________________
શ્રદ્ધા
૧૦૯.
માનવદેહ સિવાય મેક્ષ છે નહિં અને માનવદેહ છે ત્યાં સુધી એને ટકાવવા માટે પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને વનસ્પતિ પણ હયાત હાવાં જ જોઇએ. એમાંથી એક પણ વિના મનુષ્ય જીવી શક્તા નથી. તેથી મેાક્ષે ગયેલા જેમ અનંતા સિદ્ધ થાય છે, તે એ જ આધારે સંસારમાં રહેલા પણ અનંતા જ સિદ્ધ થાય છે. શાસ્ત્રો કહે છે કે એ બધાને રહેવા માટે ચૌદ રાજલેાકથી અધિક કાઈ ખીજું સ્થાન નથી. અને જઘન્યમાં જધન્ય શરીરની અવગાહના આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગથી ઓછી નથી. શાસ્ત્રથન મુજમ અનંત શરીર જ આ જગમાં છે નહિ. તે પછી અનંત જીવા રહે છે ક્યાં ? કહેવું જ પડશે કે—અસંખ્યાતા શીરામાં, સંસારમાં રહેલા અનતા જીવાને એ અસંખ્યાતા શરીરમાં જ રહેવાનુ છે. એથી સિદ્ધ થાય છે કે—એક શરીરમાં અનંતા જીવ રહે છે. એક શરીરમાં જો અનતા જીવ માનવામાં ન આવે તે! આ સંસારનું અસ્તિત્વ જ ટકી શકે નહિ.
?
6
અનંત જીવાને ધારણ કરનાર શરીર માત્ર વનસ્પતિકાચનું જ માનેલુ છે અને તે યુક્તિથી પણ સિદ્ધ છે. અનંતકાય વનસ્પતિનું એક વિશેષણ ‘છિન્નહદ્દા । ' છેદાયા છતાં ફરી ઉગે ’ એવું છે. અનંતકાય સિવાયની કાઇ પણ વનસ્પતિ એવી નથી કે—જેને છેદી નાંખ્યા પછી પૃથ્વીપાણીના આશ્રય લીધા વિના ઉગી શકે. · કુ ંવારનું પાટુ'' જમીનમાંથી ખોદી કાઢી, શીંકે મૂકી, એમ ને એમ રાખવામાં આવે, પૃથ્વી—પાણી વિગેરે કાઈ પણ ચીજના આશ્રય ન મળે તે પણ ઉગે છે. બટાકાના અનેક કકડા કરી નાખવામાં આવે,
6
