________________
•
ધર્માદ્વા
પણ જરૂર છે. ક્રિયા વિના માત્ર શ્રદ્ધા કે જ્ઞાન કાંઈ પણ ફાયદો નથી કરી શકતા. જ્ઞાન થવું સહેલું છે, તેથી જ્ઞાન તો ઘણાને હાય પણ ક્રિયા થાડા જ કરી શકે. બધા જ જાણે છે કે-સીધી લીટી કાને કહેવાય, છતાં સીધી લીટી ઢારી શકે કેટલા ? ઘણા સમજે છે કે-વ્યસન ખરામ છે, વ્યસન રાખવા ખેાટા છે, બીડી–તમાકુ-પાન-સાપારી કે ખીજી ટેવા નુકશાનકારક છે, છતાં એ કુટેવાથી અચનારા કેટલા ? સંસાર ભૂરા છે, મિથ્યાત્વ ભયંકર છે, અવિરતિ પાપનું મૂળ છે, કષાયા સંસારના ખીજ છે, આ બધુ જાણવાની દૃષ્ટિએ કાણ નથી જાણતું ? પરન્તુ એ જ્ઞાન પ્રમાણે આચરણુ કેટલા કરી શકે છે ? કાય્યાધિપતિ કાને કહેવાય એ સૌ કેાઈ જાણે છે, છતાં કેાટિધ્વજ અને છે કેટલા? કરેાડને સમજવા એ એક વાત છે અને કરાડને મેળવવા એ બીજી વાત છે. કરાડના જ્ઞાન માત્રથી જરા માત્ર દારિદ્રય દૂર થતું નથી. એ રીતે મિથ્યાત્વાદિને જાણે, પણ ત્યજવા પ્રયાસ ન કરે તેા નકામું છે. ફ્ળના આધાર પ્રયત્ન ઉપર છે. પ્રયત્ન કહેા કે ક્રિયા કહેા, એ એક જ વસ્તુ છે.
જીવ માત્ર દેવાના ગુલામ છે. અનાદિની ટવાને આધીન થઇને એક વસ્તુ ખરામ લાગવા છતાં જીવ છેાડી શકતા નથી. માયા અને કપટને કાણુ સારા ગણે છે ? અઢારે પાપસ્થાનમાંથી એક પણ પાપ સેવવું સારૂ છે, એમ કાણુ માને છે? છતાં એને છેડનારા કેટલા ? સંસારની લીલા જ એવી છે કે--ખરાબ સમજવા છતાં ત્યાગ ન કરી શકાય. એ કારણે પંચપરમેષ્ઠિમાં એકલા જ્ઞાનીને નહિ, પણુ જ્ઞાન ગુજમ અમલમાં મૂકનારને જ સ્થાન આપ્યું છે. આચરણુ
