________________
ભક્તિા સ્ત્રીઓ પતિના નિર્જીવ ચિત્રનું દર્શન કરી સંતોષ અને આનંદને અનુભવ કરે છે, એ વાત સતી સ્ત્રીઓના દષ્ટાંતથી સુપ્રસિદ્ધ છે. સતી સીતાજી શ્રી રામચંદ્રજીના વિયોગમાં તેમની મુદ્રિકાનું આલિંગન કરી શ્રી રામચંદ્રની પ્રાપ્તિ જેટલું સુખ અનુભવતા હતા અને શ્રી રામચંદ્રજી પણ સીતાજીનું આભૂષણ પામી સીતાજીને મળ્યા જેટલો સંતોષ અનુભવતા. હતા. શ્રી રામચંદ્રજીના વનવાસ વખતે રાજા ભરત શ્રી રામચંદ્રજીની પાદુકાનું શ્રીરામચંદ્રજી પ્રમાણે પૂજન કરતા હતા. એજ રીતે શ્રી મહાભારતમાં પણ લવ્ય ભીલે દ્રોણાચાર્યની પ્રતિમાથી અર્જુનના જેવીજ ધનુર્વિદ્યા. પ્રાપ્ત કર્યાને ઉલ્લેખ છે.
રામાયણ અને મહાભારતના તે ઉલ્લેખને એક વખતે ગૌણ કરીએ તો પણ નિર્જીવ આકૃતિની કેટલી અસર થાય છે, એ જાણવા પ્રત્યક્ષ પ્રમાણે પણ ઘણાં છે. ક્ષેત્રમાં. ઉભી કરવામાં આવતી પુરૂષાકૃતિ નિર્જીવ છતાં ક્ષેત્રાદિની રક્ષા કરવા સમર્થ થાય છે. અશોક વૃક્ષની છાયા શોક દૂર કરે છે. કલિ (બેડાં) વૃક્ષની છાયા કજીયે કરાવે છે. ચાંડાલાદિ અસ્પૃશ્યની છાયા પુણ્ય હાનિ કરે છે. સગર્ભા સ્ત્રીની છાયા પુરૂષત્વને હણે છે. કામણ ટુમણદિના જાણકાર મીણાદિનાં નિર્જિવ પુતળાંએથી છને મૂચ્છિત કરે છે. માલીક પિતાની મૂર્તિને ભક્તિભાવથી જેનાર સેવકાદિ ઉપર તુષ્ટમાન થાય છે.
સાકાર વસ્તુને આકાર આ રીતે વિવિધ પ્રકારની અસરો ઉત્પન્ન કરે છે એટલું જ નહિ પણ અનાકાર વસ્તુઓને આકાર પાણું દુનિયામાં ઘણો જ કાર્યસાધક થાય છે. શૂન્ય (૦), “અ”
