________________
૧૯૩
વર્તમાન દીક્ષા અને દીક્ષિતો લાગણીમાં ખેંચાઈ. વર્તન કરે છે હેનું જોવું સપાટી પરનું જ, હોય છે અને તેથી હેનું વર્તન પણ એક ક્ષણિક “ધમાલ” રૂપ જ થવા પામે છે. અને ગભીર આશયને સફલ કરવામાં અશક્ત નીવડે છે. ભલા હમે કહે છે કે કેપ્ટનની વાતો સાંભળીને સાધુઓ શરમાશે, તો હું પૂછું છું કે હમને હમારા જૈન ધર્મશાપર શ્રદ્ધા નથી?” . . મિ. પાતક મહારે આશય ન હમજી શક્યો, ' '
કાલે હમે જ હમારાં શાસ્ત્રમાંથી બે મિત્રોની વાત કહી હતી. ભલા એમાં દેવ શરમાયો હતો કે હુક્કર?”
તે હેકી ઉઠે કેમ જાણે એકાએક વિજળી ન પડી હોય ! . . . .
જ અને જાએ, મિ પાતક !” મોં આગળ ચલાવ્યું દોષ બે રીતે જ થઈ શકે છે. એક ઈરાદાપૂવક થતા , - દેપ અને બીજો કમઅક્કલથી થતા દોષ હમે અક્ત આપી શકે, ઈરાદો ફેરવી ન શકે. નાટકના તખ્તાપર મારામારી કે આગનો “સીન’ જેમાં પ્રેક્ષકે માનો કેઈ દયાથી પ્રેરાઈ એ આગ બૂઝાવવા સ્ટેજ પર દોડી ગયા હોય એમ કદાપિ સાંભળ્યું છે ? કેાઈ પ્રેક્ષક ખરે જ એમ કરી બેસે તે ઍકટરે તેમજ " પ્રેક્ષકે બન્ને મળીને હસશે–તે દયામૂર્તિની મૂખોઈ પર ! અને ' તે વખતે મૂળ નાટક કરતાંય જબરૂ નવું નાટક થઈ પડશે ”
એ હું સ્વીકારું છું” તે બોલ્યો “પણ આ આગ હવે તો એટલા મહેટા વિસ્તારમાં ફેલાઈ ગઈ છે કે હવે વધુ વખત પ્રેક્ષક તરીકે માત્ર જયાં કરવું એ મહને તે નૈતિક. ગુન્હો લાગે છે. આ વખતે તો જેનાથી જે બને તે તેણે કરી છૂટવું જોઈએ, ” :
નીતિવાદના એ ભ્રમ છે-માત્ર ભ્રમ છે!” મહેં કહ્યું 18 -
