Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nandanavanakalpatara:- 13 zAsanasamrAjAmiha samudAye meruparvataupamye / / kalpatarunandanavana-satko'yaM nandatAt suciram / / / : saGkalanam : kIrtitrayI dakSiNAyanam vi.saM. 2060
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ nandanavana kalpatara:- 13 kalpatarunandanavana-satko'yaM nandatAt suciram / / zAsanasamrAjAmiha samudAye meruparvataupamye / : saGkalanam : kIrtitrayI dakSiNAyanam vi.saM. 2060
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ nandanavanakalpataruH // trayodazI zAkhA // (saMskRtabhASAmayaM ayana - patram // ) saGkalanam : kIrtitrayI // prakAzanam : zrIjainagranthaprakAzanasamitiH, khaMbhAta // vi.saM. 2060, i.sa. 2004 mUlyam : rU. 100/ prAptisthAnam : zrIvijayanemisUrIzvarajI svAdhyAya maMdira 12, bhagatabAga, zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI samIpa, pAlaDI, amadAvAda - 380007 dUrabhASa : 26622465 samparkasUtram : "vijayazIlacandrasUriH C/o. Atul H. Kapadia A-9, Jagruti Flats, Behind Mahavir Tower, Paldi, Ahmedabad-380007 dUrabhASa : 26688879 mudraNa : 'kriSnA grAphiksa', nAraNapurA gAma, amadAvAda 380013 dUrabhASa : 079-27494393 2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mAyAmAmAmAmAsAkAmAmAmAmAmAmAlAmAla > prAstAvikam avasaro'yaM jAgRte: ativRSTiH, anAvRSTiH, bhUkampaH, nirpUNahatyAH, anAcAra:, visphoTAH, apaharaNAni, AtmaghAta...... ahahaha.... ! kiM kiM na ghaTate'dya ? nityakrama evaiSa jAta iti pratibhAti / prakRteH koparaya, AsurIzakterbalasya caiva prabhAvaH sarvatra dRzyate'nubhUyate ca / sarvametad dRSTvA'nubhUya ca hRdayasahasrebhya ArtanAda uttiSThate, utthAya ca punastatraiva zAmyati / paristhitInAmAlocanaM sarve'pi kurvanti, na kintvanveSaNaM gaveSaNaM vA kriyate kenA'pi yat 'kimarthamevaM pravartate ghaTate vA ?' na kAraNaM vinA kAryaM bhavati kadAcidapi / AsurIzakterbalavattAyAM hi AdhyAtmikazaktehAsa: kAraNam / AsurIzaktiriyaM chidrAnveSiNyasti / / yadA kadApi cA''dhyAtmikI zaktirmandatvamupayAti tadA sA tatrA''dhipatyaM sthApayati / pazcAcca balAdapi tAM nivArayituM na zakyate / etAdRzyA malinAyAH zakte rAdhyAtmikatA hyeka evopAyo'sti / yadi ko'pyatraivaM vicArayed yad vayaM balenainAM zaktiM vazIkariSyAmastarhi sa tu bhrama eva / nityameva vayaM pazyAmo yad yuddhena vA zastrabalenA'pi vA sA na vazaMgatA pratyutA'dhikatayA vikRtiM gatA prabalena vegena ca sA''krAmati / arthasya prAdhAnyena bhautikatAyA vikRtyA cA''matritaiSA viDambanA / nA'yaM bhAratadezasya mArgaH / kintu durbhAgyametad yadartha evA'dya dezasya samRddhermAnadaNDaH parigaNyate / / bhAratavarSasyA''dhyAtmika mUlyAni tu vismRtaprAyANi naSTaprAyANi vA jAtAni / dhanenaivA'yaM dezaH samRddho bhaviSyati, rASTrasya coddhAro'pi dhanenaiva bhaviSyatIti bhramo dRDhamUlo jAto'rita / tasya puSTyarthaM ca yaH ko'pi mArgo'nusaraNIyaH syAt-hiMsAyA asatyasyA'nAcArasya-soDanuniyata eva / AstAmanyeSAmaniSTAnAM vArtA kintu hiMsAyAH parimANaM tu kalpanAnItaM vardhitamasti / tacchravaNenA'pi hRdayaM kampate / mahAvIrabuddha-gAndhimahodayAdInAM smRtidine bhASaNakartAro netAro'hiMsAyA AdhyAtmikatAyAzca mahimAnamuccairgAyanti / / ta eva ca maJcAdadho'vatIrya sUnAgRhANAM sthApanArthamanumatipatropari svahastAkSarANyapi niHzauM kurvanti / / kIdRzI viDambanaiSA ? kiM rUpaM dhASTaryamidam ? For Private 83 ersanal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ stri > > idAnI haidarAbAdanagare 'alakabIra' nAmnaH sUnAgRhasya sthApanAyai anumatyarthaM satataM prayAsaH kriyate / duHkhakaraM tvetad yadava sarvakAro'pi sammIlito'sti / prativarSaM tatra dvAdazalakSamitAnAM pazUnAM nighUNahatyA bhaviSyati / kimartham ? kiM tatra prayojanam ? kevalaM paradezIyAnAM svAdalipsApoSaNArtham, tathA ca dezasamRddhivyAjena dhanasampAdanArtham / ekarayA'sya sUnAgRhasya kRte'numatipradAnasyA'nupadamevA'nyAnyapyanekAni tAdRzAni sUnAgRhANi sthApitAni bhaviSyanti / tatra janiSyamANAyA hiMsAyAH parimANasya kalpanAmAtramapi vyathayati hRdayam / ApaDhya AmatraNarUpaiSA hiMsA / bhUkampa-jalapralayAtaGkavAdAditANDavakAle mRtyumukhadarzanena bhItA Akrandantazca vayamicchAmo yat kazcinmama ravaH zuNuyAt, mamA'zrUNi pramUjyAt, sAntvanaM sAhAyyaM vA kazcit kuryAt, mama rakSaNaM syAt ! kimartham ? jIvanamasmAkaM priyamasti, mRtyuH pIDA duHkhaM vApriyANi santi, ataH / evaM ca svakIyApattikAle dInatAM prAptAnAmasmAkaM hRdaye, yadA nirdoSANAM koTInAM pazUnAM nRzaMsaH saMhAraH kriyate tadA teSAM kuNamAkrandanaM citkAraM vA zrutvA kuNotpadyate khalu ? teSAmArtasvaraM zrutvA kimasmAkamakSiNI ATTai bhavataH ? saMvedanAbadhirA jAtAH smo vayam / etAdRzyavasare'pyakSinimIlanaM kurmahe / nirdoSANAM pazu-pakSiNAM hiMsA, vRkSAdInAM chedanaM, asatyAcaraNamityAdi sarvamapi prakRtiviruddha kAryamasti / eSa prakRtiM pratyasmAbhirvihito'parAdho'sti / asya pariNAmamapi bhUkampAtivRSTyAdiprakRtikopapeNaiva bhoktavyaM bhavatyasmAbhiH / AdhyAtmika zaktehasisya nidAnamapyetadeva / kdA vayamasmAnmArgAt pratinivAma: ? kadA ca jAgRtA bhaviSyAmaH ? etAvatA'pi yadi | bodho naiva syAt tarhi tvIzvara eva zaraNam / taM prArthayema yat 'sarvebhyaH sa sanmatiM dadyAt' iti zam / / - kIrtitrayI bhAdrapadakUSNaikAdazI vi.saM. 2060 valasADanagam // For Private Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcakAnAM pratibhAvaH DaoN. surendramohano mizraH upAcAryaH, saMskRtapAliprAkRtavibhAge, kurukSetravizvavidyAlaye, kurukSetram (hariyANA) ||shriiH|| zivaikasaGkalpeSu munivareSu praNatistavakapuraHsaramidaM vitanyate dRSTA me pathilasya nandanavane sA dvAdazI zAdvale prItyA zyAmalakomalA sumaphalaiH zAkhA navInodayA / zIlendapriyakIrtisanmunivarairbhAnorudIcyAyane / saMsevyA mudamAdadhatyavitathaM sauhityasAhityadA // 1 // niSThA saMskRtabhAratI-vikasitA yA bhAratI sevitum saMskRtyA jananIM bhuvaH pratibhuvaM sA vandanIyA satAm / maulaM mAnavasabhyatAkulataroryA bibhratI savratA sA brAhmI kila saMskRtA nahi kathaM syAtpreyase zreyase // 2 // munidhurandharavijayAnuvadanaM sukhasarjanaM camatkRtisadanam / sarasasahajasurabhASAkavanaM bhavanaM kasya na nirvRtermadanam // 3 // sukavirjagannAtho hi viralo haMsAnutprekSate hA hRdaye / digvalayazrIstamasA lUnA lInA haMsA vA''ruNodayam // 4 // AbhANakajagannAtho jagati manujajIvanadRSTiM sUtrayati / kArNATakovidamarmajanmA viSNuMsomasmArako bhAti // 5 // ahiMsA sA''ryadharmo bhArate tagIjamabhayaM dharmasUtram / kapila-vIra-sugatAdidezitaM kIrtinigaditaM vizvazAntyai // 6 // 59 1. viSNuguptazcANakyaH 2. somadevo rAjanItisUtrakAra: For Private 5 Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuyogAdhikAracAritraM kIrtidhRtaM zAstraratnasAram / zIlazazisamudayakAri bhavikaM tanutAM dharmaNaH sthApanAyai // 7 // zrIvIracitrastutirdhatte citraM sarasaM vastubhI rasyaiH / pravAlAbhAso maNiSu ramyo'pyAbhAsatve'rthakriyAkArI // pAnthasya varSAvadhUsaparyA nivezitA nandane sapraNayam / sAdaraM tatsatkRtamiha pathiko vettyASADha Asanne kuruSu // saMskRtazAradArcanasudIkSA lekhA iha sampreSaNasudakSAH / pAdAkulasaMhRtapratibhAvaH kalpamasau bhajatAdvinayAd OM // 10 // . saprazrayabahumAnaM bhavadIyaH (surendramohano mizraH) // tamaso mA jyotirgamaya / va GG mAnyA vadAnyAH zrImantaH ! praNatipurassaraM praNAmAJjalayaH / zraddhayazrIdevarSikalAnAthazAstrisavidhe bhavadbhiH prakAzitAM 'nandanavanakalpataru' nAmnI - saMskRtapatrikA darza darzaM paramapramodAspadaM saJjAtaM manmanaH / adyatanIyasamaye saMskRtasevAkArya mahattaraM sudurlabhaJca / bhAvatkaH pro. tArAzaMkara zarmA AcArya evam adhyakSa sAhitya-vibhAga, rAjasthAna saMskRta vizvavidyAlaya jayapura 113. pAdAkulakamiti mAtrAsamakavRttam
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcakAnAM pratibhAvaH nandanavanakalpatarordvAdazI zAkhA'dhigatA / sandhi - sahitasya sAhityasya prakAzanasya nirNayaH suyogya eva / sandhistu saMskRtabhASAyA vizeSatA'sti / anyathA saMskRtAt vismRtA'pi syAt etat cintanIyameva / bhavatA cintitaM tannitarAM dhanyavAdArham / patravibhAge prakRtirakSaNaviSayakaM yatkiMcit likhitaM tannitarAM sAmpratakAlocitamAsIt / sarvairmanuSyairvicAraNIyaM yat- " eSA pRthivI na kevalaM manuSyAya, api tu bhUcarakhecarAcarANAM kRte'pi nirmitA'stIzvareNa / teSAM sarveSAmapi prakRtyA upari samAnAdhikAro'styeva yathA manuSyANAm / " pUjyamunivarya zrIvijayazIlacandrasUre ! sAdarapraNAmAH / rUpanArAyaNapANDeyaH es II / 330, rAjyazikSA saMsthAna kaoNlonI, elanagaJjaH, prayAgaH, u.pra., 211002 mAnyAH, sAdaraM praNAmAH / 'nandanavanakalpataru:'(12 uttarAyaNam, vi.saM. 2060) samprAptaH / atra sarvA racanA, ramyA bhavyAzca / 'prAstAvikam ' tatrabhavatAM saMskRtaniSThAM puSNAti saMvardhayati ca / zrImunidharmakIrtivijayasya lekhaH 'AryadharmaH ahiMsA' ahiMsAyAH sAmpratikImapekSAM prastauti / ahiMsA vaidikadharmasya prANabhUtaM tattvam AsId asti ca, kintu pAzcAtyasaMskRteH prabhAvAd bhogalipsAyAzca saMvardhanAd hiMsA rASTre'smin anudinaM vardhate / kRte'pi prayatne deze govadhaniSedho na samagratayA jAta: / mAnasikI hiMsA nitarAM cintanIyatarA vartate / ziSTe samAje sadbhAvanAM sadvicArANAM ca yAdRzI hatyA sAmprataM vartate, tAdRzI purAkAle na babhUva / sandhivirahitAyA racanAyAH prakAzananItiH tatrabhavadbhiH parityakteti zubhamevAnubhUyate / Xxxaaa mahezvaraH ramAnAtha: dvivedI jAma-vaNI / -
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vAcakAnAM pratibhAvaH nandanavanakalpataroAdazI zAkhA prAptA-paThitA ca / / __ pU. munidhurandharavijayANAM "jinastavanam" -tathA prAkRte A.padmasUreH "sirisiddhacakkathottaM" atIva prAJjale / munidharmakIrtivijayasya 'patram' atIva prAkRtikavarNanapUrNaM vartate / yathA asmAbhirapi anubhUtaM tathaiva patre paThitam / __ "varSAvAgvadhUTIvilAsa:" tathA "AbhANakajagannAthaH" atIvAtIva sundare / anyat ca bhavatAM saralatA prazasyA / yat sandhiM kRtvA mudritaM kartavyam iti sUcanA yathA prAptA tathaiva zIghraM svIkRtA / / ___ munivizrutayazavijayaH namo namaH zrIgurunemisUraye paramopAsyAcAryapravarazrIvijayazIlacandrasUrIzvarasya caraNayoH koTizo vandanAM kRtvA prathamaprayAsena idaM likhyate mayA / kIrtitritayamunipuGgavAnAM nandanavanakalpatarusAmayikasya saMpAdanakArye lekhane ca yatno'tIvA'numodanIyaH pravartate / nandanavanakalpataroAdazI zAkhA prAptA / uttarottaraM lekhasaGgraho'tIvA''nandadAyako bhavati / / pa.pU.vijayapadmasUrINAM 'sirisiddhacakkathottaM' tathA ca munidhurandharavijayenA'nUditAni prAcInastavanAni mahyaM khalu bhRzamarocanta / aravindabhAI kApaDiyA bI/12, paJcatIrtha epArTamenTa zrIhemacandrAcArya cauka, pAMca rastA, pAlaDI amadAvAda-380007 4
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcakAnAM pratibhAvaH - "zrIsItArAmAbhyAM namaH" ayi priyamahodayAH mahadbhyo bhavadbhayaH prItipUrvikA anantanatayaH / / bhavadbhiH preSitA nandanavanakalpatarunAmnyAH surabhAratISANmAsikapatrikAyA dvAdazI zAkhA samAsAditA'sti / / tatrasthAH sarve viSayAH sakutUhalaM mayA'valokitAH / sarve viSayAH saMskRtabhASAsaMvardhanaprasAraNapracAre niratAH saMskRtAnurAgiNAM sarveSAM sarvAsAM ca pramodAvahAH santi / "nandanavanakalpataruH" loke saMskRtanandanavane kalpataruriva dine dine saMskRtalekhakAnAM kavInAM vividhaviSayatajjJAnAM mahAnAzrayadAyako bhUyAditi zuklapakSazazina iva dine dine pravardhatAmiti ca bhagavantaM saMprArthya virame" bhavadIyaH para vidvAn mahAbalezvarazAstrI "tejas" naM. 124/C 1st Main 5th Cross - kanyakAparamezvarI devasthAnada raste girinagara beGgaLUra 560085 For Private Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaH 600WOWOMMIMIMOWWWWWWWW00 ALS kRti: TONKAN kartA pRSTham OmAORE zakalabdhitidhAna-zIzI vAlyAkamA paODESIC AcAryavijayahemacandrasUriH 1 YON zrImANibhadrayakSarAjastUtyaSTakama / AcAryavijayahemacandrasUriH / talvAmanabhAvanA - sva.AcAryavijayapadmasUriH / 4 devi ! divyabhArati ! K la praoN. tArAzaGkara zarmA 'pANDeyaH' | gAlAJjalikAdayAmU jara (1) hanta, bhUyo mariSye !DaoN. abhirAjarAjendra mizraH 29 (2) pratibimbaH PHOYA DaoN. abhirAjarAjendramizraH LOD aTanICICITIE0e: vidvAna es. jagannAthaH svAdhyAya yogshtkdohnm| muniratnakItivijayaH 35 / IODOODIO 10
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaH wwwwwwwwwwwwww PE kRti: TUNEERY kartA pRSTham AsvAda: No cintanadhArA munirtnkiitivijyH| 71 | dAna-pradAna-sampradAnAni zAstrI vrajalAla upAdhyAyaH 74 tasmai zrIgurave namaH RPENS DaoN. mahezvaraH ramAnAthaH dvivedI 76 saMzodhanama AcAryahemacandrasUrikRtaM chando'nuzAsanam / AcArya DaoN. rAmakizoraH mizraH 78 / patrama 52 munidharmakIrtivijayaH PROLAIK kathA // santoSAnna paraM saukhyam // J muniratnakIrtivijayaH 91 / (dRSTidoSaH munidharmakIrtivijayaH 93
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaH 0000000000 kathA marma narma prAkRtavibhAgaH kathA kArpaNyam ( maGgalakalazaH 00000 00000 12 kartA paraduhabhaMjaga - sirivikumAiccarAyassa parapurappaveso munidharmakIrtivijayaH 94 munikalyANakIrtivijayaH pRSThama 95 kIrtitrayI 116 munikalyANakIrtivijayaH 120
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakalabdhinidhAna pIjomaravAvyAkamA .. . ro jI. AcAryavijayahemacandrasUriH (lalita-vRttam) mahimazAlinaM vizvatArakaM, guNagaNAlayaM gItagauravam / sakalalabdhibhUdyoginaM stuve, gaNadharottamaM gautamaprabhum za caramatIrthakRtpaTTabhAskaro, munitatIDitaH kAmitapradaH / suravarairnutastejasAM nidhi-vijayatetarAM gautamezvaraH caritamadbhutaM te dayAnidhe ! jaDamatiH kathaM stotumutsahe ? / tava karAmbujAd dIkSitAH same, munivarA yayurmuktimandiram ro bhavikatAyinaM muktidAyinaM, kumatanAzinaM tattvapAyinam / patitapAvanaM bhAvirAjitaM, praNidadhe'nvahaM gautamezvaram gaNabhUdagraNIH zreyasAM padaM, hitakarI nRNAM pApanAzakaH / vimaladarzanaH karmajitvaro, vijayatetarAM gautamezvaraH ko namanatastvayi zrIgaNAdhipa !, sakalakalmaSaM nazyati dhruvam ! pavitanAma te yatra rAjate, bhavati tatra no vijakalpanA Roddo girivare gato'STApade bhavAn, bhagavato'cituM svIyazaktitaH / atulasAravan ! nAtha ! te guNAn, gaNayituM kSitau kena pAryate ? // 7 // tava padAmbuje vandanA sadA, bhavatu me prabho ! yogisattama ! tava prabhAvato maMgalAvalimama dine dine deva ! jAyatAm 8 aSTakaM gautamezasya, sarvasiddhipradAyakam / racitaM hemacandreNa, gurudevAMhisevinA // vijJaptyA nijaziSyasya pradyumnAkhyamunermayA / pArekhacImanabhrAtuH pAThAya likhitA stutiH // For Private Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapAgacchAdhiSThAyakazrImANibhadyakSarAjastutyaSTakamA / / AcAryavijayahemacandrasUriH 'bhujaGgaprayAtam' yadIyaprabhAvAnnRNAM bhaktibhAjAM, ___ phalanti dhruvaM sarvahRtkAmitAni / sadA taM stuve yakSarAjaM subhaktyA, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 1 // mudhA bhrAmyathetastataH kiM manuSyAH !?, . nijeSTArthasaMsAdhanArthaM pRthivyAm / zrayadhvaM lasadbhAvabhaktyA zrayadhvaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 2 // avApyeva kAryANyazakyAni yasya, sahAyaM sma sUrIzvarAH sAdhayanti / stavImaH sadA taM prabhAvAsamAnaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram ro prabhAmaNDalairmaNDitaM khaNDitAghaM, yazaHpuJjazubhrIkRtA''zAkadambam / stuve'nanyasadvRttaviramApitajJa, . tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrayed bhAviko ko'pi yo yaM pramodAd, bhaved rogazokAdiduHkhaM na tasya / tathA sA''pnuyAd vAJchitaM, saMstuve taM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 5 // vizuddhAtmabhAvena zatruJjayAdi, __vrajan yo hi mArge ca kurcannanIkam / vipadyA''pa nAkaM stuve bhaktitastaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 6 // na dAsyaM na jADyaM na tasyA'rthakAya~, na cA'niSTasaMyogajanyAdiduHkham / smared yo hi vizrabdhacittena nityaM, tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 7 // dhanAdyarjituM dezadezAntareSu, janA bambhramantIti citraM mahanme / purasthaM suraTuM na pazyanti sAkSAt tapAgacchasaMrakSakaM mANibhadram // 8 // zrIdevasUriziSyeNa, hemacandreNa sUriNA / aSTakaM yakSarAjasya, racitaM zreyase'stu vaH // 9 // For Private Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ // tatvAmRtta bhAvanA pUjyAcAryazrIvijayanemisUriziSya sva.AcAryavijayapadmasUriH (anuSTubvRttam) praNamya staMbhanAdhIzaM nemisUrIzvaraM mudA / kuce svAnyopakArAya zrItattvAmRtabhAvanAm unmIlitA''tmadRSTi zrIjinendraprasAdataH / vibhAvatimiraM naSTaM tadadyA''nandavAsaraH ro phalito dharmakalpadruH prasannAH pramezvarAH / yato'dyA''tmaguNArAme viharAmi pramodataH darzanajJAnacAritrArAdhanotsAhadAyakAH / sAMnidhyAdhAyakAstatra ye vande tAnaharnizam svabhAvAtparaniSThAsadoSAnpazyanti ye sadA / madhyasthabhAvanA teSu dveSalezo'pi nAsti me ko samIhe bhadrameteSAM sadoSoccArakAriNAm / matvopakUtimAtance doSazuddhiM hitAvahAm do svacintA hitadA tathyA paracintA na zAntidA / ubhayorhanti bhadraM sA tatsRtaM pracintayA // 7 // eko'haM nAsti me kazcinnA'pyahaM kasyacidbhave / yanmadIyaM ca mAlinyaM tajjJeyaM karmabandhanaiH / / rAgadveSAviti prokte karmabandhanakAraNe / saralatvatoSataH zIghraM nazyate rAgabandhanam 4 Fore
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSamAnamratvahetubhyAM dveSanAzo bhaved dhruvam / rAgadveSavihInAtmA namasyAha: phalapradaH jJAnadarzanacAritrairyuto'haM zAzvataH sadA / dravyArthikena cA'nityaH paryAyasthitibhAvataH uza dehe varNAdayo dharmA naite vartanta Atmani / tasmAnnaikyaM dvayorevamuccaranti manISiNaH karo mayA saMyogajanyA''ptA duHkhazreNirbhave bhave / tena saMyogasaMsarga vyutsRjAmi tridhA mudA saMsAre mamatAhetuH saMyogaH, parihArataH / tasya saukhyaM bhavetsatyaM prazamAdisamanvitam 14 kadA'haM samatAlIna: sarvopAdhivivarjitaH / tIrthakRddhyAnasaMpanno bhaviSyAmi pramodabhAk // 15 // ko'haM kiM me kathaM varte'dhunA me kIdRzI sthitiH / kaH kAlaH kIdRzaM kSetramityAlocayati pradhIH // 16 // mAnase me'dhunA kIdRg bhAva AtmahitaM kiyat / kRtaM mayA'vaziSTaM ca kimetadavadhArayet // 17 // anantazakti saMpanno'pyayamAtmA vimohataH / bhajate vividhaM bhAvaM saMsArAkheTake nizam 38 jIva ! jAnIhi svalpasmAdadhamAnmohapAzataH / naikAGgino nArakatvaM prAptAstattyAgataH sukham mahApuNyodayenA''pto nRbhavo devadurlabhaH / gatakSaNArpaNe naiva ko'pi zakto dharaipi AsannasiddhikAstatra labhante dharmamArhatam / yatprabhAveNa siddhyanti siddhAH setsyanti bhAvinaH // 21 // // 20 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ nehe vidharmasAmrAjyaM ratvaM dharmasaMyutam / / varaM manye yato nAzastasya syAddharmasAdhanAt // 22 // jIva ! kezAH sitA jAtA na jAtA matizuklatA / viSayeSu SAyeSvAsaktistanmohajRmbhitam raNo tyaktvA tAnviSayAdInye siMhazUrAH samAzritAH / satsaMyama bAlyakAle vande tatpAdapaGkajam 24 saMjAtasya dhruvaM mRtyuH cAritrotkarSazAlinAm / prazasyaM maraNaM proktaM sarvagotkarSabhUSitam / vIro pAvanaM zAsanaM jainaM pAvanAzayazAlinaH / samArAdhya samIhante bhAvatastadbhave bhave . raddo ArAdhitA jinA devA bhAvato guravo'pi yaiH / / sAdhito jainadharmazca teSAM mRtyorbhayaM katham ? // 27 // paJcA'pi viSayAstyaktAH kaSAyA yairvirAgibhiH / kSAmitAH sakalA jIvA bhAvitA bhAvanAH zubhAH // 28 // jinAgamAH samabhyastA vidhinA gurusaMnidhau / tatpradhAnaprayogA ye teSAM mRtyorbhayaM katham ? ro satpAtrebhyo dadAnAnAM dAnaM sadbrahmacAriNAm / tapasyAsAmyayogAnAM teSAM mRtyorbhayaM katham ? rUmo uddizyA''tmAnamAcArasAdhanA'dhyAtmamIritam / / tatra nizcalacittAnAM teSAM mRtyorbhayaM katham ? rUcho dharmakartA gurudyo dharmajJo dharmadezakaH / sadauSadhaM mokSamArgasAdhanA jJAnapUrvikA zorUrI pathyaM sadbhAvanA yogAt trayANAM ca praNazyati / bhAvAmayo, milantu me traye ete bhave bhave // 33 // (yugmam) For Private Eersonal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUjI rUSo rUddo rUcho zrutAbhyAso natirdeve satkathA''cAryasaMgAteH / doSaprakAzane maunaM priyA vAgAtmabhAvanA vairAgyaM guNadRSTizca viMzatisthAnasevanA / antarAlabhaveSyete saMpadyantAM bhave bhave AtmavAdAdibhistattvairjayati jinazAsanam / utkRSTaM sarvadharmeSu sAdhakAH santu nirmalAH nirlepAH padmavajjAtA anantA adhunA'GginaH / bhavanti ca bhaviSyanti jainadharmasya sAdhanAt / jainadharmo ranatulyo dharmAzcA'nye na tAdRzAH / yathArthakaraNaM jaine dharme'nyatraiva bhASaNam jainadharmaratAH sarve bhavantu sukhinaH sadA / maitrIpramodakAruNyasanmAdhyasthyAnvitAstathA maGgalaM tIrtharAjo me mArudevaprabhustathA / zAntinemipArzvavIrA devAH kurvantu maGgalam varSe'tra vaikrame zreSThe nidhinandanavenduge (1999) / phAlgune sitapaJcamyAM grAme boTAdanAmani nemisUrIzaziSyeNa kRteyaM padmasUriNA / lakSmIprabhasya vijJaptyA zrItattvAmRtabhAvanA rU8 rUS 40no 4 // 42 // (yugmam)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ devi ! divyabhArati! ___pro. tArAzaGkara zarmA "pANDeyaH" / suraiH sadaiva vandite'mba ! devi ! divyabhArati ! namAmi devavandite'mba ! devi ! divyabhArati !! kundacandracandrikAtuSArahArahAriNi ! haMsarAjarAjite ! sadaiva pustadhAriNi ! zAntipAvane vane prakAzacAruhAsini ! vandanAM sadA karomi devi ! padmavAsini ! suraiH sadaiva vandite'mba ! devi ! divyabhArati ! namAmi devavandite'mba ! devi ! divyabhArati !! vedadevavandite ! purANamarmabodhini ! vyAsabhAsakAlidAsamAghakAvyalAsini ! kAntakAvyakaumudIkRpAkaTAkSakAriNi ! bAlake kRpAM kuruSTa devi ! vedavAsini ! suraiH sadaiva vanditeDamba ! devi ! divyabhArati ! namAmi devavanditeDamba ! devi ! divyabhArati !! pAdapadmapUjite ! prapannaduHkhadAriNi ! jJAnadAnatatpare ! vivekarAzidAyini ! buddhizuddhikArike ! kalAkalApakalpini ! bAlize dayAM vidhehi, devi ! mohanAzini ! suraiH sadaiva vandite'mba ! devi ! divyabhArati ! namAmi devavandite'mba ! devi ! divyabhArati !! AcArya evam adhyakSa sAhitya-vibhAga rAjasthAnasaMskRtavizvavidyAlaya, jayapura For Private Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ galajjalikAdvayam vinA mRtyunA bhAvi janmAntaraM no mRto'haM tato, hanta bhUyo mariSye // 1 // (1) hanta, bhUyo mariSye ! DaoN. abhirAjarAjendramizraH kulapati: sampUrNAnandasaMskRtavizvavidyAlayaH na yalaM vinA jAyate lakSyasiddhiH prayatitaM tatassAdhu, bhUyo yatiSye // 2 // zatAyuH spRhA kIdRzI karma hitvA ? kRtaM prAktato'dyA'smi kurvan kariSye // 3 // pareSAM na ke sauravyamarthaM haranti ? sameSAmahaM duHkhamArtiM hariSye // 5 // banArasa satAM zAzvatI kIrtitA kIrtirUrvyAm satAM vartma tasmAnnitAntaM grahISye ||4|| titikSAvatAmeva loke samajJA tataH soDhamadyA'pi bhUyassahiSye // 7 // navo bhaTTamImAMsakaH ko'pyahambhoH ! sadbhAratIM gartagAmuddhariSye // 6 // ghano jAyate zoSito'rkeNa sindhuH prazuSko'pi kiJcinnavInaM sahiSye usu yamAzritya dIno'pi jAtazzaraNyaH tamevA'bhirAjAzrayaM saMzrayiSye // 8 // For Private Personal Use Only .
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) pratibimbaH ruciM vardhayati sarveSAmiha bhuvane pratibimbaH / mano raJjayati nahi keSAmiha bhuvane pratibimbaH ?? // 1 // hasite hasati, vilapite roditi, bhaNite bhaNati tathA / hRdi dagdhe no dahati kintu bimbaissaha pratibimbaH // 2 // azru pAtayati, tadanu mArjayati, bhavati tulyadharmA / kintu na pazcAttapati sammukhaM sadayaM pratibimbaH // 3 // pratyakSaM darzayati rUpaguNadoSaM nirbhIkaH / kSamate tadapi na hRdayaM prodghATayituM pratibimbaH // 4 // bahu guNayati yadyapi subhagammanyatvaM sarveSAm / kimapi saGkaTe no sAhAyyaM kurute pratibimbaH // 5 // darpaNatale cakAsti nirmale, malImase naiva / sabalaH kvacit kvacicca nirbalo bhavati pratibimbaH // 6 // mUle naSTe bhavati vinaSTastatpratyayayogyam / mUle'kSate durdine kasmAnnati pratibimbaH sUryAtapamahimaiva kAraNaM yadi tasyodbhavane / tarhi mudhaiva bibharti samAkhyAM so'yaM pratibimbaH malle pratimalle kyopAdhiH kva pratibhUdRSTa: ? kintu tAdRzaM sambandhaM dhatte no pratibimbaH TANCIE CONT TAGS // 9 // For Private 3 Osonal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pory mAbhAgakAgAthA es. jagannAthaH 2925, zANDilyaH 1st Main 5th Cross sarasvatIpuram, maisuru- 570009 | 133. khalam AliliGgiSuH khaDgaM prItyA leDhi / ___ 134. khalvATasya zRGgArAya cUDAmaNirupAyanIkRtaH / 3 135. khANDavavane khaNDikAbIjaM dagdhamiti gANDIvadhanvanaH purastAt gopAlo roditi / 136. khuralIniratasya muralInAdena kim ? - 137. gajasyoparyupavizya gardabhenA''liGgitaH / 138. gajAn hanturgApUjAyAM mahatI prItiH / hen 139. gajasya zuNDayA garuDasya ko lAbhaH ? 140. gappezvarANAM sannidhau mithyAvAcAM dAsatvam / ma PPS, 141. garuDAya DayanaM caTakaH zikSate / . 142. garjanameva durbalAnAm arjanam / - 143. gardabhavAhasya paJcakanyAbhirvivAhaH / 144, gardabhAnAM gAnaM maNDUkAnAM plutaye / 145. gardabhAya gAndharyo vedaH / 146. garvavatAM zirasi darvItADanam / SASTE 147. garvahInAnAM hitaM sarvatodizam / __148. gavayaM pAri naSTaM gaveSayanti AgAmini varSe / 149. gADhena rodanena mUDho bRhaspatyAcAryAyate vA ? SORBA GETBes
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150. gAtuM vivRtavadanasyA''sye mazakaH patitaH / prati 3 151. gAyanasya saMgItaM zrutvA gardabhaH palAyitaH / ___ 152. giridhareNa govardhane voDhe kASThAmalAdhIzena kASThA voDhA / sa 153. gujaiva markaTasya mANikyam / 154. gururiti zrito'ramAbhirguNurAyate / 155. gehepaNDitasya sabhAdhyakSatve goSThepaNDitaH pramANam / 156. gomAyoH purastAd gauLarAge zrAvite 'nArita rudhiraM eka nAsti mAMsaM nAsti cA'sthI'tyavadat / / 157. godvauM zRGgau, garvasya nava zRgAH / 158. govindena govardhane voDhe grAmINena mRtpiNDaM voDham / EN) 159. gautamabuddhaM dhyAtvA ghoraM khaDgaM lAti / (lA AdAne) __ 160. granthaM riracayiSurgranthi sasarja / * 161. grAmaTike sArvabhaumo mahAnagare tRNAyA'pi na / 162. ghUkAnAM nartane bhekAnAM saMgItasaMgItiH / S163. cakrikA (Reed) vismRtya nAgasvaravAdanam / 164. caNDavyAghe paNDitopadezaH / kA 165. carvati kapardikAM cakravartI bhikSate ! 166. calatAM saubhAgyaM, svapatAM daurbhAgyam / 167. caSakaM navyaM saMbhUtagavyam / 168. cANakyacetaso mANikyaM vacanam / 12
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pani 169. cApavate kopo na kArayitavyaH / __170. cintAyAH samAptizcitAyA upari / cora: ziSyazchurikAvAn AcAryaH / 172. coritena puSpeNa dharmadevasya pUjA / a 173. jaraThasyA'pi jaTharaM paTu / 174. jaragAyakasya vadane dhanyAsIrAgaH saMnyAsI babhUva / 175. jAyAm avarA buddhiH / 176. jAte saMtAne jayaghoSaH pravardhite saMtAne bhayaghoSaH / SA 177. jAmAtrA zaSpiJjare bhakSite zvazureNa ziMzapA kabalIkRtA / 178. jinApaNe jhaSamaulyaM jijJAsate / ra 179. jIvAcAryaziSyo jIvato'pi mArayati ! 180. jJAnahInasya zmazru avalambanam / 181. jhaJjhAM kiM jaradgavaH pratiruNaddhi ? 182. DiNDimabhASI paTahabhASiNaM nIcaiH zaMsituM prArthitavAn / ED 183. taNDulakhAdanAt prAk tuSaM nivAraya / 184. taNDule naSTe tANDavaM nRtyam / . 185. taNDuladhvaMsI maNDanamizraH khaNDan karoti khaNDikAyAH / 186. tapazcikIrSuH kapi pAlayati / 187. tarakSoH pAtena haryakSasyA'sthibhaGgaH ? 188. taraNitaptAnAM tarurevA''zrayo na ca nijA chAyA / kI 189. tATakAM kathaM tarpayatu kITaka: kIkaTAyAH ?
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190. tATakApure deve vRSTe, toTakApure tadigiNatom ! 3 191. tAvaddaNaM pApaM yAvaddaghnaM puNyam / ___ 192. titriNIphalena dADimasya vivAdaH / 193. tRNamattuM gajasya kIdRzaM muhUrtam ? 194. tUNena tADayan kiM musalena nAghaTTayati ? ra 195. tejastAvannAstIti sorastADaM prarodanam / 196. tvarA kriyatAM, garne patyatAm / aba 197. daNDavat praNamya dazArdhapUjAM karoti / (dazAv=paJca / paJcAgulIbhiH pUjAM kI karoti, arthAt, capeTikAM dadAti / ) 198. daNDahInena caNDavyAgho na kopanIyaH / / - 199. dampatyoH kalahazvorasya saubhAgyAya / 200. dambho vA kuyazaHstambho vA ? EM201. dayito vivAhAnantaraM daurbhAgyado jAtaH / 202. daridrasya jaTharaM bhAraH, dhanikasya draviNaM bhAraH / 203. daridrANAM dundubhivAdanam / / 204. darpasarpo dAridryeNa dIno babhUva / MASTE, 205. darvImadhikSipanti duSpAcakAH / 206. duritaM daivAllabdham / - 207. durgato mRgendro gardabhasya pAdasaMvAhakaH / 208. durgatikAle devaM smarati / 209. durvyavahAriNAM divyopadezAH / 210. duSTAya devAya dhUrto devalaH /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211. dvayoH kolAhale tRtIyasya hAlAhalam / 212. deva iti nAmadheyaM daurjanyaM prakRtiH / 213. deva eva dIvyati ced bhaktasya bhikSApAtraM zaraNam / 214. devadattaM tarpayituM revaNAryaM laguDena tADayati / 215. devAnAMpriyAya dukUle datte divAbhItamAcchAdayati / 217. devo deva ityAkruzya sevate sUkarasya puccham / 216. devAya bhAge datte devalasya kare kapardikA / 219. drAkSatsu janeSu daivaM hastaM prasArayati / 220. 223. dharmAraNye durmaraNam / 218. draviNaM datvA maraNaM krINAti / 221. dharmaniSThAnAM karmapIDA / 222. 224. 225. dhairye galite daNDaiH prahAraH / dhanamarjaya, mAnaM varjaya / dharmAraNye dArucchedaH / 231. naraM cikIrSurvAnaraM cakAra / dharmArthaM cIre datte 'pItAmbaraM kimiti na dattam' ityapRcchan / 226. nakramukhI vakramukhIm apahasati / 227. nagare kalakale pravRtte nakulo nidrAti / 228. 229. namrA buddhiH kamrA vANI / nandane sthitvA narake patati 1 230. nayane zuddhe sarvaM zuddham / 15
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232. nartakIM dRSTvA paDguH pAzabaddho vRkSe lalAga / 233. navInabhISmasya pratisaptAhaM nUtanI santatiH / 234. navInabheSajApekSayA purANaroga eva varam / 235. nave vayasi nagarAjo'pi navanItAyate / 236. nAsikayA bhUmispRkSu mahAmalleSu camarapucchaH sorutADaM garjati / 237. nATaka yodhasya zabdakoSe ziJjinIpadasya guJjaphalamityarthaH / 238. nATaka rAmasya kati sItA: ? 239. nATaka sAdhorATopa evA'dhikaH / 240. nATake nipuNAnAM sahasraM saMjJAH / 241. nAnAmArgeSu, nAnA marIcikAH / 242. nikRSTA niTilaM nindanti / 243. nirakSarabhaTTAcAryasya nAnAzAstrIti saMjJA / 244. nirakSarabhaTTAcAryAya naiSadhaM kAvyam / 245. nirjitarateH sundarImaNeH kanInikaiva nA'sti / 246. nirvivekAnAM kharvabuddhirdevatA / 247. nizitabuddhiM zAstrANi namaskurvanti / 248. niHzreNikayA kiM vRkSavihAravidagdhasya vAnarasya ? 249. naike guravo nAnA bhrAntayaH / 250. paTaccare gato mAnaH paTTacIradAnAdapi na nivartate / 251. paTahanirmANAya mUkaprANinAM mAraNam / 252. paThane labdhaM jJAnaM raTane naSTam / 16
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253. paThitvA paThitvA zaTho'bhavat / 254. patato'pyudaram uttAnam / 255. patitaM cATakairaM prAsaiH (= AyudhavizeSaiH ) praharanti / 256. patipalyoH kalahe zizuceSTitaM nirbAdham / 257. patipatnyoH paraspareNa pratAraNA 258. 259. paranindA pAyasaM pizunAnAm / 260. paramezvarAya paryuSitaM naivedyam / 261. parazuvidyA pAmarahRdyA / 262. 263. paruSavacanAnAM pratipadaM pratipakSAH / patnI kareNuH patiH paramANuH / 264. paravArtaiva vAcATAnAM vizvam / 265. parpaTIM kartumajAnan paurogavapadavIM kAGkSate / 267. parpaTImutpATya parvatamutpATaya / pariNayAt prAk preSThaH, pariNayAnantaraM pApiSThaH / 266. parpaTIbhakSaNenaiva bhagnadantaH kathaM bhakSayatu laDDukam ? 268. parvatAya prastaradAnam ! 269. palAyitAyAM pizAcikAyAm uccATanamantre musalAmusali / 271. pAtAle kIdRzI pIyUSavArtA ? 272. 270. pAtaJjalaM yogamabhyasya paramograM zApaM dadAti / pAtuM jalaM nA'sti, 'pAyasaM pittalapAtre kim' iti jagarja / For Private Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 273. pApAcaraNena puNyasaMcayaH / 274. pApiSThAnAM dIrghamAyuH / ra 275. pAyasabhANDe vAyasaH patitaH / / ___ 276. pAyase makSikApAtaH / 3 277. pAlanaM cikIrSubalanaM kRtvA hAlAhalamapibat / 278. pAlItripiTakena pipIlikAM mArayati / 279. pipIlikAyai AdiSTe kArye pipIlikA puttikAyai AdiSTavatI / 280. pipIlikArodanaM parvataH zRNoti kim ? NAGAR 281. pipIlikAzavavAhanAya paJca malA AgatAH / 282. pizAcAnAM kiM paNDitabhASayA ? 283. pizAcena purANapravacanam / 284. pIThe sthite pAThena kim ? pIDAyAmapi panthAnaM pazyanti paTubuddhayaH / 286. pucchena lAzUlaM yuyuje / pucchenaiva corayan zuNDayA kiM na gRhNAti ? 288. puNDarIkAt kiM pUtigandhaH savati ? PRACHE, 289. puNDraM dhRtvA pANDityaM nATayati / 290. puNyaM svapraNItaM parairanuSThitaM kumbhIpAkAya / 291. puNyapAdape pApaphalam / / 292. puNyenArjitaM dravyaM pApAya vyayitam / / , 293. puttikApure jijIviSuNA mRttikAbhakSaNaM zikSaNIyam / ___ 294. purastAdevasya pAdarakSAyAM cintA / 18
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 295. purANaM zrutvA pAdarakSAm acUcurat / 296. pustakacorasya puNye paJca prANAH / / bhI 297. pustakaM paThitvA mastakaM kuTTayati / 298. pRthukataNDularAjye paTTAbhiSiktaH pauravapuraM pAti / 299. poSite mUle pallavo hasati / 300. praNipAtaM nATayan pANiM gRhItvA pAtayAmAsa / 301. pratArakasya vacane palANDurevA''mraphalam / 302. pratyagrahariNApekSayA purANaH zazako varam / ver 303. pratyagraM bhUSitaM zastaM, purANaM bhASitaM zastam / 304. prathamA saMtatiAlanAya, dvitIyA pAlanAya, tRtIyA tADanAya / / 305. prasUtaH sUkaro'pi prasUtavatAM lAlanAya / 306. pradIpena tamaH prasUtam ! prAcInapuNyAnAM pratyagrapApena parihAraH / 308. prAcInaM puNyaM navInaM pApamabhUt / EM 309. prANAyAma cikIrSuH prANasaMkaTaM vyatAnIt / 310. prItirvA prANasaMkaTaM vA ? 311. preyasI pariNayAnantaraM prANasaMkaTAya / 312. baDizaM vikIrya timiGgalaM kADhate / badhirasya karNayormadhuro maNDUka nAdaH / 314. badhirasya gAnAmRtaM badhirAya / - 315. bahubhiH kumbhakArairbhaGgaH kumbhasya / For Private Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316. bahiH zAnto bahurUpadhArI / 317. bAdarAyaNasya ziSyA bhedarAyaNA abhavan / 318. bAhumUle sthitaM chatraM rAhumUle gaveSayati / 319. buddhihInaH kulIrako bakarAje vizvasiti / 320. buddhyanusAraM bhakSaya / 321. bIjaM noptaM, AmraphalaM patatviti vivRtavadanaH zete / 322. buddhiM vadatAM zuddhirnA'sti / 323. bodhaM sisRkSoH krodhaH kimartham ? 324. bodhe rudite bAdho hasati / 325. bodhe jAte buddhirvakA / 326. 327. bhagnAsthikasya zirasi laguDena prahAraH / brahmajJAne nyUne'pi jihmahRdayaM na nyUnam / 328. 329. bharma gRhItvA bhUSaNAya rudanti / 330. bharmadevataiva dharmadevatA / 331. bhavyaM rAgamArabhya bhaSakacat 'kayyA piyyA' iti AkrukSat / 332. bhasmani zayAlorbharmaNi svapnaH / 333. bhArataM zrutvA divArAtraM bhISmaH kiM draupadyAH patiriti pRSTavAn / 334. bhikSAjIvaH kuberaM bhRtyaM cikIrSati ! 335. bhikSAdhIzvaro yakSAdhIzvaraM pAdamardanAyA''jJApayati ! bhaNDena bhagavadgItopadezaH / 336. bhIkarAkAraH sUkaraM dRSTvA tharatharAyate / 337. bhImo cAmanaM dRSTvA tharatharAyate / 20
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338. bhIrUNAM zazakAnAM tRNakampo'pi vyAghajhampaH / ti 339. bhIroruttarakumArasya 'bhUmiJjaya' iti saMjJA / / 340. bhujabalameva bhUri bhadram / ra 341. bhUtapUrvasarvAdhikArI saMpratibhikSAcArI / 342. bhUmerupari giriH, girerupari meruH, merorupari mUSikaH / 343. bhUriduHkhasyopari nArikelapatrapAtaH / 344. bhUlokasyA'ntaraGge valmIkasyA'ntaraGge bilasyA'ntaraGge varAhasya zaityamabhUditi hetoH parvatasyopari nirvAcitaH sarvamaThAdhipaH 'AkSi', 'AkSi' iti kSutavAn / rogo jAtaH / 346. bhairavIrAgo vA rauravanarako vA ? 347. bhogaM lipsU rogaM prApa / 348. bhraMzAnantaraM musalaH pallavitaH / lokAn bhuGkte kapardikAm / 350. maThe naSTe'pi haTha: ziSTaH / on 351. matihInAnAm atirekaH / 352. matyA hIno mithyA vadati / , 353. madyapAnAM zIdhureva mahAdezikaH sAdhuH / 354. mandIbhUtaM mastiSkaM maireye magnAnAm / - 355. madhu na savati maricaphalAt /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356. madhuraM vacanaM zrutvA rudhiragarte mamajja / (3 357. mandaM mandaM mahAsiddhiH / 358. mandAkinI gatvA mRdam akhAdat / ra 359. mayA gappe vikIrNe'pi mamAnvayaH satyaharizcandrasya / 360. mayUravanmanoharo vyaMsakavad vizvAsadhvaMsakaH / NRON 361. maraNameva manujAnAM zaraNam antimam / 362. markaTadhyAne maNDUkaH sAkSI / ra 363. markaTaM pAlayitvA manojayAya dIkSAM svIkurute ! 364. mardalairArambho mlAnA samAptiH / mallikayA saha mallayuddham / 366. mallikA yadi nArikelavRkSe phullet, mama gRhe kA kanakavarSaNaM bhavet / 367. mazako mRgAdhipaM bhAyayati / - 368. . mastakaM pustake tyaktvA mastiSkaM dUrato'tyajat / bhara mastakajJAnI pustaka jJAninaM kaniSThikayA dhUnayati / 370. mahAbhyAsena mAyAM mardayet / S, 371. mahAmahopAdhyAyamahimAnvitabhaTTAcAryo varNamAlAmeva na jAnAti / 372. mahAmahopAdhyAyo mahopadravakArI / mahAzA moghAzA / ___374. mahiSo mayUravannRtyan patitvA asthi babhaJja / 375. mAtaGgenA''krAnto mArga eva mArgaH / 376. mAnanAzAya mahAmAnavaimaitrI / 36 22
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ lI 377. mArjAlaM bhAyayituM mUSiko garjati / 378. mArdaGgikasya zanena kiM kAryam ? 379. mithyAmatiH satye (satyaviSaye) paTahaM vAdayati / ___ 380. mInAn grahItukAmo mahodadhau mamajja / 3 381. mInApaNe mahAvIravigrahaM mImAMsate ! 382. mImAMsakasya putrarataM mInasya mAMsaM khAdati / - 383. muktikAbhrAntyA zuktikAyai paTTAbhiSekaH / 384. mukhne kAruNyaM kare kArpaNyam / ht 385. mudA atithau Agate mRdA alimpan / 386. musalena hUde lajite daNDena girilacitaH / 387. mUDheSu hitamupadizan gADhamUDhaH / 388. mUrkhAcAryasya markaTa: ziSyaH / / ra 389. mUSikaM jitvA mRgAdhipaM jaya / 390. mUSikaM mazako'jayat / 391. mRgasya zRGgaM dRSTvA mRgAdhipasya daMSTrA bibheti ! 392. mRgAdhipasya vaneSu zaktiH, mUSikasya bileSu - yuktiH / 393. mRtaH pizAcaH, ujjIvito brahmarAkSasaH / 394. mRtpiNDe vizvasya mahAnadI titariSati / mRduleSu mahAstram / 396. meraM dRSTvA mRtkumbhaM vismarati / kA 397. maunavIrA meruM gilanti / For Private Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398. maunavratavataH kimarthaM maNDUkena sakhyam ? 3 399. maunena mUDhA jetavyAH / 400. yatipateH katikUpikAmAnaM madyam ? 401. yadavyaM tad bhavatu, udarapUraM bhojanaM bhavatu / 402. yadA devaH suvarNaM varSati, tadA mama pitAmahAya pItAmbaraM kreSyAmi / 403. yadvA tadvA siddhivinAyakasya saparyA / ___ 404. yoginA pIyUSe pIte viduSA viSaM pItam / ra 405. yavAgUpAyI suvarNamaulyaM jijJAsate / / ___406. yAvatI yuktistAvatI zaktiH / rahasyaM jugopayiSatAM paTahAjIvena sakhyaM rauravanarakAya / / 408. rAgo rogaH, tAlo vetAlaH, zrutirvismRtiH, gAndharvavedo gardabhagAnam / 409. rAgo vA rogo vA ? 410. rAjagardabhaH pADitavAn (=pAdAbhyAM tADitavAn) / iti hetogrAma paTahaM vAdayAmAsa / / 411. rAjasaudhe kolAhalaM zrutvA karNavedhaH kArita eDamUkena / 412. rAtrau yakSA[-kuberA]danaM, divA bhikSAdanam / ma 413. rAmagrAme rAvaNa: sArvabhaumaH / 414. rAsabhe. dRSTe dantazUlam / aba 415. rugNe dRSTe bheSajaM vismRtam / 416. rogI vaidyasya bheSajam / 24
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 417. rodanazIlasya purastAd vedaghoSaH / 418. roSavatAmagre joSamupaviza / Nar 419. laGkAM gatvA paGke magnaH / ___420. lajjAlurvadhUri purohitasya kaNThe samArpayat ! 3 421. lajjAzUnyAH sakalairmAnyAH / 422. latAprahAreNa bhagnakaTau laguDaprahAraH / ra 423. lAkSA dahanaM leDhu kim ? 424. lAlanAya vRddhagUdhaM pAlayanti / 425. lAlanArtho gardabhapotaH pAlakaM pADayati / (=pAdAbhyAM tADayati // 426. lAlitaH sArameyo lIlayA dazati / , 427. lAlito mUSiko lulAyo babhUva / 428. likhitaM sarvaM kavanaM kruSTaM sarvaM gAnam / MY 429. lIlAM sisRkSurhAlAhalaM sasarja / 430. lokajJAnAM pANDityaM nAsti, paNDitAnAM lokajJAnaM nA'sti / of 431. lokoktirvA chekoktirvA ? 432. lokoddhAraM naTan kAkodaro bhekAn bhakSayAmAsa / 433. lokoddhAre zoko'nalpaH / 434. lolabuddhirlalATaM nindati / 435. vakrabuddhiH zakraM jayati ! 436. vacanaM pAlayituM kaNTakena kaNTho viddhaH / 437. vaTikAbhANDe vyAghrapotasya kiM kAryam ? / For Priva3 Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438. vada satyaM, vaha kuNapam ? vanitAdveSiNo vAraM vAraM vivAhaH / 440. vara: kramelakaH, vadhU rAsabhI / 441. varAhasya puro veNanAdaH / 442. varIyAn bhaNDeSu daNDopAyaH / varma nA'sti dharmadevatAyAH / 444. varSe vAJchAyAM varSopalAH patitAH / bAra 445. valmIke'pi vajaM vIkSante vipulAzayAH / 446. vallyupari vRkSaH patitaH / 447. vastusthitau kathitAyAM vyAgha iva laGghati / 448. vastrazuddhau nirNejaka eva nirNetA / San 449. vastrasaundaryaM vijAnAti kiM rAsabhaH ? 450. vAkATaka guptaH prAkAraM vilaya kAkAdhipaH saMvRttaH / 451. vAkcaturo vA vAguriko vA ? 452. vAcATAnAM vAcAla eva mahAnAcAryaH / PASTER 453. vAcA sAdhorvarNaH anyaH / 454. vAmanaM dRSTvA kharvo garvaM bibharti / vAmanasya bhImodaram / 456. vAmAGgulIvidagdhasya purastAdajJAnI sarvajJaH / 457. vArANasIM gatvA vivAdam AninAya / 458. vigrasya kiM pratizyAyaH ? 26
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kI 459. vicAre mRte vikAra utthitaH / 460. viTThalabhaTTAcAryaH aTTAlikAyAM taNDulaM kuTTayati / BAN 461. viditA devatA viparyastA jAtA / 462. vidyAM vartane pazya / vidyAvatAM granthA eva panthAH / 264. vidvAniti zrito'smAbhiryadvA tadvA brUte / 465. vinaSTe vetaNDe lAGgalAya musalAmusali / 466. vilambo babhUva, vizuddhirbabhUva / 467. vivAho vA vikAro vA ? 468. vizuddhabuddhirvijayate vizvam / ko mumUrSArviSavApIpAzAnAm / 470. vizvaM narako vAcATAnAm / 471. vizvasya yogakSemaM vicintya viddhanetraH saMvRttaH / 472. vizvAsaghAtI colAcale vRzcikaH / 473. viSTikaraNe vividhA nindA / 474. vIdhabuddhInAM vAcATava vedazAstrANi / 475. vetaNDasya vraNe jAte varAhasyopari caNDoSNaM tailamasiJcan / 476. vedAntamadhItya vairaM vardhayati / MASTE, 477. vezmani dhagadhagAyamAne vINAM vAdayati / 478. vaidye dRSTe vyAdhirjAtaH / EN) 479. vaidyena granthe paThyamAne rugNasya prANAH AkAzamapaThan / 27
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480. vaiyAkaraNakhasUcirapi haiyaGgavInabhakSaNe na kenApi ni parAjIyate / 481. vyagramanA ugrabhairavaH / 482. vyAkhyA vA granthaM gilantI vyAghI vA ? 3 483. vyAghrasya vAyasena kim ? 484. vyAghe tRNaM khAdati, varAhaH kiM karotu ? 485. vrataM bhraSTaM sukhaM naSTam / 486. zaThAH zAstrANyAlabhante / kiM zRgAlena maitrI ? 488. zaSasAn avijJAya zAstrANyupadizati / ko 489. zAkhAsu cakramaNaM zAkhAmRgANAM prakRtiH / 490. zAkhinaH zAkhA na bhAraH, parvatasya prastaro na - bhAraH / - 491. zAstrANyadhItya zIrSaM kuTTayati / ___492. zuNDApAne takramanviSyati / 493. zubhAzIrvAda prArthite 'maraNaparyantaM jIva' ityavadat / 494. zulkaM vinA prAptamiti zaldaM veNordazatyasau / ma ran 495. zUnyAraNye pipIlikaiva garuDAcAryaH / 496. zUnyenaiva mukhena carvan kim ikSudaNDaM tyajati ? 3 HOR 497. ziraH khalvATaM, bhUSaNaM puNDarIkam / 498. zilAM grahItuM jAlaM vikirati / - 499. zivayogI kAlena bhavarogI babhUva / - 28
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500. zizuzUnye gehe jaratAmeva bAlalIlAH / 3 501. zIrSAsanaprayoge'pi nimbakaM na jambIrAyate / . 502. zIrSANAM vaipulyaM kAryANAM zaithilyam / ra 503. zIrSe vizIrNe buddhirAgatA / 504. zIlabhraSTaiH zAntyupadezaH / ra 505. zunaH puNyavRddhyA zazasya pApavRddhiH / 506. zRgAlasyA'pekSayA lAGgulameva dIrghataram / / zRgAlIkAkayorvivAhe saMpanne zobhate mUrbo mastiSkakAntyA / 508. zRGgavatA zRgAlena upadravo'dhikaH / zRGgArAya zikhAyAM zAdaH / 510. zraddhAlUnAM zuddhA siddhiH / zvazrUraTTAlikAM kuTTayati, suSA peTikAM ghaTTayati / 512. saMkaTaprasaMge svAntadhairya saMjIvinI / - 513. saMghaTanA vA saMghaTTanaM vA ? 314. saMnyastumicchoH pratimAsaM navIno vivAhaH / saMpanne nRtyati daridro jhampaM vidadhAti / 516. saMpuJjite sarSapAzau tilamekaM patitam / 517. saMzayAloH sukhaM nAsti / 518. satyAM gappavAtyAyAM satyaM narake patitam / aba satvaraM gatvarAzcatvare bhraMzante / 520. sadA vakraM sArameyapuccham / ) 521. samayaH su-mayaH kartavyaH / 29
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522. samAnasvAntAH saMmilanti / samitirghaTitA saMmatistruTitA / 524. samudAye saMgrAmaH / ra 525. samudre tRSite salilaM kuta Aneyam ? 526. samaireva sauhArdam / sammArjanyA sAdhUnAM samArAdhanA / ___528. sarpabhrAntyA kiMculukam amArayan / 3 529. sarva sahamAnA garvavadbhirgIryante / 530. sarvatra guNadarzI saugandhikaM marusthale'pi sAkSAtkaroti / 1 531. sarvatra mRdeva sIsakadRSTInAm / 532. sarvAGgasundaraH, kintu vigraH / ra 533. sarve pAcakAH svapAkaM nalapAkaM bruvate / _534. sarvezvara: kiM darvI gRhNAti ? 535. sarveSAM sArvabhaumatve kA prajA ? 536. sarveSu sarvAdhipeSu garvasya sAmrAjyam / sarvairhasite badhiro ghaghati / (ghagha hasane / ) 538. salilAkAGkiNA sarovare majjayitavyam / E- 539. sahasA kRtyaM tarasA cityam / (=mRtam) 540. sAmagAnaM cikIrSoH samAgatA hikkA / 541. sAmijJAnaM saMkaTAya / 542. sAralyameva saujanyam / 30
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI 543. siMhasya garjanaM zrutvA grAmasiMhaH "bhau bhau' iti abhaSat / 544. sIsakaM lipsohIrakaM labdham / zAmA 545. sukhkhe prApte sakhyaM kimartham ? / 546. sugrAse labdhe sarve'pi prANasakhAH / ra 547. sutrAmapure sarvadA vitrAsanaM vairibhiH / 548. subhASitaM zrutvA kubhAvanAM dharati / ra 549. subhASitameva sujanasyA''yudham / 550. sumanasAM sakalaM samaJjasam / ra 551. suvarNazarAce loSTaM prAduH / 552. suvarNasUcyA netraM viddham / 3 553. suSThu prArambhaH sumuhUrtam / / 554. suSTu buddhyA duSThu karoti / kiM subhASitaM jAnAti ? 556. sUkaraiH rohAt sArasaiH kalaho varam / ra 557. sUkarasya purastAt sukhaduHkhne prakaTayanti / 558. sUcInivAryaM kaNTakamutpATayituM darvI ? 559. sevakAH pratyagrAH prasevaM prakarSaNa ghaTTayanti / 560. sainyavatAmagre dainyameva sadbuddhiH / 10 561. saubhAgyatalpe suSupsuH daurbhAgyakardame luThati / __ 562. skhalitvA patitaM cATakairaM laguDaiH praharanti / 563. sthAne kopa: svargaM sUjati / 564. sthUlAyAM tvacAyAM sarasvatI na lagati / 31
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI 565. seho vA hRdayadAho vA ? 566. sphUrjathorgarjanaM, kSudraloSTArjanam / kRtvA svarNaM corayati / 568. smitaM sajjanAnAM saMpat / 3 569. smitena sarve jIyante / / 570. smitvA sAdhuH sAdhayati / ra 571. svakIye lalATe svayameva likhyate / 572. svakIye sAmrAjye svapnAn sUja / * 573. svagrAme vetaNDaH paragrAme piSTapiNDaH / 574. svapne dazakaNThaM kabalIkRtya jAgarito dvirephAyara sASTAGgaM praNipatati / sira 575. svapne nandanaM, jAgare krandanam / __576. svayaM kRtaM suvarNaM parakRtaM kuvarNam / 577. svayam aziSTAH parAn bhraSTAn bhaNanti / 578. svayaM pazyatoharAH parAMzcorAn bruvanti / MP 579. svayaM mRdaM khAdati paramukheSu ca kardama limpati / 580. svadhunyAM salilaM nA'sti / 581. svalpA buddhiranalpaM bhAgyam / 582. svalpArambhe svarNaprAptiH / ra 583. haMsatUlikAtalpe zayAnAnAM svapne yavAgUdRSTA / 584. hananaM ghAtakasya dharmaH / kA 585. hantukena hitopadezaH / 32
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189. hATakArthaM nAta 586. hayamAruhya hiDgu khAditvA hAhAkAraM cakAra / 587. harau bhikSA marau kriyate / 588. halaM kiMculuko hantuM yatate ! nATakam / 590. hATakAzayA kITakaM troTayati / MAR 591. hAlAhalaM prAptuM kolAhalaM kurvanti / 592. hAsyaM samApta huDuyuddhamArabdham / hAhAhUhU iti drAGkitvA gandharvagAnaM cikIrSati / 594. hiDimbAyA udaraM hemalena [= saraTena, kRkalAsena . vA] kiM tRpyati ? 3 595. hitopadezo vA hatopadezo vA ? 596. hIrakaM dhRtvA hemne hAhAkAraM karoti / 597. hIrahAreNa kandhAyAH pracuro bhAraH / 598. hRdayaGgamaM rUpaM, hRdayantapA vAcaH / ra 599. hRdayazuddhiM vadanaM vadati / 600. hRdayajaya eva vAstaviko jayaH / PRIHS, 601. hRdayasya bhASAM hRdayAlurjAnIte / ra
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM hevAkavegAdatanuta jagatAM nAtha enAM navInAM vANIM sadvAkyaveNImabhinavarasikazreNivINAyamAnAm / kyAcitkaiH paunaruktyairanucitavacanairaprabuddhaprayogairdUrotsAryeyamAryairapi nanu nutaye nUtanI navyadhInAm // prAgaivaitAdRzIM yadyapi kRtimakarod jJaH "kar zeSa"* nAmA vyAhAraizcittacoraiH sahRdayasubhagaiH kannaDoktIranUdya / / eSo'syAM me vizeSo vizadamanukRtA rItirAbhANakAnAM prAsaprAdhAnyamAnyA jaDabudhamadhurA navyayA yat padavyA // vizvaM kvAbhANakAnAM jhaTiti jaDadhiyAmapyazeSasphuTAnAM kvApi nyAyakramorvI prakharatamatijJeyagAmbhIryagurvI ? itthaM matvAdimotthaM stabakamakaravaM prAyazaH prINanArthaM dhanyAnAM nUtanAdhvanyaparamaviralaM paddhatau paNDitAnAm // aba prAttAM prayoktuM suvacanasaraNiM samyaganyApadezaH panthAH sevyaH sudhIbhiH sakutukmatibhi vibhiH kAvyakAraiH / etAvatyeva tAvad bhavati kRtiriyaM prAya etAdRzIti bhrAntiH kAryA na cAyairanavadhirudayo yad vacovaibhavAnAm // udyAneSu krIDatA markaTena krodhodvegaM naiti padmI kadAcit / dhvAkSe rUkSaM dhvAGkSati, cchinnapakSo vikSiptaH san kiM piko rAraTIti ? // ( divaGgatena viduSA karuzeSAcAryeNa etAdRzI kAcid racanA "laukikagAthAcatuzzatI" nAmnI racitA mahArAjasaMskRtamahApAThazAlApatrikAyAM prakAzitapUrvA ca / tatra prAso nA''sIt / kannaDAbhANakAnAm anuvAdamAtrA sA / / 34
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - yogazatakadohanam muniratnakIrtivijayaH / bhUmikA ___ yogazatakanAmA'yaM grantho'pi sUripurandaraiH pUjyAcAryacaraNaiH zrIharibhadrasUribhagavadbhiH * sandRbdho'sti / prAkRtagAthAnibaddho'yaM granthaH / granthe'smin yogasya paizcayika-vyAvahArike- 1) ta tiprakAradvayasya svarUpaM varNitamasti / nizcayayogasya kAraNatvAd vyavahArayogo'tra vistareNa varNito'sti / yogamArgasyA'dhikAriNaH ke ? arthAt kiMsvarUpAyAM bhUmikAyAM pravartamAnAnAM na jIvAnAM pravRttiogatvena khyApyate-ityasya varNanamasti / pUrNajJAnibhizcaiva jJeyamidamadhikAritvaM ra vayamapi yathA jAnIyAma tathA tattadadhikArijIvAnAM lakSaNAnyapyatra darzitAni santi / na tadanu ca teSAM bhUmikAbhedaM vijJAya kiMrUpa upadezastebhyo dAtavyo yena te mAga 5 svasvabhUmikAnurUpaM vikAsaM sAdhayeyuH ? ityupadezAdhikAro'pyatra vizadaM varNitaH / 2) pazcAcca prApte'smin yogamArge kathaM sthairya sampAdanIyam, svayogyatAM ca samyak parIkSya ra va kathaM navaM guNasthAnaM prApaNIyam, karmavazAcca rAgAdidoSANAM samudbhave teSAM svarUpAdicintanaM / als kathaM karaNIyaM yena tebhyo rakSaNaM syAt,-ityAdyanekavidho yogamArgasahAyako vidhiratra - 6 nirUpito'sti kAruNikena zrImatA''cAryavaryeNa / ante ca yogasya mahAphalaM saMdarya 30 15 granthasyopasaMhAraH kRto'sti / / ON etasya granthasya paThanenaitatsiddhaM bhavati yadyadi manuSyo yogyatAM prApnuyAt svakIyAyA 4D bhUmikAyA vikAsaM ca sAdhnuyAt tarhi vyavahArajIvane pravartamAnaH sannapi vyAvahArikaM fo yogitvaM prApnotyeva / tadeva ca vyAvahArikaM yogitvaM taM krameNa nizcayayogasya ra 20 shikhrmaarohyti| evaM ca grantho'yamatyantamupAdeyaH paThanIyo mananIyazca / viSayabodhasaukaryArthaM FO granthAntargatA gAthA vyutkrameNA'pyatra dohane prastutAH santi, tajjJeyam / granthasyA'syA'dhyayanena sarve'pi yogitvaM labhantAmiti zubhAzayaH / iti zam / For Private Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogazatakadohanam NamiUNa jogiNAhaM, sujogasaMdaMsagaM mahAvIraM / vocchAmi jogalesaM, jogajjhayaNANusAreNaM // 1 // natvA yoginAthaM, suyogasaMdarzakaM mahAvIram / [ '] atrA''cAryavaryaH ziSTasamayaparipAlanArthaM vighnopazAntaye ca maGgalAdikaM kurvan yogakathanaM pratijAnIte - " yoginAthaM suyogasaMdarzakaM zrImahAvIrAkhyamantimaM tIrthakRtaM natvA siddhAntaprasiddhaM yogAdhyayanamanusRtya yogasya lezaM vakSye" iti / atha pratijJAnusAreNa yogaM vivRNoti / iha yogo dvividho bhavati - nizcayato vyavahAratazceti / tatra nizcayato nAma ? nicchayao iha jogo, saNNANAINa tinha saMbaMdho / mokkheNa joyaNAo, NiddiTTho joginAhiM // 2 // saNANaM vatthugao boho, saddaMsaNaM tu tattha ruI / saccaraNamaNuTThANaM, vihipaDihANugaM tattha // 3 // nizcayata iha yogaH, sajjJAnAdInAM trayANAM sambandhaH / * mokSeNa yojanAd, nirdiSTo yoginAthaiH ||2|| sajjJAnaM vastugato, bodhaH saddarzanaM tu tatra ruci: saccaraNamanuSThAnaM, vidhipratiSedhAnugaM tatra // 3 // '] sajjJAnAdInAM - samyagjJAnasya samyagdarzanasya samyakcAritrasya cetyeteSAM trayANAM yaH sambandhaH-ekAtmanyavasthAnaM sa nizcayena - AnantaryeNA'kSepeNa ca mokSeNa yojakatvAd nizcayato yoga iti yoginAthaiH-tIrthakRdbhirnirdiSTamasti / tatra sajjJAnAditrayANAM madhye samyagjJAnaM nAma vastugato bodhaH / arthAd jJeyaM vastvadhikRtya yajjJAnaM pravartate tat samyagjJAnam / jJeyasyA'valambanaM vinA jJAnaM na bhavatyeva / yadi, sambhavatItyucyate tarhi tanmithyaiva na samyag / yathA kasyacid mRgatRSNAM 36
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra dRSTvA jalasya bodho jAyate kintu vastutastatra jalAbhAvAt tajjJAnaM bodho vA mithyA HD bhavati tathA / satyasatyapi ca jJeye yadi jJAnaM bhavatIti manyate tarhi kiM sat ? kiM . 30 vA'sat ? ityasya nizcaya eva na sambhavet / ato vastvavalambanena jAyamAno yo K4 yathArthabodha: sa eva samyagjJAnamiti / atha samyagdarzanaM tu tatra-vastuni ruciH zraddhA vA / yasya vastuno yatsvarUpamasti tasya tatsvarUpeNaiva svIkAro nAma ruciH zraddhA vA / tattvArthadhigamasUtre zrIumAsvAstivAcakavaryeNA'pyuktam - "tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam" - tattvabhUtAnAmarthAnAM yathArtharUpeNa 7 zraddhAnaM samyagdarzanamiti / etatsamyagdarzanaM jJAnAdanyadeva, arthAd jJAnaM-darzanaM cetyubhe api bhinnau guNau / yato jJAnaM jJAnAvaraNIyakarmaNAM kSayopazamena prApyate tathA darzanaM tu darzanamohanIyakarmaNAM HO kSayopazamena / ata eva ca kadAcid jJAnasya sadbhAve'pi zraddhA-darzanaM na dRzyate / FO kadAcicca jJAnAbhAve'pi zraddhA'nubhUyate / samyakcAritraM hi tatra-vastuni padArthe vA vidhipratiSedhAvanusriyamANaM yadanuSThAnaM NCS ra tat samyakcAritram / arthAdAgamagrantheSu yAn yAn padArthAnAzritya yat kartavyatvena nirdiSTaM / 2 syAt tasya karaNam, yacca niSidhyatvenoktaM syAt tasyA'karaNamiti / etadeva ca OM vidhipratiSedhAnugamAgamAnusAryanuSThAnamasti / / atra tatrazabdena 'padArthe' ityarthaH pratIyate / samyakcAritratvena nirdiSTaM vidhiS7 prati-SedhAnugamanuSThAnaM tu mahAvratarUpamasti, vidhipratiSedhAdikaM ca bAhyapadArthAvalambyai- ra vopdishyte| yathA saMsAravartino jIvAjIvAdipadArthAn viSayIkRtya hiMsA na karaNIyA, na tadviSayakaM ca mRSAbhASaNaM na kartavyam, teSAM cauryaM parihartavyam, tadupari vikRtamanovRttinA na bhAvyam, teSAM parigraho na kAryaH ityAdi / evaM ca mahAvratAnAM bAhyaviSayatvameva ) vartate / ato'tra 'tatra' ityanena vastuni-vastuviSayaM yadanuSThAnaM tat saccaraNamityuktamasti / atha kiM nAma vyavahArato yogaH ? 37 For Private Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ vavahArao u eso, vineo eyakAraNANaM pi / jo saMbaMdho so vi ya, kAraNa kajjovayArAo // 4 // vyavahAratastveSa vijJeya etatkAraNAnAmapi / Lya: sambandhaH so'pi ca, kAraNe kAryopacArAt // 4 // sajjJAnAditrayANAM kAraNabhUtA vakSyamANasvarUpA ye guruvinayAdayasteSAM yaH sambandhaH so'pi kAraNe kAryopacArAt vyavahAratazca - phalaM prati sAmAnyena yogyatAmAzritya ca - ma yogo vijJeyaH / kAraNe kAryopacAro dvidhA bhavati / tadyathA-anantarakAraNe kAryopacAraH, paramparakAraNe para hA kAryopacArazceti / tatrA'nantarakAraNe kAryopacAro yathA 'Ayurghatam' iti prayogo vyavahAre va zrUyate / tatra vastuto ghRtaM nA''yuH kintu ghRtAsevanenA''yurbalAdikaM vardhate'ta AyuSkAraNaNG tvAd ghRtamevA''yuriti / paramparakAraNe kAryopacAro yathA 'tandulAn varSati parjanyaH' / iti / atra tandulAnAM paramparakAraNamasti parjanyaH / yatastandulasyA'nantarakAraNamasti varSA kI 5 tasyAzca kAraNaM parjanya iti / atra ca yo guruvinayAdirUpakAraNe yogarUpakAryopacAro ? nirdiSTaH sa paramparakAraNe kAryopacArarUpo'sti / yato mokSasyA'nantarakAraNamasti / FC sajjJAnAditrayANAM sambandhastatkAraNabhUto'sti guruvinayAdInAM sambandha iti / kAni punastAni guruvinayAdIni ? guruviNao sussUsAiyA ya, vihiNA u dhammasatthesu / taha cevANuTThANaM, vihipaDisehesu jahAsati // 5 // | guruvinayaH zuzrUSAdayazca vidhinA tu dharmazAstreSu / / L tathA caivA'nuSThAnaM vidhipratiSedhayoryathAzakti // 5 // (1) guruvinayaH - gurujanAdiSu bahumAnaH, teSAM pAdadhAvanAdirUpeNa sevA, No 5 AhArauSadhAdidAnena paricaryA, teSAM kAryeSu sahAyaH ityAdi / arthAt gurujanAnAM zArIrikaM / mAnasikaM vA svAsthyaM yathA syAttathA sadA prayatnakaraNaM nAma guruvinayaH / (2) dharmazAstreSu vidhinA zuzraSAdayaH - zuzraSAdayo nAma zuzrUSA-zravaNa - 38
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJAna-dhAraNohApoha - tattvAbhinivezAH ityeteSAM dharmazAstramadhikRtyA''sevanam / eteSAmAsevanamapi vidhinA - sthAna - zarIra-mano- vasanAdInAM zuddhipUrvakaM karaNIyam / yato vidhinA''sevito yoga eva yogatvena nirdizyate, nA'nyathA / avidhinA sevitastu kadAcit pratyavAyasya kAraNamapi syAt / avidhinA kRtAdakRtameva varam / yathA ko'pi rugNo vyAdhyapanayanArthaM saccikitsAmevA''darati / tadabhAve'saccikitsAM nA'GgIkarotyeveti / (3) vidhipratiSedhayoryathAzaktyanuSThAnam - zAstreSu ye ye bhAvA vidheyatvena nirdiSTAH santi teSu pravartanam, ye ca niSiddhyatvenopadiSTAstebhyo nivartanam / etadapi yathAzakti - zaktimanatikramya, arthAt zaktito'dhikamapi na, zaktitazca nyUnamapi na - evaMrUpeNa karaNIyam / etAni ca vyavahAranayena yoga ityucyate / athaiteSAM guruvinayAdInAM yogavyapadezakAraNabhUtAM nizcayayogAGgatAM darzayati to cciya kAleNaM NiyamA siddhI pagiTTharUvANaM / saNNANAINa tahA jAya aNubaMdhabhAveNa ||6|| maggeNaM gacchaMto sammaM sattIe iTThapurapahio / jaha taha guruviNayAIsu payaTTao ettha jogi tti ||7|| ata eva kAlena niyamAt siddhiH prakRSTarUpANAm / - sajjJAnAdInAM tathA jAyate'nubandhabhAvena ||6|| mArgeNa gacchan samyak zaktyeSTapurapathikaH / yathA tathA guruvinayAdiSu pravRtto'tra yogIti // 7 // ata eva - guruvinayAdereva, arthAd guruvinayAdInAmAsevanena kAlakrameNa nizcayayogarUpeNa nirdiSTAnAM prakRSTarUpANAM karmaNAM kSayeNa prApyamANAnAM samyagjJAnAdInAM niyamenA'nubandhabhAvena ca siddhirbhavati / arthAdaucityapUrvakaM bhagavadAjJAmanusRtya cAsssevamAno yogaH satataM vRddhiM prApnoti / etasmAccA''jJAvizuddhAd guruvinayAderanuSThAnAduttarottaramanyAnyabhaveSu satsaMskArANAmanubandhaH pravartate / tatazca niyamena nizcayayogasya prAptirbhavati / 39
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA svazaktyA samyakprakAreNa ca mArgeNa gacchan jana iSTapurapathika ityucyte| ta - yatastathA pravartamAnaH sa nizcayena svAbhilaSitaM sthalaM prApnotyeva / tathA hi guruvinayAdirUpe kA vyavahArayoge yathAvidhi pravartamAnaH puruSo'pyatra-yogaprakrame yogitvena nirdizyate / yataH aba F) so'pi niyamena nizcayayogarUpaM sajjJAnAdikaM prApsyatyeva iti / / kiM yaH ko'pyatra pravartamAno yogasiddhiM labhata uta kazcid viziSTo janaH ? | ityatrA''ha ahigAriNo uvAeNa, hoi siddhI samatthavatthummi / phalapagarisabhAvAo, visesao jogamaggammi // 8 // [ adhikAriNa upAyena bhavati siddhiH samastavastuni / / LphalaprakarSabhAvAd vizeSato yogamArge // 8 // yatkimapi kAryaM syAt tatra pravartamAno jano'dhikArI-yogyaH syAditi vyavahAreDi 'pyanivAryamasti / yo yogyo bhavati sa eva tatkAryasAdhakopAyAn samyagabhijAnAti / N yathA hi ghaTanirmANakArye kumbhakAra evA'dhikArI na tantuvAyaH, paTanirmitau tu tantuvAya 20 eva yogyo na tu kumbhakAraH / evaM sarvatrA'pi kAryajAte pravartamAno yogya eva siddhi ke 7 prApnoti / atra yogamArge tu, tasya mokSasAdhakatvAd vizeSeNA'dhikAritvamapekSyate / yogya 1 eva jIvo yogamArgaM samyagavabudhyate zraddhayA ca tatra pravartamAnaH siddhi cA'pi prApnoti AS OM iti / FD atha ke te yogamArgasyA'dhikAriNo janAH ? tathA kiM ca tatrA'dhikAritveE 'nadhikAritve ca kAraNam ? ityupadarzayati ahigArI puNa etthaM viNNeo apuNabandhagAi tti / taha taha NiyattapagaI ahigAro Negabheo tti // 9 // aNiyatte puNa tIe egaMteNeva haMdi ahigAre / tapparataMto bhavarAgao daDhaM aNahigArI tti // 10 // adhikArI punaratra vijJeyo'punarbandhakAdiriti / tathA tathA nivRttaprakRteradhikAro'nekabheda iti // 9 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ anivRtte punastasyA ekAntenaiva hantA'dhikAre / / tatparatantro bhavarAgAd dRDhamanadhikArIti // 10 // atra yogamArge'dhikAriNo'punarbandhakAdayo jIvAH santi / atra 'Adi'zabdAt 5 Fol samyagdRSTiH, dezavirataH, sarvaviratazcetyete jIvA apyadhikAriNo jJeyAH / yathA yathA prakRteradhikAro nivRtto bhavati tathA tathA yogamArgasyA'dhikAritvaM / vizeSeNa jIvAH prApnuvanti / atra prakRtizabdAt karmaprakRtijJeyA / yathA yathA jIvasya FO moha upazAnto bhavati-kSINo vA bhavati tathA tathA karmaprakRtInAM grahaNasya tAbhizca saha dra sambandhasya jIvagatayogyatA'pagacchati / arthAt mohaprAbalyAt karmaprakRtiSu viziSTaM vicitraM vA phalaM dAtuM yatsAmarthyamasti tanmandaM bhavati / etAdRzazca jIvo 'nivRttaprakRtyAdhikAra' M) ityucyate / ete nivRttaprakRtyadhikArajIvA anekabhedA bhavanti / yataH prakRteradhikArasya sara nivRttibhinnabhinnajIvAnAmapekSayA bhinnA bhinnA bhavati / arthAdapunarbandhakajIveSu yA'dhikArasya va nivRttirvartate tato viziSTA samyagdRSTijIveSu vartate, tato'pi viziSTA dezaviratajIveSu ma tatazca sarvaviratajIveSviti / yAvannaiSa prakRteradhikAraH sarvathA nivRtto bhavati tAvajjIvo'tra yogamArge'nadhikAryeva C bhavati / karmaprakRteH pAratantryAjjIveSu saMsAraM prati dRDho'nurAgaH pravartate / atazca sa o sarvathA yogamArgasyA'nadhikAryeveti / nivRttaprakRtyadhikAritvaM vizadayatitappoggalA taggahaNasahAvAvagamao ya eyaM ti / iya daTThavvaM iharA taha baMdhAI na jujjaMti // 11 // titpudgalAnAM tadgrahaNasvabhAvApagamatazcaitaditi / 7 LevaM draSTavyamitarathA tathA bandhAdaye na yujyante // 11 // jagadavasthitAnAM padArthAnAM bhinnabhinnaH svakIyaH kazcit svabhAvavizeSo bhavati / svabhAvAnuguNameva ca kAryamapi bhavatyeva / atra yathA jIvasya kazcit svabhAvo'sti tathA pudgalaparamANUnAmapi svabhAvo'styeva / karmA'pi ca paramANurUpameva vidyate / tatra teSu | a paramANuSu jIvagrahaNasvabhAvo vartate tathA jIve tu tadgrAhakasvabhAvo'sti / atha yadA yena ke 41 For Private Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ A yena svarUpeNa yAvAn yAvAMzca karmaprakRteH paramANUnAM tadgrahaNasvabhAvo'pagacchati tathA ca / jIvasya tadgrAhakasvabhAvo'pagacchati tadA tathAsvarUpeNa tAvacca nivRttaprakRtyadhikAritvaM . 3 bhavati / atha yadi karma-jIvAdipadArthAnAM grAhyagrAhakabhAvAdisvabhAvo nA'bhyupagamyate / tadA''tmanA saha karmAdInAM bandhAdikaM na yujyate / bandhAdInAmabhAve ca mokSo'pi sutarAM na yujyetaiva / ato yathA mRt-tantvAdInAM ghaTa-paTAdipariNAmasvabhAvatvAd mRdo ghaTastantubhyazca KO paTa utpadyate tathA karmaparamANUnAM grAhyasvabhAvatvAd jIvasya ca grAhakasvabhAvatvAd bandhAdikaM jAyate / karmaparamANUnAM tathAsvabhAvabhedenaiva jJAnAvaraNa-darzanAvaraNAdibhinna-bhinnasvarUpeNa pariNamanamapi bhavati / etadeva ca prakRteradhikAritvamucyate / etatsvabhAvApagamata eva ca G) nivRttaprakRtyadhikAritvaM jAyate iti / kiJcaeyaM puNa nicchayao aisayaNANI viyANae NavaraM / iyaro vi ya liMgehiM uvautto teNa bhaNiehi // 12 // [etatpunarnizcayato'tizayajJAnI vijAnAti navaram / / L itaro'pi ca liGgairupayuktastena bhaNitaiH // 12 // / nizcayata etadadhikAritvaM tvatizayajJAnibhiH-kevalajJAnibhireva jJAtuM zakyam / yadyevaM tarhi sAmAnyajJAnavatAM janAnAM kRte tadabhijJAnaM kathaM zakyam ? atrocyate( atizayajJAnibhistAdRzAnAmapunarbandhakAdInAmupalakSaNArthaM kAnicana liGgAni nirdiSTAni santi / ) 7 tatra liGgeSUpayuktaH san sAmAnyajJAnavAnapi janaH parasminnetadadhikAritvamasti naveti jJAtuM para zaknoti / tatra prathamaM tAvadapunarbandhakajIvAnAM liGgAni darzayatipAvaM na tivvabhAvA kuNai Na bahumaNNaI bhavaM ghoraM / uciyaTThiiM ca sevai savvattha vi apuNabaMdho tti // 13 // | pApaM na tIvrabhAvAt karoti na bahumanyate bhavaM ghoram / 7 L ucitasthitiM ca sevate sarvatrA'pyapunarbandhaka iti // 13 / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - apunarbandhakajIvAnAmabhijJAne trINi liGgAni santi / tatra (1) tIvrabhAvena pApAkaraNam - prAyaH saMsAravartino jIvA: sAvadyArambhapravRttA - eva bhavanti / tatrA'sadanuSThAnAnyapi kadAcit kartavyAni bhavanti-kadAcidicchayA - 15) kadAciccA'nicchayA / prAyazo janAH svAbhilaSitaM sAdhayitumanuSThAneSu pravartane sadasadvicAraNaM 51 na kurvanti / kintu katicidAtmAnaH svabhAvata eva nirmalA bhavanti / te ca satata- G masadanuSThAnebhyaH svaM rakSituM prayatnaratA bhavanti / yadA kadAcicca tatra pravartanIyaM syAt ra FA tathA'pi na te tIvrabhAvena pravartante kintu khedameva tatrA'nubhavanti yathA - 'mama karmaNAM ) doSeNaiva mayA'tra pravartanIyaM bhavatyadya' iti / / (2) saMsAraM na bahamanyate - saMsAraM prati hRdaye prItiM sa nA''vahati / samagrA'pi saMsArasthitiH karmapariNAmavazavartinyasti, ato na kutrA'pi sa rAgeNa vA C dveSeNa vA vartate / saMsArabahumAnakAraNAnyevaite rAgadveSAdayaH pariNAmAH / AtmahAnikarametada) ra rAgadveSAdikaM jJAtvA saMsAraM pratyaudAsInyenaiva sa varteta na bahumAneneti / (3) ucitasthitisevanam - ucite eva sarvatra pravarteta, nA'nucite / svakulasya, svamAtApitroH, svadharmasya, svagurujanAnAM vA kutrA'pi nindanaM na syAt tathaiva sarvatra - vyavaharet / lokaviruddhaM dharmaviruddhaM cA'pi sa tyajet / ityetairlakSaNairyukto yo bhavati so'punarbandhaka ityucyate / atha samyagdRSTInAM liGgAni nidarzayatisussUsa dhammarAo gurudevANaM jahAsamAhIe / veyAvacce Niyamo sammaddiTThissa liMgAiM // 14 // - zuzrUSA dharmarAgo gurudevAnAM yathAsamAdhinA / 1 L vaiyAvRtye niyamaH samyagdRSTeliGgAni // 14 // / (1) zuzrUSA-zrotumicchA zuzrUSA / dharmazAstrANAM zravaNamatrA'bhipretamasti / ma 5 zAstrazravaNenaiva sadasadviveko jAgarti / sa eva ca samyagdarzanaM khalu ! zAstrazravaNe tasya 57 zuzrUSA kIdRzI prabalA bhavati tadarthaM grantheSuktirasti yat 43
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - kAntakAntAsametasya, divyageya zrutau yathA / yUno bhavati zuzrUSA, tathA'syAM tattvagocarA // (yogadRSTisamuccayagranthe 52) (2) dharmarAgaH- samyagdRSTijIvasya dharmaM pratyatyantamabhiSvaGgaH pakSapAto vA 2 bhavati / kadAcit samayAdisAmagrIvaikalyena dharmakAryeSu pravartituM na zaknuyAt tathApi yatra ) HD tasya hArdikI prItirvartata eva / yathA - 'kazcid brAhmaNo'TavImulliliciSurgRhAnirgataH / aTavyA madhyabhAgaM prAptaH ( sa bubhukSito jAtaH / mArgastvito'pi dIrgha AsIt / kimapyagRhItvaiva sa gRhAnnirgata 7 AsIdatazcintito'bhUt / ataH skhalan san kathamapi padamagre dhatte / kintu kiJcitkAlenaiva sa calitumazakta upaviSTaH / tAvad daivayogAt kazcijjanastasmAd mArgAnirgataH / sa tu na 1) sapAtheyo gRhAnirgata AsIt / so'pi bubhukSitaH sannekatropavizyA''nItaM pAtheyamudghATya ra bhojanArthaM sajjo'bhavat / sa ca brAhmaNastaM pazyati sma / tatra pAtheye ghRtapUraM dRSTvA tasya jihvA lAlAklinnA jAtA / manasi cintayati yad 'ahaM kadaitAdRzaM ghRtapUraM labheyaM' iti / tAvat tasya pathikasya dRSTirasyopari patitA / asya sthitimupalakSya tenA'sau nimantritaH / 27 brAhmaNo'pi pratIkSamANa ivaiva vinA prativacanamutthAyA''gataH / tatsArddhameva ca bhojanaM 6 kRtavAn' / evaM dRSTAntaM pradarzya zAstrakArA vadanti yat-yAdRzo'nurAgo ghRtapUraviSaye ra 2. brAhmaNasyA''sIt tato'pyadhiko rAgaH samyagdRSTerdharmaviSaye bhavatIti / (3) vaiyAvRtye niyamaH - mokSamArgasthApakAnAM jinezvarANAM, teSAM caityAnAM tathA o mokSamArgopadezakAnAM gurUNAM bahumAnapUrvakaM sevAdikAryaM nAma vaiyAvRtyam / tadapi ORNO yathAsamAdhinA-svasya parasya ca vyagratodvegaH pIDA vA yathA na syAttathA-karaNIyam / - samyagdRSTizca niyamenA'smin pravartate / / yathA kazcid guNajJaH zrAddhajano daivAt cintAmaNiratnaM labheta / pazcAcca mano'- 0 ra bhilaSitadAyakasya tasya ratnasya yathAvidhi pUjAdividhAnena niyamena yAdRzI sevAM kuryAt / tato'pyadhikaniyamadADhryena samyagdRSTidevagurUNAM vaiyAvRtyaM karotIti / etAni santi lakSaNAni samyagdRSTeH / anAdikAlInA rAgadveSANAM granthiryadA ) Baa jIvena bhidyate tadA tasya tattve tIvrA rucirutpadyate / tatazcaitAdRzAni lakSaNAni prAdurbhavanti, para 44
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAnyAdhArIkRtya jIvaH samyagdRSTirnaveti jJAtuM zakyate / atha ca cAritravatAM liGgAni vivRNotimaggaNusArI saddho paNNavaNijjo kiyAparo ceva / guNarAgI sakkAraMbhasaMgao taha ya cAritI // 15 // mArgAnusArI zrAddhaH prajJApanIyaH kriyAparazcaiva / [ (1) mArgAnusArI - cAritramohanIyakarmaNaH kSayopazamAt tIrthakRnnirdiSTaM dezaviratirUpaM sarvaviratirUpaM vA cAritramArgaM so'nusaret / evaM mArgamanusaratAM tattvaprAptiravazyaMbhAvena bhavati / yathA kAntAragataH kazcidandhapuruSo yadi kasyacit satpuruSasya yogaM prApnuyAt tarhi sa nizcayenaiva svAbhIpsitaM sthalaM prApnoti / tathA saMsAre'sminnajJAnamohAdibhAvairandhatvaM prAptAnAM bhramatAmAtmanAmapi cAritramArgasya yogena nizcayenaiva tattvAvAptirbhavati / (2) zrAddhaH evaM ca cAritramArgAnusaraNena prAptaM tattvaM prati tasya dRDhA zraddhA pravartate / yato mArgAnusAritvena zraddhAyAH pratyanIkarUpANAM klezAnAmatizayena hrAsastasya jAyate / - (3) prajJApanIyaH - bodhasya yogyatA yasmin vidyate sa prajJApanIya ityucyate / zrAddha evaitAdRzaH prajJApanIyo bhavati yataH sa gurvAdyAptajanAn prati samarpito bhavati / (4) kriyAparaH cAritravAMzca prajJApanIyaH san sarvasvocitakriyAsu sadaiva tatparo bhavati / Alasya - pramAda - vikathAdidoSAn sayatnaM santyajya sadA sadanuSThAneSu pravRtto bhavati / - (5) guNarAgI - eSa cAritramArge guNaprApterguNavRddhervA mArgo'sti / etAdRzena ca mArgeNa gacchatAM dRSTirguNaraktaiva bhavati / guNAnAmanurAgastasya hRdaye satataM pravahati / atra tatra sarvatra sa guNAneva pazyati / ( 6 ) zakyArambhasaGgataH yasmin kArye svazaktirvidyate tatraiva kArye sa - 45
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravarteta na kadApyahaGkArAvegAdazakyAnuSThAne pravarteta / svazaktermaryAdAmavagamyaiva kimapyanuSThAnamArabheteti / ete cAritravanto'pi jIvAH sAmAyikazuddhibhedataH - samatAzuddhibhedAdanekaprakArA bhavanti / eSA sAmAyikazuddhirvItarAgANAmAjJAmanusRtya jAyate / cAritramohanIyakarmakSayopazamavaicitryAdeSA''jJA'pi bhinna-bhinnajIveSu bhinnabhinnarUpeNa pariNamati / kazcid dezaviraticAritramaGgIkurute / tatrA'pi sAmAyikAdInAmekAdazAnAM pratimAnAM madhyAdekadvitryAdipratimApratipadyamAnakA jIvA bhavanti / kazcicca sarvaviratiM pratipadyate / tatrA'pi sAmAyikacAritra- chedopasthApyacAritrAdibhedena cAritravatAM bhedo'sti / sarvabhedAnAmante kSAyikavItarAgo'sti / eso sAmAiyasuddhibheyao gahA muNeyavvo / ANApariNaibheyA aMte jA vIyarAgo tti ||16|| eSa sAmAyikazuddhibhedato'nekadhA mantavyaH / . AjJApariNatibhedAdante yAvad vItarAga iti ||16|| eteSAmapunarbandhakAnAmanuSThAnAnAM yogatvaM darzayati eesi NiyaNiyabhUmiyAe uciyaM jamettha'NuTThANaM / ANAmayasaMyuttaM taM savvaM ceva yogo tti // 21 // '] eteSAM nijanijabhUmikAyA ucitaM yadatrA'nuSThAnam - AjJAmRtasaMyuktaM tat sarvameva yoga iti // 21 // AptasammatamevA'nuSThAnaM yogatvamApnoti / atazcA'punarbandhakAdijIvAH svasvabhUmikAnurUpamAptasya jinezvarasyA''jJAmRtena yuktaM yatkimapyanuSThAnajAtaM kurvanti tatsarvamapi yoga ityucyate / yadyapi mithyAtvAkhyaprathamaguNasthAnakasthitAnAmapunarbandhakajIvAnAM tIrthakarAdyAtapuruSANAM paricayAbhAvAdAjJAyogo nAsti tathApi tIvrabhAvena pApAkaraNAdirUpA yA pariNatirasti saivA''jJAmRtasaMyoga ucyate / yato bAhyAjJAyogo'pyetAdRzyA: pariNatereva kAraNaM bhavati / 46
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ - etadeva spaSTayannAha tallakkhaNayogAo u cittavittINirohao ceva / taha kusalapavittIe mokkheNa u joyaNAo tti // 22 // eesi pi ya pAyaM bajjhANAyogao u uciyammi / aNuThANammi pavittI jAyai taha suparisuddha tti // 23 / / guruNA liMgehiM tao, eaisiM bhUmigaM muNeUNa / uvaeso dAyavvo jahociyaM osahAharaNA // 24 // tallakSaNayogAdeva cittavRttinirodhatazcaiva / LtathA kuzalapravRttyA mokSeNa tu yojanAditi // 22 // eteSAmapi ca prAyo bAhyAjJAyogata evocite / anuSThAne pravRtti-rjAyate tathA suparizuddheti // 23 / / guruNA liGgaistata eteSAM bhUmikAM jJAtvA / 7 upadezo dAtavyo yathocitamauSadhodAharaNAt // 24 // bhinnabhinnaprakArairyogalakSaNAni nirdiSTAni zAstreSu / tAni sarvANyApi lakSaNAnisa 'mokSeNa yojanAd yogaH' iti lakSaNe paryavasyanti / atazcaitAni lakSaNAni yatra saGghaTante / ra tadanuSThAnaM yoga ucyate / atrA'punarbandhakAdInAmanuSThAneSu "sarvatrocitAnuSThAnaM yogaH" ityetllkssnnmuppdyte| eteSAM ca jIvAnAM svasvAvasthAnuguNazcittavRttenirodho'pi bhavatyeva / atoH "yogazcitta2 vRttinirodhaH' ityetallakSaNamapi sArthakatAM bhajati / evaM caite jIvAstathAvidhapariNativazAt / kuzalAnuSThAneSveva pravartante / evaM cA'tra cittavRttinirodha-kuzalapravRttyAdirUpeNa yogalakSaNAnAMta kA saGghaTanAdeteSAmanuSThAnAni mokSeNa yojakatvAd yogatvena nirdizyata iti / kiJca, apunarbandhakAdInAmeteSAM jIvAnAM yA tIvrabhAvena pApAkaraNAdyanuSThAne pravRttirjAyate sA ca prAyazo bAhyAjJAyogAt-tIrthakRdvacanopadezAdeva jAyate na tvanAbhogenaA ajJAtatayeti / tathA teSAM citte bhagavantaM prati dRDhabahumAnaM vartate'tastAnyanuSThAnAnyatyantaM vizuddhAni bhavanti / 47
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ atazcoparinirdiSTeliGgairetAdRzAn jIvAnupalakSya tathA teSAM bhUmikAmapi cA'bhijJAya l yasya yAdRza ucitastAdRza upadezo gurubhirdAtavyaH / yathA kasyacid vyAdheH pramANaM kiyadasti, grISmazItAdibhyaH kaH kAlaH pravartate, H), vyAdhito janaH puruSo'sti strIrvA, tasya prakRtiH kIdRzI ? ityAdikaM sarvamavabudhyaiva - cikitsakastadanurUpamauSadhAdhupacAraM karoti / anyathA parIkSaNaM vinaiva yadyauSadhAdikaM dadyAttahi / - tad vipariNamedapi / tathaiva jIvAnAM bAlabudhAdibhUmikAM jJAtvA tadanurUpa evopadezo FO dAtavyaH, yena teSAmunnatiH syAt / tathAhi (1) apunarbandhakajIvAnAM tu lokadharmaviSayaka upadezo dAtavyaH / yathA parapIDA yA varjanIyA, satyaM vaktavyam, gurUpUjA devapUjA atithipUjA ca kartavyA, dInatapasvyAdibhyo na a. deyamityAdi / yathA'raNye pathabhraSTaH kazcid madhyavartinI vartanImanusaran mUlamArga prApnoti tathaivA'yaM FO lokadharmamanusaran kAlakrameNa samyagdarzanAdirUpaM mUlamArgamavatarati / paDhamassa logadhamme parapIDAvajjaNAi oheNaM / gurudevAtihipUyAi dINadANAi ahigicca // 25 // evaM cia avayAro jAyai maggammi haMdi eyassa / raNNe pahapabbhaTTho'vaTTAe vaTTamoyarai // 26 // rprathamasya lokadharme parapIDAvarjanAdyoghena / gurudevAtithipUjAdi dInadAnAdyadhikRtya // 25 // evamevA'vatAro jAyate mArge hantatasya / / araNye pathabhraSTo'vartanyA vartanImavatarati // 26 // / (2) samyagdRSTijIvAnAM lokottaradharmaviSayakaH parizuddhAjJAnusAreNA'NuvratAdyadhikRtyopadezo deyaH / yataH so'NuvratAdigrahaNarUpazrAvakadharmasya nikaTavartyasti, tatraiva ca tasya pakSapAto'pi vartate / tathA zIghrameva kriyArUpeNa tasya pariNamanamapi bhavati, 13 samyak sUtrAnusAreNa sa paripAlayatyapi / 48
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIyassa u loguttaradhammammi aNuvvayAi ahigicca / parisuddhANAyogA tassa tahAbhAvamAsajja // 27 // tassAsaNNattaNao tammi daDhaM pakkhavAyajogAo / sigdhaM pariNAmAo samma paripAlaNAo ya // 28 // | dvitIyasya punarlokottaradharme 'NuvratAdyadhikRtya / L parizuddhAjJAyogAt tasya tathAbhAvamAsAdya // 27 // tasyA''sannatvAt tasmin dRDhaM pakSapAtayogAt / / zIghraM pariNAmAt samyak paripAlanAtazca / / 28 / / (3) atha cAritravatAM, tatrA'pi ca dezaviraticAritriNAM-zrAvakANAM tu bhUmikAbhedaMDa manasi nidhAya sAmAyikAdiviSayako nAnAprakAraka uttarottaraM ca suyogasAdhako bhAvasAra 5 upadezo nayanaipuNyena dAtavyaH / yathA-saddharmasyoparodho yathA na syAttathA vRttiH svIkaraNIyA, 3) dharmeNa zuddhaM ca dAnaM kartavyam, yathAvidhi jinapUjanaM bhojanaM ca karaNIyam, caityaON gRhagamanAdisandhyAniyamaH pAlanIyaH, rAtrau ca zayanAt pUrvaM vividhabhAvanAbhirantaHkaraNaM bhAvitaM kAryam-ityAdi / taiyassa puNa vicitto tahuttarasujogasAhago Neo / sAmAiyAivisao NayaNiuNaM bhAvasAro tti // 29 // saddhammANuvarohA vittI dANaM ca teNa suvisuddhaM / jiNapUyabhoyaNavihI saMjhAniyamo ya jogaMto // 30 // | tRtIyasya punarvicitra-stathottarasuyogasAdhako jJeyaH / L sAmAyikAdiviSayo nayanipuNaM bhAvasAra iti // 29 // saddharmAnuparodhAd vRtti-rdAnaM ca tena suvizuddham / 7 jinapUjAbhojanavidhiH sandhyAniyamazca yogAntaH // 30 // (4) sarvaviraticAritravatAM hi sAmAcArIviSayaka upadezo deyaH / sAmAcArI 30 nAma - "ziSTAcaritakriyAkalApaH' iti / yathA - gurukulavAso na moktavyaH, guruparatantreNa 15 49
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadA bhAvyam, jJAnAdhucitavinaya AsevyaH, kAlApekSayA - arthAt yasmin kAle yatkartavyam / tatra vasatipramArjanAdiSu yatnaH karaNIyaH, puruSArthe balaM na nigUhanIyam, sarvatra zramaNocitayogeSu / 3) prazAntyA pravartanIyam, nirjarAphalamapekSya nijalAbhazcintanIyaH, gurvAjJAyAM prAptAyAM 'mahAnanugraha 15 eSa mamopari' iti cintanIyam, karmaNAM saMvarakArye nizchidreNa bhAvyam, doSANAM tyAgenaiva / bhikSAcaryAyAM pravartitavyam, yathAvidhi vAcanApRcchanAdisvAdhyAyo'nuSThAtavyaH, maraNasya pramAdajanitakarmaNAM ca cintanaM karaNIyam, ityAdi / gurukulavAso gurutaMtayAya uciyaviNayassa karaNaM ca / vasahIpamajjaNAisu jatto taha kAlavekkhAe // 33 // aNigRhapA balammi savvattha pavattaNaM pasaMtIe / NiyalAbhaciMtaNaM sai aNuggaho me tti guruvayaNe // 34 // saMvaraNicchiDDuttaM suddhaMchujjIvaNaM suparisuddhaM / vihisajjhAo maraNAdavekSaNaM jaijaNuvaeso // 35 / / rgurukulavAso gurutantratayocitavinayasya karaNaM ca / L vasatipramArjanAdiSu yatnastathA kAlApekSayA // 33 // anigUhanA bale sarvatra pravartanaM prazAntyA / nijalAbhacintanaM sadA'nugraho me iti guruvacane // 34 // saMvaranizchidratvaM zuddhoJchajIvanaM suparizuddham / 1 vidhisvAdhyAyo maraNAdyapekSaNaM yatijanopadezaH / / 35 / / upadezamadhikRtyaiva vizeSeNA''ha uvaeso'visayammI visae vi aNIiso aNuvaeso / baMdhanimittaM NiyamA jahoio puNa bhave jogo // 36 / / guruNo ajogijogo accaMtavivAgadAruNo Neo / jogIguNahIlaNA NaTThaNAsaNA dhammalAghavao // 37 / / upadezo'viSaye viSaye'pyanIdRzo'nupadezaH / bandhanimittaM niyamAd yathoditaH punarbhaved yogaH // 36 // 50
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurorayogayogo'tyantavipAkadAruNo jJeyaH / yogaguNahIlanAd naSTanAzanAd dharmalAghavAt ||37|| upadezAnarhajanebhyo datta upadezo'nupadeza eva, tathA yogyebhyazcA'pyayogyarItyAbhUmikAnanurUpeNa datta upadezo'pyanupadeza eva / etAdRzopadezena ca zrotRjanAnAmaniSTApAdanAt karmaNAM bandho bhavati / yogyebhyo yogyarItyA datta upadeza evA''jJAzuddhatvAd yoga: kathyate / etAdRzo viparItopadezadAturgurorapyupadezo'tyantaM vipAkadAruNaH prasajati / yato vaiparItyenopadezadAnAd yoginAM guNAnAM loke hIlanA bhavati / upadezako gururhi yogitvena khyAtaH sannapi yadyevamayogyebhyo yogyebhyazcA'nucitatayopadezo dadyAt tarhi svadharmAnanupAlanAt loke viDambanA bhavati / tathA ye saMsArAbhinandino jIvAH tebhyo yadi dharmopadezo dIyeta ' tarhi te svarucyabhAvAdAdhikyena dharmAd vimukhA bhavanti / evaM naSTanAzanadoSa udbhavati / tathA dharmasya lAghavamapi bhavati, iti / athaite'dhikAriNo jIvA yogyamupadezaM samavApya bhUmikAnurUpaM vikAsa sAdhnuvanti / tataH paraM taiH kiM karaNIyamiti jJApayati niyayasahAvAloyaNa jaNavAyAvagama-jogasuddhIhiM / uciyattaM NAUNaM nimittao sai payaTTejjA // 39 // 1 nijasvabhAvasyA''locanam, janavAdasyA'vagamanam, yogazuddhizcetyetaistribhirupAyaiH svakIyamucitatvaM - yogyatAM jJAtvA tadanurUpaM zubhanimittAnavalambya pravRttiM kuryAt / janaH svakIyAM maryAdAM zakti vA samyak parIkSya yadi padamagre nidadhAti tadA tena pazcAtpadena bhavitavyaM na bhavati / ata evaita upAyA atra darzitAH santi / ekaikaM pazyAma: (1) nijasvabhAvAlocanam - nijasvabhAvasya prAmANiko bhUtvA sa samyak cintanaM kuryAt yat kIdRzo mama svabhAva: ? agrimasya kasya guNasthAnakasya prAptyarthameSo'nukUlo'sti ? ahaM yad guNasthAnakaM prAptuM vAJchAmi tasyA'nurUpa eSa na vA ? iti / nijakasvabhAvAlocana - j - janavAdAvagama-yogazuddhibhiH 81
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - (2) janavAdAvagamaH-svarItyA nijasvabhAvasyA''locanAnantaraM manuSyo budhajanAnAmabhiprAyaM jJAtumapi prayatate / yataH svoddezena svayameva kRtaM svabhAvAlocanaM kadAcid ra 3vitathamapi syAt / ato-janAnAM madviSayako'bhiprAyaH kIdRzaH ? mayi yogyatAyA kiM 15 PM pramANaM te nirdhArayanti ? kiM ca guNasthAnakamadhikRtya mama yogyatAM te sambhAvayanti ?kA ityAdi sa cintayet / / (3) yogazuddhiH-mama mano-vacaH-kAyayogAH kIdRzAH ? teSAM zuddhiH kIdRzI? FO kasya guNasthAnakasyA'GgIkaraNe mayA prayatitavyamiti / athA'grimaguNasthAnakasya pratipattiH kathaM vidheyA ?-ityetadAhaettha uvAo ca imo suhadavvAisamavAyamAsajja / paDivajjai guNaThANaM sugurusamIvammi vihiNA tu // 42 // vaMdaNamAI u vihI nimittasuddhI pahANamo Neo / / sammaM avekkhiyavvA esA iharA vihI Na bhave // 43 // | anopAyazcA'yaM zubhadravyAdisamavAyamAsAdya / Lpratipadyate guNasthAnaM sugurusamIpe vidhinA tu // 42 / / vandanAdiH punarvidhinimittazuddhiH pradhAnaM jJeyaH / 1 samyagapekSitavyaiSetarathA vidhirna bhavet // 43 // ] evaM ca nirdiSTopAyaiH samyak svocitatvaM vijJAya zuddhadravya-kSetra-kAla-bhAvamAzritya sadgurusamIpe vidhipUrvakaM navaguNasthAnakamaGgIkuryAt, arthAd yo'punarbandhakaH sa samyaktvaM gRhNIyAt, samyaktvI ca zrAvakasya dvAdazavratagrahaNarUpaM dezavaratidharma svIkuryAt, deza- 1 viratidharazca paJcamahAvratAtmakaM sAdhudharmaM pratipadyeteti / atra vidhau sadgurusamIpe vidhipUrvakaM cetyetad dvayaM nirdiSTamasti / tatra-yo / guNAdhiko'sti tatsamIpe eva vratAdikaM grahaNIyam / yatastAdRzo guNavata AtmanazcetanAzakte vratagrAhakajane AdhAnaM bhavati yena ca tasmin zubhabhAvAnAM prAbalyaM syAt, tatazca tadvikAso'pi 2) zIghraH phaladAyI ca syAt / ataH 'sadgurusamIpe' ityuktam / 52
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA kSetrazuddhi-gurusatkAra - jinapUjA - caityavandana - guruvandanana-kAyotsargAdipurassarameva vratagrahaNaM vidheyam / eSo'pi vidhirnimittazuddhipUrvakameva bhavet / bhAvina iSTAniSTasUcakAni nimittAnItyucyante / yathA puruSANAM dakSiNAGgaspandanam, strINAM vAmAGgasphuraNam, maGgalavAdya zravaNam, cittotsAha : - ityAdIni zubhanimittAni santi / eteSAM zuddhirapyanivAryA / anyathA''cIrNo vidhirvidhirna bhavati, avidhireva saH / navaguNasthAnakapratipattyanantaraM kiM kartavyam ? ityatrA''hauDDuM ahigaguNehiM tullaguNehiM ca Nicca saMvAso / tagguNaThANociyakiriyapAlaNAsaisamAutto // 44 // uttaraguNabahumANo sammaM bhavarUvaciMtaNaM cittaM / araIe ahigayaguNe tahA tahA jattakaraNaM tu // 45 // akusalakammodayapuvva-rUvamesA jao samakkhAyA / so puNa uvAyasajjho pAeNa bhayAisu pasiddhI ||46 || saraNaM bhae uvAo roge kiriyA visammi maMto tti / ee vi pAvakammovakkamabheyA u tatteNaM // 47 // saraNaM gurU u itthaM kiriyA u tavo tti kammarogammi / maMto puNa sajjhAo mohavisaviNAsaNI paDo // 48 // eesu jattakaraNA tassovakkamaNabhAvao pAyaM / no hoi paccavAo avi ya guNo esa paramat // 49 // 'UrdhvamadhikaguNaistulyaguNaizca nityaM saMvAsaH / tadguNasthAnocitakriyApAlanAsmRtisamAyuktaH // 44 // uttaraguNabahumAna: samyag bhavarUpacintanaM citram | aratAvadhigataguNe tathA tathA yatnakaraNaM tu // 45 // akuzalakarmodayapUrvarUpameSA yataH samAkhyAtA / sa punarupAyasAdhyaH prAyeNa bhayAdiSu prasiddhaH ||46 || 53
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaraNaM bhaye upAyo roge kriyA viSe mantra iti / ete'pi pApakarmopakramabhedA eva tattvena // 47 // zaraNaM gururevA'tra kriyA tu tapa iti karmaroge / mantraH punaH svAdhyAyo mohaviSavinAzanaH prakaTaH // 48 // eteSu yatnakaraNAt tasyopakramaNabhAvataH prAyaH / na bhavati pratyapAyo'pi ca guNa eva paramArthaH // 49 // evaM coparyupadiSTakameNa vidhipUrvakaM sadgurusamIpe ca svayogyatAmanusRtya navaguNasthAnaprApteranantaraM (1) ye svasmAdadhikaguNAH samAnaguNA vA janAstaiH sahaucityena vAsaH / ra, karaNIyaH, tathA (2) tattatsvapratipannaguNasthAnocitA kriyA paripAlanIyA, arthAt 'asmin / ani guNasthAne vyavasthitena bhUtvA mayedaM karaNIyamasti' iti smRtipUrvakaM tattatkartavyapAlana AC udyukto bhavet, (3) svAGgIkRtaM yad guNasthAnaM tata uttaraguNasthAne hArdo bahumAnabhAvo-20 / rAgo vidheyaH, tathA (4) saMsArasyA'nityatvAzaraNatvAdinAnAprakArakaM cintanaM samyak ra karaNIyam / (5) atha yadi kasyacana karmaNa udayAt svapratipannaguNe'ratirutpadyeta tarhi . ) tIrthakarAdInAM bhAvazaraNagrahaNAdinA yatnena svaguNarakSaNaM vidheyam / 'eSA'rati vino'kuzalakarmodayasya saGketarUpA'sti' ityetajjJAnibhiH samAkhyAtamA masti / evaM satyapyeSa karmodayo'pi bhayarogAdivadupAyasAdhyo'sti / yathA bhayasyotpattau kasyacid durgAdikasya zaraNaM gRhyate, roge sati cikitsA kA A kriyate tathA viSe mantrAdikaM prayujyate, evaM ca bhaya-roga-viSANAmupadravo'pAkartuM kA zakyastathA'ratAvutpadyamAnAyAmapi tannibandhanamohanIyakarmaNa upakramaM kartuM bhAvazaraNAdyupAyA 16 AcaraNIyA bhavanti / tathaiva ca pApakarmaNAmupakramo bhavati tena cA'ratiratikrAntA bhavati / 1411 atrA'ratau satyAM zaraNaM tu gurureva / gurUNAM sAnnidhyAd hitavacanaizca mohopazamo NCS bhavati / aparazcopAyaH cikitsArUpo'sti / sA ca taporUpA / aratihi karmarogo'sti / ma viziSTatapazcaraNaistanivAraNaM bhavati svAsthyaM ca pUrvavallabhyate / aratiH punarmohaviSamasti / ) 2 tatrA'moghamantro'sti svAdhyAyaH / vAcanA-pRcchanA-parAvartanA-nuprekSA-dharmakathAtmake svAdhyAye /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ lInatayA mohaviSasyonmUlanaM bhavati, AdhyAtmikI ca cetanA punarjAgRtA bhavati / uktaM sajjhAeNa pasatthaM jhANaM jANai ya savvaparamatthaM / sajjhAe vaDhto khaNe khaNe jAi veraggaM // 338 // upadezamAlAyAm / |svAdhyAyena prazastaM dhyAnaM jAnAti ca sarvaparamArtham / / LsvAdhyAye vartamAna kSaNe kSaNe yAti vairAgyam // / ete ca prakaTA-anubhavasiddhA upAyAH santi / eteSu yatne kRte karmaNAmupakramo 5 bhavati / aratyA ca saGketito'kuzalakarmaNAmudayarUpo vighno vinazyati guNaprAptizca ra bhvti| ____ atraiva vizeSaM darzayati causaraNagamaNa dukkaDagarahA sukaDANumoyaNA ceva / esa gaNo aNavarayaM kAyavvo kusalaheu tti // 50 // cituHzaraNagamanaM duSkRtagardA sukRtAnumodanA caiva / / L eSa gaNo'navarataM kartavyaH kuzalaheturiti // 50 // ] __ acintya evA''yAti karmaNAmudayaH / ataH kalyANakAGkSibhirjanaiH sadA kuzalAnuSThAneSveva pravartitavyam, yena karmaNAmupakramo-vinAzaH syAt / tajjAyamAnairazubhapariNAmaizca / ra rakSaNamapi syAt / etAni ca santi tAni kuzalAnuSThAnAni (1) catuHzaraNagamanam - arhat-siddha-sAdhu-kevaliprajJaptadharma-ityeteSAM caturNA 0 zaraNaM grAhyam / guNAdhikAnAM zaraNagrahaNenaiva rakSaNaM bhavati / arhadAdInAM zaraNAGgIkaraNena 15 For tAn prati samarpaNazraddhAdibhAvena kliSTakarmaNAmupazAntirbhavati / karmaNAmupazamena ca yA zAntiH prApyate tadeva rakSaNam / (2) duSkRtagarhA - anAbhogenecchayA vA svAcaritAnAM duSkRtAnAM saMvegabhAvApanena cetasA yA jugupsA-nindA vA sA duSkRtagardA / arhatsiddhAdInAM zaraNyAnAM purata eSA ) karaNIyA / anayA cA'narthAnAM paramparAyA anto bhavati karmANi ca zithilabandhanAni | bhavanti /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) sukRtAnumodanam - mokSamArgAnukUlaM naikabhedabhinnaM yat sadanuSThAnaM tat svena yena kenacidvA'nyenA'pyAcaritaM syAt tasya 'mahatA pakSapAtena' yA prazaMsA tannAma sukRtAnumodanam / etacca sukRtAnumodanaM yathArtharUpeNa tadaiva zakyaM yadA citte sukRtasya pakSapAtaH syAt / sukRte upAdeyatAbuddhirbahumAnabhAvazca yadi syAt tadaivaitacchakyam, nA'nyathA / etadanumodanaM mahatkalyANAGgamasti / etaccatuHzaraNagamanAditrikaM satataM bhAvanIyam / yata etadapAyAnapAkRtya kalyANasya heturbhavati / atha yogamArgapravRttAnAM kRte svAsAditaguNasthAne sthirIbhavituM tato vA'gre gantuM vizeSeNopAyAn nidarzayati bhAvaNAsuyapADho titthasavaNamasatiM tayatthajANammi / tatto ya AyapehaNamatiniuNaM dosavekkhAe // 52 // * bhAvanA zrutapAThaH tIrthazravaNamasakRt tadarthajJAne _ tatazcA''tmaprekSaNamatinipuNaM doSApekSayA // 52 // 1] (1) bhAvanAzrutapAThaH "rAgAdipratipakSabhAvanaM bhAvanA" / tasmin pratibaddhaM yacchutaM tad bhAvanAzrutam / arthAd rAgAdInAM nimitta svarUpa - phalAdInAM pratipAdakaM zrutam / tAdRzasya zrutasya vidhipUrvakamadhyayanaM nAma bhAvanA zrutapAThaH / - (2) asakRttIrthazravaNam atra tIrthaM nAmA'dhikRtasUtrArthobhayajJAtA, abhyasta - bhaavnaamaargshcaa''caaryH| etAdRzAdAcAryAd vAraMvAraM yacchravaNaM tattIrthazravaNam / etAdRzAdAcAryAdRte'nyasmAt kasmAccidapi kRtAcchravaNAd rAgAdInAM svarUpa-nimitta-vipAkAdInAM samyagajJAnasya siddhirna bhavatyeva / etattIrthazravaNaM samyagbhAvanA zrutapAThAnantarameva phalavad bhavati / yato'nekazaH zrutapAThAd rAgAdibhAvA: zithilA bhavanti tadanu ca kRtAttIrthazravaNAd rAgAdibhyo muktiH prApyate / anyathA "aparipAcitamalasaMsranakalpaM hyapAThaM zravaNam" iti vacanAt tanniSphalaM bhavati / (3) AtmasamprekSaNam - evaM ca tIrthazravaNena bhAvanA zrutasyA'rthAvabodhe 56
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . CS 3 satyAtmasamprekSaNaM karaNIyaM bhavati / rAgAdidoSANAmapekSayA-arthAt-kimahaM rAgabahulaH? B dveSabahulaH ? mohabahulo vA ?-ityAdirUpeNA'tyantaM nipuNatayA''tmano nirIkSaNaM 3) nAmA''tmasaMprekSaNam / evaM ca rAgAdidoSAnupalakSya tadrIkartumupAyAMzca cintayet / yeSAM doSANAmapekSayA''tmasaMprekSaNaM karaNIyamasti teSAmAtmasaMprekSaNasya ca svarUpaM 16 varNayati rAgo doso moho ee etthAyadUsaNA dosA / / kampodayasaMjaNiyA viNNeyA AyapariNAmA // 53 // tatthAbhisaMgo khalu rAgo appIilakkhaNo doso / aNNANaM puNa moho ko pIDai maM daDhamimesi // 59 // NAUNa tato tavvisaya-tatta-pariNai-vivAgadose tti / 60-1 // thIrAgammi tattaM tAsi ciMtejja sammabuddhIe / kalamala-maMsa-soNiya-purisa-kaMkAlapAyaM ti // 67|| rogajarApariNAmaM NaragAdivivAgasaMgayaM ahavA / calarAgapariNati jIyanAsaNavivAgadosaM ti // 68|| atthe rAgammi u ajjaNAidukkhasayasaMkulaM tattaM / gamaNapariNAmajuttaM kugaivivAgaM ca ciMtejjA // 69 / / dosammi u jIvANaM vibhiNNayaM eva poggalANaM ca / aNavaTThiyaM pariNatiM vivAgadosaM ca paraloe // 70 / / ciMtejjA mohammI oheNaM tAva vatthuNo tattaM / uppAya-vaya-dhuvajuyaM aNuhavajuttIe sammaM ti // 71 // [ rAgo dveSo moha ete'trA''tmadUSaNA doSAH / L karmodayasaMjanitA vijJeyA AtmapariNAmAH // 53 // tatrA'bhiSvaGgaH khalu rAgo'prItilakSaNo dveSaH / ajJAnaM punarmohaH kaH pIDayati mAM dRDhamamISAm // 59 / / For Privata 19ersonal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtvA tatastadviSaya-tattva-pariNati-vipAkadoSAn iti // 60/1 // strIrAge tattvaM tAsAM cintayet samyagbuddhyA / kalamala-mAMsa-zoNita-purISa-kaGkAlaprAyamiti // 67 / / rogajarApariNAmaM narakAdivipAkasaGgatamathavA / calarAgapariNati jIvitanAzanavipAkadoSamiti // 68 // arthe rAge punararjanAdiduHkhazatasaGkalaM tattvam / gamanapariNAmayuktaM kugativipAkaM ca cintayet // 69 / / dveSe punarjIvAnAM vibhinnatAmeva pudgalAnAM ca / anavasthitAM pariNati vipAkadoSaM ca paraloke // 70 // cintayed mohe oghana tAvadvastunastattvam / utpAda-vyaya-dhrauvyayuktamanubhavayuktyA samyagiti // 71 // rAgo dveSo mohazcetyete traya AtmadUSakA doSAH santi / karmaNAmudayenotpannA ete 15) 7 doSA AtmapariNAmasvarUpAH santi / yathA sphaTikaratnaM svabhAvato nirmalameva bhavati / kintu yadi tatpurato raktazyAmAdivarNaH padArthaH sthApyeta tadA tadapi tattadvarNasvarUpamAdhatte va 1) tathA hyAtmA'sAvapi svabhAvato nirmala: sannapi karmodayAd rAgAdibhAvAnApadyate / ra tatra rAgo nAmA''saktiH, aprItilakSaNo dveSaH, mohastvajJAnasvarUpo'sti / ) etebhyazca 'ko mAmadhikaM pIDayati ' iti vicintya teSAM syAdiviSayaM rogajarAdipariNAmAnya EAM narakAdivipAkAMzca cintayet / (1) rAge sati cintanam - strIviSayake rAge utpanne sati jinavacanagabhitaM 5 fol tattvacintanaM kuryAd yad "rudhira-mAMsa-zoNita-purISAdyazucipUrNamidaM zarIramasti / bAhyadRSTyA 21 rUpavad dRzyamAnaM sadapi tattvadRSTayA tu tadazucipUrNa kSaNabhaGgaramevA'sti / uktaM ca bAhyadRSTeH sudhAsAra-ghaTitA bhAti sundarI / tattvadRSTestu sA sAkSAd viNmUtrapiTharodarI // jJAnasArASTake 19/4 rogAkAlavRddhatvAdikAni hi rAgasya pariNAmAni santi / AgAmini ca kAle / MOHere
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ narakatiryagAdikugatigamanaM tasya kaTuvipAko'sti" iti / athavA "caJcalo'yaM rAgaH / adya yo rAgasya viSayastatraiva parasmin dine dveSo'pyutpadyate, atazcalapariNAmo'sau rAgaH / jIvitanAzastvasya vipAka:- "viSaM viraktA strI" iti vacanAt / rAge nivRtte sati svakIyAzubhAcaraNamAcchAdayituM parasyA'hite'pi janaH pravartate " iti / yadyarthaviSayako rAga utpadyeta tadA tasyA'rjane saMrakSaNe upabhoge ca kAni kAni duHkhAni soDhavyAni bhavanti taccintayet / " dhanalubdhaH kiM kiM samAcaratItyatroktamasti" dhAvei rohaNaM tara sAyaraM bhamai giriNiguMjesuM / mArei baMdhavaM pi hu puriso jo hoi dhaNaluddho // " - mahatA parizrameNA'pyarjitamidaM dhanamapi taralamevA'sti / pavanavannirbandhameva dhanam / yathA kASThAdutpannaH kITaH kASThameva nAzayati tathA manuSyeNArjitaM dhanaM tameva nAzayati / yato dhanArjanAdanu pratidinamanukSaNaM vA tasya saMrakSaNasya saMvardhanasya cintaiva cetasi pravartate / na ca sa sukhamanubhavati kadAcit / evaM ca dhanalobhAdazubhadhyAnApannacetAH sa janaH paraloke durgatibhAg bhavati ityeSo'sti kaTuvipAko: dhanarAgasya " iti / (2) dveSe sati cintanam - "anurAgaviSayoparodhini pratihatidveSaH " / dveSe satyevaM cintayeda yad-yathA'nurAgaviSayabhUtA padArthA matto bhinnAstathaiva dveSyeNa kalpitAH padArthA api bhinnA eva / yatra bhinnatAyA bodho vidyate tatra mamatvabhAvo nottiSThate / mamatvAbhAve ca yathA rAgo nodbhavati tathA dveSo'pi nodbhavatyeva eSa svajana-dhanadhAnyAdizarIraparyanteSu padArtheSu jAyamAno bhedasya bodha eva dveSabhAvAd rakSati / ete ca jIvAjIvAdayaH padArthA yatra dveSabuddhirmama jAyate sarve'pyanavasthitapariNAmA azAzvatA eva / ye cA'zAzvatAH santi teSAM paryAyaH sthitirvA satataM parivartate, tathA ca sati yatraikadA vayaM rAgAkulA Asma tatra dveSa utpadyate yazca dveSya AsIt tatra rAga udbhavati / evaM ca rAgavad dveSo'pi capalo yataH sa bAhyaviSayAnavalambate, bAhyAzca viSayA anavasthitAH santi / dveSasyA'nAgatavipAkA apyaniSTA bhavanti / asmin janmanyatyantaM dveSabuddhayA jIvannAtmA bhavAntareSvapi tathAbuddhireva jAyate / sarveSAmapi so'priyo jAyate na kasyApi 59
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ prema sa sampAdayitumarhati / tathA naraka - tiryagAdikugatibhAjanamapi sa bhavati" iti / (3) mohodbhave cintanam - "moho'jJAnasvarUpo'sti / samyagbodhAbhAve eva mohasyodbhavo bhavati / kasmiMzcidapi jIve'jIve cA padArthe vayamasmAkaM vicArAnAropayAmaH, tadanurUpameva ca vastuni moho jAyate / sarve'pi jIvAH svasvadRSTyaiva padArthAn sambhAvayanti ' tadanuguNameva ca teSAM tatra bhAvo bhavati / sarvasminnapi vastuni sarveSAmapi bhAvaH samAno na bhavati / yad mahyaM rocate tatparasmai nA'pi roceta / ataH padArthastu yathAtatha eva vidyate kevalamasmAkaM dRSTikoNena tad rucikaramarucikaraM vA sampadyate / evaM ca padArtha : samyagasamyagvA na bhavati, sa tUtpAda - vyaya - dhrauvyasya zAzvataM niyamamanusaran pugalasamUhamAtramevA'sti / padArthe satataM navanavaparyAyANAmutpattirbhavati, pUrva - pUrvatanaparyAyANAM vinAzo jAyate tathA dravyatvena so'vasthito vartate / padArthAnAmetannaizcayikaM satyaM tattvaM vA'sti / asya tattvacintanasyA'bhAve vayaM padArthAnAM jAyamAnaM bhaviSyadvA parivartanaM nA'vagantuM zaknumaH tathA ca sati padArthAnAM vartamAnameva paryAyamanulakSya tatra sattvAsattvasyA''ropaNaM kurmaH - eSo'sti moho nAma, etadeva cA'jJAnamapi / etattu vayaM sarve'pi nityamanubhavAmaH / anubhavAnantaramapi pravartanaM nAma moho'jJAnaM vA / ajJAnamUlo mohamUlo vA'smAkaM klezajAtaH / evaM cA'jJAnadazAyAM klezamayaM jIvanaM yApayanto'smin bhave bhavAntare vA kaTuvipAkAnAsAdayantItyatra nAsti saMzayaH" iti / evaM yadA'nubhavapUrvakaM tattvacintanamArgamanusRtyA'jJAnasyA''varaNamapAkriyate tadA mohAdasmAd rakSaNaM bhavati / evaM ca rAga-dveSa- mohAnadhikRtya tadviSaya- pariNati - vipAkAdInAM samyakcintanasvarUpamAtmasamprekSaNaM karaNIyam / etena ca rAgAdidoSANAM samyagavabodho jAyate, teSAM nAze udyamo'pi zakyo bhavati, tathA ca mokSamArge'pi pragatiH sulabhA bhavati, iti / rAgAdidoSANAM cintanaM karaNIyamityuktam / atha tatkaraNe ko vidhi: ? tathA kRte ca ko lAbho jAyate ? - iti vivRNoti citejjA''NAe daDhaM pairikke sammamuvautto ||60 / 2 || gurudevayApaNAmaM kAuM paumAsaNAiThANeNa / daMsamaMsagAi kAe agaNeMto taggayajjhappo // 61 // 60
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ DON ANAe ciMtaNammI tattAvagamo Niogao hoti / bhAvaguNAgarabahumANao ya kammakkhao paramo ||74 // pairikke vAdhAo na hoi pAeNa yogavasiyA ya / jAyai tahA pasatthA haMdi aNabbhatthajogANaM // 75 / / uvaogo puNa ettha viNNeo jo samIvajogo tti / vihiyakiriyAgao khalu avitahabhAvo u savvattha / / 76 / / gurudevayAhi jAyai aNuggaho ahigayassa to siddhI / eso ya tannimitto tahA''yabhAvAo viNNeo // 62 / / jaha ceva maMtarayaNAiehiM vihisevagassa bhavvassa / uvagArAbhAvammi vi tesiM hoi tti taha eso // 63 / / ThANA kAyaniroho takkArIsu bahumANabhAvo a / daMsAi agaNaNammi vi vIriyajogo ya iTThaphalo // 64 // taggayacittassa tahovaogao tattabhAsaNaM hoti / eyaM ettha pahANaM aMgaM khalu iTThasiddhIe // 65 // evaM abbhAsao tattaM pariNamaI cittathejjaM ca / jAyai bhavANugAmI sivasuhasaMsAhagaM paramaM // 77 / / | cintayedAjJayA dRDhaM vivikte samyagupayuktaH // 60/2 / / guru-devatApraNAmaM kRtvA padmAsanAdisthAnena / daMzamazakAdIn kAye'gaNayan tadgatAdhyAtmaH // 61 // AjJayA cintane tattvAvagamo niyogato bhavati / bhAvaguNAkarabahumAnatazca karmakSayaH paramaH // 74 / / vivikte vyAghAto na bhavati prAyeNa yogavazitA ca / jAyate tathA prazastA handhanabhyastayogAnAm // 75 // / 61 For Private Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayogaH punaratra vijJeyo yaH samIpayoga iti / vihitakriyAgataH khalvavitathabhAva eva sarvatra // 76 / / gurudevatAbhyo jAyate'nugraho'dhikRtasya tataH siddhiH / eSa ca tannimittastathAbhAvAd vijJeyaH // 62 // yathaiva mantraratnAdibhyo vidhisevakasya bhavyasya / upakArAbhAve'pi teSAM bhavatIti tathaiSaH // 63 / / sthAnAt kAyanirodhastatkAriSu bahumAnabhAvazca / daMzAdyagaNane'pi vIryayogazceSTaphalaH // 64 // tadgatacittasya tathopayogatastattvabhAsanaM bhavati / etaccA'tra pradhAnamaGgaM khalviSTasiddheH // 65 // evamabhyAsAttatvaM pariNamati cittasthairyaM ca / jAyate bhavAnugAmi zivasukhasaMsAdhakaM paramam // 77 / / saptaprakArako vidhiratra cintanamadhikRtya darzayati / tadyathA- (1) AjJApUrvakam, ra (2) vivikte-ekAntapradeze, (3) samyagupayogavAn bhUtvA, (4) gurubhyo devatAbhyazca 1) praNamya, (5) padmAsanAdyAsanastho bhUtvA, (6) daMzamazakAdizArIrikopadravAnavagaNayya, ra tathA (7) tattvAvabodhArthaM tatra lInaM bhUtvA cintanaM karaNIyam / tatra-. . (1) AjJayA - AptavacanApekSayaiva kRtA kA'pi pravRttiH saphalA bhavati / hara A svAtantryeNa karaNe'nAH sambhavanti / sAmAnyapravRttAvapyAptavacanAnAmanusaraNaM yadyanivAryamasti . taye'Sa tu yogamArgaH, atra tu kiyatyanivAryatA''ptavacanasya ? ato'tra 'AjJayA' KC sa ityuktamasti / vItarAgA eva vastutastattvadraSTAra upadeSTArazca bhavanti, ataH paramaguro rvItarAgasyA''jJApUrvakaM tattvacintanakaraNena samyak tattvAvabodho bhavati, yata AjJA hi 5 rAgAdiviSANAM kRte paramamantratulyA'sti / evaM ca vacanAnurUpapravRttyA bhAvaguNAkaraM bhagavantaM prati hArdo bahumAnabhAvo jAgRto A bhavati, tatazca karmakSayo'pi paramo bhavati / bahumAnabhAvAdRte karmakSayaphalaM nA'vAptuM zakyam, yataH kriyA tu sarvA'pi tulyatvenaiva kriyate kintu tatra yadyAjJAsApekSatvaM na syAd ka __
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vItarAgAn prati ca bahumAno'pi na syAttadA tulyA'pi kriyA karmakSayAya na prabhavati / A ato'tra 'AjJayA' iti prathamamuktamasti / (2) viviktadeze - ekAntapradeze tattvacintanaM karaNIyam / tathAkaraNena ca / O yogAbhyAse pravartamAnasya vikSepo-vyAghAto na bhavati, yogavazitA-yogAbhyAsasAmarthya cA'pi HD prApyate / vidhipravRttivazAt tatrA'sadAgrahasyA'bhAvo vartate, tena ca sA yogavazitA 40 prazastA bhavati / nityaM ca sAmarthyasya vRddhirapi bhavati / / (3) samyagupayuktaH - upayogastvAdhyAtmikakSetre prANabhUto'sti / upayogo AN nAma jAgRtiH / upayogazUnyAyAH kasyA api kIdRzyA api kriyAyA mUlyaM kiJcidapi ra na bhavati / yaduktam "anupayogo dravyam" iti - yasyAM kriyAyAM jAgRtiH-upayogo 1 nAsti sA kriyA dravyakriyaiva bhavati na bhAvakriyA / tasyAzca phalamapyatyantamalpaM sAmAnya ra vaiva prApyate / ata eva upayogastu sarvatrA'nivAryaH / upayogo nAma samIpayogaH, arthAda ra yogasiddheH pratyAsannayogo nAmopayogaH / eSa upayoga AgamavihitakriyAsu sarvatrA'vitathabhAvasvarUpo'sti / (4) gurubhyo devatAbhyazca praNamya - guru-devAn praNamya tattvacintanaM / para karaNIyamiti caturtho vidhiH / tathAkaraNena teSAmanugraho jAyate yena ca sveSTamArge vighnabhUtA ra anta antarAyAH kSIyante'dhikRtasya ca tattvacintanasya siddhirapi bhavati / sAmAnyatastu devA vA guruvo vA mAdhyasthyameva dhArayanti, ataH pratyakSeNa / FA nA'nugrahAdi kurvanti / kintu sAdhakasya vineyasya vA citte yastAn prati bahumAnabhAvo ) 4G vartate tenaiva tasyA'ntyarAyAH kSayaM yAnti kAryasiddhizca bhavati-eSa evA'nugraho nAma / - eSa evA'nugraho 'devasya gurozcA'ya'mityucyate / _ yathA mantra-ratnAdikaM pratyakSeNa na kimapyupakuryAt kintu yathAvidhi tat ra sevamAnasyA'bhISTaphalaprAptirUpa upakAro bhavati, sa ca mantra-ratnAdikasyaivetyucyate tadvadatrA'pi va vijJeyam / (5) padmAsanAdisthAnena-padmAsana-siddhAsana-vIrAsanAdyAsanebhyo'nyatame sthitvA . 30 tattvacintanaM kAryam / etena ca kAyanirodho bhavati, bAhyaviSayeSvindriyANAM bhramaNaM ca 5 -
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 nirudhyate tatazca tattvacintane ekAgyaM siddhyati / yaizca yogibhireSa mArga Asevito'sti / 5 teSAmanusaraNena tAn prati bahumAnabhAvo'pi samudbhavati / (6) daMzamazakAdi kAye'vagaNayya-padmAsanAdyAsanasthaH sannapi yadi daMzama-OM Fory zakAdIn samyag na saheta tarhi vAraMvAraM tattvacintane vikSepo jAyate / tAMzca jIvAn prati AcittaM dveSakaluSitaM bhavati / daMzamazakAdisahanena tu sAmarthya jAgarti, tattvacintanamArge ca NO OM pragatirapi bhavati yeneSTaphalasiddhiH sukarA bhavati / (7) tadgatacittena-rAgAdInAM viSayabhUtAnAM padArthAnAM teSAM ca kSaNabhaGgaratAdibhAvAnAM 12 tattvasya tadgatacittena tattvacintanena viSayANAM yathArthAvabodho jAyate / tena ca yogamArge pragatimicchan sAdhako nimittairapi vicalito na bhavati / sakalalabdhInAM prAptau kAraNabhUto - 4) yaH sAkAropayogastadrUpatvAdetadiSTasiddheH-bhAvanAniSpatteH pradhAnamaGgamasti / ra evaM coparinirdiSTena vidhinA kRtAdabhyAsAt tattvaM citte pariNamati, tena ca / sada bhavAntareSvanugAmi-uttarottaraM bhaveSu dRDhaM dRDhataraM vA sampatsyamAnam, pAramparyeNa ca mokSasukhasya kA 1 saMsAdhakaM pradhAnaM cittasthairyaM prApyate / etasya tattvajJAnasya prAdhAnyaM jJApayatieyaM khu tattaNANaM asappavittiviNivittisaMjaNagaM / thiracittagAri logadugasAhagaM beMti samayaNNU // 66 / / etadeva tattvajJAnamasatpravRttivinivRttisaJjanakam / / LsthiracittakAri lokadvayasAdhakaM bruvate samayajJAH // 66 // ] bhAvanAmayajJAnasvarUpamamRtamayaM yadetattatvajJAnaM tadasatpravRtterAtmAnaM nivartayati, citte para tara sthairyaM janayati, ubhayalokagataM hitamapi sAdhayati / tattvacintanaM hyajJAnapaTalI bhittvA sadasatorbodhaM prakaTayati, mithyAbodhavazAcca / OM kRtAt kriyamANAccA'satpravartanAnnivartayati / yathA yathA cA'sato nivRttirbhavati tathA O tathA cittAd vyAkulatA'pasarati, niSprakampatA sthairya vodbhavati / cittasthairyeNa ONGC cautsukyanivRttiH kuzalAnubandhazca jAyate / tatazcehaparobhayalokahitaM prApyate-iti samayavidaH / -siddhAntajJA vadanti / 64
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM ca rAgAdidoSANAM jayArthameko vidhistattvacintanarUpo darzitaH / atha vidhyantaraM RA) darzayati - ahavA oheNaM ciya bhaNiyavihANAo ceva bhAvejjA / sattAiesu mettAie guNe paramasaMviggo // 7 // sattesu tAva mettiM tahA poyaM guNAhiesuM ti / karuNAmajjhatthatte kilissamANA'viNeesu // 79 / / athavaughenaiva bhaNitavidhAnAdeva bhAvayet / sattvAdiSu maitryAdIn guNAn paramasaMvignaH // 78 / / sattveSu tAvanmaitrI tathA pramodaM guNAdhikeSviti / / karuNA-madhyasthatve klizyamAnAvineyayoH // 79 // athavA tu sAmAnyenoparinirdiSTena 'AjJayA-viviktadeze' ityAdividhinaiva paramasaMvigno-labdhipUjAkhyAtyAdyAkAGkSArahito bhUtvA sattvAdiSu maitryAdibhAvanAM bhAvayet / 5) tatra jIvamAtramadhikRtya maitrI bhAvayet, na kintu pratyupakArasyA'pekSAmAvahet / ye cAra ra svasmAd guNAdhikAsteSu pramodabhAvaM bhajet / pramodo'yaM bahumAnAzayasvarUpo'sti / guNAn da 1) guNijanAMzca prati pakSapAte satyevaiSa zakyaH / jagati cA'smin bahavo duHkhino durgatAzcama 12 janA vidyante, teSu kAruNyaM dhArayet / ye cA'vineyA aprajJApanIyAsteSu mAdhyasthyaM bhAvayet / yaduktaM tattvArthasUtre bhagavatA zrIumAsvAtivAcakena-"maitrI-pramoda-kAruNyamAdhyasthyAni sattva-guNAdhika-klizyamAnA-'vineyeSu" 7/6 iti / evaM ca maitryAdibhAvanA7 bhirapi rAgAdidoSANAM jayaH zakyaH / etAdRzAnAM yogamArgapravRttAnAmAhAraH kIdRzo bhavati tad darzayatisAhAraNo puNa vihI sukkAhAro imassa viNaNeo / aNNatthao ya eso u savvasaMpakarI bhikkhA // 81 / / vaNalevovammeNaM uciyattaM taggayaM nioeNa / ettha avekkhiavvaM iharA'yogo tti dosaphalo // 82 / /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jogANubhAvao cciya, pAyaM Na ya sohaNassa vi alAbho / laddhINa vi saMpattI imassa jaM vaNNiyA samae // 83 / / rayaNAI laddhIo aNimAdIyAo taha ya cittAo / AmosahAiyAo tahA tahA jogavuDDIe // 84 // | sAdhAraNaH punarvidhiH zuklAhAro'sya vijJeyaH / L anvarthatazcaiSa punaH sarvasampatkarI bhikSA // 81 / / vraNalepaupamyenocitatvaM tadgataM niyogena / atrA'pekSitavyamitarathA'yoga iti doSaphalaH // 82 // yogAnubhAvata eva prAyo na ca zobhanasyA'pyalAbhaH / labdhInAmapi samprAptirasya yad varNitA samaye // 83 // ratnAdyA labdhayo'NimAdyAstathA ca citrAH / 1 AmarpoSadhyAdyAstathA tathA yogavRddhaH // 84 // - yogasya kasyAmapyavasthAyAM vartamAnasyA''tmana AhAraH zuklAhAra eva bhavati / 7 yaH zuddhAnuSThAnena sAdhyaH, zuddhAnuSThAnasya hetubhUtaH, svarUpeNa zuddhazca bhavati sa zuklaH / 11 etasya zuklAhArasyaivA'paraM nAmA'sti 'sarvasampatkarI bhikSA' iti / sarvasampatkaraNazIlA yA bhikSA sA sarvasampatkarI bhikSA / sA ca dAtRgrahItRRNAmubhayalokahitAya bhavati / dAtA hyatra supAtraM prati bhaktyA preritaH sannAkAGkSAdirahito bhUtvA dadAti, grahItA cA'pi 4 'svasAdhanAyAM sahAyabhUtasya dehasya rakSaNArthamevA''hAraM gRhNAmi' iti buddhyaiva gRhNAti na / tu lolupo bhUtvA / evaM cobhayorapi kalyANameva bhavati / atrocitabhikSAyA haviHpUrNAdikAyA lAbho yogaprabhAvAdeva bhavati / zobhanA'pi NS bhikSA yogAnubhAvAt sulabhA bhavati / yato 'yoginAM ratnAdilabdhayaH, aNimAA mahimAdilabdhayaH, AmarpoSadhyAdilabdhayazcA'pi yogavRddhaH kAraNAd bhavanti' iti siddhAnte uktamasti / yeSAM kRte etAdRzyo labdhayo'pi sulabhAsteSAM kRte zobhanasyocitasya / cA''hArasya kA vArtA ? 1
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha yogAvasthAyAH phalaM darzayatiettIe esa jutto samma asuhassa khavagamo Neo / iyarassa baMdhago taha suheNamiya mokkhagAmi tti ||85 // eeNa pagAreNaM jAyai sAmAiyassa suddhitti / tatto sukkajjhANaM kameNa taha kevalaM ceva // 10 // etayaiSa yuktaH samyagazubhasya kSapako jJeyaH / L itarasya bandhakastathA sukhenaiva mokSagAmIti // 85 // etena prakAreNa jAyate sAmAyikasya zuddhiriti / / tataH zukladhyAnaM krameNa tathA kevalaM caiva // 10 // evaM ca yogamArgapravRttAnAM kRte yogavRddhyarthamanekaprakArako vidhidarzitaH / yathAvidhi - 5 pravartamAnasya yogino yogavRddhiravazyaMbhAvinI / tayA ca yogavRddhayA'zubhakarmaNAM, punaryathA HD na badhyante tathA, kSayo bhavati / tathA'sau yogI zubhakarmaNAM bandhako bhavati, arthAda ) viziSTadeza-kula-jAtyAdInAM nimittabhUtAnAM puNyakarmaNAM bandhako bhavati / evaM cA'zubhakarmaNAM kSayeNa zubhakarmaNAM copArjanenaiSa yogI sukhaparamparAM prApya krameNa mokSagAmI bhavati / A tathA yogamArgasya svasvabhUmikAnurUpamuparinirdiSTavidhinA pravartanena sAmAyikasyara Atmano mokSakAraNabhUtasya samatvapariNAmasya zuddhirbhavati, arthAt samatA vizeSeNa nirmalA 0 ra nirmalatarA nirmalatamA bhavati / tayA ca zuddhyA zukladhyAnaM jAyate, kramazazca kevalajJAnaM prApyate / arthatatsAmAyikaM-samataiva prAdhAnyena mokSAGgamastIti darzayativAsIcaMdaNakappaM tu, ettha siTuM ao cciya buhehiM / AsayarayaNaM bhaNiyaM ao'NNahA Isi doso vi // 91 // [vAsI-candanakalpamevA'tra zreSThamata eva budhaiH / / LAzayaratnaM bhaNitamato'nyatheSaddoSo'pi // 91 // / etatsAmAyika-samatvaM vAsIcandanakalpamasti / vAsIcandanakalpaM nAma sarva-OM For Privas Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ O mAdhyasthyarUpam / yadi kazciccandanena vilepanaM kuryAdaparazca kazcid vAsinA zarIraM chindyAt / - tadyapi tatraikasmin rAgo'parasmiMzca dveSo na syAdityasti sarvamAdhyasthyam / yatra ca citte - 23) etAdRzaM mAdhyasthyaM samatvaM vA pravartate taccittamAzayaratnatvena-cittaratnatvena vA 5 FE vidvadbhinirdiSTamasti / ato'nyathA yaccittamasti tatra manAg doSaH sambhavati / arthAt ra kasmiMzcidapakAriNi "vighnAn sampAdyaiSa mAmupakaroti, karmakSaye ca mama sahAyako bhavati' 10 OM etAdRzI yA buddhirjAyate tatra yadi "aho ! eSa mama nimittenA'zubhakarmANyupAyA''pAyabhAjanaM O bhavati'' evaMrUpaM kAruNyaM na syAt tarhi tadeva tadapAyAnirUpaNaM doSo'sti / atha yogasya mahAphalaM darzayati jai tabbhaveNa jAyai jogasamattI ajogayAe tao / jammAdidosarahiyA, hoi sadegaMtasiddhitti // 92 / / asamattI ya u cittesu ettha ThANesu hoi uppAo / tattha vi ya tayaNubaMdho tassa tahabbhAsao ceva // 93 // jaha khalu divasabbhatthaM rAtIe suviNayammi pecchaMti / taha iha jammabbhatthaM sevaMti bhavaMtare jIvA // 94 / / tA suddhajogamaggocciyammi ThANammi ettha vaTTejjA / iha paralogesu daDhaM jIviya-maraNesu ya samANo // 95 / / [yadi tadbhavena jAyate yogasamAptyayogatayA tataH / L janmAdidoSarahitA bhavati sadekAntasiddhiriti // 92 / / asamAptizca punazcitreSvatra sthAneSu bhavatyutpAdaH / tatrA'pi ca tadanubandhastasya tathAbhyAsata eva // 93 / / yathA khalu divasAbhyastaM rAtrau svapne pazyanti / tatheha janmAbhyastaM sevante bhavAntare jIvAH // 94 // tataH zuddhayogamArgocite sthAne'tra varteta / iha-paralokayo1DhaM jIvitamaraNayozca samAnaH // 95 / / 68
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM ca satataM yogavRddherabhyAsAd yadyasminneva janmani yogasamAptiH syAt tarhyAtmA'yogyavasthAM-zailezyavasthAmarthAd yatra manovAkkAyayogAnAM pravRttirnAsti tAdRzIM niSprakampAM zailatulyAM sthirAmavasthAM prApnoti / tadavasthAprAptyA ca janma-jarAmaraNAdidoSarahitA, satI-yata: punarAgamanaM nAsti tAdRzI, ekAntavizuddhA ca siddhigatiH prApyate / yadi ca kadAcittasminneva bhave yogasamAptirna syAd yogazcA'pUrNo yadyavatiSTheta tarhyapi yogarUpe mokSamArge Ajanma kRtena puruSArthenA''tmA devagatau viziSTajAtikulAdiyuktAyAM vA manuSyagatau janma prApnoti, yatra ca yogamArge'gresarIbhavitumanukUlA sAmagrI prApyate / gatabhave ca kRtena yogasya dRDhAbhyAsena - arthAt praNidhAnapUrvakaM kRtayA yogapravRttyA tasya vighnAnAM nAzo bhavati, asmiMzca bhave zIghrameva yogasiddhirjAyate / yathA kazcid divasAbhyastaM viSayaM taddRDhAbhyAsavazAd rAtrau svapne'pyanubhavati tathaivA'smin bhave yadi yogasya dRDho'bhyAsaH kRtaH syAt tarhi bhavAntare'pi yogaprAptirbhavati / ata eva ca pratyekamAtmabhiH zuddhayogamArgocitAni yAni sthAnAni - arthAdA. gamanirdiSTAni niravadyAni yogamArgAnukUlAni samatvAdisaMyamasthAnAni - tatra satataM vartitavyam / iha-paralokaviSaye jIvita - maraNAdiviSaye ca sadA samadRSTinA bhAvyam, yata etAdRzyavasthaiva muktAvasthAyA bIjamasti / athopasaMharannAha parizuddhacittarayaNo caejja dehaM tadaMtakAle vi / AsaNNamiNaM NAuM aNasaNavihiNA visuddheNaM // 96 // aNasaNasuddhIe ihaM jatto'tisaeNa hoi kAyavvo / jallese marai jao tallesesuM tu avavAo // 98 // lesANa vi ANAjogao u ArAhago ihaM neo / iharA asatiM esA vi haMta'NAimmi saMsAre // 99 // tA iya ANAjogo jaiyavvamajoga - atthiNA sammaM / eso ciya bhavaviraho siddhIe sayA aviraho ya // 100 // 69
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ parizuddhacittaratraH tyajed dehaM tadantakAle'pi / * AsannamenaM jJAtvA'nazanavidhinA vizuddhena // 96 // anazanazuddhAviha yattro'tizayena bhavati kartavyaH / yallezyo mriyate yatastallezyeSvevopapadyate // 98 // lezyAyAmapyAjJAyogata evA''rAdhaka iha jJeyaH / itarathA'sakRdeSA'pi hantA'nAdau saMsAre // 99 // tata evamAjJAyoge yatitavyamayogatArthinA samyag / eSa eva bhavavirahaH siddheH sadA'virahazca // 100 // evaM cA''jIvanamucitavRtyAH sevanena yena svakIyaM cittaratnaM parizuddhaM vihitaM tAdRza AtmA svajJAnenA''gama-devatA - pratibhA - svapnAdibhirvA svIyaM maraNakAlaM sanIpaM jJAtvA vizuddhenA'nazanavidhinA dehaM tyajet / anazanasya vizuddhAvapyatizayena yatno vidheyaH, yato mRtyukAle yAdRzI lezyAAtmapariNAmavizeSo vartate tadanurUpaiva gatiH prApyate / zAstre'pyuktamasti 'jallese marai tallese uvvajjai' ( yallezyo mriyate tallezya upapadyate ) iti / I anyacca, kevalaM zubhalezyA - kevalaM zubhAtmapariNAma eva nopakurute, yato'nAdAvasmin saMsAre tAdRzI zubhalezyA tvanekazaH prAptA tadddvArA ca zubhA gatirapi prAptA kintu karmaNAmabhAvarUpo mokSo na tanmAtreNa prApyate / yatastatrA''jJAyogasya samyag - darzanA-dipariNAmasyA'bhAva AsIt / ato'tra zubhalezyayA saha samyagdarzanAdipariNAmarUpa AjJAyogo' pyAvazyako'sti, tathaiva cA''tmA''rAdhako bhavatISTaphalaM ca prApnoti / ata eva ca yo'yogyavasthAmabhilaSati tenA''tmanA tvAjJAyoge eva satataM samyaktayA ca yatno vidheyaH / yata eSa AjJAyoga eva bhavaviraho'sti siddhigatezcA'viraho'pyeSa evA'sti / arthAdeSa AjJAyogo bhavavirahasya kAraNamasti mokSaprAptezcA'pi kAraNamasti iti / 70
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 AsvAdaH cintanadhAra muniratnakIrtivijayaH AhArArthaM karma kuryAdanindyaM, syAdAhAraH prANasandhAraNArtham / prANA dhAryAstattvajijJAsanAya, tattvaM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt // pravRttirdvidhA bhavati- (1) prayojanamuddizya (2) icchAmanusRtya ca / dvayorapi madhye mahadantaramasti / prayojanaM hi tadasti yat siddhyati, siddhe ca sati tRptimapyanubhUyeta, paramicchA tu sA yA na pUrNA bhavati / bhAgyayogena pUrNAyAM satyAmapyatRptireva janayediti / prayojanaM niyataM bhavati, icchA tu na tathA / icchA laghusvarUpeNodbhUya vAyuvacchanaiH zanairvistarati / prayojanasyA'nto vidyate yazca prAptumapi zakyate kintvicchAyA anto dRzyamAnaH sannapi grahItuM prAptuM vA na zakyate / kiM mUlamastyasmAkaM pravRteH prayojanamutecchA ? iti saMzodhyamasmAbhiH / avirataM vayaM pravRttiniratAH smaH / kadAcid vayametadapi na jAnImo yadetatsarvamapi vayaM kimarthaM kurmaH ? icchAyA ekamantaM gRhItvA'parAntasya prApaNasya mithyehAM vahamAnA vayaM satataM dhAvAmaH / antatogatvA ca mukhe'tRpteviSAda eva lipto dRzyate / jIvanasyA'ntakAle'pi tasyA aparo'nto na prApyate / jIvazcA'navAptabodha evehalokaM tyaktvA prayAti / ato yadi nAma vayamasmAkaM pravRttermUlaM zodhayema, icchAyAH svarUpamupalakSya ca prayojanamevoddizya ) pravartemahi tarkhanekebhyo viSAdavyathAsantApAdibhyo muJcema / - atra zloke pravRtterjIvanasya cA'pi vAstavikAni mUlabhUtAni prayojanAni darzitAni santi / tadanusaraNameva sukhasya mArgaH / tatra-AhArArthaM karma kuryAdanindyam - na karma vinA saMsAraH pravartate / anivAryasya / karmaNo'tra yathA prayojanaM darzitamasti tathA maryAdA'pi nirdiSTA'sti / AhArArthaM karma kuryAditi prayojanamasti, anindyaM karma kuryAditi ca maryAdA / etad dvayaM yatra vidyate 19 tatra saMsAre svargameva bhavati / apekSA yadyalpAH syustahi pApaM nA'nivAryaM bhavati / / asmAkamapekSA AhAramAjIvikAM vA'tikramya pravartante, ata eva cA'smAbhiH kathanIyaM / 71
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 14 bhavati yat pApaM vinA saMsAro na pracalati / satyametad yat pApaM vinA saMsAro na / pracalati kintu jIvanam ? tattu pApaM vinA pracalatyeva / asmAkaM karmaNaH prayojanaM na (0 kevalamAhAraH kintvicchApUrtirasti / tadeva ca nindyakarmaNi prerayati pravartayati ca / anindyakarmetyetad jIvanadharmo'sti / Atmikadharmasya tu vArtA'pi dUre'sti / tatprApteH pUrvaM jIvanadharmasya siddhiranivAryA'sti / jIvanasya naitikamUlyAni yena na jJAtAni nA'pyAtmasAtkRtAni sa kathaM nAmA''tmikadharmaM prAptuM sthirIkartuM siddhaM vA kartuM zaknuyAt ? jIvanatattvaM prati yasya citte AdaraH pravartate tadarthametadanindyapadaM sAdhanAsvarUpamasti / yasya ca manasi bhautikataiva vilasati tadarthaM tvetadunmattAlApasvarUpam / anindyakarmetye-- tadunnateryAtrAyAH prathamaM caraNam / tAdRzakarmaNi ca paramAdhyAtmasthiterbIjaM nihitamasti, tasyaiva cA'paranAmA'sti maanvtaa| anyAyena nindyakarmaNA vA prAptAt svAdubhojanAt nyAyenA'nindyakarmaNA vA prApta sAdhubhojanaM varam / tadamRtatulyaM bhavati, tasyodgAre'pi mAdhuryamevA'nubhUyate / nindyakarmaNA prAptaM bhojanaM tu viSatulyam / tasyodgAre'tRpti-lobha-kaSAya-vyasanAdInAM durgandho'nubhUyate / viSayANAM laulyaM yadA mandaM bhavati tadaivA'nindyakarmaNi pravartanaM zakyaM bhavati / santoSa-maitrI-svaparahitabuddhayAdyanekaguNAstatra pravartane'nivAryAH santi / yata etAdRzo guNavAn jano jAnAtyeva yadAhArastu kevalaM zarIrapuSTyarthaM zarIrasvAsthyArthaM vA'sti na tu jihvAlaulyapoSaNArthaM manastuSTyarthaM vA - syAdAhAraH prANasandhAraNArtham - AhArastu prANAnAmupaSTambhaH - iti bodho yadA spaSTo bhavati tadaivA''hAragataH sthala-kAla-bhaMkSyAbhakSyapeyApeyAdiviveko jAgRtaH syAt / pramANabhAnamapi ca tadaiva zakyam / anyathA vartamAnakAlasya vAtAvaraNena ko nAmA'nabhijJo'sti ? / jIvanArthamAhAro'styutA''hArArtha jIvanamityetadeva na jJAyate / AtmikasattvAdapi vayaM zArIrikI zaktimadhikaM mahattvapUrNAM gaNayAmaH / etaddaurbalyamupalakSyaiva pAzcAtyairasmAkaM vicAradhArA parivartitA / te yannirdizanti tadeva mAnyaM gaNayitvA tAdRzamevA''hAraM vayaM gRhNImaH / kintvetAmAhAraparivartanasya nItiM puraskRtya te'smAkaM prANAnAM saMkaTaM nirmimata eva, yatasteSAM manasi nA'styasmAkaM jIvanasya kiJcidapi mUlyaM, kintu sArddhamevA'smAkaM vicAreSu sthitAyA adhyAtmasya pakSapAtarUpAyAH 72
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAttvikatAyA api hAsaM nAzaM ca te kurvanti / kintu na kevalaM vayametad na jAnImaH paraM lakSyamapi tatra nAstyasmAkam / viDambanaivaiSA khalu ? vicArebhyo'pi sattvaM yeSAM naSTaM te kathaM svasaMskRti rakSitumalaM bhaveyuH ? naivaitacchakyam / yathA''hArastathA vicArAH, yathA vicArAstathA''cAra:-vaijJAnika tathyametad / / pAzcAtyAnAM kRte tu zarIraM vilAsitAyAH sAdhanamasti kintvasmAkaM kRte tu tad / dharmasya sAdhanamasti / 'zarIramAdyaM khalu dharmasAdhana'mityuktirapyasti / ata eva ca pAzcAtyAH zakti mahattvapUrNAM gaNayanti vayaM ca sAttvikatAm / sattvahIna eva vilAsitAyA mArga . svIkaroti / yazca sattvazIlaH sa tu vicArayati yat 'kathamasya zarIrasya sArthakyaM syAt ? kimarthametajjanmA'sti? prAptAnAmetAsAM sAmagrINAM prayojanaM kim ? asya jagataH, jagati ca vartamAnAnAM bhAvAnAM ko'rthaH ?' iti / satyaM tattvaM vA jJAtuM tasyecchA prabalA jAyate - prANA dhAryAstattvajijJAsanAya - kiM satyam ? kimasatyam ? kiM 1) hitam ? kimahitam ? sarvasyA api paristhitermUlaM kim ? etAdRzI jijJAsA yadA ) jAgRtA bhavati tadanveva jJAnamudeti / nityaM jAyamAnairanubhavaiH, satpuruSANAM vacanAnAM zravaNena paThanena ca jJAnaM bodho viveko vA jAgRto bhavati, janaM cA''tmalakSiNaM karoti / tattvabodha evaudArya-sahiSNutA-dhairya-paropakAra-guNagrAhitAdiguNAn prApayati / rAgadveSaahaMmametyAdIni sarvANyapi dvandvAni vilIyante / pazcAt saMsAre'pi kadAcit karmavazAt vAsaH syAt tadyapi sa yatkimapyanivAryaM karma kuryAt tena tu sa na lipyedeva / tattasya karma hi zuSkavastroparistharajastulyaM bhavati, yacca vinA''yAsenaiva kSaret / saMsAraM prati tasya rAgo nirmUlo bhavati / 'nivRttarAgasya gRhaM tapovanam' iti vacanaM tatra caritArthatAM yAti / syAnnAma tasya saMsAre vAsa: kintu saMsArastu tasmAnnivRtto jAyate / pratyekamapi 6 pravRttau tasya bodhasya-jJAnasya nirmalatA satatamanubhUyate / na kevalaM vANI api tu cAritramAcAra eva vA bodhasya vAstavaM parIkSaNam / etAdRzamAcAreNa saha tadrUpatAM gataM tattvajJAnameva janmamRtyozcakrAt mocayati, nA'nyat / tadeva ca tattvajJAnasya vAstavaM phalamapi - tattvaM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt iti / For Private Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa AsvAdaH LAT CO dAna-pradAna-sampradAnAni || zAstrI vrajalAlabhAI vI. upAdhyAya jAnakI apArTamenTa, pahele mALe, lAlA metAnI zerI, jAmanagara-361001 : dAnapradAnasampradAnAni zarIrAntaHkaraNAtmanAM zubhaMkarANi / sacetanaprANizarIrasvasthatAdAyakaM (prApakaM) dAnam-anukampA / sacetanaprANyantaHkaraNaprasannatAdAyakaM prakRSTaM dAna-pradAnam-jIvanopakAri / athaca sacetanasya prANino jIvasya svakIyAntaradhanadarzanopayogi devaguruzAstradarzitadizA pravacanaprabhAvanAprabhAvakaM yatpradAnaM tat tu samyakpradAnamataH sampradAnam ; AryapuruSANAmayameva mahopakAraH dehAcchAdanasthAnabhojanAdivikalAnAM vikalAMgAnAM bubhukSApipAsAparipIDitAnAM prANinAM ca tattatkaSTanivAraNasadbhAvanopetaM-zarIramandiravirAjitasubhagAtmadevasaMprINanaM prItyutpAdakaM yathAkAlaM vastudravyapradAnaM dAnam-anukampApadavAcyam / tathaiva bhUmikocita-sAtvikajanasattvasaMrakSaNaikabhAva-sadbhAvakAmanApUrvakaM samucitaM 25 prabhukRpAprAptasampadvitaraNaM pradAnam-prakRSTadAnam / / atha ca sarvAtigaM cetanAtantrasamuddharaNadakSamAtmaizvaryabalavIryazaktitejaHpradaM paramAtmAMsa zIbhUtajIvasattA-caitanyAtmakasvakIyAntaramUladhanadarzanapuraHsaraM yad dAnaM tattu sampradAnam / 74
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ uktaM ca "Izvara aMza jIva avinAzI cetana amala sahaja sukharAzi " paropakArAya satAM vibhUtayaH sadA sarvadA vartante / daivI sampadeSA - sarveSAM sukhadA bhavitrIti zam // yA zrIH sukRtInAM bhavaneSu sA svayaM zrIH / yataH sukRtaya eva paramAH sampadaH / yA pApAtmanAM bhavaneSu sA alakSmIH / yA kRtadhiyAM hRdayeSu sA buddhiH / sA eva satAM hRdayeSu zraddhA / kulajanaprabhavasya tu sA lajjA / sA punaH zakti: paramAtmakUpAtmikA vidyaiva / paM. vrajalAlopAdhyAyaH 75
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ No M | tasmai zrI gurave namaH DaoN. mahezvaraH ramAnAthaH dvivedI __na hi jJAnena sadRzaM pavitramiha vidyate / gItA. a-4/38 satyameva kathitaM yat - jJAnasadRzaM pavitraM na kiJcidapi / yadA jJAnacarcA bhavati tadA on jJAnavAhakayordvayoH pAtrayorguruziSyayorvicAraNAM vinA crceympuurnnaiv| adya gurupUrNimAsadRzaH pavitradivasaH, gurupUjanasya divasaH / svAbhAvikatayA para svajIvane prAptA gurujanAH smRtipathe AyAnti / manasA svagurUn vandema / kA asmAkaM zAstrakAraistu gurave IzvaratulyaM kadAcittu IzvarAdapyadhikataraM sthAnaM pradattam / ra anena jJAyate yat - mAnavajIvane kIdRzaM mahattvaM gurujanAnAm ! zrImadbhagavadgItAyAmapi bhagavatA se zrIkRSNenA'rjunasamIpe svakIyaM gururUpaM prakaTitamasti / kathitaM ca tatra- ziSyaste'haM zAdhi mAM tvAM prapannam / Izvarastu sarvoccasthAnArUDhaH, tathApi sa kena kAraNena gururbhavitumIpsitavAn ? anenaina vicAreNa spaSTIbhavati yat - guroH sthAnamIzvarAdapyadhikataramastIti / kabIro'pi kathayati kabIrA te nara andha hai, guruko kahate aura / hari rUThe guru Thaura hai, guru rUThe nahIM Thaura / yo manyate yat - guroH sthAnamIzvarAnnyUnaM sa andho'sti / yataH - yadA Izvaro vimukho 3 * bhavati tadA tasyopAyo gurusamIpe'sti / parantu yadA gururvimukho bhavati tadA nAsti ko'pyupAyaH / ata IzvarAdapyadhikatayA gururArAdhanIyaH / ___ yadA gurujanAnAM guru-ziSyasambandhasya ca vArtA bhavati tadA svAbhAvikatayA prAcInA * arvAcInAzca guravaH smRtipathe AyAnti / prAcInakAle zrIkRSNaH sudAmA ca sAMdipani-Azrame samAnarItyaivA'bhyAsaM kurutaH sm| zrIkRSNastu rAjaputraH, sudAmA dInabrAhmaNaH / tathApi zikSAyAM 76
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra la nA''sIt ko'pi bhedaH / sampratikAle tvazakyametat / zrImatAM zAlAyAM dInajanAnAM kRte praveza evA'zakyaH / atyantaM duHkhadAyakamidam / yadA ko'pi zreSTho gurujano milati tadA mAnavasya jIvane AmUlaM parivartanamAyAti / jIvanaM dhanyaM bhavati / adhunA guroH ziSyasya ca - ubhayorapi pakSayodine dine nyUnatAM dRzyate / prAcInA iva 3. guravo yathA na vidyante tathA prAcInA iva ziSyA api na dRzyante / adhunA guruziSyasambandhaH / samaye'rthaprAptau ca baddho jAtaH / anayA sthityA mAnavajIvane tathaiva zikSaNajagati mahatI hAniH saJjAtA / adyatanazikSaNato mAnavamUlyAnAM hAso jAtaH / dayA, karuNA, prema, paropakAraH, satyam- ityAdayaH zanaiH zanai: nyUnIbhavanti / cintAyA viSayo'yam / yadA etAni mAnavamUlyAni kA mAnavajIvane prasthApitAni bhaviSyanti tadaiva zikSaNaM sArthakaM bhaviSyati / tadarthaM ca guruziSyayormadhye Com pitAputratulya udAttaH sambandhaH punaH sthApanIyo'sti / B.A.M.S., M.A. (saMskRta) naMdapurama gurakho bahavaH santi ziSyavittApahArakAH / durlabhaH sa guruloke ziSyacittApahArakaH // 77
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AcAryahemacandrasUrikRtaM chando'nuzAsanam ke AcArya DaoN. rAmakizora mizraH 295/14, paTTIrAmapuram khekar3A-201101 (bAgapata) uttarapradeza: chandodRSTyA chando'nuzAsanamekA mahattvapUrNaracanA vidyate / atra saMskRtaprAkRtA'pabhraMzasAhityikacchandonirUpaNam / asya racayitA''cAryahemacandrasUrirasti / asya janma 6 gurjarapradeze dhaMdhukAnagare zarayugacandrezvarA'Gkite 1145 vaikramAbde kArtikyAM rAtrau bbhuuv| asya bAlyanAma cAGgadeva AsIt, yaH sUripadaM prApya hemacandranAmnA vikhyAtaH / ayaM pUrNatalagacchIyadevacandrasUriziSyo'Nahilapurapattanasya nRpatisiddharAjajayasiMhasabhApramukhopa kA vidvAnmahArAjakumArapAlasya ca dharmagururAsIt / / asya pitA cAcigo mAtA ca kA pAhiNInAmikA''sIt / 2 / ko merutuGgakRtaprabandhacintAmaNau devacandrAcAryeNa stambhatIrthasya pArzvanAthacaityAlaye - samudrabANabhUcandrA'Gkite 1154 vikramAbde mAghazuklacaturdazyAM zanivAsare cAGgadevasya dIkSAnAma somacandraH kRtaH prApyate, paramanyatrA'sya dIkSAsaMvat khavratarudrAGkito1150 'sti / paraM rasadoSarudrAGkite 1166 vikramasaMvadi somacandreNa sUripadaM prApya hemasamakAntyA kara CON candrasamAhlAdakatayA ca hemacandrasaMjJA'dhigatA / ' vidhuvasurudrasaMvadi 1181 siddharAja-10 jayasiMhasabhAyAmasya hemacandrasUrinAmnA paricayo labdhaH / 5 jayasiMhazAsane hemacandrasUriNAra grahanidhirudrA'Gkita 1199 vikramasaMvatpUrvaM zabdAnuzAsana-nAmamAle dve racane kRte / SR.1. DaoN. nemicandrazAstrI, AcAryahemacandra aura unakA zabdAnuzAsana, pR. 9 2. candradevasUrikRte prabhAvakacarite hemacandrasUriH, 11-12 zlokau / prabhAvakacaritam, 27-45 padyAni / AcArya hemacandra aura unakA zabdAnuzAsana, pRSTha - 13, 14 / 5. ha.dA.velaNakaraH, jayadAman, paricayaH, pR. 46 / 6. ha.dA.velaNakaraH, jayadAmana, paricayaH, pR. 46 / abhi U. LSO . 78
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayasiMhamRtyoH pazcAdanena kumArapAlazAsane chando'nuzAsanaM, kAvyAnuzAsanaM, dvayAzrayakAvyaM, triSaSTizalAkApuruSacaritaM yogazAstraM ca granthA viracitAH / grahA''tmanetreza 1229saMvadIhalIlA'sya samAptA / atazchando'nuzAsanaracanAkAlaH siddhigraharudrAnnidhinetrAtmabhUmadhye 1198 - 1229 vikramAbdeSu sambhavati / chando'nuzAsanamekaH sUtragrantho'sti / atra hemacandrasUriNA saMskRta - prAkRtApabhraMzabhASAcchandAMsi nirUpitAni / mUlagranthaH saMskRtabhASAyAmasti, yasmin svopajJavRttirapi saMskRte hemacandrakRtaiva prApyate / atrA'STAdhyAyAH santi yeSu 746 sUtrANi 979 chandolakSaNAni ca vidyante / prathamAdhyAye chandolAkSaNikacihnAni darzitAni / dvitIye tRtIye caturthe cA'dhyAye'ntargatAni 625 saMskRtacchandAMsi lakSitAni yeSu samArdhasamaviSamavRttaiH saha 10 daza dvipadavRttAni santi / caturthapaJcamAdhyAyayorapabhraMzasya SaSThasaptamAdhyAyayozca prAkRtasya 354 chandAMsi lakSitAni yeSu 104 dvipadIni 99 catuSpadIni, 113 ardhacatuSpadIni 5 paJcapadIni 2 aSTapadI, 3 dvibhaGgIni, 2 tribhaGgI, 4 ardhaSaTpadIni zeSeSu viSamANi tathA'nyAni chandAMsi santi / saMskRtacchandasAmudAharaNeSu 626 padyAni, prAkRtApabhraMzacchandasAmudAharaNeSu ca 380 padyAni santi / AcAryahemacandrasUriH padyeSu chandAMsi manyate, gadyeSu na / 10 atastena loke vyavahArayogyAnAmeva chandasAM nirUpaNaM kRtam / 11 chandasAM viSaye saitava- kAzyapa-bharatapiGgalA'hIndra- jayadeva - svayambhuprabhRtisaptAnAM pUrvAcAryANAM matAni prakAzitAni / 92 bharatollekhaH sarvAdhikaH prApyate, tannAmnA vRttau bahUnAM teSAM chandasAM nAmAntarANyapi prApyante, yeSAM prAptirvartamAne nATyazAstre nAsti / saptavAhana - zrIharSa - dhanapAlAdikavInAM keSAJcicchandasAmudAharaNapadyAnyapi 13 santi / granthe chando'nuzAsane yAni 625 saMskRtavRttAni 7- 8. ha. dA. velaNakara, jayadAman, paricayaH, pR. 46 / 9. ha.dA.velaNakaraH, TIkAsahitaM chando'nuzAsanam, mumbApurI, 1961 / 10. 'gadyakAvye na chandasAmupayogaH ' / chando'nuzAsanavRttiH - 1 / 1 / 11. 'kAvyopayoginAM vakSye chandasAmanuzAsanam / chando'nuzAsanam - 1/1 1 12. chando'nuzAsanam - 2 /12 taH 2 / 110 sUtraparyantam, vRttau - 2 / 243/1, 244/1, 297/1, 3/32/1, 44/1, 52/1, 323/1 13. chando'nuzAsanam - 3/73/2, 4/85/1, 5/32/3 79
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Cw talagAH Abov hore - taTI Mm39 ranau I w w w o 9 ra lakSitAni, teSu hemacandrasya laukikacchandaHzAstre'dholikhitAnAM candragraha91-cchandasAM ra yogadAnam / AcAryahemacandrasUreH 91 sthatavalakSitacchandAMsi chandonAma lakSaNam vRttiH pAdavarNAH chando'nuzAsanam .___(sandarbhagranthaH)_ o 1 - nandA supratiSThA 5 2/28 2 - sAvitrI nalagAH supratiSThA 2/30 marau gAyatrI 2/34 gurumadhyA sabhau gAyatrI 2/37 kacchapI gAyatrI 2/44 6 - gAndharvI maugaH 2/52 7 - haMsamAlA raragAH uSNik 2/58 8 - vibhA taragagAH anuSTup 2/72 9 - guNalayanI nasagagA anuSTup 2 / 84 30 10- mahI sasalagAH anuSTap 2/85 11- vaktram bho mau bRhatI 2 / 88 tAraH sau maH bRhatI 2/98 13- saumyA sau saH bRhatI 2/99 14- siMhAkrAntA bhamasAH bRhatI 2/105 15- praNavaH manasagAH paGktiH vRttiH -2/110/1 nilayA nananagAH paGktiH 2/115 17- uSitA jajajagAH paGktiH 2/116 ka. 18- bandhUkaH bhanamagAH paGktiH 2/118 19- kalikA ramasagAH paGktiH 10 .2/121 uSNik cayana 02 TAyaTa uur a aa a aor or a DU kA (CN 80
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ chandonAma 20- pratyavabodhaH 21 - rocaka: 22 - viduSI 23- vAtormiH 24 - sAraNI 25- kalyANam 26 - kamudinI 27- meghAvaliH sajayalagAH mamamamAH rayanayA: narararA: nananasAH jasasayAH natau tarau gaH maujau gaH nau marau gaH nanarayagAH jatasajagAH 35- layaH nasajajagAH 36 - vidyunmAlikA nasatatagAH 28 - hrI: 29 - kolaH 30- kSamA 31- zreyomAlA 32- kSmA 33- candrikA 34- maJjubhASiNI 37- abhraka: 38- koDDambhaH 39- siMhaH 40 - sukezaraH lakSaNam bhatanA gau bhauragau gaH sau sau gaH mabhau bhagau gaH tamau jau gaH matau sarau gaH namau rasau lagau narau narau lagau vRtti: triSTup triSTup triSTup triSTup triSTup jagatI jagatI jagatI jagatI jagatI For Private pAdavarNAH chando'nuzAsanam (sandarbhagranthaH ) 2/ 123 2/127 2/131 2/137 2/153 2/173 2/185 2/188 2/192 2/193 2/200 2/201 2/ 203 2/205 2/206 2/208 2/209 2/215 2/216 2/228 2/233 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 atijagatI 13 atijagatI 13 atijagatI 13 atijagatI 13 atijagatI 13 atijagatI 13 atijagata 13 atijagatI 13 atijagatI 13 14 14 zakvarI zakkarI 81ersonal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA 15 kI chandonAma lakSaNam vRttiH pAdavarNAH chando'nuzAsanam (sandarbhagranthaH) 41- induvadanA bhajasanalagAH zakkarI 14 2/238 42- zarabhalalitam / nabhanatagagAH zakkarI 2/239 kA 43- candralekhA raramayayAH atizakvarI 2/251 ER 44- gau nanabhabharAH atizakkarI 2/257 So 45- bhoginI / nanarayayAH atizakkarI 15 2/258 on 46- zizuH tajasAH sayau atizakkarI 15 2/259 47- ketanam bhayasAH sayau atizakcarI 15 2/260 * 48- mRdaGgam tabhajA jarau atizakkarI 15 2/261 * 49- kAmukI mau mau magau aSTiH 2/266 50- kAmukI sau sau sagau aSTiH 2/267 51- caladhRtiH nau nau nagau aSTiH 2/268 52- suratalalitA ___manasataragAH aSTiH 2/280 53- vANinI najabhajA jagau gaH atyaSTiH 2/299 54- citralekhA matanayA yau dhRtiH 2/303 55- bhaGgi bhau bhau tayau dhRtiH 2/319 56- bubudaH sajasajatarAH dhRtiH / 2/320 57- mugdhaka: yamau nau rau gaH atidhRtiH 2/329 58- taruNIvadanenduH sau sau sau gaH atidhRtiH 2/333 59- sadratnamAlA . manasanamayalagAH kRtiH 2/340 60- mattakrIDA mamatanananasAH prakRtiH 21 2/348 61- capalagatiH bhamasabhanananalagAH vikRtiH 23 2/363 . do 62- subhadram bhau bhau bhau bhau saMkRtiH 24 2/368 63- capalam najajayananananagAH abhikRtiH 25 2/375 mo00 mm 82
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA ka fe chandonAma lakSaNam pAdavarNAH chando'nuzAsanam (sandarbhagranthaH) daNDakAH 64- mAlAvRttam matau tau nau yau yaH 2/381 65- pannagaH14 natau tau tau tau tagau 2/390 66- pramodamahodayaH mayayatanananarasalagAH 2/382 67- dambholiH natau tau tau tau tau gaH 2/390 68- helAvaliH natatatatatatatatatatagAH 2/390 69- mAlatI natau tau tau tau tau tau gaH 37 2/390 COD 70- keliH natau tau tau tau tau tau tagau 40 2/390 71- kakelliH natau tau tau tau tau tau tau gaH 43 2/390 72- lIlAvilAsaH natau tau tau tau tau tau tau tagau 46 2/390 ra 73- utkalikA yathecchaM ke'pi paJcamAtragaNA:15 (asImitavarNAH) 2/401 ardhasamavRttAni 74- makarAvaliH nabhabharAH, namabhabharAH 12, 15 3/12 75- kariNI masasagAH, sabhabhasAH 10, 12 3/13 - mAninI maranajanalagAH, najabhajanasAH 17, 18 3/19 77- kAminI raH, jaralagAH 3/20 78- zikhI raH, jarajarAH 3/21 79- nitambinI raH, jarajarajagAH 03, 16 3/22 80- vAruNI raH, jarajarajaralagAH 03, 20 3/23 81- vataMsinI raH, jarajarajarajarAH 03, 24 3/24 82- vAnarI jaralagAH, raH 08, 03 3/25/1 vRttiH hemacandreNa pannagalakSaNaM (nagau rau rau rau rau)kRtaM, yat piGgalAnusAreNa (natau tau tau tau tagau) bhavati / yagaNastagaNo ragaNazca paJcamAtragaNA bhavanti / For Privatpersonal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ areer 11 ra chandonAma lakSaNam pAdavarNAH ___ chando'nuzAsanam (sandarbhagranthaH) 83- zikhaNDI jarajarAH, raH 12, 03 3/25/2 vRttiH 0084- sArasI jarajarajagAH, raH 16, 03 3/25/3 vRttiH kA 85- aparA jarajarajaralagAH, raH 20, 03 3/25/4 vRttiH 86- haMsI jarajarajarajarAH, raH 24, 03 3/25/5 vRttiH 87- halA salagAH, sasasalagAH / 3/26 88- mRgAGkamukhI . salagAH, sau sau sau sau 05, 24 3/27 dvipadamAtrAvRtte 089- atirucirA 27 lA:+gaH, 27 lAH+gaH 28, 28 3/31 90- atirucirA 28 lA:+gaH, 28 lA:+gaH 29, 29 3/32 catuSpadamAtrAvRttam Ge, 91- paddhatiH 4 caturmAtragaNA6 15,15,15,15 3/73 ante ca jo no vA o AcAryahemacandrasUreH 625saMskRtacchandassu 91saMskRtacchandAMsi svatantrarUpeNa lakSitAni santi / zeSANi 534 saMskRtacchandAMsi, yAni chando'nuzAsane hemacandreNa 105 kara lakSitAni santi, tAni pUrvavarticchandolakSaNakArabharata-piGgala-purANakAra-kAlidAsa janAzraya-jayadeva-svayambhu-nanditADhya- bhaTTotpala-jayakIrti-virahAGka-rAjazekhara-kSemendra kedArabhaTTa-ratnamaJjUSAkArANAM nATyazAstra-chandaHsUtrA'gnipurANa-zrutabodha-cchandovicitiOD jayadevacchandaH-svayambhucchandogAthAlakSaNa-bRhatsaMhitAvRtti-cchando'nuzAsanaOM vRttajAtisamuccaya-chandaHzekhara-suvRttatilaka-vRttaratnAkara-ratnamaJjUSAdigrantheSu prApyante / ato kI hemacandrasya saMskRte 91 svatantralakSitAni chandAMsi santi / ER 16. jagaNo bhagaNaH sagaNazca caturmAtragaNA bhavanti / zabda-pramANa-sAhitya-cchandolakSmavidhAyinAm / zrIhemacandrapAdAnAM prasAdAya namo namaH / / (zrIrAmacandrasUriH guNacandrasUrizca) NOK 84
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ patram namo namaH zrIgurunemisUraye // AtmIyabandho ! cetana ! dharmalAbho'stu / tava kuzalaM kAmaye / dakSiNapradezasya vividhAnubhavAnvitAM dIrghaM vihArayAtrAM samApya gUrjaradeze Agatavanto vayaM sarve'pi / tasyAM vihArayAtrAyAM mayaikadA laghuH kAsAro dRSTaH / tatra paGkasthitamapi sphaTikavadujjvalaM ramaNIyaM ca paGkajaM mayA'darzi / tasya saundaryaM nirIkSya citte prasattiH saJjAtA / dazakSaNAn tatraiva sthitavAnaham / paGkajasya vaicitryaM vIkSyotpattiH kutaH ! sthAnaM kutra ! evaM satyapi tasya svarUpaM jIvanaM ca kIdRzaM sundaraM khalu ? iti manasyUhApoho jAtaH / munidharmakIrtivijayaH bandha ! asmAkaM jIvane prakRtirna kevalaM sahayoginI, api tu sA bodhadAyinI cittAhlAdakAriNI cA'pyasti / candrastArakaM vRkSo meghaH puSpaM phalaM vidyuccetyAdIni sarvANyapi prakRteraGgAni santi / asmAkaM paramasaubhAgyaM yad, jagati sarvatastAnyaGgAni virAjante / pratikSaNaM tAnyasmabhyamAnandaM bodhaM ca dadanti, yadi vikasitA guNagrAhiNI ca dRSTiH syAt / nagaravAsinAM tvAdRzAnAM janAnAM kRte kadAcit kAruNyamutpadyate yato bhavanto dhanaikalakSyAH sukhaprAptimAtraprayatnAzca prakRteH saundaryAd vimukhIbhavanti / prakRtedarzanamapi kebhyazcideva rocate tathA yebhyo rocate, teSAM jIvanamapi prakRteH saundaryavad vividharaGgayutaM ramaNIyaM darzanIyaM zAntiyutaM ca bhavati / ahamapi tat paGkajaM dRSTvA zAntimAnandaM cA'nubhavan svasthAnaM gatavAn / tadA mArge ye'neke vikalpAH saJjAtAH, tAn varNayAmi / 85
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM tvayA paGkasthitaM paGkajaM dRSTaM khalu ? paGkAjjAyate iti paGkajamiti tasya zabdasya vyutpattirasti / tasmin paGkajaviSaye parAmarze kRte sati sakautukamAzcaryaM bhavati yat, paGke janma, tatraiva sthAnam, nirantaraM durgandhijala- kardama- kSudrajantubhissahaiva saGgatizca / evaM satyapi tat paGkajaM janeSUttamasurabhi prasArayati, janAnAM cittaM prasAdayati, tathA sarvapuSpajAtiSu sarvoparitayA pravartate / A nirdhanebhyaH cakravartiparyantaM sarvairapyupAsamAnAyA lakSmIdevyAstadAsanatayA rAjate / aho ! paGke janitvA'pi tena paGkajena kIdRzaM mAhAtmyaM prAptam ! yadi paGkajamevaM cintayed yat, "paGke mama janma, tatraiva vAsaH, tathA kardamakSudrajantvAdibhiH sahavarttibhiryat kriyate Acaryate ca tadeva mayA'pi karaNIyamAcaraNIyaM ca, yadyahaM tanna kuryAM tarhi te sahavarttino mAM nindeyuriti / tarhi kiM tatpaGkajametAdRzIM mahattAmetAvacca sanmAnaM prAptuM zaknuyAt khalu ? azakyam / kimapyetAdRzamacintayitvA tena paGkajena kevalamUrdhvaM gantumeva vizeSaH prayatnaH kRtaH / svakIyena puruSArthena samIpa sthitaM malinaM vAtAvaraNamAvaraNaM bandhanaM duSTajantUnAM saMgatiM ca vicchidya jIvane nAvInyaM prakaTIkRtaM tena / tathA jIvane'ndhakAramapAsya pradIptaprakAzasya prAdurbhAvaH kRtaH / evaM ca vAtAvaraNe etAdRzaH sugandhaH prasArito yato dUraM vasanto bhramarA api tadgandhAdAkRSTAH paGkajasya sAmIpye'TATyante / paGke sthitau satyAmapi nirlepatayA yadvasanaM tattvAzcaryamevAsti / eva zAstreSu mahAmunerupamAnarUpeNa tasyaiva nirlepatA varNyate / vAcakaH pUjyazrIumAsvAtimahArAja Aha- "yadvat paGkAdhAramapi paGkajaM nopalipyate tena" / (prazamaratiprakaraNam - 140) bandho ! asmAn parito vartamAnA sthitirapi paGkajajanmasthalasadRzyevA'sti / idAnIM vayamapi duSTavAtAvaraNe eva vasAmaH / vartamAnaM sAmAjikaM vAtAvaraNaM nitarAM pradUSitaM klezamayaM saGgharSamayaM cA'sti / vAtAvaraNe'smin dharmazraddhAyAH sadguNAnAM ca rakSaNaM duHzakamasti / pramANikatA - satyaniSThA - sAralyaudAryapUrvakaM jIvane sanmArge gamanaM lohacaNakacarvaNavadatIva kaThinamasti / pUrvaM samAje dharmaniSThasya maryAdAsthitasya ca mAhAtmyaM vartate sma / teSAM vacanamAdezarUpamiva bhAvyate sma / adya sthitirviparItA vidyate, ato dharmaniSThAvAn 86
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDhaH, siddhAntamanusaran jano jaDaH paramparAvAdI vA, maryAdAsthito mUrkhaH, saralazca dhRSTaH kathyate / sAmprataM samAje prAmANikatA satyaniSThA cA'staGgatetyAbhAti / adhunA tu dambhAsatyaprapaJca-kleza-rAga-dveSAhaGkArAdidurguNAnAM tathA teSAM poSakasyaiva samAje sthAnaM dRzyate / adya janaiH svayogyatAnurUpaM pratiSThitaM padaM na labhyate kintu duSTakAryakaraNe nipuNaH, dambhaprapaJcadvAreNa svaracitamAyAjAle'nyeSAM pAtane kuzalaH, pade pade raktanetrazca tatpadasya yogyAdhikArI manyate / arthAd yAvadyeSu durguNAnAM pramANamadhikaM tAvatI samAje pratiSThitapadasya kRte teSAM yogyatA'dhiketyanubhUyate / asmAkaM durbhAgyaM yat, prAmANikatA sAttvikatA sAralyamaudAryaM ceti zabdA eva yairna zrUyante te eva deze samAje ca zreSThasthAneSu virAjamAnA dRzyante / te pratiSThitapadAdhikAriNo na samAjotkarSakarANi kAryANi kurvanti, kurvatAM ca pareSAM vighna evotpAdayanti / tairekameva sUtraM racitaM "duSTaM kAryaM kurvantu uta duSTakAryANi kurvato'smAn sAhAyyaM ca kurvantu" iti / AzcaryaM tvetad yadete'dhikAriNaH sAmAnyajanebhyaH sakAzAdasya sUtrasyA'vazyaMtayA pAlanaM kArayanti / yadi nAma ye ke'pi tasya virodhaM kuryustahi te tAn pIDayanti, kadAcittu mArayanti cA'pi / atra vastutaH sAmAnyajanA na dhRSTA duSTAzca santi / kintvasmAkaM sAmAjika sthitiretAdRgjanAnAM ca malinaM vartanameva janAn dhRSTAn karoti / yadaite pratiSThitapadAdhikAriNaH svadRSTibindunaivA'nyAn pazyanti, tathA'vazyaMtayA tadanurUpameva vartanaM kArayanti tadaite sAmAnyajanA ananyagatikatayA paramparayA ca dhRSTatAmAcaranti / evametannItezAd vidvAMsaH sajjanAzca nirantaraM pIDyante tathaite nirakSarA duSTAzca prmodnte| naitat kAlpanikaM kintu vAstavaM nagnasatyaM cA'sti / vayaM sarve etAM sthiti pratidinamanubhavAma eva / / pazyatu, rAjakIyakSetre kiM pravartate ? ye'dhikAravazAt sAmAnyajanAn pIDayanti, luNTanti, vyabhicAraM kurvanti tathA lokahitasya vyAjena koTizo rUpyakANi svodare bibhrati te evA'smAnanuzAsati khalu / eSaiva sthitirvividhAsu saMsthAsvapyanubhUyate / yathA kAryasyA'karaNaM, saMcAlane'rAjakatA, dhanasya cauryam, padasya kRte padAkarSaNam, parasparaM - 87.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgharSazca, tatrA'nyat kiM pravartate ? hanta ! asmin klezamaye sAmAjike vAtAvaraNe satyapi pApabhIrUNAM zraddhAlUnAM jIvAnAM kRte dharmasthAnamekamevottamAlambanamAsIt / kintu kiyatkAlAdeteSu nirmaleSu dharmasthAnakeSvapi vAtAvaraNasyA'sya prabhAvo vizeSato'nubhUyate / adyaiteSu sthAneSvapi kiyantaH sajjanavezadhAriNo duSTajanAH praviSTAH santi / te nirantaraM mithyAbhimAnAhaGkAreAmahattvAkAGkSAdibhiH pIDitAH santi / te mAyAvinaH svamahecchApUrtyarthaM dharmasya vyAjena samAje klezaM saMgharSaM cotpAdya janAnajJAnarUpAndhakAre eva ramayanti / yataste jAnanti. yat, yAvajjanA ajJAninaH syustAvannirAbAdhaM vayaM yAM kAmapi pApalIlAM kartuM samarthAH / sajjanavezadhAriNa ete dambhino mAyAprapaJcadvAreNa mugdhajanAn vaJcayitvA samAje svamahattAM sthApayituM nirantaraM prayatamAnAH santi / adyA'trA'pi ye dambhAdikamAdhikyena viracayituM zaktAH, teSAM samAje vizeSato mAhAtmyamanubhUyate / kiJca- saGkacitabuddhInAmasmAkaM mAnasaM vicitramasti / adya yadi kazcit sAmAjikI vicitrAM nIti, svavikAse vighnarUpaM bandhanaM, duSTarUDhiM mAnyatAM cA'pAkRtyA''tmika vikAsasya kRte zuddhamArgamanusaret, vaiziSTyaM dhArayecca tarhi kaizcid durvidagdhajanaimUkhaizca "eSa samAjadrohI palAyanavAdI ceti kathyate, kintu tannocitam / samAje pravartamAnAM duSTapraNAlikAmapAsya satyasya mArge yad gamanaM tanna droho na ca palAyanavAdaH / vastutaH svecchApUrtyarthamazubhapraNAlikAyAH sthApanam, asatyasya mArgasyA'nusaraNaM, sAmAnyajanAnAmunmArge nayanameva samAjadroho'sti / AzcaryaM tvetadasti yat, hyo yaH samAjapremI prAmANikazca kathyate sma sa kSaNamAtreNaiva samAjadrohI duSTazca bhavati / yata etena svajIvane ekAnte kRtAni naikAni pApAni duSTAcaraNAni ca jJAtAni / tataH kadAcit sa tAni pApAni prakaTiSyantIti bhItyaiva sAmAnyajanAn tiraskurvantyete janAH, tathA "drohI duSTaH" ityuktvA samAje teSAmavamAnanaM vidhAya svakIyAM pApalIlAmAcchAdayituM prayatante / atra na satyasyA'satyasya vA prazno'pi tu svapratiSThAyAH prazno'sti / ata evaite duSTA evaM viparItaM vartante / eSA durdazA'smAkaM samAjasyA'sti / etAdRzyAM sthitau sadbhAvanAyA rakSaNaM 88
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitarAM kaThinamasti / tathApi paGkajavadasmin maline vAtAvaraNe duSTAlambanamadhye ca sthitvaivA'smAbhiH sanmArge gantavyaM, lakSyaM prApaNIyaM ca, tathA sadguNarUpasugandhamayaM jIvanaM karaNIyamasti / asmin vAtAvaraNe svacintanamAtmakalyANacintanaM caiva zreyaskaramasti, tadarthamucitaviveka AvazyakaH / vivekamagre kRtvaiva sarvamapi kAryaM karaNIyam / kasminnapi kAryakaraNe etanme hitakaramucitaM cA'sti na veti vicintya savivekaM vyavaharaNIyam / pratikSaNaM jAgRtena bhavitavyam / evaM tvaM nirIkSaNazaktiM vicAradhArAM ca dRDhaya / yadi, svajanA mitrANi ca svArthatayA duSTAcaraNaM kuryuH tato mayA'pi tadeva karaNIyamiti nA'vazyakam / kintu yatra kutracidapi zubhakathanaM saguNAMzca pazye: tahi te grahaNIyAH / tathA dRSTipathamAyAnto durguNA upekSaNIyAH / na kadAcidapi kebhyazcidapi teSAM tadurguNAH kathanIyAH, tathA tAn janAn prati nA'ruciTTeSazca karaNIyaH, kintu "karmaNo gahanA gatiri"ti vicintyam / anyathA paradoSadarzanena teSAM yatkimapi syAt, kintvasmAkaM tvAtmikadRSTyA hAnirbhavatyeva / karmarAjasya sattAyAM hastakSepamakRtvA kevalaM sAkSibhAvenaiva sarvaM darzanIyam / anyeSAM durguNAH svacitte yadi cintyante tarhi manasi kAluSyamudbhavati, kintu yadi nAma te durguNA upekSyante tarhi kA cintA ? kathaM mano malinaM syAt ? ato durguNebhyo durguNijanebhyo dUrata evA'JjalirdeyA / kiJca-asmin vAtAvaraNe sajjanAnAM saMyogo duHzako'sti / tatastvayaivaitAdRzaM vAtAvaraNaM viracanIyaM yad, etasya malinavAtAvaraNasya duSTajanAnAM ca praticchAyaiva cittavRttau na patet / tato nA''vazyakaM na zakyaM ca vAtAvaraNasyaiteSAM duSTajanAnAM ca parivartanaM kintvAvazyakaM zakyaM caitadeva yat - "svadRSTeH parAvartanam" / asmAkaM mAnyatAkadAgraha-cAturyabhAna-kalAbhimAnetyAdikameva vastuto'smAkaM vikAse bandhanarUpamasti / atastatsarvaM bandhanaM vicchidyordhvaM gantumeva prayatitavyam / pazya, nirabhraM gaganam / tasya na kimapi bandhanamAvaraNaM cA'sti / tathaiva tvamapi bandhanAdikaM vihAyA'nyAnadRSTvaiva sAttvikatayA prAmANikatayA ca satyamArgeNa gaccha / tvaM tava jIvanasya svAmyasi / ato niSThayA tvaM satyasya mArge prayAtuM svatantro'si / 89 For Private Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'svacchandatA' iti na svatantrasyA'rthaH karaNIyaH / yato'dya svatantrasya vyAjena kecijjanAH svacchandatayA kulInatAM padocitamaryAdAM collaGghya nindanIyamazobhanIyaM vA sarvamapi kurvanti / adya samAje durAcArasya malinatAyAzca yat tANDavaM pravartate tat svacchandinAmetAdRzAnAM janAnAM pApamasti, ityapi cintanIyam / ataH svacchandatAmapAkRtyA'smAkaM svabhAvaH sarala udArazca karaNIyaH, sarvaiH saha maitrIpUrNatayA vyavaharaNIyam / tava svabhAvo vyavahArazcaivaitAdRzaH syAd yena yathA paGkajaM prati bhramarAstathaiva janAstvAM prtyaakrssnnmnubhveyuH| tathA tava sAMnidhyamavApya te janAH svajIvane zAnti samAdhi ca prApnuyuH, etadeva jIvanasya sArthakyamasti / ante, tvamapi paGkajavajjagati sadguNAnAM sugandhaM prasArya nirmalo bhavetyAzA / lekhakeSu nivedanam 1. sarve'pi lekhakA: saMskRta-prAkRtamayaM sarvavidhaM gadyaM padyaM vA sAhityaM preSayitumarhanti / 2. aGgIkRtaM sAhityaM yathAvasaraM prakAzayiSyate / 3. sAhityaM pRSThasyaikasminneva pArzve suvAcyairakSarailikhitaM syAt / Computer prints api svIkriyante / 4. kRpayA Xerox pratirna preSaNIyA / 42 ( NWAR EIN 20
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ thA // santoSAnna paraM saukhyam // muniratnakIrtivijayaH 'henrIphoI' ityeSa khyAtaH kArayAnodyogasya sthApaka AsIt / pratyekaM zukravAsare sandhyAsamaye svakAryAlayAt pratyAgacchan sa ekasya puSpavikreturApaNAt patnyai upAyanIkartuM manoharaM zobhanaM puSpagucchaM krINAti sma / eSa tasya krama AsIt / satataM sarvatra ca vikAsameva lakSyIkRtya vicArayan henrIphomahAzaya ekadA tadApaNasya vRddhaM svAminaM svavicAramuktavAn yat- "A bahoH kAlAdahaM bhavata ApaNAt kramamanulladhya pratyekaM zukravAsare sandhyAsamaye puSpagucchaM krINAmi / bhavataH puSpANi pratyagrANi suvAsitAni ca bhavanti / tathA bhavanirmitaH puSpaguccho'pyAkarSako manaAhlAdakazca bhavati / ato'haM vicArayAmi yad bhavato'syA''paNasya kAcidanyA'pi zAkhA syAd yenA'dhiko dhanalAbhaH syAd" iti / etacchrutvA''paNasya svAmyavadat - 'satyamuktaM bhavatA, kintu tataH paraM kim ?' 'aho ! tadanu DeTroiTrAjye'pi pratisthAnaM bhavatA zAkhAH sthApanIyAH / tena tu dhanasyA''yastato'pi vRddhiM gamiSyati' - sa uvAca / 'pazcAt ?' - vRddho'praznayat / / For Private Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pazcAdanyeSvapi rAjyeSu zAkhApratizAkhAnAM sthApanAM kRtvA puSpavikrayaNodyogaM vardhApayatu nAma / sampUrNe'pyamerikAdeze udyogAn sthApayatu / tena ca bhavato dhanarAzirapi parvatopamAnA bhaviSyati' - iti so'vak / punarapi vRddhastameva praznamupAsthApayat - 'kSAmyantu mahAbhAgAH ! kintu tadanu kim?' henrIphorDsa uvAca - na kiJcit ! tAvadeva / evaM kRtvA pazcAt bhavAn vizrAntisukhamanubhaviSyati / satyaM khalu ? / '. __etadAkarNya sa vRddhaH pratyudatarat - 'mahodaya ! tattvahamadhunA'pyanubhavAmyeva / tadarthaM ceyatkaraNIyasyA''vazyakatAmeva na pazyAmi / yadapyasti tattu paryAptameva, tena ca sukhyevaa'hm'| etena ca pratyuttareNa henrIphomahodayo lajjAmanubhUtavAn / ye vijitAtmano nayaniSThAH jAgrati lokaM rakSitukAmAH / syAgliyataM teSAM vasudheyaM rukmavatI mRnmayyapareSAm // (chandonuzAsane zrIhemacandrAcAryaH) >>>>MIL 92
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA (dRSTidoSaH) munidharmakIrtivijayaH "vAtAyanasya kAcaM svacchaM karotu" iti svAminA''diSTaH kiGkaraH / kiGkareNA'pi tathaivaM kRtam / svAmI prA''ha- re ! mAlinyaM tu pUrvavadevA'sti / kimetAdRzaH kAco'pi nirmalaH kathyate ? gacchatu, adhunaiva punarjalArdritavastreNa mAlinyaM dUraM karotu / / sevakena punarjalAtivastreNa kAcaH proJchitaH / tathA'pi svAminA pUrvavadAkSiptaH / kiGkareNa svasarvazaktyA punarmAlinyamapAkartuM prayatnaH kRtaH / tadaiva saH kAco / bhagnaH / tannirIkSya kopAviSTena tena svAminA saH kiGkarastADitaH / sevakastu hasati / sAzcaryaM svAminA pRSTam - re ! kSatiM kRtvA'pi tvaM hasasi ? sevaka uvAca- "prabho ! anyat kiM kuryAm ? hAsyAspada evA'yaM vRttaantH| ) vAtAyanasya kAce na mAlinyaM, kintu bhavata upanetrasyopari mAlinyamasti / ato bhavAn prathamaM bhavata upanetraM svacchaM karotu, kAcastu svayameva svaccho bhaviSyati" / tacchrutvaiva..... yadyanyeSu durguNA dRzyeyu tAtmanyeva durguNAH syuriti jJeyam / 93
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA kArpaNyam munidharmakIrtivijayaH SSSSS kasmiMzcid grAme ekaH zreSThI vasati sma / so'tIva kRpaNa AsIt / tasya dehasya pratyaGga kRpaNatvaM prasRtamAsIt / ekadA lalATe hastaM saMsthApya sa udAsatayopaviSTa AsIt / / patnI sahajatayA'pRcchat - kathaM bhavAnudAso dRzyate ? kiM mArge . kimapi vismRtamuta kiM kasmaicidajAnatA dattaM bhavatA ? kRpaNo jagAda - nahi, nahi / nA'haM kadA'pyetAdRzamaparAdhaM karomi / kintu yadA'haM mArge gacchannAsaM tadA mayA dAnaM dadannekaH zreSThI dRSTaH / tatastasya dhanasya nirarthakaM vyayaM vIkSya me manaH khinnamabhUt / daivakhAtaM ca vadanamAtmAyattaM ca vADmayam / > zrotAraH santi coktasya nirlajjaH ko na paNDitaH ? | (zrIsiddhasenadivAkarasUriH) . . 94
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASINIST maGgalakalaza: munikalyANakIrtivijayaH asti kileha bharatakhaNDe sarveSAM mAnavIya-sAmAjika-rASTriyavyavahArANAM prathamatayA pravartakAnAM prathamatIrthakara-parameSThipravarazrIAdinAthabhagavatAM sutasya zrIavantivardhanasya nAmnA vizruto'vantIjanapadaH / tatra ca sakalapurAdhipatyaM bibhrANA rAjate ujjayinI nAma ngrii| yA ca-vApI-taTAkodyAnairmaNDitA, haTTa-prapA-sabhAdibhirvirAjitA, tathA paranarAlaGghitayA kA svacchabhAvayA mahAsatIsadRkSyA khAtikayA veSTitA, tathA, uttuGgena suvRttena paropadravahAriNA sajjaneneva zuddhena prAkArottamenA'laGkRtA zozubhyate / tAM ca - vairikariNAM siMha iva vairisiMho nRpAvataMsaH zAsti / tasya ca saumya5 tayA candrikevA'sti candramukhI zIlazAlinI somacandrA nAma rAjJI / atha tasyAM nagaryAM nRpAbhimataH pUrNaguNAlayo vinIta upazAntamAnaso zIlayuto dhArmiko jinendra-sAdhvArAdhanatatparo dhanadatto nAma zreSThI vasati / tasya ca zIla-satya nayopetA surUpA cArubhASiNI sarvatrocitakartavyaratA satyabhAmA nAma bhAryA'sti / dhana3. kanaka-suvarNamaNi-muktAdibhirdhAnya-bhavana-vAhanAdibhizcaizvaryazAlinorapi tayormadhyame vayasyapi apatyasukhaM nA'sti / yadyapi bhagavati dharme prArabdhe ca pUrNazraddhAvantau tau sahajatayA jIvatastathA'pyekasyAM nizi zreSThinazcintA jAtA yad - 'asmAkaM sarvamapi vaibhavaM putreNa vinA nirarthakam / ko bhavaSyiti sarvasyaitasya bhoktA ? ko vA vArdhakye pAlayiSyati nau ?' anayA cintayA tasya nidrA nA''yAti / - cintAkulaM taM dRSTvA satyabhAmA pRcchati-svAmin ! kimiti bhavAn rAjyabhraSTa 25
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjaputra iva, yantrabaddhamadamattamataGgaja iva, dyUtaparAjitamahAdyUtakAra iva, vidyAbhraSTavidyAdhara iva, parikSINAyurdevendra iva zokAkulaH parilakSyate ? kiM kenA'pi muSito vA ? rAjJA'pamAnito vA ? mahAjano vA parAGmukhaH ? nidhAnaM vA'GgAre paryastam ? bAlikayA * vA kayA'pi cittaM coritaM bhavataH ? yadi nA'nAkhyeyaM tarhi kathyatAm / bhoH ! tavA'pyanAkhyeyaM kiJcidasti vA mama ? tathA nA'nyat kiJcit duHkhamapi vidyate mama / kevalamekaiva cintA cittaM pIDayati yat - ka etasya vaibhavasya bhoktA bhavitA ? tathA ko nau vArdhakye pAlayitA ? iti / anayaiva cintayA cintito'haM / * nA'nyat kiJcidapi cintayituM pAraye-iti zreSThinA kathitam / / etacchrutvA tayoditaM yat - svAmin ! yadyapyAvAM puNyazAlinau tathA'pi kasyacit purA kRtasya pApasyaitat phalaM yenA''vayorapatyasukhaM nA'sti / atastasya pApasya zuddhyarthaM nau jinoditadharmArAdhanaM, jinezvarANAM pUjAdividhAnaM, gurubhaktikaraNaM tathA sArmikavAtsalyaM, dInAnAthAdibhyo dAnaM, prazastapustakalekhanamityAdi-zubhakAryeSu sviiydhnmupyoyujyaavhe| evaMkaraNena pApazuddhistAvad bhaviSyatyeva / tato dharmaprabhAvena yadi suto bhAvI tadA zobhanam / anyathA'pi puNyaprAgbhArastu vardhiSyatyeveti na kA'pi hAniH / nizamya svabhAryAyAH suvacAMsi zreSThI hyatyantaM prasanno jAtaH / sa taduktaM sarvamapi vizeSeNa kartumArabdhaH / vizeSato jinapUjArthaM sa mAlAkArAntikaM gatvA tasmai ca prabhUtaM dhanaM dattvA pratyahaM bhUyAMsi sugandhIni sundarANi ca puSpANyavacetuM kathayati sma / tenA'pi * pratipannam / tataH pratyahaM prAtaHsamaye sa puSpabhAjanaM gRhItvA''rAmaM gatvA mAlAkAreNoccitAni manoharANi puSpANyAnayati sma / svakIye gRhajinAlaye cA'tIva bhaktyA jinezvarANAM pUjAM karoti sma / tadanu yathAvidhi caityavandanAdi karoti sma / tato nivRtto gurubhagavadantikaM gatvA guruvandanaM karoti sma pratyAkhyAnaM ca gRhNAti sma / tato dharmakathAM zrutvA gRhaM gatvA kAle supAtradAnaM dInAdInAmanukampanaM kRtvA pazcAdeva bhojanaM karoti sm| vANijyavyavahArAdikamapi nItiyuktaM karoti sma / evaM yad yacchobhanaM sukRtaM ca, tat sarvaM prasannamanasA karoti sma / evaM karaNena tasya pApakarma vigalitam / puNyapuJjaH sphUrtimagacchat, , tena ca tuSTA zAsanadevatA 'putraste bhaviSyatI'ti varaM dadAti sma / 96
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyAM rAtrau sukhanidrayA suptA satyabhAmA nAnAmaGgalamaNDitaM puSpahAra-kuGkamAdibhiH zobhitaM nirmalajalapUrNakalazaM svapne pazyati sma / svapnaM dRSTvA'tyantaM hRSTA sA jAgRtA . patye svapnavRttaM kathayati sma / zreSThyapi tacchrutvA pramuditastasyai uttamaputrasya lAbhaM ** kathayati sma / tataH sA zakunagranthi baddhvA prakaTiteSu garbhacihneSu prasannamanasA pUrNazraddhayA 8 ca yathocitaM garbhapAlanaM karoti sma / paripUrNe kAle sA nirAbAdhaM nirAmayaM ca sundaraM putraratnaM prasUtavatI / hRSTaH zreSThI prabhUtadhanavyayena tasyA'nuttamaM vardhApanaM karoti sma, dInadurgatebhyazca yAcitAdhikaM dAnaM datte sma / prApte ca dvAdazAhe svajana-mahAjanasamakSaM svapnAnusAreNa tasya nAma maGgalakalaza iti sthApayati sma / dvitIyakalAyutacandramA iva vardhamAnaH sa mAtApitroH pUrNaprItibhAjanaM krameNA'STavArSika: saJjAtaH / atyantaM surUpaH, saumyaH, priyadarzanaH, sarvalakSaNasaMyuktaH sa pUrvasaMskArabalena * bAlye'pyatyantaM vinayI madhurabhASI cA''sIt jinezvarakathite dharme ca pUrNazraddhAlurAsIt / * ekadA prabhAte puSpANyAnetuM gacchantaM pitaraM dRSTvA pRSTavAn sa gamanaprayojanam / kathite ca prayojane sAgrahaM pitaraM kathayati sma yad-ahamapi bhavatA saardhmaagmissyaami| niSiddhe'pi pitrA so'tIvanirbandhena pitaraM vijJapayati sma / pitA'pi tasya haThaM jJAtvA taM svasAdhu nayati sma / ArAme gatvA zreSThI mAlikenA'vacitAni puSpANi gRhItvA yAvat pratinivRttastAvatA tena pRSTaM- svAmin ! ka eSo'tyantaM vallabho bAlakaH ? zreSThinA'pi -mAmakInaH suto'yamiti kathitam / hRSTo mAlAkAro bAlakAya phalAdi dadAti sma / OM so'pi gRhItvA pitrA sArdhaM gRhaM gataH san mAtre tat sarvaM dattavAn / atha dvitIyadine prAtaHkAle sa pitaraM kathayati sma yad - itaH paraM * puSpAnayanAyA'hamekAkyeva gamiSyAmIti / tadvinayenA'tIva tuSTo'pi pitA'niSTAzaGkayA vArayati sma / kintu tasya nizcayaM dRSTvA sa mAlAkAraM sUcitavAn yad- itaH paramasmai puSpANi deyAnIti / tataH prabhRti pratyahaM sa eva puSpebhyo gacchati sma / tathA'ntarAle kiJcit kalAvijJAnAdikaM dharmatattvAdikaM ca mAtApitroH sakAzAt zikSate sma / evaM kazcit kAlo vyatItaH / atra ca tAvadevam / ito'traiva bharatavarSe'GgadezeSu pradhAnA campA nAma nagarI rArAjati / tasyAM sura 97
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadRzasundaraH surasundaro rAjA''dhipatyaM pratanoti sma / tasya naikarAjJISu viziSTaguNAnAmAvalyA 0 zobhamAnA guNAvalI nAma paTTamahiSI AsIt / rAjJastAvatISu rAjJISvapi apatyaM nA''sIt / * anyadA guNAvalI rAjJI rAtrau nidrAyamANA svapne sundarapuSpa-phalAdibhiH samAkulAM kalpavallI * dRSTvA prabuddhA satI nRpAya tat kathitavatI / tenA'pi vicArya prasannena kathitaM yattava nAnAguNagaNAlaGkRtA rUpalAvaNyazAlinI putrI bhaviSyatIti / etannizamyA'tIva pramuditA sA sollAsahRdayena garbhapAlanaM karoti sma / krameNa kAlamAse sA'tyantaM manojJasvarUpAM tejasvinI putrI saSave / dAsIdvArA tajjanmavArtA labdhvA hRSTamAnaso rAjA mahotsavaparvakaM " vardhApanakaM kArayAmAsa / nagarajanA api nirapatyanRpagRhe'dya sutAjanmo'bhavaditi harSAkulacittAH same'pi gAyanti nRtyanti rAjJe ca vividhAnyupAyanAni dadati sma / rAjA'pi samastapaurajanAn bhojayAmAsa, satkArAdinA ca prINayAmAsa / prApte ca dvAdaze dine sakalasabhAsamakSaM sa tasyA nAma 'trailokyasundarI'ti sthApayAmAsa / sA'pi bAlikA'tyantaM rUpavatI svamAtRRNAM hastAddhastaM saMkramamANA kalA-saumyatA-kAnti-lAvaNyAdibhizca vardhamAnA krameNa yauvanasthA jAtA / atyantaM vinayinI maJjulabhASiNI kuzAgrabuddhimatI ca sA rAjJaH sarvAsAM rAjJInAM cA'tIva vallabhA''sIt / athaikadA pradhAnanepathyAlaGkArazAlinI tAM vilokya rAjJo manasi cintotpannA ' yat- "ko'syAH puNyazAlinyA varo bhaviSyatIti ?" anayA cintayA vyAkulacittaM nRpaM * dRSTvA sarvA api rAjyastaM pRSTavatyastaccintAkAraNam / rAjJA'pi yathAcintitaM kthitm| tacchrutvaikena svareNaiva sarvA api tAH kathitavatyo yat - "maivaM vadatu bhavAn ! asmAbhistadviyogo naiva sahiSyate / " rAjA kathayati sma yat - "kanyA tu bhartRgRhe eva zobhate, naiva kadAcit pitRgRhe / " etannizamya vastusthitimavabudhya ca tAbhizcintitaM yat kenopAyena sA'smatsavidha eva vaset- iti / vicintya ca rAjJe kathitaM yat- "tarhi evaM kriyatAM, yadatraivA'smAkaM rAjyasya mahAmantriNaH subuddheH putrAya sA dIyatAM yena pratyahaM tAM dRSTvA tRptAH sukhinyazca bhavema" iti / zrutvaitat pramudito rAjA / pratipannaM ca - tenaitat / dvitIyadine sa mantriNamAhUya tatputreNa trailokyasundaryA vivAhaM kartumanvaruNat / * mantriputrastu tvag-rogI AsIt / ato mantrI rAjAnaM vijJaptavAn - "prabho ! kva bhavataH 8
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulam ? kva ca mama ? samAnakulayoH sambandha eva jagati prazasyate / siMhI- zRgAlayoH sambandhastvaprazasto ninditazcaiva / ato naitat kartuM yogyam / " rAjA tu paramArthamajAnAnastamatyantamAgrahIt / prAnte ca svadehazapathena taM zaptavAn yad "nirvikalpaM mamA''dezaH kartavyaH" iti / kiMkartavyAkulo mantrI tUSNImeva tadabhyupagamya gRhaM gatavAn / bahudhA vicintyA'pi alabdhamArgo'nanyaga ikatayA kuladevatAmArAddhuM nirNItavAn / sAyaMkAle puSpa-phala-kuGkumAdi sarvaM sAmagryaM gRhItvA kuladevatAsadanamagamat sa: / ADambareNa tatpUjAM viracayya darbhamaye saMstare devIpAdamUla eva suptvA tajjapaM karoti sma / japaprabhAvena devatA''gatA / asAvapi tatpAdayoH praNatiM vidhAya sAJjali sthitaH / tayA''kAraNaprayojane pRSTe kathayAmAsa yat - " mama sutaM nIrogaM kuru" / tayA jJAnena vijJAya kathitaM yat - " tannaiva zakyam / rogakRt karma tenA'vazyaM bhoktavyameva / " anena vicArya kathitaM yat " tarhi kaJcid bhATakenA''nIyA'tropasthApaya yo rAjakanyAM pariNIya matputrAya dadAti / " devyoktaM " bhavatu / tava bhaktyA prasannA'haM kariSyAmi tavA'bhimatam / " tato jJAnAbhogena vilokya kathitaM "zvaH parazvo vA purAd bahiH sthAnapAlAnAM pArzve zItArttaH parizrAnto'gninA tapyamAnazca bAlakastvayA pracchannaM gRhamAnAyitavyaH / pazcAd yathepsitaM kuryA: / " vinayAvanatena mantriNA sarvaM tat pratipannam / praNAmAJjalipurassaraM sa devIM stutavAn / tato devI antarhitA'sAvapi gRhamAgataH san hRSTamAnasaH sarvAM vivAhayogyAM sAmagrIM praguNIkaroti sma / tata ekaM sthAnapAlaM pUrvaparicitamAhUya kiJcid dhanaM dattvA''dideza yat " surUpaH kazcid bAlo yadA nagarAd bahirAgacchet tadA taM pracchannamatrA''naye" ti / so'pi "yathAdiSTaM kariSye" iti kathayitvA gataH / - ito maGgalakalazo nityakrameNa prAtaHkAle puSpANyAnetuM mAlAkAragRhaM gacchati sma / tadA devyA''kAze sthitvoktaM "eSa dArako bhATakena sukanyAM pariNeSyati, na sandehaH" iti / anena tannizamya tadbhAvArthamajAnatA cintitaM yat pitaramAkhyAyopalapsye 'sya bhAvamiti / kintu gRhaM gataH sa vismRtavAn tat / anyadine'pi devyA tadevoccaritam / zrutvA tat adya tu pitre kathayitavyamevaitaditi nizcitya yAvad gacchati tAvad devIprabhAvena mahAvAyunonnItaH san sa AkAzamArgeNa campAntike'TavIM - 99 rai 86 8F d:: saa: caa: caa: khaicaa: / khaici .
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptaH / etenA'tIva vismitaH sa mArga zoddhaM sarvatrA'TavyAmaTitavAn / kintu kSuttRSaM parizrAnti ca vinA na kiJcit prApa / ato vRkSANAM phalaiH saraso jalena ca tannivArya yAvad vizrAntastAvatA sUryo'pi vizrAntimanubhavitumastAcalaM prasthitavAn / sandhyA sannihitA / kramazastamasaH sAmrAjyaM prasartumArabdham / zRgAla-cilla-nizATanAdinizAcarANAM zabdAH zrUyante sma / anena bhIto maGgalakalazaH samIpasthaM vaTavRkSamAruhya sarvatra vilokayati sma / athottarasyAM dizi tena prajvaladagnirdRSTaH / ato drutameva vRkSAdavatIrya sa uttarAbhimukhaM pracalitaH / tadA ca zItakAlo varIvarti smeti himakaNamizrito vAyurvAvAyate sma / atyantaM zItalaH sa pavanastasya dehaM kampayati sma, AraNyakAH zabdA ArAvAzca hRdayaM 16 kampayAmAsuH / parihitavastrAd Rte na kiJcit prAvaraNaM tatpAveM AsIt / ato hastAvAkucya dantavINAM ca vAdayan sa zanaiH zanaistatra prAptaH / tat sthAnaM tu campAnagaryA vaprarakSakANAmAsIt / bahavo yAmikAstatra sammIlya kASThAni prajvAlya vahninA zItaM, mitho vArtA-parihAsAdibhizca nidrAmapAkurvANAstatropaviSTA Asan / asAvapi zItAtaH san tatraivA'gnisavidhaM gatvA dehaM tApayati sma / taM bAlakaM dRSTvA sarve'pi te yAmikAstameva parihAsaviSayaM kRtvA hasitumArabdhAH / tAvatA kenacit sa daNDena praNudya pIDitaH / etena * tanmukhAt sahasA 'Ah' iti zabdo nirgataH / nizamya tat sarve'pi kramazastaM daNDena pIDitumArabdhAH / tadasahamAnasya tasya netrAbhyAmazrUNi nirgatAni / yAmikAstu tathA'pi taM pIDayitvopahasanti smaiva / tAvatA mantrinirdiSTaH sthAnapAlastaM dRSTavAn / ato yAmikebhyastaM mocayitvA'nyatra nItavAn, kASThAni jvAlayitvA zItamapAkRtya ca taM sAntvayati sma / pratyUSe jAte so'nyAn sthAnapAlAn vaJcayitvA pracchanatayA nagarAntargatvA mantrigRhaM prApitavAn / mantryapi surUpamAbhijAtyayutaM ca taM dRSTvA'tyantaM hRSTaH svakIyaprAsAdasya saptamatale nItvA taM rakSitavAn / tataH svayameva taM snAnAdikaM kArayitvottamavasanAni paridhApya ca sarasaM bhojanaM bhojitavAn / tato vividhairvArtAlApaidinaM yApitavAn / evaM pratyahaM karoti sma / kintu taM kutrA'pi gantuM nA'numanyate sma / yadA ca svayaM gacchati 88 sma tadA tadapavarakaM tAlayitvaiva gacchati sma / maGgalakalazena cintitaM - "kimarthamayamevaM 8 100
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ karoti ? pRcchAmi tAvat / " atastena mantriNe pRSTam - "mahodaya ! kiMnAmaitat : pattanam ? ko vA bhavAn ? kimarthaM ca mamaitAdRzaM gauravamAtithyaM ca karoti ? kimiti mAM bahirgantuM nA'numanyate bhavAn ?" mantriNoktaM - "zRNu / iyaM campA nagarI asti / ahaM cA'tra subuddhirnAma mahAmAtyo'smi / tava gauravamAtitheyaM ca svakAryArthaM karomi / tenaiva ca tvAM bahirgantuM nA'numanye / " "kiM punarbhavataH svakAryam ?" iti tena pRSTe mantrI taM trailokyasundarIvRttaM rAjAdezaM ca kathayitvA nirdiSTavAn yat -"mama svakAryaM tvatraikameva - tvayA rAjakanyA * pariNIya matputrAya dAtavyA, yato mama putrastvagdoSeNa dUSito'stIti / " . maGgalakalazastvetacchrutvA stabdhamanA viSaNNazca saJjAtaH / tenoktaM - "kathametat saMbhavet ? sarvathA nItiviruddhametat kAryam / ahaM hIdaM sarvathA na kariSye / " mantriNA . & punaH punaH sAgrahaM sa bodhitaH kintu tena tat sarvathA niSiddham / anena kuddho mantrI / khaDgaM gRhItvA taM hantumudyataH / tAvatA tatparijanena kathamapi taM nivArya maGgalakalazAya * kathitaM - "bhoH ! kimarthamakAraNamaraNamAkArayasi ? vinA pratikAraM taduktamaGgIkuru yena tavA'pi muktirbhavet tasyA'pi kAryaM bhavet / " evaM maGgalakalazaM vividhaprakArairbodhayitvA mantrIvacanaM svIkAritaH / so'pi sarvaM vicintya tadarthamanumanyate sma kathayati sma ca Poyat - "vivAhakAle maNDaleSu rAjA yad dAsyati tat sarvamapi nirvikalpaM me OM dAtavyamujjayinImArge ca rathasahitaM sthApayitavyam / vivAhanantaraM ca mamojjayinIM gantuM P na ko'pi niSedbhumarhati" iti / mantriNastannizamyA'tIva harSaH saJjAtaH / sa taduktaM sarvamapi yathAtathamaGgIkRtya nRpasamIpaM gatavAn / rAjJA saha vivAhadinaviSayaM carcayitvA rAjapurohitamAkArya ca pradhAnaM 8 dinamuttamaM ca muhUrtaM gaNayituM vijJaptavAn / rAjapurohitenA'pi svagaNitAnusAramuttamaM lagnaM nirNIya kathitam / tato rAjA mantriNaM muhUrtAnusAraM praguNIbhavituM nirdiSTavAn / svayamapi ca svAnucarAnAhUya vivAhArthamupayoginI sAmagrI melayitumAdiSTavAn svasyA'ntaHpure'pi ca * tadarthamAjJApitavAn / ito mantryapi prasannamanasA gRhamAgatya sarvA api vivAhasAmagrI: sammelya : | maGgalakalazAyA'pi tadarthaM sannaddhamAdiSTavAn / tataH prApte vivAhadivase mantrI maGgalakalazaM 8 101
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugandhitajalena snapayitvA cInAMzukAdyuttamavastrANi paridhApya bahumUlyairAbharaNaivibhUSya 8. cottuGgahastiskandhe samAropitavAn / tataH sakalasvajana-parijanasamAkulo vihAyo* bheditUryaninAdapurassaraM sarabhasacalajjanavrajaM suvAsinyArabdhamaGgalagAnaM kramazo rAjaprAsAdadvAraM prApto mantrI maGgalakalazasahitaH / tatra ca kRtakautukamaGgalo maGgalakalazo rAja mahiSIbhirmAtRgRhe pravezitaH / atIva surUpaM saundaryazAlinamAkRtyaivA''bhijAtyavirAjitaM ko mukhamudrayA janamanomohakaM ca taM dRSTvaiva trailokyasundarI - IdRzo me bhartA bhAvIti hRSTA, sakhIbhirabhinanditeti lajjitA, kathaM tena saha vArtAlApAdi kariSye iti cintayA bhayabhItA, * atyantaM puNyavatyahamiti gauravitA ca saJjAtA / atha prApte ca lagnakAle, purodhasA puNyAhamiti uddaSTe, samprApte viziSTazakunasampAte, pravAditeSu ca maGgalaravakArinandIvAditreSu, prajvAlite ca ghRtamadhukarpUrAdibhirvahnau vidhipUrvakaM 8 maGgalakalaza-trailokyasundaryoH karamelanaM jAtam / tato vadhUsameto'sAvagneH pradakSiNAM karoti sma / tatra prathame maNDale rAjJA mahA_Ni vastrANi, dvitIye ratnAdikhacitAni * bhUSaNAni, suvarNa-rajatAdighaTitAni ca sthAlAdibhANDa-bhAjanAni, tRtIye prabhUtaM suvarNa maNi-muktAdi dravyaM turye ca rathAdIni vAhanAni maGgalakalazAya samarpitAni / tataH karamocanasamaye nRpaH karaM mocayati sma / asau na muJcati sma / "kimanyadicchasI" HB ti pRSTe'nena paJcottamAsturaGgA yAcitAH / "aho ! mudhA mukto'haM tvaye" ti vadan rAjA 18 datte sma turaGgAn / tataH samApte vivAhavidhau savadhUH sakalopAyanasamUhayutazca maGgalakalazaH satUryaninAdaM , mantrigRhaM gantumudhuktaH / taM darza darza yuvatyastAdRzaM varaM prArthayati sma, striyastrailokyasundaryai Iya'nti sma tadbhAgyaM ca prazaMsanti sma, prauDhAstu tasyA akhaNDitasaubhAgyArthaM prArthayante sma, vRddhAzca tAM hArdikAnAzIrvAdAn samarpayanti sma / pratyakSaM madanasvarUpaM maGgalakalazaM rUpanirjitaratyA trailokyasundaryA saha vilokya nAgarA yuvAno'pi nitarAM stabdhacittAH saJjAtAH / asAvapi dIna-durgatebhyo dAnaM dadat, abhinandanAni svIkurvan, prazaMsAvAkyAni 8 zRNvaMzca gacchati sma / sA'pi trailokyasundarI nAgarINAM vividhAnullApAn zrutvA lajjAM, BOX gauravamAhlAdaM, hAsyamityAdIn mizritAn bhAvAn sahaivA'nubhavantI gacchati sma / / 102
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ maGgala - satkArAdipUrvaM gRhaM pravezitaH savadhUrmaGgalakalazaH krameNa vAsagRhe praviSTaH / dvAvapi paryaGka upaviSTau / tAvatA mantrI tamiGgitena tato nirgantumAdizati sma / asAvapi saGketaM labdhvA mukhAdikSAlanamiSeNa bahirgantuM pravRttaH / tadA sA'pi rAjakanyA tadanupadameva suvarNAlukaM jalapUrNaM gRhItvA sahaivA''gatA / mukhAdi prakSAlya sa punarapi tayA sArdhaM vAsagRhaM prAptaH / tato bahirgamanAyopAyamanviSyantaM vyagracittaM taM dRSTvA tayA pRSTaM "priya ! kiM tvAM kSud bAdhate / " rahasyamakathayatA tenA'pi " Am" ityuktam / ato'nayA svamAtRgRhAd modakA AnAyya tasmai pariveSitAH / tato dvAvapi tat khAditavantau / AcamanaM kurvatA'nena svaM jJApayituM "uttamA ime modakAH, kintu ujjayinInIrayutA yadi syustadA zobhanataram" iti kathitam / sA'pyakANDaM tat zrutvA manasyeva hasitvA cintitavatI yat "prAyo'syA mAtulagRhamujjayinyAM bhavet, athavA bAlye sa tatra paryaTitaH syAt iti sa evaM kathayati / " tatastayA'nurAgAtirekeNa madhuravacanAni bhaNantyA tasmai tAmbUlaM dattam / yAvadasau taccarvayan tayA saha saMlApaM karoti sma tAvat subuddhinA tatparijanaizca punarapi tasya tato nirgantuM saJjJA kRtA / tadabhilakSya kiJcidvicintya ca maGgalakalazastAM kathayati sma yad "ahaM dehacintArthaM gacchAmi, tvaM kSaNAnantaraM sevakena saha jalaM preSaye" ti / evamuktvA drutameva sa mantrigRhAnnirgatya tadanucaraiH saha rAjadattaM vastusamUhaM rathaturagAdikaM ca yatra sthApitamAsIt tatra prAptaH / sa tasmAd vastujAtAt sArataraM rathe saMgopya turagAnapi rathe saMyojya zeSaM dravyAdikamamAtyAya deyamiti sUcayitvA rathamArUDhaH / tato mantrinarAt svanagarasya mArgaM jJAtvA turagAn preritavAn / vAyuvegA jAtyAzca te'zvAH stokadinaireva tamujjayinIM prApitavanta: / - ujjayinIM prApya maGgalakalazaH satvaraM svagRhaM gatvA saratho yAvadantaH pravizati sma tAvad vastrAlaGkArAdibhirbhrAjiSNuM taM dRSTvA'nupalakSitavatI tanmAtA taM kaJcidrAjaputraM matvA kathitavatI - " bho rAjaputra ! atra nA'sti kazcinmArgaH / kathamantaH pravizasi ? " sa tu " atraiva mArgo'sti / " iti kathayan haThAdantaH praviSTaH / ataH sA drutaM zreSThinamAhUya - " asau ko'pi nivArito'pi asmadgRhe pravizati" iti kathayati sma / tAvatA'sAvapi rathAduttIrya pitroH pAdapatanaM kRtvA pituzca kaNThe vilagya gADhaM roditi sma / tataH pitA'pyenamupalakSya gadgadakaNTho roditavAn / sA'pi tanmAtoccai ruroda / 103 caa:saa:
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ thiung:piung: ttiung: piung: atIva hRSTAstrayo'pi tato gRhAntargatAH / tadanu maGgalakalazena sarvaM rAjadattaM vastradravyAdikaM gRhAntarmuktvA rathAdazvA viyojitAH / tataH svIyAnucarAn gRhaM paritaH prAkAraM racayitumAdizya rakSArthamazvapAlanArthaM ca sthAnapAlamazvapAlaM ca niyojitavAn / evaM sarvamapi susthaM kRtvA nivRttacittaH sa pitroH samIpaM gatvopaviSTaH, tAbhyAM pRSTazca devavANyAdibhATakavivAhaparyantaM vRttAntaM kathitavAn / tannizamyA'ho ! mahApuNyavAneSaH iti zreSThI cintayati sma / tatpazcAt maGgalakalazaH kathayati sma yat - "pita: ! ahaM kimapi vidyA-kalAdikaM na jAnAmi / ato'haM kasyacid vidyAguroH samIpe tat sarvaM zizikSiSe / " tadA pitrA'pi tadanumatya gRhAntika evopAdhyAyapArzve kalAdikaM zikSituM vyavasthA kRtA / campAyAM mantrigRhe rAjakanyA dehacintAnivRttyarthaM gataM svapatiM pratIkSate sma / tAvatA mantriNA tvagdoSadUSitaH svaputrastasyAH samIpe preSitaH / sA tu taM dRSTvA "ka eSa sarogaH ?" iti yAvat cintayati sma tAvat sa tAM spraSTumudyataH / eSA tu taM tiraskRtya jhaTiti vAsabhavanAd bahirnirgatya dAsIbhiH samaM suptA / prAtazcotthAya svamAtuH pArzve gatA - tadvRttaM ca kathayitvA tatraivoSitA / ito mantryapi ghaTitaM sarvaM vilokyA'tyantaM viSaNNo bahu vicintya rAjAnaM draSTuM gataH / savinayaM praNamyopaviSTaM tathA'pi viSaNNaM mantriNaM dRSTvA rAjA taM pRSTavAn 'bho ! kimityadya viSaNNo dRzyate bhavAn ? toSasthale viSAdaH kimartham ?" mantrI uvAca- "kiM vaktavyaM prabho ! mama tu jihvaiva sIviteva na pracalati / anyathA cintayatAM no'nyathaiva jAtam / bhavatu, asmAkameva karmapariNatirvicitrA'sti / tatra kimarthamanyasya doSo draSTavyaH ?" "tathA'pi vadatu / yatkiJcidapyastu - vadatu bhavAn / " iti rAjJA sanirbandhaM pRSTe mantrI kathayati sma "prabho ! yadyapyazraddheyaM mamedaM vaco bhaviSyati tathA'pi kathayAmi / hyo rAtrau mama putreNa yadA bhavato duhituH sparzaH kRtaH tataH prabhRti sa mahAkuSThI dRzyate / na jAnAmi kiM tatra kAraNaM syAt ? iti / " - etat zrutvA'tIva kruddho rAjA''cukroza "aho ! pApinI sA kathaM janmanaH pUrvameva na mRtA ? IdRzasya nararatnasya vinAzinyalakSaNA sA itaH paraM mama dRSTipathe naivA''netavyA / nA'haM tasyAH pApinyA mukhamapi draSTumicchAmi / " tadA trailokyasundaryA mAtraivA'ntaHpuramahAlayasya kutracidapavarake dhAritA sA yatra kazcidapi tAM draSTuM tayA saha 104
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaktuM ca na pArayet / anena trailokyasundarI citte suduHkhitA satI cintayati - "durviSahyaM kalaGkametanmama daivadoSAdupasthitam - kimatra kartavyam ? jIvitaM tyajAmi ? anazanaM vA karomi ? * naiva naiva / vivekinAM naitAdRzaM duSkarma zobhate / yAdRzI tAdRzI vA paristhitiH / svakarmaNaivopasthitA satI vivekena dhairyeNa ca sammukhIkRtya pAraMgamanIyA / tarhi kiM karavANyaham ? Am- smarAmi tadrAtrau priyeNa modakAdanAnantaraM bhaNitaM yat - uttamA ime modakAH kintu ujjayinInIrayutA yadi syu-rityAdi / kadAcit sa ujjayinyAM bhavet / mama jJApanArthamevaitAdRzaM gaditaM syAt tena / mayA svayameva tatra gatvA tacchuddhiH krtvyaa|" ataH sA mAtaraM- "ekadA pitRdarzanaM kAraye" ti yAcate sma / kintu * mAtrA'vajJayopekSitaM tat / sA'pi tadapamAnanaM sahamAnA samatayA vartate sma / athA'nyadA svapitRtulyaH zAntamUrtirguNAlayaH siMhanAmA sAmantarAjastato gacchan tayA dRSTaH / sA tamAhUya vijJaptavatI yat "kRpayA kevalamekavAraM pitRdarzanaM kArayatu / bhavAn hi mama * tAtabhUtaH / pitre mamaikaM vacanaM zrAvayitumavasaraM kalpayatu / tato'haM tUrNameva nirgmissye|" * so'pi taduktamUrIkRtya rAjAnaM gatvA vijJapayati sma yat - "prabho ! bhavataH putrI * kevalamekavArameva bhavaddarzanaM kartuM bhavate ekaM vacanaM ca zrAvayitumicchati / kRpayA tasyai varAkyai ekamavasaraM kalpyatAm / sA'nyat kimapi necchati / " etacchrutvA vallabhAyA duhituH smaran rAjA'tyantaM karuNArdrahRdayo jAtaH / drutameva ca pratihAradvArA tAmAhUya pRSTavAn - "vada putri ! kimicchasi tvam ?" tadA tayoktaM - "tAta ! kRpayA me kumAraveSaM pradehi vizvastabhaTAMzca kAMzcidarpaya matsAhAyyArtham / " zrutvaitad vismito rAjA siMhaM pRcchati sma- "bhoH ! kimarthameSA kumAraveSaM bhaTAMzca yAcate ?" siMhenoktaM - "prabho ! rAjakulIyAnAM paramparaiSA yad - yadA kiJcid gurukAryamApatati tadA rAjakanyA rAjJI vA puruSaveSeNa tasya kAryasya nirvAhaM karoti pAraM ca gacchati / eSA'pi kasyacit kAryasya nirvAhArthaM bhavantaM kumAraveSaM yAcate / kRpayA *: tatsAhAyyArthaM bhaTAn kumAraveSaM ca tasyai arpayatu bhavAn / " rAjJA kiJcid vicintya tat / ra svIkRtam / uktaM ca - "bhoH siMha ! tasyA vacanAnusArameSo'haM tasyai sarvAmapi sAmagrI 105
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 06:06:35:85:06:16:00: dadAmi / kintu tvayA'pi tayA sahaiva gantavyam / yathA ca mama vaMze dUSaNaM nA''yAt tathA kartavyam / " siMhena savinayaM tadaGgIkRtam / sA'pi veSaM prApya hRSTA sato tatkSaNameva pituH sakAzAdujjayinIM gantumAjJAM yAcate sma / pitrA tat svIkRtya kathitaM - "putri ! yatheSTaM sthalaM gatvA nijakAryaM sAdhaya, kintu naH kule kalaGkalezo'pi yathA na laMget tathA vartethAH / " evaM pitrA bodhitA''jJaptA ca sA tUrNameva siMhanRpeNa sahA'nyaizca bhaTaiH parivRtA rAjaputraveSadhAriNI ujjayinIM prAptA / ita ujjayinyA rAjJA- 'campAyA rAjakumAra AyAti' iti zrutvA tasya satkArArthaM sarvasAmagrIsaMyutenA'bhimukhaM gatam / mahatA vaibhavena tasya nagarIpravezaM kArayitvA vizeSapratipattiM ca kRtvA taM saparivAraM viTagRhe nivAsayati sma / tatroSitA svabhartu - ranveSaNArthamupAyaM cintayantI sA svAnucarAnAkArya "yatra sthale svAdu zItalaM ca jalaM bhavet tAdRzaM sthalaM nirUpayantu " ityAdideza / te'pi tadanucarAH sarvatra nagarIparisare bhrAmaM bhrAmaM nirUpitavanto yannagarAd bahiH pUrvasyAM dizi vidyate tAdRzaM sthAnam / tatastairvijJaptA sA svayameva tatra gatvA gRhayogyaM pradezaM vilokya ca rAjAsthAnaM prAptA / rAjAnaM praNamya sA tatra sthale gRhanirmANArthaM vijJapayati sma / tadA rAjA sUtradhArAnAdizya kSipramevaikaM saptabhUmikaM mahAlayaM kArayAmAsa dhana-dhAnyAdisAmaggrA ca pUrayAmAsa / tataH zubhe dine saparijanaM kumAraM tatra prAvezayat / asAvapi pratyahaM gavAkSe niSaNNA jalavartanIM tatsavidhavartipradezaM ca vilokayati sma / 1 athaikadA paJca varAzvAn nIrapAnArthamAgatAn dRSTvA - 'aho ! pitRsatkA ime'zvAstadAtve ca pitrA karamocanAya priyatamAya dattapUrvA:' iti UhamAnA sA 'mama bhartA'traiva nagare kutracinnivasatI 'ti vinazcitavatI / tataH svabhRtyAn azvapAlebhyastadazvaviSayika pRcchAM kartumAdiSTavatI / te'pi sarvaM prapRcchya tAM niveditavanto yathA '"campAnagarIta AnItA ete'zvAH / tathA dhanadatta zreSThino yuvaputrasyeme'zvAH / sAdhu kalAcAryasya pArzve vidyA: zikSate" ityAdi / tataH sA siMhasAmantamAhUya tadazvakrayaNopAyaM pRSTavatI / tenA'pi ca sutarAM vicintya " prathamaM tAvat sa- kalAcAryaM sAnyacchAtraM ca zreSThisutaM bhojanArthamAmantrayatu " iti vijJaptam / sA'pi ca tat pratizrutya sarvAn bhojanArthamAkAritavatI / - 106 000 000 000 000 000 000 000 000 000
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakumArAmantraNaM prApya hRSTa upAdhyAyaH sarvaizchAtraiH saha nizcite divase tadgRhaM praaptH| anayA'pi sarvA bhojanasAmagrI praguNIkRtA / tata AgatAn sarvAn satkArayantI sA zreSThataM dRSTvopalakSitavatI yadayameva me bharteti / tato'nyAn sarvAn bhojanArthamupavezya parijanAya pariveSaNArthamAdiSTavatI, imaM ca svIye Asana evopavezya chatrAdi dhArayitvA ca svIye sthAle svayamevottamAhAraM pariveSitavatI bhojitavatI ca / bhojanAnantaraM ca sammAnanArthaM bhANDAgArikadvArA sarvebhyo yathocitaM vastrAlaGkArAdi dApitavatI, asmai ca svIyavastrAdi svayameva datte sma / etad vilokya 'aho ! anenaikena vayaM sarve'pyapamAnitA:' iti cintayantazchAtrA vimanaskA: saJjAtAH / ' tAvatA'nayopAdhyAyAya niveditaM yad "etebhyazchAtrebhyaH kazcid yadi ramyaM kathAnakaM zrAvayet tadA varam / " upAdhyAyenA'pi chAtrebhyaH kathitaM kathAnakakathanAya / asUyApreritaizchAtraizca maGgalakalazameva agrekRtya kathitaM yad - " ayameva kathayatu kathAnakaM yato'syaivA''daro'tra kriyate / " ata upAdhyAyenA''jJapto maGgalakalazaH kumAranepathyAM tAM pRSTavAn yat "caritaM kathayeyaM kalpitaM vA ?" tayoditaM "caritameva kathaya, kiM kalpitena ?" tasyAH sAbhiprAyaM vacaH zrutvA campAyA Agato'yamiti ca smRtvA zaGkAkulo maGgalakalazastAM samyaG nirUpyA'vagatavAn yad 'eSA saiva nRpakanyA yA mayA campAyAM vivAhitA''sIt / kenA'pi kAraNenehA''gatA'nena rUpeNe'ti / 'bhavatu yaH kazcidapi saH / kathayAmi matkathAnakaM yena sarvamapi svayameva sphuTIbhaviSyati' iti vicintya ca sa puSpAnayanagamanata Arabhya vivAhAnantaramujjayinIgamanaparyantaM sarvamapi svIyavRttAntaM sarasaM varNitavAn / tannizamya sA kRtrimakopaM pradarzyA'' ' cukroza " re ! re ! gRhANa gRhANemamasambaddhapralApinam / kiM nazcampAyAmapyetAdRzaM ghaTeta ? kimasmAkamamAtya IdRzasyA'kAryasya vidhAtA ? gRhANemaM mRSAbhASiNam / " tacchrutvA bhaTA drutameva tadgrahaNArthamAgatAH / tAMzca dRSTvA maGgalakalazaM muktvA bhayadruta upAdhyAyazchAtraiH saha satvaraM tato nirgataH / eSA'pi bhaTAnnivArya taM prAsAdasyoparitane tale nItavatI pradhAnasiMhAsane ca gauraveNopavezitavatI / tataH siMhanRpamAhUya "tAta ! eSa sa yenA'haM campAyAmUDhA / tadanu yad ghaTitaM tattu bhavatA zrutameva / tato mayA tiraskRte mantriputre mantriNA mamopari kalaGkamAropitam / adhunA bhavato'gre sarvamapi sphuTamasti / ato bhavAneva mama yatkartavyaM nirUpayatu yena me - - 107 *********
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalaGkamapanIyeta sarvamapi susthaM ca bhavet / " iti vijJaptavatI / siMhenoktaM "vatse ! yena sArdhaM tvaM vivAhitA sa eva nyAyAnusAraM te bhartA / ataH prakAzite'smin vRtte na ko'pi doSaH syAditi me matiH / " "tarhi zIghramevA'sya gRhaM gatvA tAtapradattaM sarvaM sthAlAdikaM vilokayatu bhavAn yena vayaM sarvathA niHzaGkA bhavema" iti kumAryA niveditam / siMhaH zIghrameva zreSThigRhaM prati prasthitaH / __itazchAtraiH pUrvameva gatvA dhanadattAya kathitamAsIt yat "tvatputreNa tAdRzaM kimapi kathitaM yena ruSTaH kumArastaM gRhItavAn / vayaM tu tato niSkrAntAH kintu tasya kiM jAtamiti na jAnImahe / " zrutvaitadatyantamAkulIbhUtaH zreSThI rAjapAzrvaM gantumudyato yAvat prAbhRtAdi praguNIkaroti tAvat siMhastatra prAptaH / AkulaM zreSThinaM yathAvRttakathanena sAntvayitvA sa "sthAlAdidarzanAyA'hamAgataH" iti kathitavAn / zreSThinA'pi darzite sthAlAdivastujAte campApatinAmAGkitaM tad dRSTvA hRSTaH siMhaH zreSThinamabhinanditavAn - "dhanyo'si tvaM zreSThin ! yatastava putro guNAlayo'sti / adhunA tu sa mahatA kAraNena tatrA''ste / ato mA khiyethAH / zIghrameva sa savadhUratra sameSyatIti rahasyamapi te kathayAmi / " anena zreSThI nitarAmAzvasto jAtaH / tataH siMho rAjaputrIsamIpaM gatvA "sarvaM tvaduktamavitathameva putri !" iti * kathayAmAsa / ato hRSTA sA kumAraveSaM tyaktvA nijaveSeNa maGgalakalazapAdayoH patitA viniveditavatI ca - "hA nAtha ! kenA'parAdhenA'haM bhavataivaM muktA ? idAnImapi mAM sarvathA kSamayitvA mayi dInAyAM nAthatvaM kuru / svAmin ! tvadviyoge mayA yaddAruNaM duHkhaM / soDhaM tattu zatrorapi mA bhuut| ataH paraM kadA'pi mAM mA tyAkSIH / " tenoktaM - "priye ! kiM karavANyaham ? yatastadA tAdRzyAM paristhitau evaMrItyaiva / mama tvayodvAhaH saJjAtaH / tadanantaraM ca tvAM muktvA mayA gantavyamApatitam / sAmprataM tu sarvamapi zobhanaM yathA syAt tathaiva kariSye / viSAdaM parityaja / tathA tadA'pi tava jJApananimittameva mayojjayinInIrayogyA modakA - iti sAbhiprAyaM vacaH kathitamAsIt / BF tvayA ca tat samyak smRtvopayuktaM yenA''vayoH saMyogo jAtaH / adyaprabhRti tu na * 108
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - kadA'pi nau viyogo bhavitA / " __ tato dvAvapi siMhAnvitau nRpAsthAnaM gatau sabhAsamakSameva ca sarvamapi svIyavRttAntaM * niveditavantau / tadvRttaM zrutvA rAjA sakalA parSaccA'tyantaM vismitA jAtA "aho ! daivasyA'cintyA gatiH !" iti kathitavantazca / tadA maGgalakalazena - "agre AvAbhyAM kiM kartavyam ? ahameva tasyA bhartA sa vA ?" iti rAjJe pRSTam / rAjJA'pi sarvairmantrisAmantAdibhirvimarza kRtvA - "eSA tavaiva patnI" iti samanujJAtam / tAmapi ca trailokyasundarI - "vatse ! ayameva te daivapradatto bhartA / anenaiva saha tvaM puNyasaukhyamanubhava" iti anuruddhavAn / tayA'pi "mahAn prasAdo bhavatA"mityaGgIkRtam / tato rAjJA sA svasutAtvena pratipadya vastrAbharaNAdibhirbhUSitA / maGgalakalazamapipuNyavAn-iti zlAdhitvA vastrAdibhiH satkRtavAn / tAvatA dhanadattenA'pi putravadhUM gRhaM netuM rAjJe prArthitam / rAjJA saharSaM tadanumatya kathitaM "bhoH ! idamapi nUtanaM gRhaM - asyA nimittaM kAritamadhunA tavaiva / atastatraiva sakuTumbaH saMvasa / " tenoktaM - "bhavadAdezaH pramANam / kintu maGgalakAryArthamadhunA svagRha eva nayAmi / " tato dhanadattAnvitau tau gRhaM gatau / zreSThinA'pi tayoH pravezanimittaM vardhApanakaM OM kRtam / hRSTayA satyabhAmayA'pi mahatA''DambareNa vadhU-varau gRhaM pravezayya kautukamaGgalAdi kRtm| tataH sarve'pi rAjapradatte saptabhUmike prAsAde saMvasituM gatavantaH / atha trailokyasundarI siMhasAmantAya kumAraveSaM sainyaM ca pratyarpya sasandezaM pitRsakAze : campAM preSitavAn / so'pi sabASpanayano gadgadahRdayazca tadAjJAM gRhItvA campAM prati prasthitaH prAptazcA'navarataprayANai rAjasakAze / AsthAne sthitaM cintAkulaM rAjAnaM praNamya veSAdikaM 8 samarpya ca sarvamapi tasyA vRttAntaM kathayAmAsa / zrutvA tat harSAkulo rAjA tAM prazaMsati , sma- "aho ! tasyA buddhimAhAtmyaM vijJAnakauzalaM kSAntiH zIlarakSaNaM bhartRbhaktirdoSabhayaM ca / na sA mama kanyA kintu mUrtimatI samujjvalA kIrtiH / tAdRzyAM mama duhitari kiM kiM na sambhAvyate ? bhoH siMha ! tvaM punarapi ujjayinIM gatvA satvaraM bhartRsametAM tAmatra samAnaya / " siMhaH punarapi ujjayinI prati prasthitaH / katiciddinastatra prApya kumAryai piturAjJAM ** 109
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 06:06:05 06:05:00:20:00:00:0 zrAvayitvA ca sa-dhavAM tAM campAM prati ninAya / maGgalakalazayutAM trailokyasundarIM dRSTvA paramasantuSTa rAjA mantriNe kupita: "aho tasya subuddherIdRzI kubuddhiH ? tenA'nAryeNaitAdRzaM niSpApaM nirdoSaM ca mithunaM viyojitam ? aho tasyA'dIrghadarzitA'tyantamUDhatA nirbhayaM cittaM pApaprasaktatA nirdayakAritA duSTacittatA ca !! tadakAryasya phalamadhunaiva tasmai darzayAmi / are bhaTAH ! taM pApakarmANaM nirdayaM baddhvA''nayatA'tra yena svayamevA'haM tasya ziro lunAmi / " tadAdezAnusAraM zIghrameva bhaTAH subuddhigRhaM gatvA rajjupAzaistaM baddhvA cA''nItavanto nRpasamIpe, yAvannRpaH kiJcid vaktumudyuktastAvatA maGgalakalazastasya pAdayoH patitvA vijJapayati sma - "deva ! ayaM me tAtatulyaH / anenaiva campAyAmAnIyA'haM bhavataH kanyayA vivAhitaH / tathA tatpUrvamapi mama sarvA'pi pratipattistenaiva kRtA / ataH kRpayA kRpAluhRdayo bhavAnenaM muJcatu / " tannizamyA'tIva prasanno rAjA subuddhimuvAca " pazya bho nirghRNacitta ! tvayA'syedRzamapakRtaM, trailokyasundaryapi kalaGkAropaNenA'tyantaM duHkhIkRtA tathA'pyayaM tava hitamevecchati / idameva durjana- sujanayorantaram / " tato maGgalakalazamAha - " vatsa ! na yuktA'nukampA'smin niSkRpe duSTe / tathA'pi tvatprArthanaM naiva laGke / nA'hamenaM mArayiSye / kintu daNDastvasmai dAtavya eva / " "bho ! yatastava nAmA'pi no zrUyeta tatra pradeze vrajA'nyathA tava jIvitaM nA'sti" iti bhaNitvA ca subuddhimantriNaM svadezato nirvAsitavAn / tato rAjJA''sthAna eva sarvA api svabhAryA AhUtAH / tAstvAgatya yAvad maGgalakalazasamanvitAM trailokyasundarIM pazyanti tAvattatra harSabASpadurdinaM saMvRttam / sarvA api tAstrailokyasundarIM snehasnigdhavAtsalyarasaiH strapayanti sma / tAvapi sarvA api tA praNamataH sma / sarvo'pi parisaraH saukhyenA'' - nandena - harSeNa ca sambabhAra / tato maGgalakalazavijJaptyA tanmAtApitarAvapi campAyAmevA''nAyitau / sarve'pi sasukhaM sAnandaM ca rAjaprAsAde nivasanti sma / - athA'nyadA rAjA svIyAmAtya - sAmantAdInAkArya kathayati sma "mahAbhAgAH / mama kulaM vaMzaM coddhartuM sAmrAjyaM ca voDhuM samarthaH putro nA'sti / ata enaM maGgalakalazameva 110 - *99*99*99*99*99*998 1998 1996 1995 1996 paicaa:
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ mama paTTe'laGkartumicchAmi / sa eva mama kulamuddhariSyati rAjyabhAraM cA''bhijAtyena nirvoDhA / ato'trA'rthe bhavatAmabhiprAyaM zuzrUSAmi / " taiH sarvairapi rAjJoktaM sarvamapi nirvirodhaM svIkRtam / tato nRpeNa daivajJamApRcchyottama dinaM jJAtvA zubhe lagne mahotsavapUrvakaM maGgalakalazazcampAnagaryA rAjasiMhAsane nRpatvenA'bhiSiktaH / abhiSekAnte ca rAjJA sarvebhyaH prajAjanebhyo maGgalakalazasyA''jJAM pAlayituM samAdiSTaM, svIye zAsanakAle ca kRtAnAM daNDa-zikSAnuzAsanAdInAM kSamAyAcanaM kRtam / tataH sabhAsamakSaM sollAsaM bhAvayati sma yad - "yadi ko'pi saddharmakovido guruvarya Agacchet tarhi sarvathA'sAraM saMsArametat tyaktvA tatpAdapadmayorjIvanaM samarpya pravrajyAM cA'GgIkRtya sphuratpatAkAJcalacaJcalaM manujajIvitaM saphalIkaromi / " etAvatA nagarabahiHSThasyodyAnasya rakSaka Agatya vijJaptavAn - "prabho ! adyA'smAkamudyAne marau kalpataruriva rorakare cintAmaNirivA'pAre pArAvAre ca dvIpamiva divyajJAnI paramatejomayo bhAsvaraiH ziSyanakSatratArAgaNaiH parivRto muninizAkaraH zrIyazobhadrasUriH OM samAgato'sti" / nizamyaitat suprasanno rAjodyAnapAlakAya prabhUtaM dhanaM dattvA putrI jAmAtRmantrisAmantAdibhiH saha guruvandanArthaM gatavAn / yathAvidhi pradakSiNAM vandanaM ca : kRtvA gurubhagavantaM stotraiH stauti sma, stavanaiH stavIti sma stutibhizca stuvIti sma / tato gurumukhanirjharAd vairAgyarasasrAviNI dezanAM zrutvA rAjA nivedayati sma "prabho ! asArasaMsArAt trasto'haM paramasukhadAyinI prazamasukhakAriNI ca prvrjyaamnggiikrtumicchaami| kRpayA bhavataH pUjyacaraNayoH sthAnaM dattvA mama bhavanistAraNaM karotu / " gurubhagavatA'pi nRpasya pravrajyAgrahaNayogyatAM nitAntapavitratAmantastalanirmalatAM ca 8 svajJAnena vijJAya tasmai bhavodadhitAraNatarItulyA pravrajyA sAdhuveSazca samarpitau / dIkSAgrahaNAnantaraM rAjarSiH svakarmagahanaM zIghratayA jvAlayitumivogratapazcaraNaM tIvrabhAvena ca saMyamAnuSThAnaM karoti sma / ito maGgalakalazo'pi bhAgyavazAt saMprAptaM rAjyaM nyAyAnusAraM pAlayan puNyaphalAni bhuGkte sma / tadA taM janmanA vaizyaM jJAtvA prativezirAjAno sammIlya tadrAjyabhraMzArthaM * campAnagarImAskandante sma / eSo'pi prabalapuNyodayAnvitaH pracaNDasAmarthyena taiH saha ghoraM 111
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGgrAmaM kRtvA sarvAnapi tAn vijitya svavaze sthApitavAn / evaM tasya rAjyaM vistIrNaM, zatravo'pi tanmahattvamaGgIkRtya mitrAyitAH / - anyadA trailokyasundaryapi zubhasvapnasUcitaM tejasvinaM surUpaM ca putraM prAsUta / tanAma jayazekhara iti sthApitam / tadanu sabhAryo maGgalakalazo dharmakAryeSu sUdyamaM karoti sma / sa bahUn jinAlayAn kArayitvA tatra jinapratimAH pratiSThApayAmAsa / naikeSu jinamandireSu vividhaprakArAH pUjA racayAmAsa / nagare rathayAtrAH kArayAmAsa / Agama* zAstrapustakAni lekhayAmAsa / munibhyaH supAtradAnaM karoti sma kArayati sma ca / tathA 8 sAdharmikAnAmucitapratipatti dInAdibhyazcA'nukampAdAnaM karoti sma / tathA naije zAsane 3 sarvA api prajAH putravat pAlayati sma / nIterullaGghanaM kathamapi na sahate sma / anena 3. sarvatra rAjye saukhyaM zAntizca nitarAM prasarati sma / athaikadA'tizAyijJAnI tapastejasA bhrAjamAno naikasAdhugaNasamanvitaH zrIjayasiMhasUristatra samAgataH / tadAgamanaM jJAtvA maGgalakalazo'pi saputrakalatro mantrisAmantAdiparivRtaH ON san tAn vandituM gataH / vanditvA stutvA ca gurusammukhaM dharmadezanAM zrotuM niSaNNaH / sUrivaryo'pi samudramanthanasamagabhIraraveNa dezayati bhavyAn, yathA - "asAro'yaM saMsAraH / sarve'pi saMyogA vidyutpuJja iva lolAH kSaNakSaNaM ca dRSTanaSTAH / sukhaM hi duHkhkkssiikRtm| kuzAgrajalalavacaJcalaM jIvitam / ko'pi jIvo nirantaraM sukhaM na prApnoti / mAnabhraMzapriyaviprayogAdiduHkhAni vAraM vAraM labhate / nirantaraM bhraMzarahitaM ca sukhaM dharmAdeva prApyate / ato janaiH sadA dharmakAryeSu prayatnazIlairbhAvya"mityAdi / dezanAnte rAjA pRcchati sma - "bhagavan ! pUrvatra mayA'nayA ca tAdRzaM kiM karma - kRtaM - yenehA''vAmevaM viDambitasukhitau ?" tadA guruvaryastayoH pUrvajanmavRttaM kathAyAmAsa - "purA kila kSitipratiSThitanagare'bahudhano'pi subahuguNo jane pramANabhUto nirmalAntaHkaraNazca somacandra-nAmA kulaputro nivasati sma / zIlazAlinI pavitrahRdayA ca zrIdevI nAma tadbhAryA''sIt / tatraiva nagare'tyantaM pApabhIruranavadyakArI jinezvarabhaktiyuktacitto nitarAM dharmAcaraNAsakto jinadevA* bhidhaH zrAvakaH somacandrasya paramamitramAsIt / anyadA so'dhikaM dhanamarjayituM dezAntaraM * .112
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ jigamiSumitrAya daza dInArasahasrANi samarpya 'manAmnA dharme vyayaM kuryAH' iti nirdizya ca gatavAn / ayamapi tannirdezAnusAraM jinezvarAn pUjayAmAsa, sAdhubhyo dAnaM dattavAn, saGghabhaktiM 8 dInAdipratipattiM ca karoti sma / evamanyAnyapi dharmakAryANi pravartayAmAsa / evaM kurvatA tasya hRdaye'pi bhAvollAsaH prakaTitaH / ataH so'tyantaM prasannacittenaitat sarvaM karoti sm| tad dRSTvA zrIdevyA tatkAraNe pRSTe sarvamapi kathayAmAsa / tacchravaNena ca tasyA api bhAva ullasitaH / tato dvAvapi militvA dharmakAryANi kurutaH sma / itastanagare eva zrIdevyAH sakhI bhadrA nAma nivasati sma / tasyA vivAho devadattanAmnA zreSThiputreNa saJjAtaH / sa kadAcit karmavazAt tvagdoSI saJjAtaH / tacca bhadrayA zrIdevyai kathitam / tadopahAsapUrvaM - 'tava sparzAdevaivaM saJjAta'miti zrIdevI jalpati sma / eSA tannizamya vicchAyavadanA duHkhitA cA'bhUt / tadA tajjJAtvA zrIdevI kSamA yAcitvA tAM sAntvayAmAsa / atha tannagaropAnte ramaNIyodyAne'nyadA paJca durdAntA narA madanamaJjaryA vezyayA saha krIDAratA Asan / tAvatA teSu parasparaM saMkathA pracalitA yat - somacandraH zrIdevI ca zIlavratAt cAlayituM na zakyau kenA'pi / tadA madanamaJjaryA kathitaM - 'asmin jagati tAdRzaH puruSo nA'sti yo nAryA netrakaTAkSeNa calito na bhavet / ' 'ahameva taM somacandraM zIlavratAt yathAkathamapi cAlayiSye / ' iti pratijJAtaM ca / tadA teSu paJcasu anyatamaH kAmAGkaranAmA puruSo'pi evaMrItyaiva zrIdevIzIlakhaNDanAya sagarvaM pratijJAM gRhItavAn / tAvatA somacandrastadudyAnaparyantavartinA mArgeNaiva grAmAd bahirgacchan tairdRSTaH / taM * dRSTvA satvaraM sA vezyA tatpAzrvaM gatA / tatra sarvathA vijane mArge ekAkinyeva sA somacandraM svAM pratyAkraSTuM vividhAn hAvabhAvAn kRtavatI / kintvayaM tadapazyanneva tato gantuM # pravRttaH / tadA'nayA tatsammukhameva gatvA pralapitam / yathA - 'trAyasva bho ! rakSa mAM OM kRpayA / ' somacandro jhaTiti tatpArvaM gatvA pRSTavAn - 'kastvAM pIDayati bhagini !?' / soktavatI - 'mA mAM bhaginIti vada / kAmazarA mAM pIDayanti / kRpayA tebhyo me rakSAM' kuru / mamAGge prajvalitaM kAmAgni svAGgasaGgadAnena nirvApaya / ' tenoktaM - 'mA maivaM vada . bhagini ! / kulInA dRzyase tvam / parapuruSaM pratyevaM vacanamapi pApakAri / kiM nA'sti | 113 -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava kulakalaGkabhayam ? tavaitat kathanaM sarvathA'yogyameva / gaccha gRhe / pAtivratyaM ca pAlaya / ' iti evaMrItyA tena nirAkRtA'sau 'yadi tvaM mAM na svIkuryAstadA'hamatraivA''tmaghAtaM kariSye tena ca tava strIhatyApAtakaM bhaviSyati' iti kathitavatI / tadA'nenoktaM - 'bhavatu me strIhatyApAtakaM, pralayo vA kalpAnto vA'pyAgacchatu / ahaM tu prANAtyaye'pi pApAcaraNaM naiva kariSye / ' etannizamya lajjitA sA'vadat- 'kRpayA mAM kSAmyatu / ahaM madanamaJjarInAma vezyA bhavataH zIlavrataM parIkSitumAgatA''sIt / kintu bhavAn lezamAtramapi na vicalitaH / nUnaM bhavAneva vAstavena zIlavratadhArI / kRpAlurbhavAn me'parAdhamavazyaM marSayiSyate / ' tatastaM praNamya sA tato nirgatA tAn paJca narAn kathitavatI svaparAjayavRttam / etat sarvaM zrutvA kAmAGkaro'bhimAnenA'vak - 'madane ! yadyapi tvaM hAritA bhraSTA ca pratijJayA / kintu ahaM tAM zrIdevI nUnaM zIlavatakhaNDanAya prerayiSyAmi / ' tataH sa zIghrameva somacandragRhaM gataH / 'ahaM somacandramitramasmi' ityuktvA gRhAntargataH sa zrIdevImuktavAn - 'he sutano ! tava rUpAgnAvahaM zalabhIbhavitumAgato'smi / navaM vayaH, sundaraM rUpaM, prabalaM yauvanaM, IpsitaM ca vijanaM - sarvA'pi sAmagrI vidyamAnA'sti / Agaccha, asyAH sAmagryAH sArthakyaM bhajevahi / IdRzo'vasaro na punarapi prApsyate / mAdRzo yuvA'pi mahAbhAgyenaiva labdhastvayA / sarvamapyetadupayujya saukhysiimaanmullngghaavhai|' tasya mukhAdIdvaMzi vacAMsi zrutvA stabdhA zrIdevI drutameva svasthatAM prApya taM pratibodhayituM kathitavatI - 'bandho ! kimityetAdRzaM pApaprerakaM vacanaM vadasi ? naitad yogyaM bhavAdRzAmuttamakulaprasUtAnAm / mA manasA'pyanAcAraM sevasva bandho ! yena mA narake'yomayIM taptAM nArI zlikSiSThAH / tathojjvalaM kulayazo mA maSIkUrcakaiH kalaGkitaM kuru / - IdRzAkAryakaraNeneha paratrobhayatrA'pi duHkhaM vinA nA'nyat kiJcit prApyeta / ' evaM pratibodhita: * kAmAkaro lajjAnamrazirAstAM svAgamanahetuM kathayitvA kSamayitvA ca tataH pratinivRttaH / evaM zrIdevyapi zIlavrataparIkSAyAmakSatatayottIrNA / tataH somacandraH zrIdevI cA'bhyadhikaM dharmaratau saJjAtau / kadAcit sAdhUnAmupadezaM prApya dvAbhyAmapi pradhAnaM taponuSThAnaM kRtamuttamA bhAvanA ca bhAvitA / evameva nirantaraM .. * dharmakAryaratau tau zrAvakadharmamaGgIkRtya dvAdazA'NuvratAni pratipannau / niraticAratayA tAni *: 114
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ prapAlya tau saudharmakalpe palyopamapaJcakAyuSkau devau saJjAtau / tatra nirantaraM saukhyamupabhujyA''yuHkSaye ca cyutvA bhavantau dvau saJjAtau / tatrA'pi maGgalakalaza ! tvayA paradravyeNa dharmavyayaH kRta AsIdata eSA tvayA bhATakena pariNItA / anayA ca trailokyasundaryA hAsyenaiva sakhyai dUSaNaM dattamAsIdato'traiSA zuddhA'pi kalaGkitA kSamA ca yAciteti sadyastata kalaGkAduttIrNA / tathA'khaNDazIlatvAt dvayorapi yuvayoratra punarapi saGgamo jAtaH" / evaM gurubhagavanmukhAt svIyapUrvabhavavRttazravaNenohApohaM kurvatordvayorapi jAtismaraNaM * saJjAtam / alpamapi duSkRtamaniSTaphaladAyi bhavatIti jJAtvA dvAvapi bhRzaM khinnau / tadA OM sUristau sAntvayati sma yad - "bho ? mA khedamanubhUtam ! adyA'pi na kiJcid vinaSTam / " tadA tAbhyAM pRSTaM- "prabho ! kathamIdRzaM duSkarma kSayaM prApyate ?" guruNoktaM"saMsArasAgarottaraNatarI pravrajyAM zrayathaH / tasyA AzrayaNena vajratulyamapi karma sarvathA cUrNIbhUya vinaMkSyati / ayamevaika upAyo'sti karmakSayArtham / " tadA maGgalakalazo'pi "yathA'nuzAsti bhagavAn" ityuktvA nagaraM gataH / tatra mantri-sAmantAdInApRcchya svaputraM jayazekharaM rAjye'bhiSiktavAn / tato gurusamIpaM gatvA dvAbhyAmapi maGgalakalazatrailokyasundarIbhyAM vijJaptiH kRtA - "prabho ! pravrajyAdAnenA'nugRhNAtvAvAm / yena drutameva sarvakarmaNAM kSayaM kRtvA zAzvataM saukhyaM bhajAvahai / " guruNA'pi yathAvidhi dIkSA pradattA tAbhyAm / tato dvAvapi niraticAraM vratAni pAlayitvA''yuHkSaye paJcame kalpe devau saJjAtau / tato bhavatrayaparyavasAne mokSa prApsyataH / / (zrIdevacandrasUriviracitasya prAkRtabhASAmayasya 'sirisaMtinAhacariya'ssa AdhAreNa saGkalitaiSA kathA / ) 115
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ gam namra - citrazikSakaH mayoktaM khalu yat tRNaM bhakSayato'zvasya citraM kuru ? kimarthaM tanna kRtaM tvayA ? vidyArthI mayA kRtaM tad guro ! / - zikSakaH yadi kRtaM tarhi kAgade kimarthaM tanna / dRzyate ? kutrA'sti tRNam ? tattvazvo'bhakSayat ! zikSakaH / tarhi kutrA'styazvaH ? kA vidyArthI ra vidyArthI adhikArI hyo madhyAhna tvamevamuktvA'vakAzaM prAptavAn kI yad 'ahaM dantacikitsakaM mIlituM gacchAmi' ! janaH Am, satyam ! adhikArI kintu hyastu vAnakheDe sTeDiyam - iti NCE sthalAt spardhAsamAptyanantaramekena mitreNa saha bahirAgacchan tvaM mayA dRSTaH / janaH sa eva mama dantacikitsakaH / 116
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ patrakAraH (nivRttaM rAjakIyapuruSamuddizya) bhavataH kAryakAlasya kimapyujjvalaM pakSaM - vadatu / rAjakIyapuruSaH asatpravRttiM kurvanahaM na kadA'pi kenA'pi dRSTo gRhIto vA ! - narezaH ahaM paradezIyavastuno'tIva virodhyasmi / dinezaH kathaM tarhi tvayA dhUmrapAnaM kriyate ? sA dhUmravartikA'pi paradezIyavastvevA'sti khalu ! narezaH "ata eva sA mayA dagdhA" !! - mitezaH mahezaH bho ! tava kAryAlayasya kArya kathaM pravartate ? aho ! atIva sundaram / ahamekAdazavAdane TV pravizAmi, pazcAccAyapAnam, tataH parasparaM ! vArtAlApaH, pazcAdbhojanam, tadanantaraM kiJcitkAlAta punaH cAyapAnam.... iti / tarhi bhavatA kArya kadA kriyate ? "dvitiiydine"| ho mitezaH mahezaH 117
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 apUrvaH bho ! rathyAvasAne vasan maNikAntaH kiM bhavataH svajano vA ? advitIyaH Am sa me svajana eva, kintu dUrasvajanaH / apUrvaH kathaM dUrasvajanaH ? eka advitIyaH pazyatu, gRhe vayaM dvAdaza bhrAtaraH smaH, teSu jyeSTho'ham, ayaM ca kaniSThaH / / / / caJcalA (prAtivezmiI ) vayamAgAmini saptAhe nUnagRhe tale uSituM gamiSyAmaH / tatra cA'smAkamatyantaM zobhanAH prativezinaH prApsyante / maGgalA asmAkamapi zobhanAH prativezinaH prApsyanta ra ityAzAse / caJcalA kiM bhavanto'pi gRhaparivartanaM kariSyanti ? maGgalA naivam / vayaM hyatraiva vatsyAmaH, kintu bhavataH sthAne'vazyaM kecidAgamiSyantyeva khalu ? .PAN ramA (pati) bhavataH zirasi khalitiH prArabdhA'sti, zIghraM cikitsAM kArayatu / ramaNaH vicArazIlAnAM cintakAnAM ca kezA alpIyasyeva na vayasi kSaranti / ramA etAdRzIM tarkavihInAmukti nA'haM vizvasimi / ramaNaH mamA'pyatra vizvAso naivA''sIt / parantu tava sundarAn , mRdUnAyatAMzca kuntalAn dRSTvA pratyayo jAtaH / 6VLE 118
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - HINo. HIVAN NA , amerikAdezIyaH kazcid bhAratadezasya pravAsArthaM prathamamevA''gata AsIt / mumbAInagare 'krApharDsa mArkeTa' - sthalasya samIpe ekatra phalavikreturnikaTaM sthitvA kadalIphalaM pratyaGgulinirdezena pRSTavAn - kimetat ? kadalIphalam / etAdRzaM kadalIphalam ? asmAkaM deze tu mITapramANaM kadalIphalaM bhavati / bhavatu, etacca kim ? epalaphalam / IdRzam ? / asmAkaM deze tvetadekaikamapi paJcakilomAnaM jAyate / / etatpunaH kim ? (tarasbujaphalaM (Watermelon) pratyuddizya pRSTavAn) drAkSA ! vikretoktavAn / etacchrutvaiva vilakSo bhUtvA sa tato nirgataH / 119
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ mlk raaevee abo 'prAkRtavibhAgaH kathA paraduhabhaMjaga - sirivikumAiccayayassa parapurappaveso muni kalyANakIrtivijayaH ettha ceva jaMbuddIve dIve siribharahakhitte avaMtijaNavao atthi / tassa ya puhaImahilAe kaNNAharaNasamA ujjeNInayarI nAma rAyahANI atthi / jA ya abbhaMlihapAsAyasiharaphuraMtakoDidhayANa ADaMbareNa surapurImavi uvahasai piva / Acano tattha ya niyavikkamakkaMtasayalanariMdo asamasattaviNijjiyaveyAlamaiMdo suvannapurisasiddhipaNAsiyabhuyaNadAliddo paraduhabhaMjaNe ya sayA vi ninnido vikkamarAyA rajjaM karei / savvattha jaNavae savvesi pi jaNANaM pIDAo avahareuM niccatasaro so annayA kayAi evaM ciMteuM pavatto jahA majjhaM sennAI tAva jANaMti ekkaM parapurappavesaM, ahaM puNa duijjaM pi taM jANeuM icchAmi / jai vi mae aNeyAo siddhIo pAviyA kiMtu imA parapurappavesavijjA ajja vi ayANiyA ceva vijjai / tA kahamavi sA vijjA jANivvA ceva, na'nnahA hiyayanivvuI majjha / tao so rajjasutthaM kAuM maMti- sAmaMtANa ya aNusAsiUNa niyayasaciveNa saha puhaviM bhamiuM payaTTo, jaha kaha vi kassai siddhapurisassa saMjogo havejja so ya parapurappavesaM sikkhAvejja / kaivayadiNAI bhamiuM so aNNayA paTThANanayaraM patto / tattha nayarasImaMte diTTho ego jogI / darisaNeNa ceva aIva mahimAvataM taM daTThUNa NeNa ciMtiyaMnUNaM eso siddhapuriso / jai eyaM sevemi to nicchayaM mamAhilAso phalejja / tao so sacivabIo taM seviuM ADhatto / paidiNaM tassa savvamavi kajjaM 120
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ - krei| eyaM daTThaNa teNa siddheNa pucchiaM - bho! ko si tumaM? kimatthaM vA maM sevesi ? - 16 tayA raNNA vi niyayavuttaMto niyayAhilAso ya kahio / siddho kahei- jANAmi ahaM + eyaM vijjaM / tumaM ca taM sikkheuM joggo / paraM na eso tujjha sahAo tAriso tti so 1 ciTThau / jao - hoi aNatthaphalaM ciya kyaM kupatte pareNa sukayaM pi / pariNamai visatteNaM dinnaM duddhaM pi sappassa // tayA rannA vuttaM - ahaM eyaM sahAyaM ti kAUNa ANIyavaMto tA kahaM vaMcemi 19 6 eyaM? / tayA siddheNa vi niyai tti kAUNa doNha vi parapurappavesavijjA sikkhviyaa| 6 sikkhaMte siddhapurisaM paNamiUNa ApucchiUNa ya rAyA sasahAo tatto niggao / kameNa patto niyanayarabAhiM / tattha ya taMmi ceva diNe paTTahatthI keNai kAraNeNa vivanno aasii| are tassarIraM ratnA diTuM / tao kiMci AlociUNa teNa sacivassa bhaNiyaM - bho ! ahaM * ajja taM vijjaM parikkheuM icchAmi tti tumaM maha sarIraM rakkhejja / tao pacchA haM puNana sAvi majjha sarIraM ahidAissaM / teNa vi kahiyaM - jahAruiyaM kareu devo / ahaM tamha pala 16 sarIraM rakkhissAmi / tao rAyA kattha vi maDhe gaMtUNa tattha evaM sacivaM niyadeharakkhagattaNeNa ThAviUNa ya niyadehAo niggao samANo paviTTho hatthidehaM / eeNa paTTahatthI uTThio viyariuM ca 80 payaTTo / ettha ya aNeNa vi saDhasaciveNa niyasarIraM caiUNa rAyasarIraM ahiTThiyaM / tao a ciyaM raiUNa tattha niyasarIraM pajjAliyaM / tao ya jANAviyaM maMti-sAmaMtANaM jahA rAyA : Agao tti / tehiM vi evaM jANiUNa harisiehiM garuariddhIe pavesio so nyrmjjhe| ra eso vi rAyapAsAyaM gaMtuM maMtIhi samaM rajjaM karei / tao aMteuraM pi gao so devIhi ra 19 samaM kolai maNoviNoyaM ca karei / kiMtu sarIreNa rAyasarisaM pi cariehiM annArisaM taM 38 6 daTThaNa devIhiM tassa phAso nisiddho / io ya rAyA vi hatthidehattho niyasarIrapaviDhe saivaM daTThaNa ciMtAulo 'aho siddhavayaNaM saccaM' ti citaMto nagarAo niggaMtUNa gao aDavi / tattha ya kassai60 saravarassa tIre kaMci purisaM rukkhagae sauNe sarappaogeNa viNAsaMtaM daTThaNaM teNa kiMci 910 sbes5QAbo 2271722rararararararararara besb05050sbesbCRbCb0b0b0505050b0b 1096696964 121
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtiyaM / tao egaM vivannajaccakIrasarIraM pavisiUNa so gayaNe uDDio / o gaNattho ceva so taM purisaM kahiumAraddho bho ! jai maha vayaNaM karesi tA pabhUyaM davvaM pAvihisi / teNAvi vuttaM - jaM bhaNesi taM kAhaM / kIreNa vuttaM - maMghittUNa nayaraM vacca / tattha ya bahuadavveNa maM vikkiNesu, jeNa pAvieNa tumaM Isaro bhavissasi / so vi 'evaM karissaM' ti kahiUNa niyakarayalaM samAgayaM sugaM dhittUNa ujjeNi nayariM gao / tattha ya caTTae Thio so taM vikkiNeuM payaTTo / etthaMtare tatthA''gayAe gaNiyAe diTTho so kIro / acvaMtaM maNoharaM maNussabhAsAjaMpiraM ca taM daTThUNa vimhiyamaNAe tIe bhaNio so vAho jaM desu me davveNa eyaM kIraM / teNa vi 'gaha paMcahiM saehiM' tti vRttaM / itthaMtare tattha nayarasiTThisuo Agao / teNa vuttaM - desu me chahiM saehi / tAhe gaNiyAe kahiyaM - bho ! tumae puvvaM ci mama dino eso tti mA desu imassa / tayA so kahei - eso me ahigaM mullaM dei tti tassa dAhaM / evaM tesiM majjhe kalaho Araddho / to talAreNa eyaM daTThUNa te rAyaulaM nIyA savve vi / maggamajjhe ya devayApaNamaNatthaM niggayAe paTTamahisIe diTTho kIro / aIva maNoharaM bhaNio tIe talAro jahA daTThUNa 'eyassa jaMmaggiyaM mullaM dAUNa mama ceva samappesu kIraM 'ti / teNAvi taheva kayaM / mahAdevIe vi suo niyayanikeyaNaM nIo / aivallaho tti niraMtaraM teNa samaM ceva kIlae sA / jai vi esa ceva rAya tti na muNai devI taha vi taMmi ceva sA lahai raI / jao taM - - duddhaM ti amuNiyaM pi hu pIyaM duddhaM kuNaiM tuTThi / io rAyA vi ' saiveNa evaMpayAreNa chalio haM' ti lajjAe no payaDei appANaM / jao eyaM ceva sajjaNANa sajjaNattaNaM / so ya mahAdevi vivihehiM maNoharehiM kalAkalAvehiM niraMtaraM tosei / sA vi ya evaM tuTThA tassuvariM tahA NehANubaMdhiNI saMjAyA jahA kIraM payaMpae - 'jIvAmi tai jIvaMte, maramANe puNa nicchaeNa jIviyaM caissAmi' tti / io saivo vi jahA kahamavi mahAdevi toseuM payatte kuNai / tA aNNayA kayAi devIe sayaNabhuvaNe egA gihakoilA sejjAe uvariM saMcaraMtI kA vi ceDIe diThA / taM daTThUNa maNA paruTThAe tIe laTThippahAreNa AhayA sA takkhaNaM 122
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ceva ahe paDiyA mayA ya / eyaM daTThaNa kiMci ciMtiUNa raNNA kIrasarIraM mottuM tIe - gharakoilAe nicceTuM sarIraM ahiTThiyaM, vegeNa ya kahiM pi vivaraMmi paviTTho so / tAhe ) 1 nijjIvaM kIrasarIraM daTThaNa accaMtavisAyabhareNa dukhiyA devI vilavai jaha - 'hA 10 * vallaha ! maNaharadeha ! mahurabhAsaga ! kattha patto si kIra ! ? kiMti paDivayaNaM na desi ? - tuha vayaNANi asuNaMtI khaNaM pi jIviuM na sakkA'haM' ti / maMtI-sAmaMta-rAyAIhiM bahu - 16 vinaviyA vi sA jhUriUNaM evaM bhaNai- kaDDhaha caMdaNAgarukaTThAI, rayAveha ya ciyaM jao to mae eeNa kIreNa saha "mae mariyavvaM" ti paDivannaM AsI / tannivvAhaNatthaM avassaM ra sAhissAmi jalaNaM / eyaM daTThaNa rAyasarIraTThieNa saiveNa ciMtiyaM jaha 'esa ceva avasaro tthi eyAe - toseuM' / teNa kahiyaM - devi ! mellasu maraNaggahaM, jaM tujjha ruccai taM savvaM pi kAhaM / ) 8 tIe vi vuttaM saggahAe jaha - jai eso na jIvei to nA'haM jIviumicchAmi / tAhe 90 teNa bhaNiyaM - jai kahamavi evaM jIvAvemi to maraNaggahaM mellasi ? mamaM ca aNukUlA - bhavissasi ? tIe kahiyaM - 'Ama' ti / to NeNa 'ettha kassa vi paveso na dAyavvo'tti pAikke AisiUNa pallaMke ya para 19 sasarIraM mottUNa kIrasarIre appA saMkAmio / eyaM daTThaNa aIva harisiyA mahAdevI / 16 Re etyaMtare raNNA vi 'esa ceva patthAvo'tti gihakokilAdehaM muttUNa niyayasarIraM 1 ma ahiTThiyaM bhaNiyaM ca - 'aho kayagghattaNaM saivassa, aho ! nigghiNattaNaM, aho ! niThurayA!' / para eyaM suNeuM vimhiyamaNAe devIe vinaviyaM - 'kimevaM bhaNaha ?' raNNA vi AR savvo vi parapurappavesavijjAsAhaNapamuho niyayavuttaMto niveio pasaMsiyaM ca aMteura- 19 7 vaggassa sIlapAlaNaM / tao kayAvarAho vi kIrasarIrattho saivo raNNA jIvaMto cevana OM vimukko jao - 'devvanihaesu sappurisA kaiyA vi porusaM na kunnNti| 'tti / / _ (saMkaliyA esA kahA - sirisomappahasUriviraiyakumaravAlapaDiboho-gaMthAo / ) 11 (parapurappaveso ti parasarIrappaveso) Ho Dde9d9829d9d9829deedbeddddddd9829 123
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ nUtanaM prakAzanam hAsyameva jayate sabsanama kIrtitrayI nandanavanakalpataruprakAzanama-1 hAsyameva jayate (sacitrANAM hAsyakaNikAnAM saGkalanam) saGkalanam - kIrtitrayI prakAzanam - zrIbhadrodaya zikSaNa TrasTa, godharA mUlyam - 60 rUpyakANi prAptisthAnam - shriivijynemisuuriishvrjiisvaadhyaaymndirm| 12, bhagata bAga, zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhI pAse, pAlaDI, ahamadAbAda -380007 dUrabhASa - 079-26622465