________________
ધમ-શ્રદ્ધા
નથી. હીરા મોતી કે પન્નાની કિંમત સમજે પણ સ્વરૂપ ન સમજે, તે ઠગાયા સિવાય રહે નહિ. દરેક વિષયમાં ફળ સમજવાની સાથે સ્વરૂપનું જ્ઞાન પણ મેળવવું જ પડે છે: અન્યથા સમજેવું ફળ નિરર્થક જાય છે અગર અનર્થકર પણ થાય છે. ક્ષુધા અને તૃષા મટાડવી એ ખોરાક અને પાણીનું ફળ છે, એમ જાણ્યા પછી પણ ખોરાક અને પાણી કેને કહેવાય ? એનું સ્વરૂપ જે ન જાણે તે ખોરાક અને પાણીને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી અથવા તેથી વિપરીત વસ્તુને જ ખેરાક અને પાણી સમજી બેસે છે, તે કવચિત્ પ્રાણુને પણ નાશ કરનારે થાય છે. તેમ ધર્મના ફળ સંબંધી સંદેહ રહિત થયા પછી પણ ધર્મના સ્વરૂપનું યથાર્થ જ્ઞાન મેળવવું જોઈએ અને એ મેળવે તે જ યથાર્થ ધર્મની પ્રાપ્તિ કરી, તેનું દુર્ગતિથી બચવા સ્વરૂપ કે સ્વર્ગીપવર્ગને પામવા સ્વરૂપ યથાર્થ ફળ મેળવી શકે. એટલાજ માટે ધર્મના સત્યસ્વરૂપનું પ્રતિપાદન કરતાં શ્રી વીતરાગનું શાસન ફરમાવે છે કે
કેળળજ્ઞાનીઓના અવિધી એવા વચનના અનુસાર મૈત્રી આદિ ચાર ભાવનાઓવાળું જે પ્રવર્તન થાય છે તે ધર્મ છે અને એ વચનને અનુસારે મિત્રી આદિ ચાર ભાવનાઓવાળું જીવન જેઓ જીવે છે તેઓ યથાર્થ ધામી છે.
પ્રશ્ન ધર્મના સ્વરૂપ સાથે મિત્રી આદિ ચાર ભાવનાને શું સંબંધ છે?
ઉતર ધર્મના હેતુ, સ્વરૂપ અને ફળને સમજી જે સત્યનિષ્પથી તેનું સેવન કરવાને ઈચ્છે છે, તેનામાં મિત્રી આદિ ચાર ભાવનાઓ પ્રાદુર્ભાવ પામ્યા સિવાય રહેતી જ
ન થાય અનુસાર
અનુસાર
જનન એ
