________________
ઉપસહાર
૨૪૩
નહાતા. હેમની જડવાદી અસરે અટકાવવા માટે હેમનાથી ય વધુ વ્યાપક અને વધુ જોરદાર . ધર્મની જરૂર પડશે જ, કે જે ‘ધર્મ' જડવાદના ધરમાં ઘૂસીને ત્યાં પ્રકાશ પ્રકટાવી શકે. મિ. રા કહે છે તેમ, જ્યાં સુધી ધર્મ મુડીવાદીઓના હૃદયને આપણને હેમના શરીર કે નાણાંથી દ્વેષ નથી-હૃદયને તાડે નહિ, ðાં પેાતાનાં કિરણા ઘૂસાડે નહિ ત્યાં સુધી, ધર્માંગુરૂ અને શાસ્ત્રા બધું નિરર્થક જ છે અને ત્યાં સુધી જનતાની દૂરતા તથા તજ્જન્ય માનસિક અને શારીરિક વિકાશ દૂર થઇ શકવાના જ નથી. પણ તે કેમ બને? મુડીવાદીના હૃદયપત્થરને સારનાર ગજવેલની સાયડી ધગુરૂના હૃદયમાં હાવી જોઇશે. આજે તા તે બિચારા મુડીવાદીઓની કૃપા પર જીવનારા છે! તેથી, મુડીવાદીઓનાં સાધના છે, તે બિચારા સધાડાને છેડી પાતાના જ ફીરકાનાપણુ ભિન્ન સંધાડા સુધી ય નજર લખાવી શકતા નથી, તે સઘળા ફીરકા અને પ્રીરકા બહારની વિશાળ માનવષ્ટિમાં ‘રસ’ લેવાની તા એમને માટે આશા ય શું કરવી ? એમના ભકતે પણ એથી વધુ સારા કમ્હાથી હાઇ શકે ? શ્વેતામ્બર મૂર્તિ પૂજક ફીરકાના કલહની ચર્ચા પેપરામાં આવી ત્યારે સ્થાનકવાશી જૈન કા
ન્સના સેક્રેટરીએ જાહેર કર્યુ કે તેના વર્ગ તા- જૂદા જ હતા ! સ્થાનકવાશી માંહામાંહે લડી મરે કે એમના પર કાઇ બહારનુ આક્રમણ કરે તે -ખીજા ત્રણ ફીરકાઓને સ્નાનસૂતકે નહિ—એક તમાસા જોવાના મળે અને એમ જ . દિગમ્બરેશને કાઇ કાપી નાખે તે બીજાને જોવાના તમાસા અને પેપરામાં Sensation વાંચવાની મજા પડે ! આવા લેક હિંદુએ, મુસલમાન, ખ્રિસ્તી, આર્યસમા આદિનાં સંકટામા તેા લાગણી ( Sympathy ) અંતે સહાયક વૃત્તિ ધરાવી જ કય્યાંથી શકે? અને એવી જ રીતે
L
