________________
ધર્મશ્રદ્વા
માત્ર તેના સર્વ વિશેષાને જાણતા હાતા નથી: પણ સામાન્યથી વસ્તુને જાણ્યા પછી એના વિશેષા અનુમાનથી સમજી શકાય છે. આથી ઉડ્ડયન કે ભાજન ક્રિયામાં તારતમ્ય હાય છે, તે પણ તે ક્રિયાએ સર્વ વિષયક પ્રકવાળી ક્દી હાતી નથી, એમ કહીને જે સર્વ વિષયક જ્ઞાનક્રિયાના નિષેધ કરે છે, તેઓ ખાટા છે એમ સિદ્ધ થાય છે; કારણ કે—ઉડુચન ક્રિયા કે ભેજનક્રિયાને જ્ઞાનક્રિયા સાથે દષ્ટાંતમાં સર્વ વિષયનું સામ્ય નથી. જ્ઞાનક્રિયા સામાન્યથી સર્વ વસ્તુ વિષચૂક થઈ શકે છે, જ્યારે ઉડ્ડયન કે ભાજનક્રિયા સામાન્યથી પણ સર્વ પ્રકર્ષ વાળી સંભવતી નથી. જ્યાં સામાન્યથી સ વસ્તુનું જ્ઞાન સિદ્ધ થાય છે, ત્યાં સામગ્રી ચેાગે વિશેષથી પણ સ વસ્તુનુ જ્ઞાન અવશ્ય સિદ્ધ થાય છે: કારણ કે સામાન્ય વિનાનું વિશેષ કે વિશેષ વિનાનું સામાન્ય આ જગતમાં છે જ નહિ.
એક સાથે પણ ભાસે
કેટલાકા' કહે છે કે સંસાર અનંત છે, તેમાં રહેલી ચીજો પણ અનંત છે, તેા એકેક ચીજનું જ્ઞાન કરતાં સર્વજ્ઞને સર્વે ચીજનુ જ્ઞાન અનંતકાળે પણુ કેમ થઇ શકે ? તેઓનુ
આ કહેવું અજ્ઞાનતાભર્યું છે. ભણેલા માણસને જેમ અધું જ્ઞાન હૃદયમાં એક સાથે ભાસે છે, તેમ સર્વજ્ઞ ભગવાનને ત્રિકાલ અને ત્રિલેક વિષયક સ વસ્તુ અને તેના પર્યાયાનુ જ્ઞાન એક સાથે ભાસે તેમાં શું આશ્ચર્ય છે ? વાચા અને સર્વજ્ઞતા વિરોધી નથી
કેટલાકેા કહે છે કે વક્તૃત્વની સાથે સર્વજ્ઞતાને વિરાય
