જ અંગત મહેનતથી લાખની રકમે બચી જવા પામશે અને એમાંથી , સુધાર કાર્ય તેમજ શિક્ષણ પ્રચાર કાર્ય અને મોટા પાયા પર
