________________
-
=
જૈિન શાસનનું સ્થાન અને અર્થ મહેને “ડે છે
૧૮૫
પણ કર્યા હતાં, શું આ જૈન યોદ્ધાઓ વનસ્પત્યાહાર પર જ લડી શકયા હશે ?” , .
“આપને આશય હું હમજી શકું છું. પણ ઢાલની બને બાજુ તપાસવી ઘટે. તે વખતના દેશકાળ, અમુક વર્ગના જીવનની જરૂરીઆતો, આસપાસની પરિસ્થિતિઓ વગેરે બધું વિચારવું ઘટે. હું એટલું તો સ્પષ્ટ જોઈ શકું છું કે જે કાળે શાસ્ત્ર લખાયાં તે કાળે તે પ્રદેશમાં મનુષ્યપ્રકૃતિ અસાધારણ નિષ્ફર –ર–બની હશે એમાં તો શક જ નહિ, કારણ કે એ શાસ્ત્રોમાં એક સાધુએ આહાર લેવા જતાં રસ્તામાં જોયેલા દસ્થ વર્ણન આપવામાં આવ્યું છે. એક આરોપીને પકડીને પોલિસ ગેટ પર લઈ જવામાં આવે છે. હાં, હેના માતા-પિતા- ભાઈ-ભોજાઈ–કાકા-કાકી-મામા-મામી––જુઆ-સાળા-બનેવીબહેન વગેરે સર્વને પકડી લાવી દરેકના શરીરમાંથી, માંસ કાપી ભેજી આરોપીના મહેમાં જબરજસ્તીથી મૂકવામાં આવે છે. અલબત્ત ઘણું લેકો આ દશ્ય જુએ છે પણ કંઇજ પેટેસ્ટ થવા પામતો નથી. એથી હમજાય છે કે કે માંસાહારથી તેમજ આવી જાતની ક્રૂરતાથી ટેવાયેલા હોવા જોઈએ. અને આટલી હદની ક્રૂરતાના જમાનામાં એટલી જ હદની અહિંસાની ઢાલ જવી જ પડે. Action (કાર્ય ન પ્રમાણમાં જ Re—action (પ્રતિકાર્ય) થવું ઘટે. આજનું આપણું વર્તન તે વખતના માંસાહારી વળણના આધારે
જવામાં આપણે ભૂલ જ કરીએ, તેમ તે વખતના વળણને રોકવા માટે ઇલાજ તરીકે ઉપદેશાયેલી હદપારની અહિંસાને પણ તે સંજોગો દૂર થયા બાદ વળગી રહેવામાં ય ભૂલ કરીએ. વર્તમાન સંજોગે, માનસશાસ્ત્રના સિદ્ધાન્તો અને વિવેક બુદ્ધિ એ ત્રણના સંયોગપૂર્વક જ આજની નીતિઓ ઘડાવી જોઈએ.”
