________________
જેને સબંધી સામાન્ય જ્ઞાન મેળવું છું
૫૧ પૂજક જૈન” નામથી ઓળખાય છે, જહારે બીજો ફીરક
તાઅર અમૂર્તિપૂજક અથવા “વેતામ્બર સ્થાનકવાસી નામથી ઓળખાય છે. મૂર્તિ માટેના મંદિરને બદલે શ્રાવકને ધર્મધ્યાન કરવાનું સ્થાન તેઓ રાખતા હાઈ તથા તે સ્થાનમાં જ હેમના સાધુઓ ઉતારે કરતા હોઈ એ પથનું નામ “સ્થાનકવાસી પડયું. શ્વેતામ્બર જૈન ઉપરાંત બીજાઓ પણ છે, જહેમને દિગમ્બર જેનો” કહેવાય છે. દિગમ્બર એટલે દિશારૂપી વસ્ત્રવાળે, નગ્ન આ વર્ગના સાધુ તદ્દન નગ્ન રહે છે તેથી તેમજ એઓ તીર્થંકરની જે મૂર્તિ પૂજે છે તે પણ નગ્ન હોવાથી એ પથના અનુયાયીઓ દિગમ્બર જૈન” કહેવાય છે. વેતામ્બર શબ્દ દિગમ્બરની અપેક્ષાએ બેલાય છે.
શ્વેતામ્બર સાધુ નગ્ન નથી રહેતા, પણ નગ્નતા ઢાંકવા પૂરતાં . એ વો–વેત એટલે રંગ કે ' ભભકા વગરનાં–પહેરવાની આવશ્યકતા સ્વીકારે છે. દિગમ્બરોનાં શાસ્ત્ર જૂદાં છે, અને
તાઅર શા કરતાં નિશ્ચય દૃષ્ટિબિંદુ તરફ વધુ વલણ ધરાવનારાં છે. સ્વાભાવિક રીતે જ આ કાળમાં દિગમ્બર (નગ્ન) સાધુની સંખ્યા અતિ અલ્પ છે-પાંચ દશ જેટલી. તે પથના શ્રાવકેની સંખ્યા લગભગ ૩ લાખ જેટલી હશે એ પથમાના કેટલાક ગૃહસ્થ ઉપદેશકનું કામ બજાવે છે અને તેઓ તા
અર સાધુઓ કરતાં પણ વ્યાકરણ, ન્યાય વગેરેમાં ઘણા પ્રવિણ હોય છે. જો કે સઘળા ફરકાઓમાં સામાન્ય વર્ગ તો સાહિત્ય અને ખાસ કરીને ધર્મસાહિત્યમાં છેક જ અજાણ છે સાધુઓ અને “પડિત’ જે કહે તે બધુ શાસ્ત્રવચન ! હુ કહી ગયો કે દિગમ્બર જૈન મૂર્તિ પૂજે છે, પણ તેઓ નગ્ન મૂર્તિનો જ આગ્રહ કરતા હોવાથી વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક વર્ગ સાથે વારવાર અથડામણમાં આવે છે. એ વર્ગમાં પણ, તામ્બર વર્ગની માફક જ, એક સુધારક થયો હતો, જેણે મૂર્તિ પૂજા
