________________
જૈન દીક્ષા
૪૮
•
}
લખ્યું તેઓ પણ દાષિત ન ગણાય, પરન્તુ તે કાળ માટે લખાયલુ તે કથન તે કાળ પસાર થયા પછી પણ લેાકા માનતા રહે ~અને ખાસ કરીને ધર્મગુરૂ મનાવતા રહે—એ જ મનુષ્યવિકાસને આધક છે. જે દેશમાં અથવા જે કાળે પાણીનો દુષ્કાળ હોય તે દેશ અને તે કાળના ધર્મ તરીકે એટલે કે વ્યવહાર ધ’ યા ‘નીતિ’ તરીકે—સ્નાન કરવાની મના કરવામાં આવે એ ઉચિત છે; કારણ કે શ્રીમા બધા સ્નાન કરે તે જનતા પીવાના પાણીના અભાવે મૃત્યુ પામે. પણ પાણીની એવી અછત ન ન હોય એવા દેશકાળમાં સ્નાનને પાપ હરાવી હેતની મના કરવામાં આવે તેા લેાકેાનાં તન તેમજ મન રાગી થાય જ. હા, જગલમાં સૂર્યપ્રકાશ નીચે અને ખુલ્લે શરીરે વસનાર મનુષ્ય જલસ્નાન ન કરે તે એને હરકત નહિ, કારણકે જલસ્નાનને બદલે તેથીય વધુ અસરકારક વાયુસ્તાન તથા સસ્તાનનો લાભ તે અવશ્ય લે ખાઉધરી અને સ્વાદુ જનતાને ધર્મનાં મુખ્ય અંગ તરીકે લાંધણ તપ લાખા ઉપવાસ ફરમાવવામાં આવે એ તદ્દન ઉચિત છે, કારણ કે તેથી અદરનો કચરા બળી જવા પામે અને જીભ એની મૂળ (normal) સ્થિતિમાં આવી જાય; પણ રાગ વગરના અને નિયમિત તથા સાદા ખેારાક લેવાની ટેવવાળા મનુષ્યાને ક્રૂરજ્યાત તપ—ખાસ કરીને લાંબા તપ–કરવાનું કહેવામાં આવે તેા તેથી, શારીરિક તેમજ માનસિક અશકિત જ પરિણમે. ‘લકીરના કીર’ બનવાથી—–જડ શબ્દને જ શ્રદ્ધાપૂર્વક પૂજવાથી— 'એવી જાતની ભકિત' શિખવવાથી જ ધર્મ અથવા ચૈતન્ય મરી જાય છે અને મનુષ્ય ખાખા રૂપે રહી જઇ સડે છે. હમે કહો યા ન કહો, માનો યા ન માનો, હિંદમા ધર્માં નથી જસડા છે; અને તેથી જ ‘સ્વરાજ્ય’ નથી, પરરાજ્ય છે. વારૂ, આજે કાખ શ્રાવક એકાદા વ્યવહારું સત્યની કાઇ વાત માનવા ના કહે અગર એનું ખંડન કરે તેા શુ થાય ?
Ο
