________________
૧૪
ધર્મ-શ્રવા
કિન્તુ સ્વરૂપ માત્ર દર્શાવવાના આશય છે અને એ સ્વરૂપદર્શન જેમ નિશ્ચય મતે સત્ય નથી, તેમ વ્યવહારનયના મતે અસત્ય પણ નથી. માત્ર ભક્તિ માટે વપરાયેલી છે, તેથી તે ‘અસત્યામૃષા ’ નામની ચતુર્થાં ભાષા સ્વરૂપ છે. રાગદ્વેષ જેમના ક્ષીણ થઈ ગયા છે, તેવા શ્રીવીતરાગપુરૂષા સમાધિ કે એધિને આપતા નથી, તા પણ તેમની પ્રાર્થનાથી તે અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય છે, તેથી તે મૃષાવાદ પણ નથી. ચિન્તામણિરત્નાદિને રાગ દ્વેષના અભાવ છે, તે પણ તેની ભક્તિ કરનારને તે અવશ્ય ફળે છે, તેમ શ્રી વીતરાગ પણુ રાગદ્વેષરહિત હૈાવા છતાં, તેમની ભક્તિ સમાધિ અને એધિને આપનારી અવશ્ય થાય છે. સર્વનું તાત્પર્ય એ છે કે-યદ્યપિ તે શ્રીવીતરાગ ભગવન્તા આરાગ્યાદિને કે એધિ–સમાધિ આદિને પેાતે વીતરાગ હાવાથી આપતા નથી, તેા પણ ‘મને આરોગ્ય, એધિ અને સમાધિ આપે’–એવી જાતિના વાકય પ્રયાગાથી અપૂર્વ ચિન્તામણિકલ્પ મહાભાગ એવા તે શ્રી વીતરાગ ભગવન્તાની આરાધના અર્થાત્ સન્મુખ વૃત્તિ થાય છે, તેમના ઉપકારનું સ્મરણ થાય છે તથા ધિ અને સમાધિ આદિની પ્રાપ્તિમાં તેઓ પ્રધાન નિમિત્ત છે, તેનું સતત ભાન જાગ્રત રહે છે; તેથી તે જાતિના ભક્તિસૂચક વાકય પ્રયાગા અત્યંત આવકારદાયક છે : એટલું જ નહિ કિન્તુ બાધિ આદિ પરમાર્થ સદ્ગુણાની પ્રાપ્તિની ભાવના ટકાવી રાખવા માટે એ સિવાય અન્ય કાઈ પ્રધાન માર્ગ છે નહિ. સમાધિ અને એધિ આદિની પ્રાર્થના માટે શ્રી વીતરાગની વારંવાર પ્રાથના એ પ્રધાન અને મૂખ્ય માર્ગ છે. તેના અર્થ એ છે કે-યદ્યપિ એધિ અને સમાધિ આદિની
