________________
જૈને સ મ ધી સામાન્ય જ્ઞાન મેળવવાનુ ચાલુ રાખુ છુ
૧૦૫
•
‘ મ્હારે શું” એવું કહેનારા લેકામાં એમ જ બનવું જોઈએ. મ્હને એક લેપ્રિય દંતકથા હમણાં · યાદ · આવે છે. એક મહત્વાકાંક્ષી મનુષ્યને ‘ રાજાના બનેવી' બનવાના દોહદ થયા. તેણે તે માટે એક સ્હેલા માર્ગ પણ શેાધી કહાડયા. સંકુચિત સ્વાર્થ અને ગુલામી માનસને · વારસા મેળવવા ભાગ્યશાળી થયેલા લેાકેાનું એક શહેર શેાધી વ્હેની બહાર પાતાના ભભકાદાર તબુ ઢાંક્યા અને શહેરમાં પ્રવેશ કરતા દરેક મનુષ્ય પાસેથી દાણ— Duty ’–માંગવા લાગ્યા અલખત તે રૂઆખથી માંગતા હારું ધણાખરાએ તે ચૂપચાપ દાણ ચૂકવી આપતા. ક્વચિત્ કોઇ પૂછવાની નકટાઇ કરતા કે દાણુ કાના તરફથી ઉધરાવવામાં આવતું હતુ, તે હેને મેવડી નટાથી જવાખ મળતેઃ ‘ રાણીના સાળા ' તરફથી ! અને રાજા કે રાણીનુ નામ જ હેના ગુલામી માનસને વધુ પ્રશ્ન કરતાં અટકાવવા બસ થતું કાઇને એવા તા પ્રશ્ન પણ થવા ન પામ્યા કે ‘પુરૂષને સાળા હાઇ શકે પણ સ્ત્રીને સાળા કેવા ?? અને ચિત્ કાઇને થયેા હશે તે! તેણે એ પ્રશ્નને એવા વિચારથી દાખી દીધા હરશે. કુમ્હારે શુ ? કાને નથી પડી તેા હને શું પડી છે ?” એમ કરતાં વિસા, મહીનાએ અને • વષૅ વીત્યા અને તે દર્મ્યાન એ · મ્હારે શું? ' નામની પ્રજાના લાખ્ખા રૂપિયા * રાણીના સાળા ના ખિસ્સામાં પડી કૂદાકૂદ કરવા લાગ્યા ! એમાથી એચાર લાખ રૂપિયા પડેાશી રાજાના મહેલમાં કૂદી પડયા—કારણકે તેણે આ, સેનારહિત · રાણીના સાળા ને પોતાનું લશ્કર ધીર્યું હતું ! અને એ જ લશ્કર વડે ‘ રાણીના સાળા ’એ
'
*
:
રાજા ને મ્હાત કરી, ભયભીત બનાવી, હેન્રી મ્હેનના હાથ મેળવ્યેા હતેા !...જે ઘેાડાઓને ‘ રાણીનેા સાળા હાઇ જ કેમ શકે ?.’ એવા પ્રશ્ન થવા પામ્યા હતા તે જો ‘આપણે શું એવા વિચારથી પેલા પ્રશ્નને દાબી દેવાને બદલે પ્રશ્નપરપરામાં
