________________
જેને સંબધી સામાન્ય જ્ઞાન મેળવવાનું ચાલુ રાખું છું. ૧૧૯
લેવાથી તથા મોટી જાહેરખબરે પેપરમાં આપવાથી કૃત્રિમ આબાદીનું પ્રદર્શન થઈ શકે છે અને ઉભા કરેલા લકમતથી લેને પણ મળી શકે છે. આ જાતના વેપલા” આખા દેશને અને ખાસ કરીને ધીરધાર કરનારાઓ તથા ખરીદ કરનારાઓને ભયરૂપ નથી એમ કહેવાની કોઈ હિમતે ધરી શકશે? છતાં પેપરમાં શું કે પુસ્તકમાં, શું, ભાષણમાં શું કે સાધુના વ્યાખ્યાનમાં શું, સરકારના મુખેથી શું કે પ્રજાના મુખેથી શું, વ્યાપારી વર્ગની છાતી ફુલાવનારા જ શબ્દ નીકળતા રહે છે અને વ્યાપારીપણાને “મહોડે ચડાવેલા” બાળક - માફક વધુ ને વધુ “બગાડવા માં આવે છે “સમાજ' શરીરના સાધુવર્ગ અને ગૃહસ્થ વર્ગ એવા બે કલ્પિત ભાગલા પાડવામાં આવે છે અને પછી બન્ને અંગોની, જોખમદારીઓ એકલા સાધુ વર્ગને માથે ધકેલી દેવામાં આવે છે–એમ કહીને કે સાધુઓનું તેમજ ગૃહસ્થવર્ગનું પતન ફક્ત સાધુવર્ગને જે અભારી છે. અને તે જ વખતે, ગૃહસ્થ વેગે તે પિતાની . મેળે પણ સુધરવું નથી અને સાધુના હાથે પણ સુધરવું નથી અને બહારનાઓના હાથે પણ સુધરવું નથી ! '
હું અને, મિ. પાતક, આ જાતને સમાજમાં જ પરણવું અને સમાજના સભ્ય હરકોઈ ભોગ બન્યા રહેવાની ચિંતા કરવી એ નવી પ્રજાને હિતકર–કે સહ્ય પણ—લાગે છે ? જે મંઅરશીપથી હિત એક પણ નથી અને અહિત સર્વ પ્રકારનાં અને સર્વ દિશામાં છે અને ઉપરથી ક્યારે અને કયા બેટા આપના ભોગ બની દડાવું નહિ પડે એ બાબતની પણ ખાત્રી નથી–એ મેમ્બરશીપને જ્ઞાનામિત ધિરજ માથી ધીમે રહીને–ગરબડ વગર–શાતિપૂર્વક પૂર્વક જમીન પર મૂકી દઈ કુદરતી માનવસૃષ્ટિ રૂપ સમાજના સ્વય બુદ્ધ મેમ્બર થવું એ વધારે ડહાપણભર્યું નથી શું હમારી “સાદી હમજને
