________________
વિચાર અને વન
બાહ્ય વાતાવરણ ઉપર વિચારાની અસર મનુષ્યનું મન ખગીચા સાથે સરખાવી શકાય તેમ છે. તેમાં કાળજીપૂર્વક વાવેતર કરવાથી સારા વૃક્ષેા ઉગે છે અને બેદરકારી કરવાથી તેમાં નડતર રૂપ ઘાસ ઉત્પન્ન થાય છે. માટે પોતેજ પેાતાના અગીચાના માલિક છે’–એમ વિચારીને, કાળજીપૂર્વક સારાં ફળની પ્રાપ્તિ થાય તેમ કરવું જોઇએ.
૨૨૫
વિચાર અને વત્તન મને એક છે. જેમ વનને આજુબાજુના વાતાવરણ ઉપરથી કળી શકાય છે, તેમ મનુષ્યની માનસિક સ્થિતિ પણ બાહ્ય સંચેગ સાથે સંબ ંધ ધરાવે છે. દરેક મનુષ્ય જે અવસ્થા ભાગવે છે, તે પેાતાના વિચારને આધીન છે. આ કાયદા જીવનની દરેક ગેાઠવણમાં છે. ત્યાં અકસ્માતને સ્થાન જ નથી. સઘળાંએ પિરણામે આ કાયદાને અનુસરીને છે, કે જેમાં ભુલના સ’ભવ નથી, જેમને તાનું વાતાવરણ અનુકૂળ હેાય છે તેમને આ કાયદો જેટલા લાગુ પડે છે, તેટલેાજ પ્રતિકૂળ વાતાવરણથી ઘેરાયેલાઓને પણ લાગુ પડી શકે તેમ છે.
મનુષ્ય એક અપેક્ષાએ પ્રગતિશાળી પ્રાણી છે અને તેથી જ્યાં તે છે ત્યાં તે આગળ પ્રગતિ કરવાનું શીખવાને માટે નિર્માયલા છે: અને તેથી અમૂક સચેાગે! પસાર થયા પછી બીજા જે સંચાગેા ઉભા થાય છે, ત્યાં તેને વિશેષ રીતિએ આધ્યાત્મિક પાઠો શીખવાનું મળે છે.
મનુષ્ય બાહ્ય સાગા સાથે ત્યાં સુધી જ અફળાય છે, કે જ્યાં સુધી તે પેાતાની અયંતર થિતિને આળખતા નથી. એળખાણ પડયા પછી તા તે પેાતાના સંયેાગે ઉભા કરવામાં પેાતાની જ માલિકી ધરાવે છે.
૧૫
