________________
મુકિત સંસારનું સર્વ સુખ પરાધીન હોય છે. મોક્ષનું અસંતુ સુખ પણ સ્વાધીન છે અર્થાત આત્મા સિવાય બીજા કેઈને આધીન નથી.
સંસારનું સુખમાત્ર દુઃખના પ્રતિકાર સ્વરૂપ અને કર્મની ઉપાધિથી પ્રાપ્ત થનારું છે. સિદ્ધિનું સુખ નિષ્પતિકાર અને સ્વાભાવિક છે તથા નિરન્તર ભય અને વ્યાબાધાથી રહિત છે. એટલા માટે શાસ્ત્રોમાં તેને પરમાનન્દ સ્વરૂપ-અને સકલ કલ્યાણ સ્વરૂપ કહેલું છે.