________________
સૃષ્ટિ-કર્તા
૧૭. રક્ત અને પિતાનું વીર્ય, એ જીવરૂપી બીજ હોય તેજ, કાર્યકર થાય છે. બીજ સ્વયં વૃક્ષરૂપે પરિણમે છે, તેથી વૃક્ષ અવસ્થામાં બીજને જેમ વૃક્ષથી જુદું પાડી શકાતું નથી, તેમ આત્મ પ્રદેશે સ્વયં શરીરના પ્રત્યેક ભાગમાં ગોઠવાઈ ગયેલા હાવાથી શરીરથી જુદા પડી શકતા નથી. એજીનડ્રાઈવર એજનમાં હોય છે, તે પણ જેમ તે તેનાથી જુદે છે, તેમ શરીરરૂપી એજીનને સંચાલક જીવરૂપી ડ્રાઈવર પોતાના લક્ષણે વડે શરીરથી જુદો છે. છતાં તે શરીરમાંજ હોવાથી તેને શરીરથી જુદે જાણવામાં આવતો નથી. શરીર આદિ પદાર્થો અમૂક સમયે ઉત્પન્ન થયા એવી કલ્પના થઈ શકે છે, પરંતુ આત્મા ક્યારે ઉત્પન્ન થયે, એ કલ્પના થઈ શકતી નથી. એજ એમ સાબીત કરે છે કે આત્મા અનાદિ છેઃ અનાદિ એટલે વસ્તુ, વિદ્યમાન હોય છતાં કદી ઉન્ન થયેલી ન હોય. જીવે અથવા આત્મા એવીજ વસ્તુ છે.
પ્રક્ષ૦ સંસાર પરિભ્રમણ સકારણ છે કે જીવની માફક સ્વયંસિદ્ધ છે?
ઉત્તર જે વસ્તુ સ્વયંસિદ્ધ હોય કે નિષ્કારણપણે થયાજ કરતી હોય, તે વસ્તુને રેકવાને કેઈ ઉપાયજ નથી. જે વસ્તુ કારણને લીધે થતી હોય, તેને અવશ્ય રોકી શકાય. છે. કારણું બંધ કરે એટલે કાર્ય આપોઆપ બંધ થઈ જાય. ચકલી બંધ કરે એટલે પાણી આવતું પોતાની મેળેજ બંધ પડી જાય. જે વસ્તુ કઈ વખત થતી હોય અને કોઈ વખત ન થતી હોય તે વસ્તુ કારણ જન્ય જ હોય છે. જે કારણ વગર થતું હોય તે સદાકાળ થયાજ કરવાનું અથવા તેનું અસ્તિત્વજ
