________________
સૃષ્ટિ-ર્રા
પ્રત્યક્ષથી નાસ્તિકા જ્યારે જીવને પ્રત્યક્ષ કરી શકતા નથી ત્યારે તેને ઉત્પન્ન થવાની તા વાતજ કયાં રહી ? જ્યાં લુગડાંજ ન હેાય ત્યાં તેને પહેરવાની વાત તેા હાયજ ક્યાંથી? ચક્ષુ આદિ કાઇ ઇન્દ્રિય દ્વારાએ આત્મા પ્રત્યક્ષ થતા નથી પણ ચેતના દ્વારાએ થાય છે, એમ નાસ્તિક કહેવા જાય તા ઇન્દ્રિયપ્રત્યક્ષ ઉપરાંત અતીન્દ્રિય પ્રત્યક્ષની સત્તા તેને સ્વીકારવી પડે છે. અને તે તેના મતથી વિરુદ્ધ છે. પદાર્થો ભિન્ન ભિન્ન છે માટે જ પ્રમાણે। ભિન્ન ભિન્ન માનવા પડે છે. જગતમાં જો બધાજ પદાર્થો એક સરખા હેાત, તા તેનું જ્ઞાન કરનાર પ્રમાણ એકજ હાત: પણ પદાર્થો ભિન્ન ભિન્ન છે, માટે તેને જાણુવા માટેના પ્રમાણ પણ ભિન્ન ભિન્ન માનવા પડે છે. જીવ, સ્વર્ગ, નરક, પુણ્ય, પાપ આદિ અતીન્દ્રિય અને પરાક્ષ પદાર્થો છે, તેથી તેનું જ્ઞાન કરવા માટે અતીન્દ્રિય અને પરાક્ષ પ્રમાણ પણ માનવું જ જોઈએ. અતીન્દ્રિય પ્રમાણ માન્યા વિના પાંચ ભૂતાના સયાગથી જીવ ઉત્પન્ન થાય છે, વિગેરે વાતા કરવી એ સ્વ–વચન વિરાધી છે. જેને ઘરની બહાર પગજ ન મૂકયા ન હેાય તે કહે કે નદી કીનારે ઘી ગેાળના ગાડા લુંટાય છે, એને અ લેાકેાને ઠગવા સિવાય બીજો શું હાઇ શકે ?
૧૦૩:
પ્રશ્ન॰ આત્મા સબંધી વેદાંત દર્શીનની માન્યતા શું છે?
ઉત્તર॰ વેદાન્તી નાસ્તિક કરતાં પણ એક ડગલું આગળ વધે છે. નાસ્તિકા કહે છે કે જે આંખે દેખાય તેજ માનવું. જ્યારે વેદાંત દનના પ્રતા કહે છે કે જે આંખે દેખાય છે તેને જ ખાટું માનવું.
