________________
४२
-શ્રદ્ધા
ક્ષય થવાથી આત્માના સ્વપરપ્રકાશક ચૈતન્ય સ્વભાવના સંપૂર્ણ આવિર્ભાવ થવા, તેનું જ નામ કેવળજ્ઞાન છે. તે જ્ઞાન સ જ્ઞાનામાં મુખ્ય છે. તે ઇન્દ્રિયાદિની સહાયથી નિરપેક્ષ, સકલ વસ્તુઓને વિષય કરનારૂં તથા અસાધારણ છે: તેથી તેને આગમમાં કેવળ' (એક અથવા અસાધારણ) કહેવામાં આવેલ છે. પ્રકાશ-સ્વભાવવાળા આત્મા
‘આત્મા પ્રકાશ-સ્વભાવવાળા છે, એમ કેવી રીતિએ માનવું ’–તેના ઉત્તર આપતાં પણ, પૂ. કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્ય ભગવાન શ્રીમદ્ હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ ફરમાવે છે કે
આત્મા અસ ંદિગ્ધ સ્વભાવવાળા હાવાથી, પ્રકાશસ્ત્રભાવી છે. જો ઘટ પ્રકાશ–સ્વભાવી નથી, તેા અસંદિગ્ધ સ્વભાવવાળા પણ નથી. આત્માના અસ ંદિગ્ધ સ્વભાવમાં પ્રમાણ તે છે કે કોઈ પણ આત્માને હું છું કે નહિ ?’– એવા સંદેહ કદી પણ હાતા નથી. ‘હું છું’–એવું પ્રત્યેક આત્માને થતું સ્વસ ંવેદ્ય જ્ઞાન - અસંદિગ્ધ હાય છે અને તેજ આત્માના અસંદિગ્ધ સ્વભાવને સિદ્ધ કરે છે.
આત્મા જ્ઞાનસ્વભાવવાળા હૈાવાથી, પ્રકાશસ્વભાવવાળા છે. ઘટ જ્ઞાનસ્વભાવવાળા નથી, તેથી પ્રકાશ–સ્વભાવવાળા પણ નથી. આત્મા જ્ઞાનસ્વભાવવાળા નથી, એમ કાઈ રીતિએ કહી શકાય તેમ નથી; કારણ કે આત્મા જ્ઞાનસ્વભાવવાળા છે, એ વાત પ્રત્યેકને સ્વાનુભવસિદ્ધ છે.
જે, જે ક્રિયાના કર્તા હાય છે તે, તે ક્રિયાને વિષય
