________________
14
જૈન શાસનનું સ્થાન અને અર્થા હુને જડે' છે
૧૪૯
પશુ સહાય ન સ્વીકારતાં—પાતે જ પોતાના ગુરૂ ખની મુક્તિરૂપી ભક્ષ મેળવી લીધા હતા એમનામાં એટલી હદની ખુમારી હતી કે એક વખત એક ગાવાળ ( ‘ ગાયા ’ ચારનાર, ધર્મગુરૂ ) એમને ત્રાસ કરવા લાગ્યા ત્યારે દેવાના રાજા ઈંદ્ર વજ્ર સહિત મદદે દોડી આવ્યા તે વખતે મહાવીરે એને અટકાવીને કહ્યું કે ‘ મદદ કાણુ-કાને કરી શકે તે બાબતને વિવેક શિખ અને ભક્તિની ઇચ્છા છતાં અપમાન કરનાર ના થઈ પડે ! મ્હને મ્હારા પર ગુજરતી ઘટનાની લહેજત લૂટવા એક્લા જ રહેવા દે !” અને ઈન્દ્ર-ભક્તિરૂપી ઝવેરાતથી લધાયલા એ મ્હોટા ખચ્ચર-વીલે મુખડે વિદાય થયા ! એથી ય વધુ ખુમારી મહાવીરમા હૈાવાના પુરાવા શાસ્ત્રીય નેાંધમાંથી એ મળે છે કે ‘ તે ઉદ્દીરણા કરતા ' અર્થાત્ સ કંટાને ટાળવા “કે સહન કરવાથી સંતુષ્ટ ન થતાં સટાને આવ્યાહન કરતા, મેલાવતા ! ”
,,
્
મિ પાતક ! હમારાં શાસ્ત્રની આ કથાએ મ્હારા એક છૂપા પ્રશ્નને ખુલાસા કરી નાખ્યા મુક્ત પુરૂષ કાંઈ પણ ધ્યેય વગરના—સુકાન વગરના હાય તો પછી એ જીવી કેમ શકે એવા એક પ્રશ્ન હંને મુઝવી રહ્યો હતા, પણ મહાવીરના
:
“ જનતા
2
* ઉદ્દીરાહાકલે, શ્રમ અથવા સ કટને આમ ત્રણ, શ્રમ અથવા સકેટના ખ્યાલમાત્રથી પણ ડરી જાય અને સ કટ આવ્યે ખાઈ જાય; ‘ શ્રાવક ' આવેલા સક્રેટને સહી લેવા પ્રયત્ન કરે; સાધુ’ હુ જૈન' સ કટ હામે દ્વેષની લાગણી વગર જ–ક્ષત્રિય માફક આનંદપૂર્ણાંક લડે; અને ‘દિગમ્બર' અથવા તત્ત્વવેત્તા સંકટને આમત્રે ! આ ભેદે નીતિવિષયક નથીઃ પ્રત્યેકની શક્તિને લીધે છે. આશા અને ‘ભય’ને ચિત્તમાથી સમૂળ ખાળી નાખવા માટે જ ઉદ્દીરણા કરાતી હાય. હિંદ શેાધવા નીકળનાર કોલમ્બસ અને ચુરપ-અમેકાને યુદ્ધના પડકાર કરનાર કૈસર : એમનાં એ ક્રૃત્ય ઉદ્દીરા’રૂપ
.
>
જ ગણાય.
'
