________________
પ્રશ્ન- મિથાદષ્ટિને સંસર્ગ ન કરવો, એ કહેવામાં દષ્ટિની સંકુચિતતા નથી ?
ઉસર નથી. કારણ કે ખાધેલું ઝેર ઉલ્ટી દ્વારા કઢાવી શકાય છે, પણ કાનદ્વારા પ્રવેશેલું મિથ્યાવિચારરૂપી વિષ દૂર કરવાનો કોઈ પણ માર્ગ આજ સુધી શેધી શકાયો નથી. મિથ્યામત તરફથી ખરાબ વિચારરૂપી જે વિષ કાનમાં રેડવામાં આવે છે, તે એવું ભયંકર છે કે તેનું બળ પહોંચે છે ત્યાં સુધી તે મનુષ્યના હાથે ગમે તેવા કુકર્મો કરાવે છે. એટલા માટે મનુષ્ય માત્રની સૌથી પ્રથમ એ ફરજ છે કે વિચારરૂપી મિથ્યા વિષને કાન દ્વારા કદી પણ ગ્રહણ કરવું નહિ. ઘરની રક્ષા માટે ઘરને તાળું મારવું, એ જેમ સંકુચિત દષ્ટિ નથી, તેમ આત્મરૂપી ઘરની રક્ષા માટે કાન દ્વારા મિથ્યા વિચારે પ્રવેશ ન થવા દેવા, એમાં સંકુચિતતા નહિ પણ દીર્ધદર્શિતા છે.
પ્રશ્ન- બાલક કે યુવાનને નહિ અનુસરતાં વૃદ્ધને જ કેમ અનુસરવું
ઉત્તર. બાલ્યાવસ્થામાં સંકલ્પવિત્થરહિત અવસ્થા છે અને તે પણ ગુણ છે, તે તેને શા માટે ન અનુસરવું? -એમ ઘણાઓ કહે છે. પણ તેઓએ સમજવું જોઈએ કેબાલ્યાવસ્થામાં રહેલે એ ગુણ અજ્ઞાનમૂલક છે. જ્ઞાનશૂન્ય સંકલ્પ-વિકલ્પરહિતપણું કઈ પણ પ્રકારનું વિશિષ્ટ ફળ આપી શતું નથી. ગમે તેવા સંકલ્પ-વિકલ્પરહિતપણાથી જ મોક્ષ મળી શકતો હેત, તે એકેન્દ્રિય છ જ સૌથી અધિક મેક્ષે ગયા હોત.
જેમ બાલાનુસારપણું ઈચ્છવાયેગ્ય નથી, તેમ તરૂણાનુસારપણું પણ ઈચ્છવાયેગ્ય નથી. યુવાની એટલે ક્ષણિક
