________________
ધમ
મા શાસન
ધન મુજબ કાન આચરનારૂપ
૨૧ ધર્મનું આ વાસ્તવિક સ્વરૂપ છે. વેદ, કૃતિ, સ્મૃતિ, પુરાણ, ગીતા, ભાગવત, કુરાન કે બાઈબલ કેઈપણ હે, પરન્તુ જે તેનું કથન પૂર્વાપર વિધવાળું હોય, તે તેનું આચરણ ધર્મરૂપ જ બની શકે, એમ શ્રી જૈનશાસ્ત્રો ભાર પૂર્વક ફરમાવે છે. એ કારણે સત્યસ્વરૂપવાળા ધર્મના અર્થિ આત્માઓએ સૌથી પ્રથમ પ્રયત્ન પૂર્વાપર અવિરૂદ્ધ કથનવાળા શાસ્ત્રની શોધ માટે કરવા જોઈએ, અને એવાં શાસ્ત્ર જે કઈ હોય, તેના કથન મુજબ ધર્મને આચરે જોઈએ. એ શાસ્ત્ર ધર્મના નામે જે કાંઈ અનુષ્ઠાન આચરવાનું કહે, તે મૈત્રી આદિ ભાવનાઓથી સંયુક્ત જ હોય: શુદ્ધ સ્વરૂપવાળા ધર્મને ઓળખવાનું એ બીજું લક્ષણ છે. તીર્થંકર-ગણધરે દ્વારા પ્રકાશિત થયેલ શ્રીજિનેક્ત ધર્મમાં એ ઉભય પ્રકારનાં લક્ષણો ઘટે છે. તેનું આચરણ પૂર્વાપર અવિરૂદ્ધવચનવાળાં શાસ્ત્રોદ્વારા પ્રકાશિત થયેલું છે અને જગતના તમામ જી પ્રત્યે મૈત્રીઆદિભાવનાઓથી ઓતપ્રોત થયેલું છે.
જગતમાં મતમતાંતર ધર્મના ફળની બાબતમાં નથી પણ સ્વરૂપની બાબતમાં જ છે. ધર્મના ફળની બાબતમાં સમસ્ત દુનિયા લગભગ એકમત છે. દુર્ગતિમાં પડતા જતુને ધારી રાખે અને શુભ ગતિમાં સ્થાપન કરે તે ધર્મ. જેનાથી અભ્યદયની સિદ્ધિ થાય અને નિઃશ્રેયસની પ્રાપ્તિ થાય તે ધર્મ. જેનાથી અહિત-અકલ્યાણને માર્ગ છૂટી જાય અને હિત-કલ્યાણને માર્ગ નિર્વિધન બને એ ધર્મ. એ વિગેરે ધર્મનાં ફળ બતાવનાર વાક્યમાં સૌની એકવાક્યતા છે. જે મતભેદ છે, તે ધર્મના સ્વરૂપને ઉદ્દેશીને જ છે. વસ્તુનું ફળ સમજે પણ સ્વરૂપ ન સમજે તે ઈષ્ટની સિદ્ધિ થઈ શકતી
