Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४६
भगवतीसो पृच्छा ? गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पर्याप्तकसर्वार्थसिद्धानुत्तर० अपर्याप्तकसर्वार्थसिद्धप्रयोगपरिणता अपि (द्वितीयो दण्डकः) ॥सू० ३॥
टीका-'सुहुमपुढवीकाइयएगिदियपोगपरिणया णं भंते ! पोग्गला कइविहा पण्णत्ता ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! मूक्ष्मपृथिवीकायिकैकेन्द्रियप्रयोगपरिणताः खलु पुद्गलाः कतिविधाः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-'गोयमा ! पपातिकसे लेकर यावत् अपराजित अनुत्तरौपपातिकतक दो दो भेद जानना चाहिये । अर्थात् इन सबके पर्याप्तक और अपर्याप्तक ऐसे दोर भेद होते हैं । अब यहां पर गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं हे भदन्त ! सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरौपपातिक कल्पातीत देवप्रयोगपरिणत पुद्गल कितने प्रकारके कहे गये हैं ? (गायमा) हे गौतम ! (दुविहा पण्णत्ता) सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरोपपातिक कल्पातीत देवप्रयोगपरिणत पुद्गल दो प्रकारके कहे गये हैं (तंजहा) जो इस प्रकार से हैं (पज्जत्तसव्वट्ठसिद्ध अणुत्तरो० अपजत्तगसव्वट्ठ जाव परिणया वि० दंडगा, पर्याप्तसर्वार्थसिद्ध अनुत्तरोपपातिक, यावत् अपर्याप्त सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरौपपातिकदेव प्रयोग परिणत इस तरह से दो दण्डक जानना चाहिये ।
टीकार्थ-भेदद्वार नामका जो द्वितीय दण्डक है उसकी प्ररूपणा करनेके लिये मूत्रकारने यह 'सुहुमपुढविकाइय.' सूत्र कहा है इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछाहै कि 'सुहुमपुढविकाइय एगिदियपओगपरिणપુદગલોના તથા વિજયથી લઈને અપરાજિત પર્યન્તના અનુત્તરૌપપાતિકદેવ પ્રોગપરિણત પુદગલના બે, બે પ્રકાર સમજવા. એટલે કે તે પ્રત્યેકના પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તકના ભેદથી બે, બે પ્રકાર થાય છે. હવે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને પૂછે છે કે હે ભદન્ત ! સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરૌપપાતિક કલ્પાતીતદેવપ્રગપરિણત પુદગલ કેટલા પ્રકારના
ह्या छ ? (गोयमा !) मौतम! (दविहा पण्णत्ता) सा सिद्ध मनुत्तरी५पाति ४६पातित प्रयोग परिणत पुस २ना या छे. (तजहा) ते मे ॥ २॥ प्रमाणे -(पज्जत्तसव्वट्ठसिद्ध अणुत्तरो० अपज्जत्तगसव्वट्ठ जाव परिणया वि. २ दडओ) (१) पति सथिसिद्ध मनुत्तरी५५ति मने (२) अपर्याप्त साथસિદ્ધ અનુત્તરીપ પાતિકદેવ પ્રોગપરિણત પુદગલ. આ રીતે બે દંડક સમજવા.
ટીકાઈ–ભેદદ્વાર નામનું જે બીજું દંડક છે તેની પ્રરૂપણ કરવાને માટે સૂત્રકારે मा 'सुहमपुढविकाय.' त्या सूत्र त्या छ
ગૌતમસ્વામી આ વિષયને અનુલક્ષીને મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે છે કે'मुहुभपुढविकाइय एगिदिय पोगपरिणयाणं भंते ! पोग्गला कइविहा पण्णत्ता?'
श्री. भगवती सूत्र :
