________________
૧૭૧
૪
જેન શાસનનું સ્થાન અને અર્થ મહને જડે છે. વખતે લખ્યાં કર્યું હોય તે સર્વ જહાં સુધી ન શિખવામાં આવે હાં સુધી જ્ઞાન થાય જ નહિ. પણ હવે હું આપના કથનનું સત્ય હમજી શકું છું. સાહિત્યને પાર નથી અને એક
એક કલ્પના પર બીજા હજારે નવરા ધૂપ જેવા પંડિતમાએ પિતાની કલ્પનાશક્તિનાં જાળાં નાખી સત્ય, કં૫ના અને કલ્પનાજન્ય કલ્પનાઃ ત્રણ વચ્ચેનો ભેદ દેખાવા જ ન પામે
એવી વસ્તુસ્થિતિ બનાવી મૂકી છે ચારિત્ર કે જે એક તાકાદા . છે ને નીતિવાદનું એક જાળું બનાવી દીધું છે ! એ પ્રતાપ જેમને ઘરબાર કે બધાને કરીથી છૂટકારો મળે છે અને છતાં એ ખાલી સમયને ભરવા જેમની પાસે ઉચ્ચ આશય જે કાઈ પદાર્થ નથી તેઓને છે. કે જેમણે પોતાની પંડિતાઈ બતાવવા માટે અને પૂજાવા માટે ગ્રથોના ગ્રંથ ભર્યા છે એને કેટલાકએ તો એટલેથી ન ધરાતાં શ્રીમંત ભક્તોના પૈસે બ્રાહ્મણ પડિતોને રોકી અભિપ્રાય વેચતા વેચાયલાઓના શબ્દોને પિતાનું સીલ મારી સેકડે ગ્રંથની જૈનાચાર્ય કૃત શાસ્ત્ર તરીકે ભરતી કરી છે. એ બધુ સાહિત્ય વાંચી જવામાટે– . મનનની તે વાતે દૂર રહી—દશ ભાવ પણ પૂરતા ન ગણાય પછી નિર્ણય અને વર્તનના સમયની તે વાતે શું કરવી ? અજ્ઞાનીઓના હાથમાં આવી પડેલે પૈસે અને ભૂખડુનાહીચમાં આવેલી લેખનકલા એ બન્નેથી પ્રગતિને જેટલું ખલેલ થયું છે તેટલું કઈ પરદેશીની તલવારથી પણ નથી થવા પામ્યુ-That's by the way. પણ, મિ. શે! આપણે વિચારી રહ્યા હતા કે જૈનશાસનનાં સઘળાં અંગ તંદુરસ્ત - હોય તો શાસન પ્રવૃત્તિઓ કેવા પ્રકારની હોઈ શકે ? એ પ્રશ્નની વિચારણાનો પ્રારંભ આપે મનુષ્યજાતિની બીમારીઓ અને ગુહાઓની યાદીથી કર્યો હતો.” '
“ઠીક યાદ કરાવ્યું, મિ, પાતક ! હમે “સુને ગાંગડે
