________________
સવજ્ઞ તયા શી રીતિએ જાણી શકે?—એમ પણ ન કહેવું. પ્રતિભાશાળી પુરૂષ વર્તમાનમાં પણ પરોક્ષ વસ્તુઓને યથાસ્થિત ફુટ રીતિએ જાણી શકે છે, તે પછી કેવળજ્ઞાની ભગવાન અતિ અતીત કે અતિ અનાગત ભાવેન ફુટ રીતિએ જાણું શકે, એમાં શી નવાઈ? શાસ્ત્રીય પ્રમાણે
પૂ. કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્યભગવાન શ્રીમદુ હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ શ્રી પ્રમાણ-મીમાંસા નામના શાસ્ત્રરત્નમાં સર્વજ્ઞ ભગવાનના કેવલજ્ઞાનની સિદ્ધિમાં અનેક પ્રમાણે આપતાં ફરમાવે છે કે
(૧) પ્રજ્ઞાનું અતિશય–સત્કર્ષ તારતમ્ય કઈ પણ સ્થાને વિશ્રાન્ત થયેલું છે. તે વિશ્રાન્તિના સ્થાનનું નામ જ કેવળજ્ઞાન છે.
(૨) સૂમ, અન્તરિત અને દૂરસ્થ પદાર્થો પ્રમેય હોવાથી કેઈને પણ પ્રત્યક્ષ હોવા જ જોઈએ. એ જેને પ્રત્યક્ષ છે તેજ સર્વજ્ઞ છે.
(૩) સર્વજ્ઞ ભગવાનની સિદ્ધિમાં પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણેથી સિદ્ધ સંવાદવાળું શાસ્ત્ર એજ પ્રમાણ છે. શાસ્ત્રને વિષય સ્યાદ્વાદ છે અને એજ પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણેને પણ વિષય છે.
(૪) જ્ઞાન, ખાદ્ય પદાર્થની જેમ પિતાને પણ જણાવનારું છે, તેથી અતીન્દ્રિય જ્ઞાનને ધરનારી ગીપુરૂષને કેવલજ્ઞાનસ્વરૂપ અતીન્દ્રિય જ્ઞાન પણ સ્વપ્રત્યક્ષ છે. - " (૫) દીર્ઘકાલ પર્યત નિરંતર સત્કારપૂર્વક આસેવન કરેલ રત્નત્રયીના પ્રકર્ષગે એકત્વવિતર્કઅવિચાર રૂપી દ્વિતીય શુકલધ્યાનના બળે સમસ્ત પ્રકારે જ્ઞાનાવરણીયાદિ ઘાતિકર્મોને
