Book Title: Dandak Prakaran Vivechan
Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009176/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa vivecana muni zrI naravAhanavijayajI anaMta upakArI zrI anaMta arihaMta paramAtmAone namaskAra karIne tathA A avasarapiNI. kALamAM thayelA zrI covIza tIrthaMkara paramAtmAone namaskAra karIne teoe potAnA jIvanamAM purUSArtha karIne chelle bhave uMcI koTino vairAgya bhAva jALavIne saMsArI avasthAmAM zrI kaSabhadeva bhagavAna zyAzI lAkha pUrva varSa sudhI rahIne temAM vIza lAkha pUrva varSa kumAra avasthAmAM ane keMsaTha lAkha pUrva varSo sudhI rAjya avasthAmAM rahIne ke je cothA avirati samyagdaSTi guNasthAnakamAM-kSayopazama samakItanA kALamAM-niraticAra paNe samajIta TakAvIne evI rIte jIvana jIvyA ke jeone rAga-dveSa krodha-mAna-mAyA-lobhano udaya samaye samaye cAlu hovA chatAM trIjA bhave abhyAsa karIne je jJAna bhaNelA hatA te mRta jJAna sAthe laine Avela che enA svAdhyAyanA upayogamAM sthira rahI-rAgAdi udayane niSphaLa banAvI verAgyanA upayogamAM ekAgra cittavALA thaine potAno kALa pasAra karI-bhogAvalI karmone bhogavIne-khapAvIne chellA lAkha pUrva varSamAM saMyamano svIkAra karI eka hajAra varSa sudhI saMyama paryAyamAM je kAMi pariSaho ane upasargo AvyA tene sArI rIte veThIne kevalajJAnane pAmyA. e kevalajJAnathI jagatamAM jevA svarUpe je je padArtho rahelA che te padArthone te te svarUpe joyA ane jANyA. tenA anaMtA paryAyone paNa eka ja samayamAM jue che ane jANe che. A rIte jJAnanI prApti thatAM devatAo kevalajJAnano mahimA karavA Ave che ane samavasaraNanI racanA kare che. tyAM devatAo-AjubAju rahelA manuSyo ane tiryaMco paNa dezanA sAMbhaLavA AvI samavasaraNamAM beThA. bhagavAna dezanAnI zarUAta kare che te vakhate je gaNadhara thanArAM AtmAo che te paNa tyAM AvelA che. dezanA pUrNa thatAM gaNadharanI yogyatAvALA AtmAo ubhA thai bhagavAnane traNa pradakSiNA ApIne dIkSAnI mAMgaNI kare che ane bhagavAna tyAM dIkSA Ape che. dIkSA lIdhA bAda e AtmAone jJAna meLavavA mATe jijJAsA pedA thAya che temAM bhagavAnane traNa prazno pUche che. bhagavad kiMtatva ? he bhagavana tatva zuM che ? tyAre bhagavAna javAba Ape che ke upannaivA. jagatamAM jeTalA jeTalA padArtho che te utpanna thavA lAyaka che. e sAMbhaLIne vicAra kare che ke utpanna thavuM-utpanna thavuM eTale zuM ? aTalAthI pipAsA chIpAtI nathI saMtoSa thato nathI eTale phrIthI pUche che ke bhagavad kiM tatvam ? he bhagavanuM tatva zuM che ? tyAre bhagavAne kahyuM ke vigameivA. je padArtho utpanna thAya che te nAza pAme che. arthAta je padArtho utpanna thatAM hoya che te avazya nAza pAme ja che. A jANIne vicAra kare che ke utpanna thavuM, nAza pAmavuM, utpanna thavuM, nAza pAmavuM eTale zuM ? hajI jJAnamAM saMtoSa thato nathI eTale phrIthI trIjIvAra prajJA pUche che ke bhagavad kiM tatvam ? he bhagavan tatva zuM che ? tyAre bhagavAne kahyuM che dhuvei vA. je padArtho jevA svarUpe che te tevA svarUpe prUvarUpe rahevA lAyaka che. A sAMbhaLIne e AtmAonA aMtaramAM code rAjalokamAM jeTalA jeTalA padArtho hoya che te dareka padArthone jANavAnI zakti pedA thai eTale jJAnano kSayopazama bhAva pedA thatAM jagatamAM rahelA padArthone jANatAM thayA. eTale bhagavAne jJAnathI jANyuM ane mAre jagatanA jIvone je jJAna ApavuM che te A AtmAone pedA thayela che. yathArtha che. ema jANIne, e AtmAone e rIte jagatanA jIvonI pAse prarUpaNA karavAnI AjJA Ape che. A rIte gaNadhara tarIkenI sthApanA kare che. e Page 1 of 161 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna e AtmAoe potAnA ziSya parivArane ApIne aneka jIvone lAbha kayo. A ja rIte bAkInA tIrthaMkara paramAtmAo paNa chellAM bhave saMsAramAM utkRSTa vairAgya bhAvamAM rahI bhogAvalI karmo bhogavIne nAza karI, saMyamano svIkAra karIne pariSaha upasargo je AvyA te sahana karI, kevalajJAna pAmI dareke pota potAnA zAsananI sthApanA karI. eTale anaMtA tIrthakaro je jhI gayA che te huM kahuM chuM ema kahIne arthathI dezanA ApI-gaNadharonI sthApanA karI pota potAnA ziSya parivAra sudhI e jJAna pahoMcADyuM. A rIte karatAM karatAM ApaNA nikaTanA upakArI zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAe kevalajJAna pAmI-arthathI dezanA ApI-gaNadhara bhagavaMtonI sthApanA karI. e gaNadhara bhagavaMtoe sUtrathI e padArthone guMthyA eTale racyA. ArIte pota potAnA ziSya parivArane sUtrathI tathA arthathI dezanA ApIne jyAM sudhI maukhika rIte yAda rahetuM hatuM tyAM sudhI maukhika rIte paraMparA cAlI ane te paraMparA eka pUrvadhara zrI devaddhigaNI kSamAzramaNa sudhI mokhika rIte jJAnanI paraMparA cAlI. jyAre potAne ema lAgyuM ke have amAruM jJAna amo bhUlatA jaie chIe-yAda rahetuM nathI to have AgaLanI peDhI amArA karatAM paNa ochA kSayopazama vALI, TuMkA AyuSyavALI, zaktihIna ane baLahIna pAkaze ane jo A jJAna nahi hoya to e jIvonuM thaze zuM ? ema vicAra karIne te vakhatanA kALamAM pAMcaso AcAryo hatA teone bolAvI jeone je je yAda hoya te lakhavAnuM jaNAvyuM. tyArathI pustakonAM lakhANa zarU thayA temAM paraMparAmAM je je AcAryo e Agama graMtho lakhyA temAM keTalAka AcAryone lAgyuM ke A ardhamAgadhI ane prAkRta-saMskRta bhaNanArA ochA thavA mAMDyA che. Agamo bhaNatA nathI to AgaLanA mahAtmAo-zrAvako zuM karaze ? ema vicArIne Agama graMtho uparathI ene anusarIne mahApurUSoe prakaraNa graMthonI racanAo karI. emAM hajAro prakaraNonI racanAo thayelI che temAMthI hAla ApaNo pUNyodaya ocho thayelA hovAthI lagabhaga moTA bhAganA prakaraNa graMtho nAza pAmI gayelA che. je che temAM doDhaso jevA prakaraNo rahelA che temAMthI abhyAsa rUpe karIeto keTalA karIe chIe ? e prakaraNa graMthomAM mukhya prakaraNo cAra gaNAya che. jemAM jIvavicAra-hnavatatva, daMDaka tathA laghusaMgrahaNI. A cAra prakaraNono samAveza thAya che.temAM A daMDaka prakaraNa pU. gajasAra munie banAvelA jema jIvavicAra prakaraNane viSe pU.A. vi. zAMti sU. ma. sAhebe jIvonAM bhedo-uttara bhedo enAM sthAno Adi batAvavAne kAraNe e jIvonI jayaNA ane yA pALavAmAM upayogI thAya che evI rIte navatatva prakaraNane viSe e jIvonAM bhedonuM vizeSa jJAna prApta karavA enAM sthala draSTithI bhedo samajAvI e jIvo jagatamAM kevI kevI rIte bhame che. te bhamavAnAM kAraNo kevI rIte nAza thAya enAM upAyo vagere batAvIne jena zAsanano sAra Akhoya e prakaraNamAM jaNAvela che tema A trIjA daMDaka prakaraNane viSe enI. vizeSa samajuti ApavA jagatamAM rahelA jIvonAM covIza bhedo pADIne samajavA mATe daMDaka tarIke nAma Apela che. e covIze prakAranA daMDakavALA jIvo jagatamAM zenA zenAthI daMDAyA kare che ane e daMDathI chUTavuM hoya to kai rIte chUTI zakAya enuM vistArathI jJAna A trIjA daMDaka nAmanA prakaraNamAM ApeluM che. jenA jenAthI jIva daMDAyA kare, daMDane pAmyA kare te daMDaka kahevAya che. code rAjalokamAM thaine jIvo kyAM kyAM kayA kayA daMDakamAM keTalo keTalo kALa rahIne te daMDakamAM e jIva zenA zenAthI daMDa pAmyA ja kare che enuM varNana karavAmAM Avela che. e varNana A mahApurUSe evI khubo pUrvaka karela che ke jenA kAraNe covIze Page 2 of 161 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara paramAtmAone namaskAra karIne AgamomAM jaNAvela che ke jIva je daMDa pAmI rahyA che te aneka judA judA padArthothI daMDa pAmI rahelA hoya che. temAMthI khAsa samajavA lAyaka ane jIvone vizeSa khyAla Ave e hetuthI temAMthI zodhI zodhIna eka eka daMDakavALA jIvo covIza covIza padArthothI haMmezA daMDAyA ja kare che. e covIza daMDakomAM covIza covIza dvAronA padArthonuM varNana karavAnuM hovAthI A mahApurUSe covIze. tIrthaMkara paramAtmAone namaskAra karelA che. e dareka zrI tIrthaMkara paramAtmAo paNa e covIza dvArothI saMsAramAM saMkhyAtA bhavo, asaMkhyAtA bhavo ane anaMtA bhavonA daMDane pAmelA che. te potAnA svarUpane oLakhIne e covIze tIrthakaroe chellA bhave saMsAramAM rAjagAdI upara rahIne vagara daMDa pAme eTale daMDAyA. vagara hajAro-lAkho, kroDo varaso pasAra karIne jIvana jIvI batAvyuM che. daMDa karanAra sAdhana hayAta hovA chatAM jIva jo rAgAdi pariNAmone oLakhIne jorAvara banI jAya to e padArthomAM AtmAne daMDa devAnI jarAya zakti rahetI nathI ane e padArthonI sahAyathI ja enA dvArA AtmA potAnA saMpUrNa zuddha svarUpane sArI rIte prApta karI zake che evo citAra sAkSAta covIze tIrthaMkara paramAtmAoe potAnA jIvanamAM jIvI batAvela che mATe ja A mahApurUSe covIza tIrthaMkara paramAtmAonI stuti ane namaskAra karIne A prakaraNa kahevAno prAraMbha karyo che ema lAge che. AthI A daMDaka prakaraNanI mahattA samajI e padArthonuM barAbara jJAna meLavI emanI oLakha karI evI rIte jIvana jIvatA banIe ke jethI rAgAdinI maMdatA thAya-rAgAdi saMyamIta thAya ane ema karatAM karatAM Atmazakti pedA karIne e rAgAdino saMpUrNa nAza karIne-vItarAga dazAne pAmIne- kevalajJAna pAmI-yoga nirodha karI-ApaNuM potAnuM saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zakIe. so koi A prakaraNane jANI paraMparAe jaldI mokSa sukhane pAmo e abhilASA. covIza daMDaknA nAmo (1) nArakIno eka daMDaka - A daMDakane viSe sAteya nArakIno samAveza thai jAya che. sAte nArakInAM daMDako judA judA kahelA nathI enuM zuM kAraNa e kAMi samajAtuM nathI. paNa Agamone viSe e pramANenI paripATI dakhAya che mATe A mahApurUSe e ja paripATIthI ane varNana karavA mATe sAte nArakIno eka daMDaka kahelo jaNAya che. tiryaMca gatinA 9 daMDako hoya che. (1) pRthvIkAya daMDaka - pRthvI rUpe jagatamAM jyAM jyAM je je sthAnamAM jIvo utpanna thayelA hoya tyAM rahIne e jIvo kevI kevI rIte daMDAya che. zenA zenAthI daMDa pAme che enuM je varNana te pRthvIkAya daMDaka. (2) apakAya daMDaka - jyAM pRthvI hoya tyAM pANI hoya ja evo niyama nathI mATe apakAyanA sthAno judA judA hoya che. AthI A daMDaka judo gaNyo jaNAya che. (3) teukAya daMDaka - A teukAya jIvo bAdara rUpe mAtra padara karmabhUmine viSe ja hoya che ane temAM paNa pAMca mahAvideha kSetramAM sadA mATe hoya che jyAre pAMca bharata ane pAMca eravata kSetrane viSe tIrthakara paramAtmAnA zAsana kALa vakhate ja hoya che AthI e daMDaka judo gaNelo jaNAya che. (4) vAyukAya jIvono daMDaka - A jIvo cauda rAjalokamAM rahelA hoya che mATe eno daMDaka judo gaNelo jaNAya che. (5) vanaspatikAya daMDaka - jyAM pANI hoya tyAM vanaspati hoya che tathA e sivAya paNa pratyeka Page 3 of 161 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspatikAya jIvo paNa judA sthaLomAM rahelA hoya che mATe te daMDaka judo gaNyo jaNAya che. (6) beindriya jIvono daMDaka - A jIvo nArakInA kSetromAM temaja devalokanA kSetromAM utpanna thatAM nathI AthI judo daMDaka jaNAvyo hoya ema lAge che. (7) te indriya jIvono daMDaka - A jIvo paNa naraka kSetromAM tathA devonA kSetromAM utpanna thatAM nathI. mATe judo jaNAvelo lAge che ane beindriya jIvo karatAM eka indriya vizeSa hovAthI judo jaNAvelo lAge (8) caurIndriya jIvano daMDaka - A jIvo paNa naraka kSetrone viSe temaja deva kSetromAM paNa utpanna thatAM nathI ane eka indriya vizeSa che mATe judo jaNAvelo jaNAya che. A 6-7-8 traNa daMDakonI vizeSatA e che ke e traNe daMDakamAMthI jIva manuSyapaNAmAM Ave to e manuSya bhavamAM mokSe jai zakatA ja nathI. (9) paMcendriya tiryaMcano daMDaka - A daMDakamAM sannI tiryaMco tathA asannI tiryaMco banneno samAveza sAthe karelo che. zAthI judA nathI jaNAvyA e kAMi kAraNa samajAtuM nathI paNa ema lAge che ke Agamone viSe paNa daMDaka mujaba dvAronuM varNana Ave che temAM paMcendriya tiryaMcarUpe daMDaka Ave che temAM sannI asannIpaNAnA bhedo pADelA nathI mATe e pramANe lIdhelAM jaNAya che. (1) manuSyagatino eka daMDaka gaNela che. A manuSyapaNAmAM paNa asannI manuSya rUpe garbhaja manuSyomAM karmabhUminAM manuSyo-akarmabhUminAM manuSyo tathA aMtarlIpanA manuSyo ema bheda paDI zake che chatAM ahIM eka daMDaka jaNAvela che. devagatinA 13 daMDako bhavanapatinA daza bhedonAM judA judA daza daMDako kahelA che. A daza daMDakonI paripATI dareka Agamone viSe eTale tatvajJAnavALA Agamone viSe jyAM daMDaka upara varNana Ave che tyAM A daza daza bhedo daMDaka rUpe judA jaNAvelA che mATe A mahApurUSe te paripATI sAcavavA mATe A dazeya daMDako judA jaNAvelA lAge che. (11) vyaMtara devono daMDaka jemAM vyaMtara jAtinA devo vANavyaMtara jAtinA devo ane tiryaka jaibhaga jAtinA devono samAveza thAya che. (12) jyotirSi devono daMDaka jemAM cara ane acara banne prakAranA devono samAveza thAya che. (13) vaimAnika devono daMDaka kalpopanna ane kalpAtIta devo banneno AmAM samAveza thAya che. A rIte 1 + 9 + 1 + 13 = 24 daMDako thAya che. narakagati-1 + tiryaMcagati-9 + manuSyagati-1 + devagati-13 = 24 daMDako thAya che ke jyAM jIvo. daMDAyA ja kare che. AnA uparathI e nakkI thAya che ke cAre gatimAMthI koipaNa gatimAM jIvane sukha nathI. du:khe du:kha ane duHkha ja hoya che eTale jema jIva daMDAto jAya tema du:kha bhogavato jAya che ane paraMparA paNa moTAbhAge du:khanI sarjato jAya che. AthI A mahApurUSe jenA janAthI jIvo daMDAya che ene oLakhIne enAthI sAvadha rahI sukhamAM lIna Page 4 of 161 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banyA vagara ane du:khamAM dIna thayA vagara potAno jIvana kALa pasAra kare to jIvane daMDAvAnuM maTI jAya che ane jIva potAnA zudhdha svarUpane saMpUrNa pedA karI zake che. A mATe ja cAre gatimAM jIvo zenA zenAthI daMDAine duHkha pAmI zake che, pAme che te jaNAvavAno prayAsa karI jIva e du:khothI chUTe evI bhAvanA A mahApurUSe vyakta karela che. covIza dvAra (1) zarIra, (2) avagAhanA, (3) saMghayaNa, (4) saMjJA, (5) saMsthAna, (6) kaSAya, (7) vezyA, (8) indriya, (9) be prakAranA samudyAta. (10) draSTi, (11) darzana, (12) jJAna, (13) ajJAna, (14) yoga, (15) upayoga, (16) upapAta, (17) cyavana, (18) sthiti, (19) paryApti, (20) kikAhAra, (21) saMjJI, (22) gati, (23) Agati ane (24) veda. 1. zarIra dvAronuM varNana zarIra pAMca hoya che. (1) dArika zarIra, (2) vaikrIya zarIra, (3) AhAraka zarIra, (4) tejasa zarIra ane (5) kAmaNa zarIra. (1) dArika zarIra - jagatamAM jIvone grahaNa karavA lAyaka vargaNAonAM yugalo ATha prakAranA hoya che emAMnI sauthI pahelI vargaNAnA pudagalo, dArika grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo. kahevAya che. e vargaNAonA pudgalone grahaNa karI-dArika zarIra rUpe pariNAvI-visarjana karavAnI je zakti odArika zarIra nAma karmanA udayathI pedA thAya che te dArika zarIra kahevAya. zarIranI apekSAe zrI jinezvara devonuM zarIra manohara pudgalonuM baneluM sarvottama zarIra hoya che mATe A zarIrane paheluM kaheluM che. jagatamAM sauthI uMcAmAM uMcu manohara pudagalovALuM zarIra hoya to te zrI tIrthaMkara paramAtmAonuM hoya che. emanuM rUpa-bala Adi uttama koTinuM hoya che. e tIrthaMkara paramAtmAo karatAM anaMta guNa hIna zarIra gaNadhara bhagavaMtonA AtmAonuM hoya che. emanA karatAM anaMta guNa hIna zarIra anuttaravAsI devAnuM hoya che. AthI sarvazreSTha zarIra zrI tIrthaMkara paramAtmAonuM gaNAya che. A dArika zarIra kevA prakAranuM hoya che ? A dArika zarIra, dharma ane adharma upArjana karavAmAM samartha hoya che eTale ke jo jIvo A zarIrathI dharma upArjana karavA dhAre to sArI rIte dharma upArjana (meLavI) karI zake che. potAnA AtmAmAM rahelo saMpUrNa dharma A zarIrathI ja upArjana thai zake che. bAkI koi zarIra dharma upArjana karavAmAM sahAyabhUta thatuM ja nathI. evI rIte koi jIvo jIvanamAM aneka prakAranA pAponuM AcaraNa karI adharmI upArjana karavA dhAre to adharma paNa A zarIrathI ja pedA thai zake che. emAM vekrIya Adi zarIro kAma karI zakatA nathI kAraNa ke kahyuM che ke A zarIrathI adharma upArjana karIne jIvo jagatamAM rahelA utkRSTamAM utkRSTa koTinAM du:khone eTale sAtamI nArakIne upArjana karI zake che. jyAre vakrIya zarIravALA jIvo. dArika zarIra vALAnI jema dharma upArjana karI zake to anukULa padArthonI oLakha karIne enAthI sAvacetI rAkhIne sukhamAM lIna na bane ane du:khamAM dIna na thAya eTalo ja dharma pAmI zake che ane eja Page 5 of 161 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikrIya zarIrathI adharma upArjana karIne e zarIravALA jIvo ekendriyapaNAmAM utpanna thai zake eTaluM pApa upArjana karI zake che. mATe sarvotkRSTa dharma ane sarvotkRSTa adharma odArIka zarIra vALA jIvo ja prApta karI zake che mATe paheluM saheluM che. dArika zarIra dvArA jIvo sukha ane duHkha banneno anubhava karI zake che. sadA mATe sukhano anubhava thato nathI. thoDoka kALa sukhano anubhava thAya ane ghaNo kALa du:khano anubhava A dArika zarIrathI jIvo karI zake che. jyAre vaikrIya Adi zarIra dvArA sukha duHkha banneno anubhava thai zakato nathI. vaikrIya zarIrathI jIvone sukha malyuM hoya to sukhano anubhava kare che ane duHkha malyuM hoya to du:khano anubhava kare che paNa e anubhava karatAM jIvo potAnA dharmane prApta karI zakatA nathI. jyAre odArika zarIravALA sukha ane duHkhano anubhava karatAM karatAM potAnA saMpUrNa dharmane pedA karI zake che e enI vizeSatA che. kevalajJAnanI prApti paNa jIvo A odArika zarIrathI ja karI zake che ane mokSanI prApti paNa A zarIrathI ja thai zake che. arthAt sakala karmothI rahitapaNuM karavuM hoya to dArika zarIra ja joie. AtmAnI sAthe anAdi kALathI lAgelA je karyo che. e karmonA pudgalono saMpUrNa nAza karavA mATe manobalanI majabutAi A zarIra dvArA ja prApta thAya che mATe jJAnIoe odArika zarIrane sarvazreSTha, pradhAna, udAra, Adi. vizeSaNo ApelA che. A odArika zarIra sAta dhAtuonuM baneluM hoya che. te kai rIte bane che ane jIva A zarIrane banAvavA-prApta karavA kevA kevA prayatno kare che e jaNAvAya che ke A zarIramAM zuM zuM raheluM che ? anya gatimAMthI manuSyagatimAM AvanAra jIva, potAnI sAthe mAtra be ja vastu laine Ave che-eka kArpaNa zarIra ane bIjuM tejasa zarIra. pUrvabhavomAM upArjana karelAM zubhAzubha karmapulono samUha te kArpaNa zarIra che ane AhAranI abhilASA utpanna karanAra eka prakArano agni, te tejasa zarIra che. zarIranuM Adha kAraNa AhAra che. e AhAranI abhilASA tejasa zarIranA pratApe thAya che ane e badhAnuM mULa kAraNa kArpaNa zarIra che. manuSyagatimAM AvavAnI sAthe, jIva prathama je kArya kare che, te AhAragrahaNa karavAnuM hoya che. mAtAnuM rUdhira ane pitAnuM zukra, e benA mizraNathI thayela pudgalono AhAra, je samaye jIva grahaNa kare che, te ja samaye jIvano manuSya tarIke janma thayo gaNAya che. garbha taiyAra thaine nava mAsa pachI mAtAnA udaramAMthI bahAra Ave che, te vyavahArika janma che, paNa nizcayathI manuSyano janma mAtAnA udaramAM, anya gatimAMthI AvyA bAda prathama AhAragrahaNakALe thAya che, te ja che. e AhAragrahaNamAMthI zarIra banavA lAge che ane zarIramAMthI indriyo Adi ApoApa niSpanna thAya che. manuSya zarIranI A racanA kramazaH kevI rIte thAya che, te samajavA jevI hoya che. e samajavAthI, zarIra uparano asatya moha ogaLI jAya che ane emAMthI sArabhUta tattva grahaNa karavA mATenI utkaMThA jAgrata thAya che. "taMdula vaitAlika prakIrNaka' ane 'bhava bhAvanA' Adi zrI jinAgamagranthomAM enuM vistArapUrvaka svarUpa varNaveluM che. ahIM to, tenuM mAtra TUMkamAM ja digadarzana karAvavAmAM Ave che. mAtAnA rUdhira ane pitAnA zukranAM azucimaya pudgalono AhAra prathama samaye grahaNa karyA bAda, temAMthI zarIraracanAno prAraMbha thAya che. pratisamaya AhAranAM pagalonuM grahaNa paNa cAlu rahe che ane zarIra racanAnuM kArya paNa cAlu rahe che. gati, jAti, odArika ane aMgopAMgAdi nAmakarmanA AdhAre zarIranI Page 6 of 161 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA thAya che. temAM prathama sAta divase garbha, kalala (eka prakArano pravAhI rasa) rUpa thAya che. bIjA sAta divase garbha, arbada (eka prakAranA parapoTA) rUpa thAya che. pachI sAta divase garbha, mAMsanI pezI rUpa bane che ane tyAra pachInA sAta divase garbha, mAMsanI kaThaNa pezI rUpa bane che. e rItie prathama mahine eka kaSI (paisAbhAra) ochuM eka pala (adhoLa bhAra) vajana thAya che. bIje mahine e ja pezI vadhAre kaThaNa bane che. trIje mahine vadhelA garbhanA pratApe mAtAne dohado utpanna thAya che. cothe mahine mAtAnAM aMgopAMga puSTa bane che. pAMcame mahine garbhane hAthanAM, paganAM ane mAthAnAM ema pAMca aMkuro phTa che. chaTTe mahine pitta ane zoNita utpanna thAya che. sAtame mahine anukrame (700) naso, (500) mAMsa pezIo, (9) moTI dhamanIo. ane (99 lAkha) romakUpo utpanna thAya che. dADhI, mUcha ane zarIranI maLI kula gaNIye to (3ll kroDa) romakUpA taiyAra thAya che. AThame mahine garbha saMpUrNa aMgopAMgavALo bane che ane navame mahine prasava thAya e rItie hatuM pachI bAra muhUrte garbhotpatti, 7 divase lala, 7 divase abda, 7 divase pezI, bIjA 7 divase kaThina pezI, prathama mAse ekamate 48 TAMka vajanavALI mAMsagoTI, bIje mAse rUdhira ane mAMsanI svalpa vRddhi, trIje mAse mAtAne dohada, cothe mAse mAtAnA aMgono vikAsa, pAMcame mAro hAtha, paga ane mAthAnAM pAMca aMgo, chaThTha mAse pitta ane rUdhira, sAtame mAMse 700 naso, 500 mAMsa pezIo, 9 dhamaNIo ane 3 kroDa romakUpo, AThame mAse sakala zarIra tathA nava mAsa ane sAta divase prasava thAya nara-nArInA saMyogathI jema oghAna rahe che, tema kavacita tevA prakAranA vastra ane jalAdinA saMyogathI paNa rahe che. garbha mAtAnA udaramAM vRSTi AgaLa be hAtha mUThI vALIne bhIcaDAine uMdhe mastake rahe che. nara-garbha nAbhinI jamaNI bAjue rahe che, nArI-garbha nAbhinI DAbI bAjue rahe che ane napuMsakagarbha nAbhinI madhyamAM rahe che. manuSyano garbha 9 mAsa 7 divasa paryata udaramAM rahe che ane tiryaMcano garbha yAvata 8 varSa sudhI paNa udaramAM rahe che. janma bAda purUSa zarIranAM nava dvAra ane strI zarIranAM bAra dvArA sadA azuci pudgalothI vahetAM rahe che. be kAna, be AMkha, be nAsikAnAM chidra, eka mukha, eka gudA ane eka purUSa cihna uparAMta strIzarIranAM be stana ane eka AmramaMjarI jevA AkAravALI ane jene kla kahevAmAM Ave che te atyaMtara yoni, je sadA mAMsabharapUra rahe che, te vahetAM ja rahe che. rUdhirathI vahana thatI strInI yonimAM. aneka sUkSma jaMtuo rahe che. te saghaLAno bhogakALe nAza thAya che. rUthI bharelI vAMsanI naLImAM agnithI. tapAvelI lAla varNavALI saLI nAMkhavAmAM Ave ane je rIte rUno nAza thAya, te rIte strI yonimAM rahelA bIjA samUcchima jIvo uparAMta bhogakALe utpanna thayelA nava lAkha garbhaja paMcendriya manuSyajIvono paNa vinAza thAya che. e kAraNe zrI tIrthaMkaradevo ane zrI gaNadharadevo Adie methunakriyAne, nahiMta ane aneka janma-maraNanI paraMparAone, vadhAranArA tarIke be oLakhAvelI che. manuSyano garbha koi koi vAra bAra varSa athavA ra4 varSa sudhI paNa mAtAnA garbhamAM rahe che. pa5 varSe strI ane 7pa varSe purUSa nirbeja bane che, ema paNa pratipAdana kareluM che. janma thayA bAda vRddhi pAmelA manuSya zarIramAM anukrame 10 zera rUdhira, 10 zera pezAba, 5 zera carabI, 2 zera vISThA, 64 TAMka pitta, 72 TAMka zlekha ane 32 TAMka vIrya kAyama rahe che. udaramAM pavana rahe che, jaTharamAM agni rahe che, rUdhiramAM jala rahe che, hADakAmAM pRthvI rahe che ane polANamAM AkAza rahe che. Page 7 of 161 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIramAM e rIte pAMca prakAranAM bhUto rahelA hovAthI tene paMcabhautika paNa kahevAmAM Ave che. zarIramAM 7 dhAtu uparAMta 7 tvacA, 700 nADo, 900 nADIo, 500 pezIo, 300 hADakAM, 160 sAMdhAo ane 9900 marmasthAno hoya che e kAraNe manuSyazarIrane eka prakArano hADakAMno mALakho, mAMsano loco, rUdhiranI kothaLI, vISThAnI gADI, mUtranI kuMDI ane cAmaDAnI mahelI azucinI koTaDI vigere upamAo sughaTita thAya che. zarIranA azuci svarUpanuM digadarzana karAvatAM eka sthale kahyuM che ke"sthaanaadviijaadupssttmbhaa ni:syandAnidhanAdapi / kAyamAdheyazaucatvAt / ToDatA vazudhiM viduH IIkA" manuSyanI kAyAne paMDitapurUSoe cha kAraNe azuci kahela che. (1) sthAna - zarIranuM utpattisthAna mAtAnuM udara, mUtrAdi kutsita padArthothI bhareluM che. (2) bIja - zarIranuM bIja-mULa kAraNa zukra ane zoNitanuM mizraNa, ati juguNita hoya che. (3) upaSTanma - zarIrane upaSTanma-poSaNa ApanAra mAtAe khAdhelA annAdi padArthonA raso. atyaMta azuci hoya che. (4) niHsyada - purUSanAM nava ane strInAM agIAra athavA bAra dvAra tathA 3 kroDa romakUpomAMthI sadA durgadhavALuM kSaraNa cAlu hoya che. (5) nidhana - maraNa bAda kAyA thoDI ja vAramAM atyaMta durgandhathI gadhAi uThe tevI hoya che. (6) AMdheyazaucatA - jala, mRrikA ane kailAdi sugaMdhI dravyo vaDe nitya zuddhikaravA chatAM, azuci kAyama rahe che. evA paNa zarIrane dhAraNa karanAra strIonA rUpa rUpI jvAlAmAM pataMgIyA samAna mohAMdha banelA keTalAka kukavio strIzarIrane aneka prakAranI upamAo Ape che, te nitAnta asatya, bhramotpAdaka ane mohavRdvijanaka che. tene satya mAnavA pahelAM, zarIraracanAnuM uparyukta tathya varNana vAraMvAra manana karavA yogya che, jethI asatya mohane AdhIna thatAM bacI javAya ane pariNAme thatAM aneka akArya AcaraNo ane te dvArA prApta thatA ghora durgatipAta vigerethI paNa AtmAnuM saMrakSaNa thAya. vAta, pitta ane kapha mAMsa, zukra ane rUdhira : tathA vISTA, mUtra ane zlekhathI bharela strIzarIrane rekhAnI upamA ApavI ke tenAM aMgopAMgone caMdrakiraNothI ghaDAyelAM kahevAM ke tenA mukhAdimAMthI jharatA azuci rasone madhu amRtAdi padArthothI ghaTAvavA e nitAnta asatya che, ema koine paNa kabUla karyA sivAya cAle tema che ja nahi. evA zarIranA hAva-bhAva ane locanakaTAkSAdi vaDe jIvalokane AzvAsana vigere maLe che, tathA brahmAe samagra zuddha padArthonuM eka ja sthale pradarzana karAvavAnI buddhie strI zarIra ghaDeluM che -e vigere vAto jIvanI anAdinI mithyA bhrAntine vadhAranAra ane kAyama banAvanAra che : tethI jyAM sudhI strIzarIranA nAme evI rAgavAsanA-garbhita svakapolakalpita vAto cAle che, tyAM sudhI anAdi mohavaza evI vAsanAone AdhIna na thai javAya, te khAtara sAcI vastusthitine paNa vAraMvAra jANavA ane manana karavA Atma hiteSI ane paramArthadarzI purUSoe sajja rahevuM, e kartavya che. sukavi bhartuharie eka sthale kahyuM che ke Page 8 of 161 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "stanau mAMsagranthI phanakakalazAvitthupamitau / mukhaM zleSmAgAraM tadapi zazAMkena tulitam / stravanmUtralligaM karikaraspadhijadhanaM, munindha rupe Rvinivize 2 rukRtam IIIT" mAMsanI gAMTho samAna be stanone suvarNa-kalazanI upamA, plekhanA bhaMDAra samAna mukhane caMdramAnI upamA tathA jharatA evA mUtra vaDe bhIMjAyelA jaghanane hAthInI sUMTanI upamA ApI che ane ema karIne vAraMvAra nidanIya evA strInA rUpane tevA prakAranA kavioe phokaTa vakhANyuM che. enI sAme, strIzarIra uparanA kRtrima mohaviSano nAza karavA mATe upakArI mahApurUSoe satya rUpanuM darzana karAvanAra, jAgRti maMtra samAna, pavitra vacanono pravAha paNa vaheto rAkhyo che. temAMthI zarIranA vAstavika svarUpane jaNAvanAra eka ja zlokane ahIM utArI, manuSyazarIranI racanA viSayaka A lekhane pUrNavirAma ApIzuM. pAMcaso prakaraNonA racayitA, daza pUrvadhara zrImad umAsvAti vAcakamukhya, prasiddha zrI prazamarati prakaraNanI aMtargata eka zlokamAM mAne che ke ___"azucikaraNasAmarthyAdAdhuptarakAraNAzucitvAca / TreDarayAvibhAva: rathAne rathAne mavati viva: |ii zarIrano azucibhAva pratyeka sthAne cintavavA lAyaka che : kAraNa ke-zarIranuM Adi kAraNa ane uttara kAraNa azuci rUpa che ane bIjA zuci padArthone paNa azuci karavAnuM tenAmAM sAmarthya che. zarIranuM Adi ane uttara kAraNa kevI rIte azucimaya che ane zarIramAM bIjA zuci padArthone paNa azucimaya karavAnuM kevI rIte samarthya che, enuM spaSTIkaraNa karatAM svaracita tattvArthAsthayamAM te ja maharSi kramAve che ke zarIranuM Adi kAraNa zukra ana zoNita che. te banne azuci che. uttara kAraNa AhArano pariNAma Adi che. te paNa atyaMta azuci che. te A pramANe-mukhadvArAe grahaNa karAto kavala AhAra grahaNa thatAMnI. sAthe ja zlekhAzayane prApta thAya che. glekhAzayane prApta thatAnI sAthe te AhAra dravIbhUta pravAhI rUpa banI jAya che ane pravAhI rUpa banelo e AhArano pariNAma atyaMta azuci hoya che.' tyAra bAda, pittAzayane pAmIne te AhAra pakAya che. pakAto te khATA rasa jevo banI jAya che ane te paNa atyaMta azuci ja hoya che. pakAelo te AhAra vAsvAzayane pAmIne vAyu vaDe be vibhAgavALo karAya che : khalarUpa ane rasarUpa ane e baMne pRthaka pRthaka vaheMcAi jAya che. khalavibhAgathI mUtraviSTAdi malo utpanna thAya che ane rasavibhAgathI anukrame zoNita, zoNitathI mAMsa, mAMsathI meda, medathI hADakAM, hADakAMthI majjA ane majjAthI zukra bane che. e rIte plekhathI mAMDIne zukra sudhInA saghaLA padArtho atyaMta azuci hoya che. zarIranuM Adi kAraNa ane uttara kAraNa jema azuci che, tema zarIra e azucinuM ja bhAjana che : kAraNa ke-zarIranA pratyeka aMga, kAna, nAka, AMkha, dAMta, mala, prasveda, glekha, pitta, mUtra, vISTA, e azucinA ja DhagasvarUpa che. zarIra, e jema azucinuM bhAjana che, tema azucinuM udabhavasthAna paNa che : kAraNa ke-karNa, nAsikAdinA malo zarIramAMthI ja ubhava pAme che. Page 9 of 161 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra, e jema azucinuM udbhavasthAna che, tema zarIrano udbhava paNa azucimAMthI ja thayelo hoya che : kAraNa ke-azuci evA garbhamAMthI ja zarIranI utpatti thayelI hoya che. vaLI zarIra, e azubha pariNAmanA paripAkathI anubaddha che. badatune viSe bindunu AdhAna thavAthI mAMDIne kalala, arbada pezI, kaThaNa pezI, yUha, saMpUrNa garbha, komAra, yovana, sthavirabhAva paryatanA bhAvo azubha pariNAmanA paripAkathI anubaddha che : eTaluM ja nahi, paNa durgabdhi, pUti svabhAvavALA ane duranta che eTalA mATe azuci che. vaLI zarIra, e azakya pratIkAra che : arthA-zarIranI azucino koi pratIkAra ja nathI. rUkSaNa, snAna, anulekhana, pUpana, vAsanAdi kriyAo vaDe ane sugandhi puSpamALA Adi dravyo vaDe zarIranI azuci dUra karI zakAvI zakya nathI kAraNa ke-pote azucimaya che, eTaluM ja nahi, paNa zucinuM upaghAtaka paNa che. eTalA mATe zarIra azuci che. sarvasthAne zarIranI A azucinuM cintana karavAthI zarIra uparano moha gaLI jAya che ane zarIra uparano moha ocho thai javAnI sAthe ja tenI dvArA zubha kriyAo karI levAno bhAva utpanna thAya che. azuci evA zarIra pAse paNa atyaMta zuci evA dAna, dhyA, paropakAra tathA tapa, zIla ane brahmacarya Adi A loka paraloka ane ubhaya lokane hitakara, sukhakara ane guNakara kAryo karAvI zakAya che. yAva- avyAbAdha sukhasvarUpa mokSaprAptine lAyaka saghaLAM anuSThAno manuSyazarIra dvArA sAdhI zakAya che. manuSya zarIranI racanA saMbaMdhI A lekhamAM jenazAstrathI viparIta je kAMi lakhANa AvyuM hoya, tene sujJoe sudhArone vAMcavA temaja lekhakane te jaNAvavA vijJapti che. jenazAstromAM manuSyazarIrano garbhavAsa jIvane ghora narakavAsa samAna mAnelo che. pratyeka roma upara agni varNavALI sADA traNa kroDa soyo eka sAthe bhoMkavAthI je pIDA thAya che, tenA karatAM AThaguNI pIDA garbhavAsamAM vasanAra jIvane mAnelI che. yoni dvArA bahAra nIkaLatI veLA te jIvane je du:kha thAya che, te du:kha garbhavAsanA du:kha karatAM paNa lAkha guNa athavA koi mate anaMtagaNuM mAneluM che. maraNa vakhatanI vipatti tethI paNa anaMtagaNI mAnelI che. manuSyanI azuci kAyAne madirAnA ghaTanI upamA paNa ApavAmAM AvI che. madirAno ghaTa jema kroDo ghaTa vaDe zuddha karavA chatAM zuddha thato nathI, tema manuSyanI kAyA kroDo snAna, vilepana ke atyaMjana vaDe zuci thai zakatI nathI. Adhunika vijJAnazAstrIo paNa zarIrane zuci karavAnI vastune haju sudhI zodhI zakyA. nathI ane teoe jeTalI vastu zodhI che te badhIne azuci karavAnuM sAmarthya zarIramAM sAbIta thayuM che. zaheronI gaTaro ke nagaronI khALonuM mULa utpattisthAna manuSyanuM zarIra ja che, tethI manuSyanA zarIrane jIvatI gaTara ke azucinI vahetI khALa paNa kahI zakAya che. ApaNA zarIra viSe ApaNe kyAreya vicAryuM che kharuM ? zarIranA mAdhyamathI sAmAnya mAnavI sukha ane du:kha pAme che. yogI enI mAraphta gahana anubhUti kare che. ekane mATe kAyA e mAyA ke vilAsanuM sAdhana che to bIjAne mATe kAyA e aMtarAtmAnuM maMdira che. A kAyA vize svAmI muktAnaMdajIe khUba mArmika ciMtana karyuM che. je ciMtana sahu koine mArgadarzaka bane tevuM che. prathama to potAne ja pUrNa prema karo , "ApaNe malina, zuSka, asatya, anitya athavA du:khamaya chIe.' evuM gokhAvI gokhAvIne tame potAnI jAtane trasta karazo nahIM. keTalAka lakhANo, samAja athavA Page 10 of 161 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmI manuSya zarIrane anarthakAraka ane tukSudra gaNAvIne tene koDInI kiMmatanuM banAvI de che. arere ! e kharekhara anartha che. bhagavad bhajana, dhyAna, yoga, bhaktibhAvabharyuM pUjana ane guruema dvArA brahmacarya banI zakatI kAyAne zuM tame paDhAvI devAnA ? meM keTalAya evA sAdhako paNa joyA che ke jeo tapasyAne nAme A zarIranI evI durdazA karI mUke che ke temane aMtima prApti to koine koi roganI ja thatI hoya che. tamAruM cetana zarIra citibhagavatInuM maMdira che. tene suMdara, sAdAM, svaccha vastro ane uttama sAttvika bhojana tema ja zudhdha, nyAyocitta brahmacarya dvArA sanmAnapUrvaka rAkho. koi A zarIrane tuccha kahe to bhale kahe, paraMtu tame to e na bhUlazo ke enAthI ja mokSa prApti thAya che. tamAre jo potAnA ArAdhya paramAtmAne prApta karavA hoya, potAnA gurudevane prApta karavA hoya, potAnI aMtaranI premakalAne vikasita karavI hoya to prathama svayaMne prema karo, prema dvArA ja tame paramAtmA sudhI pahoMcI zakazo. tame potAnA zarIrane, zarIranI iMdriyone karo cho to dhRNA ane iccho cho AtmazAMti ! tamane joie che AtmamastI ane enI sAthe duzmanAvaTa to evI rAkho cho ke te jANe koi mahAna zatru hoya! tame pahelAM potAnA zarIranuM jJAna meLavI lo, tame jo potAnA aMtaramanI pUrepUrI samajaNa keLavazo to samajAze ke zarIra mithyA nathI. ulaTuM eka mahAna jJAna-vijJAnamaya suMdara maMdira che. jenA pratye prema rAkhavAthI tamAro premastrota akhaMDa banI raheze. dhyAnamAM pragaTa thatI, tamArA potAnA aMtaranI ja nitya navIna mastI hoya che te svataMtra NarUpe hRdayamAM nivAsa kare che. tyAra pachI premabhAvanA vadhAro. eno vikAsa karIne ene potAnA zarIranI bahAra vahevA do. tamAro prema viSayapUti athavA svArthapUrti kadIya na hoya. jo evuM thaze to te prema izvarIya prema nahIM hoya. moha haze. moha to malina che ja. manuSyane paramezvara sudhI e pahoMcADI zakato nathI. prema to devAthI vadhe che, levAthI nahIM, premamAM sva-paranI bhAvanAo e bahu moTuM vighna che. prema sama hovo joie. anokho hovo joie. prema prApta karavA mATe tamArAmAM premAlaya samA-zarIra vize uMDI ane zAstrIya samaja hovI jarUrI che. e mATe zarIranAM tattvono emanA kAryono bodha hovo Avazyaka che. vaLI temane potAnA zarIra pratye pavitra maMtrIpUrNa ane Adarasahitano sneha hovo jarUrI che. deha to bahu janmonI anaMta prakAranI yAtrAnA sukhadu:khano sAthI che. mitra che. A kAyA to sAdhanAno AdhAra-mokSanagaranI sopAna zreNI aMtarAtmAnuM eka adbhuta maMdira che. e zarIrarUpI maMdiramAM premano svAmI paramezvara aMtaranI aMtargata aMtaratama thaine nivAsa kare che. mATe jene dehamaMdirano-aMtarAtmAnA nivAsa sthAnano bodha thai gayo hoya te samajadAra vidhArthI zarIra pratye kubhAva nahIM rAkhe. duSTatApUrNa ke vaimanasyabharyo vyavahAra nahIM kare. zarIrane nIca karmomAM prayukta nahIM kare tema ja bhraSTa kAryomAM, kukarmomAM-durAcAramAM kadI teno samAveza nahIM notare. keTalAka videzI loko zarIrane klabanI mAphTa, hoTalanI mAphTa, sinemAmAM dekhADAtAM drazyanI. mAphTa vilAsabhUmi samajIne enI pavitratA naSTa karI nAkhe che. enI zaktine kSINa karI nAkhe che. teo zarIra pratye nyAyocitta, sanmAnabharyo vyavahAra nathI karatAM, ulaTuM enuM apamAna kare che evuM mAruM to mAnavuM che. duniyAmAM evAM ghaNAMya nAdAna mANaso che ke jeo potAnA pavitra zarIra pratye durbahAra Acare che Page 11 of 161 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tene pIDA Ape che. kudaratanA niyama virUdhdha enuM hiMsAbharyuM damana kare che. teo potAnA hRdayane premapUrita karavAne badale rUdanathI bharI de che. potAnI kAyAne rAta-divasa pIvaDyA kare che. paramezvarane prArthanA karyA kare che "he bhagavAna mane A zarIrathI mukta karI de ! evuM ja aharniza ciMtana karyA kare che. paraMtu sAcI vAta to e che ke zarIra doSamukta che ja nahIM.' zarIra paMcamahAbhUtonuM baneluM che. e AtmAnuM nivAsasthAna che. sukhadu:khanI bhogabhUmi che. zarIra AtmAnuM sevaka che. e ApaNuM paNa AjJApAlaka che. ene jyAM lai jAo tyAM javA te taiyAra rahe che. tame ene narakagAmI banAvazo to tamArA AdezathI te nArakIya paNa banaze. tame ene svargamAM lai jazo to e rAjIkhuzIthI svargamAM paNa jaze. ene hAthI, ghoDA para besADo to ya rAjI. khI-pUrI ke mIThAi. khavaDAvo. to ya rAjI. eTaluM ja nahIM, lUkhuM sukuM jamADo to ya e rAjI. e to dareka paristhitimAM rAjI rahe che. navaratnothI ene sajAvo to paNa vAha vAha ! phATyAM tUTyAM kapaDAM ke mAtra laMgoTIthI DhAMko to ya ene to eTalo ja saMtoSa ! duniyAmAM zarIra jevo koi sevaka-koi dAsa, kAi mitra nathI. eka sevAbhAvI manuSya potAnA guru pAse raheto hato. e gurubhakta sevakane koike pUchayuM : "kaho kema cho ? tamArI navA jUnI saMbhaLAvo. gurunA AzramamAM tamane kevuMka Ave che ? ziyALA-unALAmAM tyAM kevuMka lAge che ?' sevake kahyuM 'bhAi ! mane to nathI unALAnI garamInI khabara ke nathI ziyALAnI ThaMDIno khyAla ! huM to eka sevaka chuM kta sevA karavAmAM ja samajuM chuM. mArI ThaMDI garamI ke mArA sukha duHkha vize to mArA guru jANe. vAha ! kevI adbhuta vAta ! teNe gurudevanI sevAmAM potAnI jAtane saMpUrNapaNe arpaNa karI dIdhI hatI. kAMi bAkI rAkhyuM na hatuM. prema evo ja hovo joie. tamAro prema sarvatra doSarahita-bhedarahita-kalezarahita- abhilASArahita rAkho. evuM karavAthI ja prema tamane paramAtmA sudhI pahoMcADaze. are ! tamane paramAtmA ja banAvI deze. AtmA pote nirguNa, nirAkAra ane arUpI che evuM zAstrakAronA kahevAthI ane temaNe ApelA pramANothI ApaNe jANIe chIe; ane e arUpI AtmAne kArya karavA mATe AviSkRta thavuM paDe che, te mATe koi ne koi deha athavA vAhanano Azaro levo paDe che. A mAnyatA badhA ja AryadharmonI to che ja. paNa sAthe sAthe anArya kahevAtA dharmo paNa tevI ja mAnyatA, anyarUpamAM bhala hoya paNa mAne to che ja. A zarIrano nAza thatAM AtmAno paNa nAza thayo evuM nAstiko sivAya koi kahI zakatA nathI. koi brahma ane mAyA kahe ke rUha ane zarIranA nAmathI oLakhe ane Soul kahIne koi batAve tethI vastusthitimAM kAMi phra paDato nathI. AtmA e avinAzI che ane zarIra e nAzavaMta che e mAnyatAmAM badhAo eka bhUmikA upara AvI UbhA rahe che. tyAre nigodathI lagADI ekathI pAMca iMdriyo dvArA potAnI unnati athavA vikAsa sAdhavA mATe AtmA prayatnazIla hoya che. potAnA vikAsanA vAhano jevA jevA vadhu kAryakSama hoya tema tema unnati sArI rIte ane zIghratAthI thavAno saMbhava vadhu hoya e dekhItuM che. mArga bhUlelo pravAsI game tevI rIte ane game tema athaDAto dgAto ekeka Daga bharyA kare ane dhyeyavihIna AgaLa AvatI aDacaNa dUra karato game tema pravAsa kare tyAre evo e pravAsI phrI pUrva sthaLe Ave, agara mArga ja nA jaNAya evA pahADanI sAme AvI Ubho rahe, athavA samudranA kinAre AvI ubho rahe, AgaLa uMDo khADo AvI ubho rahe agara aneka jAtanA saMkaTo pAse AvI gabharAya jAya. akasmAta koi mArga batAvanAro. maLI jAya tyAre enI cAlavAnI zakti ja khuTI gaelI hoya. Page 12 of 161 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama aneka yAtanAomAMthI mArga kADhI koi nakkI karelI jagyAe javuM keTaluM muzkela che eno. vicAra karIe tyAre pravAsa cAlu rAkhavA mATe kevA sAdhanonI jarUra hoya che eno vicAra sAme AvI ubho rahe che. eka ja iMdriya kAma karatI hoya, zarIra tadana nabaLuM hoya ane vicAra karavAnI zakti paNa nA hoya te AgaLa zI rIte vadhe ? enI sAme saMkaTo keTalA ? te pachI vadhAre iMdriyo anukrame maLe jAya ane zakti khIlatI jAya tyAre kAMika vicAradhArA vadhe paNa taratama bhAve vicAra karavAnI buddhi ja na hoya to evA jIvane pragatino mArga zI rIte sAMpaDe ? matalaba ke, vikAsanI dizA jIvane jaDI jAya tenI pAchaLa anaMta bhavonI sAdhanA, anaMta prasaMgomAMthI sahIsalAmata chuTI AgaLa vadhavuM paDe, agaNita saMkaTono sAmano karavo paDe. kahevAno hetu eTalo ja che ke, anaMta vIDaMbanA bhogavyA pachI ja A sAdhana saMpanna mAnavadeha maLyo che. e dehamAM vadhu zuM che teno ApaNe have vicAra karIe. ekeMdriyAdithI lagAvI paMcedriyonI saMpatti ApaNe game tevA sAdhano dvArA meLavI lIdhelI hoya, ApaNane mana maLyuM hoya, buddhi maLelI hoya chatAM e kAMi pUrNatA na kahevAya. suMdara ane ArAma ane sukha sagavaDo sAthenI moTara ApaNane maLI hoya temAM pravAsa karavAnI sattA paNa maLI hoya chatAM ApaNe e moTara calAvavAnuM taMtra pUrepUruM jANatA na hoie ane chatAM te calAvavA besIe to ApaNe moTara sAthe khADAmAM ja jaine paDIe ne ! e uparathI ema jaNAya che ke bhale ApaNane sAro evo mAnava janma maLelo hoya, kAryakSama iMdriyo prApta thayelI hoya, mana sAthe buddhi paNa maLelI hoya chatAM sadgurUno yoga maLyo na hoya tyAM sudhI A badhuM maLeluM paNa nakAmuM thai jAya. kAraNa vastu maLI javAthI ja kAMi kAryasiddhi thatI nathI. teno upayoga karavAnuM jJAna paNa sAthe sAthe maLavuM joie. ane e jJAna to te viSayanA jANakAra ane anubhavInI pAse ja hovAthI temanI jarUra hoya che ja. e samajavA mATe ApaNe eka dAkhalo laie; ApaNane zIkhaMDa banAvavo hoya tyAre te mATe dahIM joie. te maLI gayuM hoya, tyAre AgaLano vidhi barAbara khabara hovo joie ane ema hoya to ja zIkhaMDa bane. eka mANase sAMbhaLeluM ke dahImAMthI pANI nIkaLI jAya to ja zIkhaMDa bane. e mATe eNe dahInuM vAsaNa uThAvI culA upara caDhAvI dIdhuM. kalpanA evI karI ke pANI baLo jaze eTale nIce zIkhaMDanuM dahIM rahI javAnuM. agnino saMyoga dahIne thatA zuM pariNAma Ave eno eNe vicAra karyo nahi. ane ene eno anubhava na hato. tethI e badhuM dahIM khoi beTho. ApaNA jIvanane e ja kasoTI lagAvI jotAM ApaNI khAtrI thaze ke, sAcuM jIvana jIvavA mATe pade pade ApaNane sadgurunI jarUra lAge e svAbhAvika che. graMthokta jJAna kAMi khoTuM na hoya, paNa e jJAna sUtrarUpe hovAnA kAraNe eno bodha meLavavo hoya to eno sAco artha jANanAranI ja salAha meLavavI joie. ema na thAya to arthano anartha thai jAya che. ane savaLAne badale avaLuM thai jAya che. deha to aneka jAtanA hoya che ane e badhAono ApaNe anaMtIvAra upayoga paNa karI lIdhelo che, emAM jarAe zaMkA nathI. paNa mAnavetara dehamAM AtmAne potAno vikAsa sAdhavAnA sAdhano ghaNA ja tacha pramANamAM maLelA hoya che. tethI AtmAno vikAsa thavAne avakAza hoto nathI. mAnava dehamAM unnati sAdhavA mATe sAro jevo avakAza hoya che. mAnava dehamAM manano vikAsa thaelo hoya che. ane e sArAsArano vicAra karI zake che. tema buddhine paNa AgaLa vadhavAnA kAraNo ane sAdhano sujhI Ave che. evA badhA sAdhano ane avakAza bIjA dehamAM hoto nathI. kutarAne ane hAthIne paNa buddhi hoya che. paNa e keTalI hoya ? te pramANamAM mANasa navI sRSTi sarje che ema kahIe to paNa cAle. Page 13 of 161 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAmAM anaMtI zakti che evuM zAstrakAro pokArI pokArI kahe che. emAM jarA paNa zaMkA nathI. paNa e pratyakSa anubhavamAM lAvavA mATe ApaNe ApaNA AtmAnI supta zaktione prakAzamAM lAvavA mATe prayatna karavo joie. tene purUSArtha kahe che. je je mahApurUSo A jagatamAM caLakI gayA ane jemanA purUSArthanuM ane nAmanuM smaraNa ApaNe bhUlI zakatA nathI, evA purUSo ja mAnava dehanI viziSTha upayogitA siddha karI gayA che ane AtmavikAsanA A kAryamAM mAnava deha ja saMpUrNa kAryakSamatA batAvI zake che. devalokamAM to vaikrIya zarIra ja hoya che ane te satkarmathI maLelA puNyajanita sukhano upabhoga levA mATe ja hoya che. vyavahArU bhASAmAM kahIe to e eka sukhopabhoganuM sonerI pAMjaruM ja kahI zakAya. emAM vrata, niyamo, tAjapane avakAza hoto nathI. jema koi mANasane amuka varasano kArAvAsa maLe ane teTalA kALa sudhI ene mukta thavAnI AzA rAkhI zakAya nahIM evo e prakAra che. koi atyaMta sAmAnya koTIno mANasa eka mahAna rAjAnI kRpAne pAtra thAya, rAjA tene atyaMta sukhasagavaDovALA mahelamAM mUke, ghaNA nokaracAkara hAtha nIce hoya, khAvA pIvAnI badhI ja sagavaDo uMcA prakAranI hoya, evI sthitimAM pelA. mANasane parAvalaMbI jIvana vitAvavuM paDe. koi jAtanI chuTa hoya ja nahIM. kAraNa ke je kAMi joie te sevako tarata lAvI Ape. evI sthitimAM e AtmAno vicAra zI rIte karI zake ? ene to jANe sonAnA pAMjarAmAM purAeluM jIvana vitAvavuM paDe. evI sthiti devaloka ke svarganI hoya che. tyAM AtmavikAsa sAdhavAne avakAza ja hoto nathI. AtmAne guNasthAnomAM uMce caDhAvavAno avakAza kta mAnavadehamAM ja hoya che. tethI ja mAnavadehanI mahattA vizeSa gaNavAmAM Ave che. mAnavadehano sadupayoga karavAmAM Ave ane saMyamapUrvaka Atmadharmane anusaro karmo karavAmAM Ave to te mAnava manuSya dehamAM paNa devatA tarIke pUjAya che. paNa e ja mAnava potAne maLelI zaktino kare to te ja mANasa dAnava paNa thai zake che ane jagatanA dhikkArane pAtra banI zake che. potAnA jIvanamAM paNa potAnI ghora nirAzA ane viTaMbanA potAnI sagI AMkhe jovAno prasaMga ene maLe che. je loko enI jaya bolAvatA hatA te ja loko teno tiraskAra karatA jovAmAM Ave che. e uparathI ema phalita thAya che ke, bhale durlabha ane sArAmAM sAro evo mAnava janma maLelo che to paNa jyAM sudhI teno upayoga zI rIte karavo e ApaNe jANatA na hoie tyAM sudhI te maLelo mAnavadeha paNa nakAmo ja veDaphI nAkhavA jevo thai paDe. ghaNA dAkhalAo ApaNI najara sAme jovAmAM Ave che ke, koi tadRna bhIkhArI jevI hAlatamAM rahelA. mANasane akasmAta ghaNA dhana, mAla, milakatano vAraso maLI jAya che, tyAre ene kAMipaNa AvaData nahIM hovAne kAraNe e harSAtirekamAM te dhana game tevA khoTA mArge thoDA ja divasamAM uDADI nAMkhe che. ane pAcho bAvo thai jAya che. tyAre ene potAnI mUrkhAinuM bhAna thai jAya che. paNa e zA kAmanuM ? uparanA vivecana uparathI e siddha thAya che ke mAnava deha e atyaMta vaibhavasaMpanna, kAryakSama ane AtmonnattinA kAryamAM upayogI durlabha evo che. bIjA koipaNa janmanA zarIramAM e badhA guNo ekatra maLI AvatA nathI. tene lIdhe ja A mAnavadehano sadupayoga karI levAnI ApaNI javAbadArI ghaNI vadhI paDe che mATe A durlabha avasarano sArAmAM sAro lAbha uThAvavo e ApaNI ja thai paDe che. e sabuddhi badhAone sApaDe evI bhAvanA pragaTa karI amo viramIe chIe. - A odArika zarIranI utkRSTa avagAhanA utsadha aMgulanA mApe eka hajAra yojanathI kAMika adhika hoya che ane jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. A zarIranI utkRSTa sthiti yugalika manuSyonI apekSAe traNa palyopamanI hoya che ane Page 14 of 161 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanI hoya che. eka jIvanI apekSAe A zarIranuM AMtarUM utkRSTathI 33 sAgaropama hoya che. koi manuSya audArika zarIrathI anuttaranuM ke sAtamI nArakInuM AyuSya bAMdhI utpanna thAya ane pachI audArika zarIrane pAme e apekSAe AMtarUM kahela che. jaghanyathI eka aMtarmuhUta kALa hoya che. koi cAritravAn jIva uttara vaikrIya zarIra karIne aMtarmuhUrtamAM audArIka zarIrane pharIthI prApta kare e apekSAe jANavuM. jagatamAM A audArika zarIro asaMkhyAtA hoya che. A zarIra, tiryaMco ane manuSyone ja hoya che. A zarIrathI gati tirlIMgaNIe to jaMghAcAraNa mahAtmAo rUcaka dvIpa sudhI jai zake che ane vidhA cAraNa munio ane vidhAdharo naMdIzvara dvIpa sudhI jai zake che. urdhvalokane viSe pAMDuka vana sudhI jai zake che. (2) vaikrIya zarIra :- nAnA vidha eTale aneka prakAranI viziSTa kriyAothI A zarIra baneluM hoya che. vikriyAothI baneluM tenuM nAma vaikrIya zarIra kahevAya. eka karI zake, aneka karI zake. nAnA karI zake, moTA karI zake, drazya karI zake, adrazya karI zake, bhUmi parathI AkAzamAM dekhADI zake ane AkAzamAMthI bhUmi upara dekhADI zake. jagatamAM grahaNa yogya vargaNAnA pudgalonI ATha vargaNAo hoya che. temAMthI bIjI grahaNa yogya vargaNAnA pudgalone grahaNa karI pariNamAvavAnI zakti pedA thAya te vaikrIya zarIra kahevAya che. A vaikrIya zarIranA be bheda hoya che. (1) svAbhAvika paikrIya zarIra - eTale devatA ane nArakImAM utpanna thAya te vakhate je zarIra prApta thAya te vaikrIya zarIra svAbhAvika kahevAya che. ane (2) uttara vaikrIya zarIra - mUla zarIra prApta thayA pachI bIjuM navuM zarIra pedA kare ane evA aneka zarIro banAvavA te uttara vaikrIya zarIra kahevAya che. bhava pratyayathI svAbhAvika vaikrIya zarIra, deva ane nArakone hoya che. jyAre uttara vaikrIya zarIra deva-nArakone hoya tathA keTalAka manuSyone ane tiryaMcone hoya che. manuSyo ane tiryaMcAne uttara vaikrIya zarIra je hoya che te saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA jIvone ekathI cha guNasthAnaka sudhInAM jIvone hoya che. (3) AhAraka zarIra :- jagatamAM rahelI grahaNa yogya vargaNAonI ATha vargaNAo hoya che temAMthI trIjI AhAraka vargaNAnA pudgalone grahaNa karI AhAraka zarIra rUpe pariNAma pamADIne AhAraka zarIra banAve te AhAraka zarIra kahevAya che. A zarIra mAtra chaThThA guNasthAnakamAM rahelA jIvoja karI zake che ane te caudapUrvadhara manuSyo karI zake che ane te be kAraNothI banAve che. (1) zrI tIrthaMkara paramAtmAonuM samavasaraNa banAveluM hoya te samavasaraNa jovAnI icchAthI javuM hoya to AhAraka zarIra banAvIne jai zake che. ane (2) caudapUrvadharone padArthonI vicAraNA karatAM parAvartana ane anuprekSA karatAM karatAM koi padArthamAM zaMkA paDe to te zaMkAnA samAdhAna mATe A zarIra banAvI tIrthaMkara paramAtmA pAse pahoMcADI zaMkAnuM samAdhAna karI pAchuM Ave te AhAraka zarIra kahevAya che. A AhAraka zarIra AkhA bhavacakramAM cAra vAra ja kare che. A zarIra purUSavedI ane napuMsaka vedI jIvo karI zake che. jyAre strIvedI jIvo karI zakatA nathI kAraNake strIone caudapUrva bhaNavAno niSedha che. (4) taijasa zarIra :- jagatamAM rahelI grahaNa yogya vargaNAo ATha hoya che temAMthI cothI taijasa vargaNAnA pudgalone jIva grahaNa karIne taijasa rUpe pariNAma pamADIne lIdhelA (bhojana rUpe) AhAranA pudgalone pAcana karavAnuM kAma kare che te taijasa zarIra nAmakarma kahevAya che. A taijasa zarIra uSNatAvALuM hoya che. haMmezA kArmaNa zarIranI sAthene sAthe ja hoya che eTale anugAmI rUpe hoya che. jIvanamAM tapazcaryA karavAthI mananI ekAgratAnA kAraNe jIvane tejolezyA A taijasa zarIramAMthI labdhirUpe pedA thAya che ane Page 15 of 161 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA mAraNa tarIke zIta lezyA paNa A ja tejasa zarIramAMthI jIva pedA karI zake che. sAmAnya rIte jenA zAsanano niyama e che ke je koi labdhio jIvane pedA thAya che te labdhinI vAraNa zakti paNa jIva e labdhimAMthI pedA karI zake che ane sAthe ja utpanna thAya che. A tejasa labdhi eTale tejolezyA ane zIta lezyA chaThThA ane sAtamAM guNasthAnake prApta thai zake che. gozAlAnA AtmAne pahelA guNasthAnake paNa prApta thayelI hatI eTale pahele paNa prApta thai zake che. A tejasa zarIra teramA guNasthAnaka sudhI jIvone satata udayamAM cAlu ja hoya che. tejasa zarIra vagarano saMsArI koi jIva hoto nathI tathA badhA jIvonA tejasa zarIra bhinna bhinna eTale judA judA hoya che. AthI tejasa zarIro jagatamAM anaMtA hoya che. (5) kAmaNa zarIra - jagatamAM rahelI ATha grahaNa yogya vargaNAomAMthI sauthI chellI sakSmAti sukSma pudgalonI banelI AThamI kArmaNa vargaNAnA pudgalone jIva grahaNa karI karmarUpe pariNAma pamADI AtmAnI sAthe dUdha ane pANInI jema eka meka kare che te kArmaNa zarIra kahevAya che. dareka jIvonuM kArpaNa zarIra bhinna rUpe eTale judu hoya che. A zarIra eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM javA mATe (gamana karavA mATe) sahAyabhUta thAya che. jIva jyAre bIjA bhavamAM je kSetramAM utpanna thavAno hoya te kSetramAM AhAranA pudagalo rahelA hoya che te AhAranA pugalone pahelA samaye grahaNa karavAmAM A zarIra upayogI bane che arthAta A zarIra dvArA jIvo AhAranA pagalone grahaNa karI pariNamAvI e pudagalone khala ane rasarUpe pariNAma pamADavAnuM kArya A zarIra dvArA thAya che. pachI jIvo samaye samaye A zarIra dvArA eTale zarIranI sAthe AhAranA pudgalonuM mizraNa thAya che. AthI e dArika mizra athavA vaikrIya mizra zarU thAya che. A zarIro paNa jagatamAM anaMtA hoya che. ekathI tera guNasthAnaka sudhI udaya avazya satata cAlu ja hoya che. jyAre yoga nirodha thAya ane jIva codamAM guNasthAnakane prApta kare tyAre A zarIrano udaya naSTa thAya che. A rIte pAMca prakAranA zarIro hoya che. temAM odArIka zarIro asaMkhyAtA hoya che. vaikrIya zarIro asaMkhyAtA hoya che. AhAraka zarIro koi vakhata ja rahetA hovAthI saMkhyAtA hoya che. tejasa zarIra anaMtA hoya che ane kAzmaNa zarIro paNa anaMtA hoya che. tejasa ane kArpaNa A banne zarIro eTalA badhA sUkSma hoya che ke je cakSathI joi zakAtA nathI. saMsArI jIvone A pAMca zarIramAMthI jaghanyathI eka sAthe tejasa ane kArmaNa e be hoya che. vigrahagatimAM rahelA jIvone ke jyAM sudhI A jIva zarIra paryAtithI. paryApta na thAya tyAM sudhI A be zarIro hoya. keTalAka jIvone tejasa-kAzmaNa zarIra sAthe odArIka zarIra hoya to traNa zarIro hoya che. keTalAka jIvone taijasa-kArpaNa ane vakrIya e rIte paNa traNa zarIro hoya che. keTalAka jIvone tejasa-kAzmaNa-dArika ane vaikrIya e cAra zarIro hoya che ane keTalAka jIvone teja-kAzmaNa-dArika ane AhAraka e cAra zarIro hoya che paNa koi jIvane pAMce zarIrano eka sAthe udaya hoto nathI temaja tejasa-kArmarvekrIya ane AhAraka zarIra hotA nathI. dArika zarIra sauthI paheluM hovAthI sthala pudgalonuM baneluM hoya che ane enA pachInAM kramasara zarIro sUkSma-sUkSma pudgalonA banelA hoya che. vaikrIya zarIranI ane AhAraka zarIranI jIvane labdhi eka sAthe banne hoi zake che paNa eka sAthe banne labdhi phoravI zakatA nathI. bannemAMthI eka sAthe eka ja zarIra hoya che. 2. avagAhanA dvAra zarIranI uMcAi ane jADAinI vicAraNA karavI e avagAhanA kahevAya. A avagAhanAnuM mApa Page 16 of 161 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulledha aMgulathI dareka jagyAe kahevAmAM Avela che. A avagAhanAnuM mUla zarIra rUpe ane uttara vakrIya zarIra rUpe ahIM varNana karAze. je pramANe je je jIvonI zarIranI uMcAi prApta thayelI hoya te pramANe enI jADAi tathA laMbAi paNa samajI levI. A avagAhanA kahevAnuM kAraNa e che ke jIvo jema zarIrathI daMDa pAme che tema temanA zarIranI uMcAi AdithI paNa daMDa pAmatA jAya che. kAraNa ke jema uMcAi vadhAre hoya tema kALajI paNa vizeSa rAkhavAnI hoya che. koi jagyAe javAya nahi, besADAya nahi, uThADAya nahi. e besADyA, uThADyA pachI paNa calAya nahi. temAM jIvane potAnI zakti phoravavI hoya, potAnI zaktino upayoga karavo hoya te upayoga karI zakAya nahi. thoDuM cAle ne zvAsa caDhI jAya ityAdi aneka taklIphonA kAraNe potAnI zaktiono ane mana, vacana, kAyAnA vIryano nAza thato jAya che. evI ja rIte uMcAi sArI hoya paNa enI sAthe laMbAi, pahoLAi, jADAi barAbara na hoya toya jIvone takalIpha paDe che ane potAnI zaktione phoravI zakato nathI. AvA badhA kAraNone laine jIvo potene pote ja potAnA zarIranI avagAhanAthI pIDA pAmato jAya che. daMDa pAmato jAya che. AthI daMDakamAM rahelA jIvonAM zarIranI avagAhanAnuM varNana jJAnI bhagavaMtoe kareluM jaNAya che. AmAM kayA kayA jIvo potAnA zarIranI avagAhanAthI keTalA keTalA duHkhane ane pIDAne pAme che ane saMsAramAM paribhramaNa karato jAya che enuM varNana karAze. (3) saMyaNa dvAra - saMghayaNa eTale hADakAMno bAMdho. hADakAnI majabutAi. zarIrane viSe hADakAnI racanA vizeSa e saMghayaNa kahevAya. narakanA jIvomAM devagatinA jIvomAM ane ekendriya jIvomAM saMghayaNa hotuM nathI. A jIvo sivAyanA odArika zarIravALA jIvona viSe saMghayaNa hoya che. A saMghayaNanA bAMdhAthI jIvamAM zakti pedA thAya che. AthI zaktinI apekSAe jJAnI bhagavaMtoe nArakInA jIvone chevahUM saMghayaNa kaheluM che ane devatAone paheluM saMghayaNa kaheluM che. odArIka zarIra vALA samurichama sudhInAM jIvone hADakAnI racanA chellA saMghayaNanI hoya che eTale e jIvonI zakti paNa chellA saMghayaNanI hoya che. saMghayaNo ja hoya che temAM eka ekamAM paNa zaktinI apekSAe taratamatA bhede asaMkhyAtA bhedo paDI zake che. je sannI jIvo hoya che te jIvone chae saMghayaNamAMthI koine koi saMghayaNa hoya che. sAtamI nArakImAM javA mATe paheluM saMghayaNa joie che tema anuttara vimAnamAM javA mATe ane siddhi gatimAM javA mATe eTale sakala karmothI rahita thavA mATe paNa paheluM saMghayaNa joie che arthAta Ano artha e thAya che ke jIvane pahelA saMghayaNanI zakti malyA pachI jo durUpayoga kare to jagatamAM rahelA chellAmAM chellA parAkASTAnA duHkhane pAme che ane jo eno sadupayoga kare to duniyAnA chellAmAM chellA parAkASTAnA sukhane paNa pAme che ane enAthI AgaLa vadhIne eja zaktithI AtmA upara rahelA sakala karmono nAza karIne saMpUrNa zAzvata niraMjana nirAkAra cidAnaMdamayasukhane pAmI zake che ke jenAthI sadA mATe saMsAranI rakhaDapaTTI baMdha thai jAya che ane sadA mATe sAdi anaMta kALa sudhI e zAzvata sukhano bhoktA banI zake che. Aje ApaNane saMghayaNanI je zakti maLelI che e zaktino upayoga duHkha upArjana karavA mATe karIe chIe ke du:khano nAza karI sukha upArjana karavA mATe karIe chIe e roja vicAravuM paDaze ! kAraNake atyAre hAla ApaNane je saMghayaNanI zakti maLelI che evI ja zakti tejapAlanI patnI anupamA devIne maLelI hatI emane potAnI zaktino evo upayoga karyo ke jenA pratApe hAla mahAvideha kSetramAM utpanna thai kevalajJAna pAmIne aneka jIvone pratibodha karatAM karatAM vicarI rahelA che. kumArapAla mahArAjAne paNa ApaNA jeTalI ja chellA saMghayaNanI zakti maLelI. teo paNa e zaktino upayoga karI samaju banyA ane evo upayoga Page 17 of 161 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo ke jenA pratApe trIjA bhave mukti nizcita karI nAkhI. pahelo bhava dharma prAptino kumArapAlano hAla bIjo bhava vyaMtara jAtinA devapaNAno che ane tyAMthI nIkaLIne A avasarapiNI pachI je utsarapiNI kALA Avaze e kALamAM pahelA tIrthakara zrI padmanAbha thaze temanA gaNadhara rUpe thaine mokSe jaze. eja sAmagrI ane eja zakti ApaNane maLelI che. ApaNe zuM upayoga karIe chIe e vicAra karavo paDazene ? jo. du:kha upArjana mATe karatA hoie to A zaktithI saMkhyAtA bhavo-asaMkhyAtA bhavA ane anaMtA bhavonAM janma maraNa ekendriyapaNAnA upArjana karI zakIe chIe athavA nArakInA du:khone bhogavavA lAyaka vadhAremAM vadhAre traNa sAgaropamanA du:khane paNa upArjana karI zakIe chIe. sukhano kALa upArjana karavo ke duHkhano kALa upArjana karavo e bAjI ApaNA hAthamAM che ! vicArazo ! cha saghayaNanA nAmo :- (1) vraja8SabhanArAya saMghayaNa, (2) 8SabhanArAca saMghayaNa, (3) nArAja saMghayaNa, (4) ardhanArAca saMghayaNa, (5) kIlikA saMghayaNa, (6) sevArta athavA chevaTTu saMghayaNa kahevAya che. 1) vajaRSabhanArA saMghayaNa :- vaja = khIlo, ruSabha = pATo ane nArAja = markaTa baMdha vAMdaruM eka sthAnethI bIjA sthAne kudakA mAre, chalAMga mAre tyAre potAnuM bacce potAnI chAtI upara vaLageluM hoya che e koi jagyAe paDatuM nathI ane evuM ne evuM coMTeluM rahe che. e je rIte chAtIne vaLageluM hoya tevI rIte A hADakAnI racanA vizeSa evI rIte zarIramAM rahelI hoya tene nArAja = makTa baMdha rUpe kahe che. je hADakAnI racanA vizeSa zarIramAM markaTa baMdha rUpe rahelI hoya, tenA upara hADakAno majabuta pATo rahelo hoya ane enI vacamAMthI eTale e markaTa baMdhanI vacamAMthI hADakAno vaja jevo khIlo rahelo hoya AvA saMghayaNanI je zarIramAM racanA rahelI hoya te racanA vizeSane vaja aSabhanArAya saMghayaNa kahevAya che. A saMghayaNano udaya 11 thI 13 guNasthAnaka sudhI hoya che. (2) aSabhanArA saMghayaNa :- je saMghayaNanA udaya kALamAM jIvonAM zarIranI racanAmAM hADakAnI. racanA markaTa baMdha jevI ane tenA upara hADakAno majabUta pATo hoya che paNa vaja jevo khIlo hoto nathI te 8SabhanArAca saMghayaNa kahevAya che. A saMghayaNanA udaya kALamAM khIlo na hovAthI tenI zakti ochI thai jAya che mATe kevalajJAnanI prApti jIva karI zakato ja nathI. mAtra upazama zreNi prApta karIne agyAramAM guNasthAnakane prApta karI zake che. mATe A saMghayaNano udaya 1 thI 11 guNasthAnaka sudhI ja hoya che. vItarAgatAnA anubhava karI zake che ane avazya eka aMtarmuhurtamAM patana pAme che. (3) nArAje saMghayaNa :- A saMghayaNanA udayakALamAM jIvone zarIramAM hADakAnI racanA mAtra markaTa baMdha jevI ja hoya che paNa khIlo ke pATo hoto nathI. A saMghayaNano udaya paNa 1 thI 11 guNasthAnaka sudhI. hoya che eTale vItarAgatAno anubhava karI zake che paNa kSapakazreNi prApta karI zakato nathaI. (4) ardhanArA saMdhayaNa - A saMghayaNanA udayakALamAM zarIranI racanA vizeSamAM ardhAmarkaTa baMdha ane aDadho bhAga hADakAnI khIlI hoya che. AnA kAraNe baLa ochuM thai jAya che. mananI ekAgratA ane sthiratAne jIva sArI rIte prApta karI zakato nathI AthI A jIvone ekathI sAta guNasthAnaka sudhI ja A saMghayaNano udaya hoya che arthAta rahI zake che paNa pariNAma AgaLa vadhI zakato nathI. (5) kIlikA saMyaNa:je saMghayaNanA udayakALathI jIvone zarIrane viSe hADakAnI racanA eka mAtra aDI aDIne rahelA hADakAmAM khIlIo jevA hADakAM rahelA hoya che eTale hADakAnA sAMdhA khIlIonA hADakAthI joinTa thayelA hoya che. te kIlikA saMghayaNa kahevAya che. Page 18 of 161 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) chevahU saMghayaNa :- je saMghayaNanA udayathI jIvonAM zarIrane viSe hADakAnI racanA sAMdhA vagere eka bIjAne aDADIne arthAt aDIne rahelA hoya che enA kAraNe jarAka kheMcavAmAM Ave to tarata ja utarI jAya che. sojo caDhI jAya che. AthI A saMghayaNane sevA Apo eTale vAraMvAra sevA karAvo mAlIza. karAvo tyAre A saMghayaNanuM baLa kAma Ape e sevArya saMghayaNa athavA chevahu saMghayaNa kahevAya che. A chellA traNa saMghayaNono udayakALa sAtamAM guNasthAnaka sudhI ja hoya che eTale ke A saMghayaNa vALA jIvone sAtamAM guNasthAnakathI AgaLanA guNasthAnakono pariNAma Avato nathI. atyAre A pAMcamA ArAmAM janmelA jIvone A chellA saMghayaNano ja udaya hoya che. AthI ahIM janmelA jIvone kadAca devatAo mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmI bhagavAna pAse muke to paNa A jIvone sAtamAM guNasthAnakathI AgaLano pariNAma pedA na thAya eTale kevalajJAna pAmI zake nahi. paNa A saMghayaNa kALamAM jeTaluM baLa hoya jeTalI zakti hoya te mujaba jo ArAdhanA karavAmAM Ave to ekAgra citte evI ArAdhanA karI zake che ke ahIMthI mahAvideha kSetramAM utpanna thai kevalajJAna pAmI zake evI ArAdhanA karI zake che. 4. saMjJA dvAra saMjJA = icchA, abhilASa. zarIrane sukhAkArI je je padArtho joitA hoya te padArthono abhilASa-irachAo aMtaramAM pedA thayA kare te saMjJA kahevAya che. icchA mohanIya karmanA udayathI pedA thAya che ane padArthono abhilASa saMjJAthI thAya che. jemake bhUkha lAge e azAtA vedanIyano udaya kahevAya che. e bhUkha zamAvavA mATe khAvAnI irachA thAya-padArthonI irachA thAya-paNa A padArtho male to ja khAvuM-AvA padArtho maLe to sArUM e mohanIya karmanA udayathI jIvane icchA thAya che jyAre bhUkha zamAvavA mATe je maLe te cAle. bhUkhane zamAvavI che A abhilASanA kAraNe khAvAnA padArtha je maLe te cAlaze ane bhUkha zamAze e saMjJA tarIke gaNAya che. AthI mohanIyane AdhIna thaine saMjJA je poSAya te saMjJA jIvane saMsAranI vRddhinuM eTale janma maraNanuM kAraNa thAya che. jyAre je male temAM calAvavuM evI je vicAraNA ane jIvana jIvavuM emAM mohanIya karmanI puSTi thatI nathI mATe te saMjJA rUpe gaNAtI nathI AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke saMjJAonAM saMyama vagara jIvone apurnabaMdhaka dazAno pariNAma pedA thai zakato nathI. AthI saMjJAne AdhIna thaine jIvo jIvatAM hoya tyAM sudhI Atmika guNonI prApti thatI nathI ane prApta thayelA guNo TakatA nathI. mATe ja jJAnIoe saMjJAnA saMyama upara khuba ja bhAra mukelo che. A saMjJAo jIvone aneka prakAranA vicArono abhilASa (icchAo) pedA karAvyA kare che te vicArone skula draSTithI jJAnIoe cAra prakAra-cha prakAra daza prakAra ane soLa prakAra paNa kahelA che. saMjJAnA 4 prakAro. (1) AhAra, (2) bhaya, (3) methuna, (4) parigraha. A cAra saMjJAo kahelI che. A cAranI sAthe lokasaMjJA ane ogha saMjJA umeratAM saMjJAnA cha bhedo thAya che. daza prakAranI saMjJAo - (1) AhAra, (2) bhaya, (3) methuna, (4) parigraha, (5) krodha, (6) mAna, (9) mAyA, (8) lobha, (9) lokasaMjJA ane (10) ogha saMjJA. ema daza bhedo thAya che. evI ja rIte soLa bhedone viSe A 10 ane sAthe hAsya-rati-arati-zoka-mohasaMjJA ane jugupsA (vicikitsA) ema soLa bhedo thAya che. apurnabaMdhaka dazAne pAmelo jIva jema jema saMjJAono saMyama karato jAya tema tema graMthIbhedanI najIka pahoMcato jAya che ane e saMjJAonA saMyamathI jIvane indriyono saMyama thatAM aviratinuM jIvana khaTake che Page 19 of 161 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane viratinuM yamavALuM jIvana ene gamatuM thAya che. A kAraNathI ema kahevAya ke saMjJAne AdhIna thaine jIva jIvana jIve che te apurnabaMdhaka avasthA pahelAnuM jIvana gaNAya che. apurnabaMdhaka dazAnA pariNAmathI jIvane saMjJAo hoya kharI saMjJAothI irachAo paNa pedA thAya paNa te saMjJAone oLakhe che mATe tene AdhIna thaine jIvana jIvato nathI. saMjJAone potAne AdhIna banAvIne jIvana jIvato thAya che mATe AthI. kahI zakAya ke saMjJAo jIvane pahelA guNasthAnaka sudhI hoya che kAraNake ene AdhIna thaine jIvana jIvo. tyAM sudhI saMjJAo sAthe rahIne jIve che. jyAre cothA ane pAMcamA guNasthAnake aviratino udaya che mATe saMjJAono abhilASa eTale icchAo thAya che paNa ene oLakhe che. heya padArthamAM heya buddhinI vicAraNA cAlu hoya che. upAdeya padArthamAM upAdeya budhdhi cAlu hoya che mATe te saMjJAone AdhIna thaine pravRtti karatAM hotA nathI mATe azubha karmono baMdha alpa thAya che. alpa rase baMdha paDe che ane chaThThA guNasthAnakamAM jIvone aviratino mana-vacana-kAyAthI karavA rUpe-karAvavA rUpe ane anumodavA rUpe tyAga karelo hovAthI, AhArAdi male to saMyama puSTi ane na male to tapovRddhino bhAva rahelo hovAthI saMjJA nathI ema kahevAya che. AthI AhArAdi saMjJAo pahelA guNasthAnake hoya ema kahI zakAya che. cAra saMjJAonAM nAmo (1) AhAra saMjJA, (2) bhaya saMjJA, (3) methuna saMjJA ane (4) parigraha saMjJA hoya che. (1) AhAra saMjJA :- azAtA vedanIyanA udayathI jIvone bhUkha pedA thAya che arthAt sudhA pedA thAya che e kSadhAne zamAvavA mATe- zAMta karavA mATe jIvone mohanIya karmanA udayathI AhAranA padArtho meLavavAnI icchA pedA thAya che te AhAra saMjJA kahevAya che. sAmAnya rIte tejasa zarIra nAmakarmanA udayathI ane azAtA vedanIyanA udayathI jIvane AhAra saMjJA pedA thAya che ema kahevAya che azAtA vedanIyano udaya jIvane teramAM guNasthAnaka sudhI rahe che. zarIrano udaya paNa teramAM guNasthAnaka sudhI rahe che. AthI zarIra che tyAM sudhI AhArano abhilASa jIvane rahelo hoya che paNa saMjJArUpe abhilASa pAMcamA guNasthAnaka sudhI aviratinA udayanA kAraNathI gaNI zakAya che. chaThThA guNasthAnakathI avirati na hovAthI e abhilASa hoto nathI ane aviratinA pariNAmane AdhIna thaine AhArano abhilASa mAtra pahelA guNasthAnake ja hoya che. mATe AhAra saMjJA pahelA guNasthAnake athavA ekathI pAMca guNasthAnaka sudhI gaNAya che. Aje lagabhaga vicAraNA karIe to AhAranA pugalono upayoga bhUkha lAge tyAre karIe chIe ke bhUkha lAgyA vagara eno upayoga karyA karIe chIe ? jo saMjJAne oLakhavI hoya, jANavI hoya, A AhAranA vicAro keTalA pajave che, herAna kare che e jANavuM hoya to bhUkha lAge tyAre anubhUti thatI jAya to khabara paDe bAkI to saMjJAne AdhIna thaine-mohane AdhIna thaine AhArano upayoga lagabhaga thato dekhAya che. jJAnI bhagavaMto kahe che ke sauthI pahelA AhAra saMjJA saMyamIta thavA mAMDe to ja bAkInI indriyo ane saMjJAo saMyamIta thavA mATe, AthI pAMca indriyomAM rasanendriya pradhAna kahelI che. eno jeTalo saMyama eTalo bAkInI indriyono saMyama thayA vagara rahe nahi. dharmanI ArAdhanAnA anuSThAnonuM sevana karatAM karatAM A AhAra saMjJA saMyamita thAya che. ema lAge che ? tapazcaryA kare-mAsakhamaNane pAraNe mA khamaNa kare to paNa AhAra saMjJA saMyamita thAya evuM nahi. jo AhAra saMjJAne saMyamita karavAnI bhAvanAthI enuM lakSya rAkhIne tapazcaryA kare ane roja joto jAya to saMjJA saMyamita thAya. dhannA kAkaMdi nAmanA mahAtmAnuM zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA cauda hajAra sAdhuomAM AhAra saMjJAne saMyamita karIne jIvana jIvanAra utkRSTa sAdhu tarIke nAma Ave che. rAjakumAra che. bhagavAnanI eka dezanA juvAna vayamAM sAMbhaLIne jJAna garbhita vairAgya bhAva pedA karI saMyamano svIkAra Page 20 of 161. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo ane abhigraha karyo ke chaThThane pAraNe chaThTha karIza ane pAraNe AyaMbila. e AyaMbilamAM mAMkhI na bese evo AhAra karIza. A abhigraha bhagavAna pAse karIne vicarI rahyA che. nava mAsanA saMyama paryAyamAM agyAra aMga bhaNyA che ane potAno kALa svAdhyAyamAM pasAra kare che sAta pahora sudhI jaMgalamAM kAussaga dhyAne rahe che. emAM nava mAsamAM zarIramAM raheluM lohI mAMsa vagere sukAi jAya che. hADakAMja zarIramAM rahelA dekhAya che. je jhADa nIce kAussaga dhyAne rahelA che tyAM teone koi oLakhI na zake evuM zarIra banAvI dIdhuM che ane e rIte AhAra saMjJAne saMyamIta karI sarvArtha sidhdha vimAnanA devapaNAnuM AyuSya bAMdhI deva tarIke utpanna thayA che. A rIte ApaNe paNa AhAra saMjJAno saMyama karatAM thavuM joize. (2) bhaya saMjJA :-bhaya mohanIyanA udayathI jIvane trAsa pAmavA rUpa anubhUti thAya. bIka lAge, Dara lAge, satata DaranA vicAro rahyA kare enA kAraNe koi pravRtti sthiratA pUrvaka karI na zake. dareka bAbatamAM bhayanA kAraNe zaMkA rahyA ja kare. zaMkAo pedA thayA ja kare e bhaya saMjJA kahevAya che. evA vicArone AdhIna thai thaine pravRtti karavI te bhaya saMjJA kahevAya che. bhaya mohanIyano udaya jIvone AThamA guNasthAnaka sudhI hoya che. A udaya jIvone satata cAlu hoto nathI. koivAra udaya hoya athavA koivAra udaya na paNa hoya evuM banI zake che ane keTalIka vAra sadaMtara paNa bhayano udaya na hoya ema paNa bane che. AthI AThamA guNasthAnaka sudhI satata udayamAM raheto nathI. koivAra hoya athavA na hoya ema bane che paNa jyAre udayamAM hoya tyAre e bhayanA udayano abhilASa saMjJA rUpe hoya evo niyama hoto nathI. vAstavika rIte zarIrAdi padArtho pratye enA sukhAkArInA padArtho pratye jeTalo rAga vadhAre, Asakti vadhAre, mamatva vadhAre hoya te pramANe e padArtho cAlyA jaze to zuM karIza ? koi lai jaze to zuM karIza ? koi joi jaze to zuM karIza ? ityAdi vicAronA kAraNe Dara rAkhIne jIvana jIve, zaMkAo rAkhI rAkhIne jIvana jIve, A vicAronA kAraNe koinA pratye ene aMtarathI vizvAsa Ave nahi, AvI saMjJAnA vicAro jIva jyAM sudhI apurnabaMdhaka dazAnA pariNAmane na pAme tyAM sudhI hoya che. jIvane jyAre sAcA sukhanI oLakha thai jAya, sAcA sukhanuM bhAna thai jAya ane lAge ke A padArthomAM atyAra sudhI sukha mAnIne jIvyo e sukhanI mArI bhrAMti kalpanA hatI evA vicAronI sthiratA Ave eTale bhaya saMjJArUpa bhaya mohanIya nAza pAme che. eTale AtmA nirbhayatAne pAme che. e nirbhayatAmAM jIvana jIvatAM sAcA sukhanI anubhUtinuM lakSya hovAthI kadAca koivAra bhaya mohanIyanA kAraNe enA udayathI vicAra Ave-bhaya pAme paNa te bhaya saMjJA kahevAtI nathI ane e vicAro jIvane cotha, pAMcame, chaThTha pedA thai zake che ane kokavAra AThamA guNasthAnake paNa prApta thai zake che. paNa te bhayasaMjJA kahevAtI nathI. A bhaya saMjJAno saMyama sAcA sukhanI vAstavika oLakhathI jIvane pedA thAya che. AthI A bhayasaMjJA jIvone anAdikALathI hoya che. (3) maithuna saMjJA -maithuna eTale joDeluM. joDalA rUpe kriyA karavAno je abhilASa te maithuna saMjJA kahevAya che. A saMjJA vedanA udayanA abhilASamAMthI jIvone pedA thAya che. vedanA udayathI jIvane viSayano abhilASa pedA thAya te maithuna saMjJA kahevAya che. vedano udaya jIvone navamA guNasthAnaka sudhI hoya che chatAM saMjJArUpe jJAnI bhagavaMtoe pahelA guNasthAnaka sudhI kahelI che. kavacita cothA ke pAMcamA guNasthAnaka sudhI hoya che. jyAM sudhI jIvone sAcA sukhanI AMzika pratitI thatI nathI, anubhUti thatI nathI tyAM sudhI jIvo anAdi kALathI e vedanA udayavALA sukhane ja sarvasva sukha mAnIne jIvana jIvI rahelA che paNa e vedanA udayavALuM sukha vAstavika sukha / nathI ema jJAnIo je mAve che enuM kAraNa e che ke sAmAnya rIte niyama che ke je sukhanI anubhUti jIvane pedA thAya e sukhanI ke enAthI adhika sukhanI icchA pedA na thAya. eja Page 21 of 161 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavika sukha kahevAya. jyAre vedanA udayavALuM sukha e kAMi evA prakAranuM nathI ke enI anubhUtithI pUrti thai jAya paNa jema jema jIva anubhUti kare che tema tema enI icchAo e sukha mATenI vadhatI jAya che. AthI ja jJAnIo kahe che ke je sukhanI anubhUtithI icchAo vadhe tRpti na thAya vAraMvAra abhilASa vadhyA. kare e sukha vAstavika sukha na kahevAya. e icchAonAM abhilASathI jIva vadhAre du:khI thato jAya. bIjA naMbare jJAnIo kahe che ke sAcuM sukha e kahevAyake je sukhanI anubhUtithI jIvane thAka na lAge, glAni nA anubhavAya paNa mAnasika zAMti vadhe e sAcuM sukha kahevAya. jyAre A methunanI kriyAnA sukhamAM eno anubhava karatAM paNa jIva mAnasika thAka anubhave che. zarIra paNa thAka anubhave che. glAni paNa anubhave che ane e thAka ane glAninA kAraNe mAnasika zAMtine badale mAnasika taNAva vadhI jAya che. evuM paNa banI zake che. AthI e sukha vAstavika gaNAtuM nathI. AthI ja jJAnIo vedanA udayanA sukhane du:kharUpa kahe che. du:kha phlaka kahe che ane duHkhAnubaMdhi jaNAve che ane A vedanA udayanuM sukha evA prakAranuM che ke agnimAM ghI nAMkhavA jevuM che. jema jema agnimAM ghI nAkhavAmAM Ave tema agni zAMta thavAnA badale pradipta thato jaya. che ane uparathI agni vadhyA ja kare che. evuM A sukha hovAthI jJAnIoe du:kha rUpa ja kaheluM che. AvI AtmAmAM jyAre pratitI pedA thai jAya ane vAstavika sAcA sukhano khyAla AvI jAya to pachI jIvane methuna saMjJA pajave nahi, herAna kare nahi ane enA vicAro zAMta thayA vagara rahe nahi. A vAstavika sukhanI oLakha jIvone, zrI arihaMta paramAtmAonAM svarUpane vicAre-ene oLakhe enuM ciMtana kare to ja oLakha thAya kAraNake e AtmAo trIjA bhave jyAre tIrthaMkara nAmakarma nikAcanA kare che. tyArathI e AtmAo saMsAramAM rahelA hovA chatAM rAgano udaya-vedano udaya hovA chatAM e rAganA udayane ane vedanA udayane jJAnanA baLe jJAnanA upayogathI viccheda kare che. arthAta nAza karIne jIve che mATe e jIvo. nirvikArI kahevAya che. bhogAvalI karmanA udayanA kAraNe vedanA udayane bhogavIne nAza karavAno hovAthI e kriyA hoya che paNa e kriyAmAM jJAnano upayoga satata cAlu hovAthI nirvikArIpaNA rUpe AtmA nirlepa rUpe rahelo hoya che. AthI methuna saMjJA gaNAtI nathI. aMtaramAM koi khUnA khAMcare e viSayanA vikAronAM i vicAro emane pedA thatAM nathI. AvI sthiti abhyAsa pADIne e jIvo saMsAramAM cothA avirati 4 varSa sudhI rahIne rAganA udayane ane vedanA udayane bhogavIne nAza karI zake che paNa navuM karma bhogavavA mATenuM upArjana karatAM nathI. A tyAre ja banI zake ke jIva. saMjJAne AdhIna banyA vagara sAcA sukhanI anubhUtimAM sadA mATe upayogathI masta raheto hoya to ja ! evI ja rIte chaThThA, sAtamAM guNasthAnake rahelA zrI sthUlabhadrajIno vicAra karIe to vedano udaya cAlu che. chatAM paNa vedanA udayane jJAnanA upayogamAM sthira rahIne udayane viccheda karyo. aMtaranA koi khUne khAMcare paNa eka vicAra AvavA dIdho nathI ane koi rUvATuM paNa kyuM nathI zAthI ? e vedanA udayanA sukha karatAM vAstavika je sukha jJAnI bhagavaMtoe AtmAnuM kaheluM che eno AMzika sAkSAt anubhava karI rahyA che. nahitara vezyAne tyAM rahevuM-varSAkALa-vezyApaNa anukULa-roja e sukha mATenAM manAmaNA karavA nRtya karavuM, hAvabhAva tathA vedano udaya pedA karavA mATe AhAramAM aneka prakAranI auSadhio nAMkhIne AhAra vahorAvavo to paNa je vAstavika sukhanI anubhUti karI rahyA che e apekSAe A sukhanI tucchatA tathA du:kha kAratA keTalI aMtaramAM vasI gayelI haze ? enA pratApe aMte vezyAne paNa kahevuM paDyuM ke AnA karatAM caDhIyAtA sukhanI anubhUtinI pratitI thai che mATe AmAM jarAya calAyamAna thatAM nathI. to je sukhanI anubhUti thai hoya te mane karAvo eTale sthUlabhadramuni bolyA ane e sukhanI anubhUti vezyAne paNa Page 22 of 161 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvI A uparathI methuna saMjJA jIvane rahe to pahelA guNasthAnaka sudhI. AvA vAstavika sukhanI anubhUti na thAya tyAM sudhI ja gaNAya che. AthI bhagavAnanuM darzana nirvikArI rUpe dhyAnamAM rAkhIne karIe-guNonuM ciMtana karIe toja methuna saMjJA saMyamamAM AvatI jAya. purUSane sevavAno abhilASa e strIveda kahevAya. strIne sevavAno abhilASa e purUSaveda ane ubhayane eTale bannene sevavAno abhilASa e napuMsaka veda kahevAya che. A vedano udaya aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta dareka jIvone parAvartamAna rUpe navamAM guNasthAnaka sudhI cAlu hoya che. vedanA udaya. vagarano kALa koi jIvano hoto nathI. satata cAlu ja hoya che. AthI vedano udaya dhruvodayI prakRti kahelI che. traNemAMthI ekano udaya satata cAlu ja rahe che. e udayanA kAraNe abhilASa pedA thAya ane pachI enI icchAo pedA thayA ja kare che e methuna saMjJA kahevAya che. (4) parigraha saMjJA :-pari eTale AtmAnI cAre bAjuthI graha eTale vaLagADa arthAta AtmAnI cAre bAjuthI vaLagADa vaLagyA karavo vaLagADa vaLagelo hoya te parigraha kahevAya che. A parigraha be prakArano hoya che. (1) bAhya parigraha (2) atyaMtara parigraha. bAhya parigraha nava prakArano kahelo che. emAM mukhya be prakAro hoya che. (1) sacitta parigraha, (2) acitta parigraha. sacittamAM dhAnya, be pagavALA prANIo, cAra pagavALA prANIo Ave che. acitta parigrahamAM dhana, rUpya, suvarNa, kuSya, vAstu ityAdi Ave che. A bAhya parigraha kahevAya che. atyaMtara parigraha cauda prakArano kahelo che. mithyAtva, krodha-mAna-mAyA-lobha-hAsya-rati-arati-zoka-bhaya-jugupsA-purUSaveda-strIveda ane napuMsakaveda ema coda prakAranA parigraho hoya che. bAhya parigrahano tyAga atyaMtara parigrahane saMyamita karIne enA tyAga mATe kahelo che. jo bAhya parigrahanA tyAgathI atyaMtara parigrahane saMyamita karI eno tyAga karavAnI bhAvanA na hoya to e tyAgane jJAnIoe vakhANyo nathI. lobhanA udayathI pedA thAya te parigraha. zarIra ane zarIrane sukhAkArI rAkhanAra padArtho meLavavAnI, bhogavavAnI, sAcavavAnI, TakAvavAnI ane na cAlyA jAya enI kALajI rAkhavAnI icchAo. e parigraha kahevAya che. A saMjJArUpa parigraha pahelA guNasthAnaka sudhI hoya che. cothA ane pAMcamAM guNasthAnakamAM heya budhdhi jIvaMta rahetI hovAthI e parigraha rUpe gaNAya paNa saMjJA rUpe nahi. anAdi kALathI jIvo jagatamAM je paribhramaNa karyA kare che. temAM dareka janmamAM zarIra navA pedA karato jAya che ane AyuSya pUrNa kare choDato jAya che AthI jyAre zarIra banAve che tyArathI A zarIra pratyenuM mamatva jIvane rahyAja kare che. cAlu ja hoya che e parigraha kahevAya che ane jyAre zarIrane choDe che te vakhate paNa e zarIranA mamatvane aMtaramAM rAkhIne choDe che, tyAga kare che, AthI e jIvane bIjA bhavamAM paNa e zarIranA mamatvanA kAraNe pacAsa TakA pApa cAlyA kare che. e zarIra nAza pAmyuM hoya enA pagalo vikharAi gayA hoya e vikharAyelA pugalo jagatamAM jyAM jyAM jAya ane enAthI je je jIvonI hiMsAo thAya te dareka hiMsAnuM pApa mamatva buddhithI choDanAra (zarIrane) jIvane lAgyA kare che. AthI A parigraha saMjJA jIvane anAdi kALathI rahelI che. ema kahevAya che e saMjJAno nAza potAnA AtmAmAM rahelI graMthI che. anukULa padartho pratyeno gADharAga Page 23 of 161 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pratikULa padArtho pratyeno gADha dveSa ene jJAnIoe graMthI kahelI che. e graMthInA pratApeja jIvone zarIra pratye mamatva budhdhi thAya che. te parigraha saMjJA kahevAya che. A parigraha saMjJAne pahelA guNasthAnake oLakhIne jIve e jIvone parigraha saMjJA hotI nathI. AthI karmabaMdha alpa thato jAya che. (karato jAya che.) ane aMte parigrahathI eTale zarIrathI jIva chUTI jAya che. A cAra saMjJAomAMthI koine koi saMjJA jIvone aMtarmuhUrta aMtarmuhUtaeN cAlu ja hoya che. AthI saMjJA vagarano koi jIva hoto nathI ema kahevAya che. loka saMjJA :-lokoe upacAra karelI vyavahAramAM pravartAvelI icchA pramANe ghaDelA nirNayovALI je vAto te loka vyavahAra kahevAya che. arthAt loka vyavahArane anusaravAvALI je vRttio te lokasaMjJA kahevAya che. jemake (1) saMtAna rahita jIvone sadgati na hoya. (2) kutarA yakSa che. (3) karNa kAnamAMthI thayo. (4) kAgaDA e deva che. vagere laukika kalpanAo karavI te loka saMjJA kahevAya che. anAdi kALathI saMsAramAM bhaTakatA evA jIvo anaMtIvAra manuSya janmane pAmIne AvI lokasaMjJAomAM anaMtI vAra sAyelA che ane tenA kAraNe moTA bhAge AvA saMskAro jIvone cAlu ja rahe che te lokasaMjJA rUpe kahevAya. pravacana sArodhdhAramAM matijJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI zabda ane artha viSayaka sAmAnya bodha kriyArUpa je upayoga te darzana upayoga kahevAya che. A darzana upayogavALI odha saMjJA kahevAya che. ane vizeSa bodha kriyArUpa jJAna upayoga tene lokasaMjJA kahevAya che. (6) odha saMjJA :- pUrva saMskArathI pedA thayelI te odha saMjJA kahevAya che. te jemake (1) velaDIone vRkSa upara caDhavuM, bhIMtAdi upara caDhavuM te. (2) bALakane stanapAna karavuM te athavA (3) modhama eTale muMguMjJAna te. sAmAnya zabdArthanuM jJAna avyaktapaNAno upayoga ke je upayoganI vicAraNAnA zabdo vyakta karI na zakAya kahI na zakAya tevI jAtanI je saMjJA evI saMjJAonuM je jJAna te odha saMjJA kahevAya che. (1) vedanIya karmanA udayathI jIvone sukhasaMjJA ane duHkhasaMjJA pedA thAya che. jema jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamavALA jIvone jJAna pedA thatAM thatAM bIjAne samajAvI zake. zaMkAnA samAdhAna saMtoSakAraka ApI zake enAthI jIvane sukhasaMjJA pedA thatI jAya che. evI ja rIte dUra sudhI jovAnI zakti pedA thAya ane je joi na zake enI apekSAe jIvane sukha thAya ethI sukhasaMjJA pedA thAya che ane koine ghaNI mahenata karavA chatAM na AvaDe to aMtaramAM glAni pedA thAya. duHkha pedA thAya ane je jIvone pAMce indriyono kSayopazama maMda maLelo hoya tenA kAraNe jANI na zake tene glAni thAya ane du:kha thAya te duHkha saMjJA kahevAya che. vedanIya karmanA udayathI eTale zAtA vedanIyanA udayathI jIvane sukha saMjJA ane azAtA vedanIyanA udayathI jIvane duHkhasaMjJA thAya che. mithyAtvanA udaye jIvone mohasaMjJA pedA thAya che. jema jema jIvone mithyAtvano udaya tIvra eTale gADha banato jAya tema tema mohanoaMdhApo pedA thAto jAya che. mohanA aMdhApA vALA jIvo saMjJAne oLakhI zakatA nathI. saMjJAone AdhIna thaine ja potAnuM jIvana jIvatAM saMsAramAM paribhraNa karatAM jAya che. jyAre mohano udaya jIvone dazamA guNasthAnaka sudhI hoya che. jyAre mohano aMdhApo pahelA guNasthAnake ja hoya che. mohanIya karma ane jJAnAvaraNIya karmanA udaye jIvomAM vicikatsA eTale jugupsA saMjJA pedA thAya che ka je koi pratikULa padArtho jovA maLe, suMghavA maLe to moTuM bagADI jAya che te jugupsA kahevAya che. A saMjJAne citta viplutirUpa saMjJA paNa kahevAya che ke jethI moDhA Adi upara vikRti pedA thai jAya che. (4) krodha saMjJA :- aprIti rUpa- potAnA aMtaramAM ane bIjA jIvonA aMtaramAM aprIti pedA karAve. Page 24 of 161 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dveSa buddhi pedA karAve te krodha saMjJA. (5) mAna saMjJA :- gavarUpa potAnA aMtaramAM ane bIjAnA aMtaramAM abhimAna pedA karAve, garva evo pedA thAya ke enA vicAro badalAi jAya enA vacano badalAi jAya. kAyAthI enI pravRttio paNa badalAi enA vacano badalAi jAya, kAyAthI enI pravRttio paNa badalAi jAya ane A mAnanA kAraNe juTha bolavA AdimAM Dara nAza pAmI jAya te mAnasaMjJA kahevAya che. (6) mAyA saMjJA - vakratArUpa haiyuM kuTali banI jAya. koinA hAthamAM haiyuM na Ave jenA kAraNe luccAi daMbha ityAdi vALuM haiyuM banI jAya. enA bolavAmAM vacane vacane kapaTa dakhAyA kare te mAyAsaMjJA. (7) lobha saMjJA :- gRdhdhi rUpa saMjJA che. eTaleke padArtho pratyenI Asakti-mamatva buddhi vadhyA ja kare. jeTaluM male emAM saMtoSa pedA thAya ja nahi asaMtoSamAM ja sadA mATe saLagyA ja kare te lobha saMjJA. jJAnI bhagavaMtoe lobhanI zarUAta- ati unAdhIthI copaDeluM anAja khAvA malatuM hoya, rahevA mATe makAna malatuM hoya ane aMga DhAMkavA mATe sAMdhA vinAnuM kapaDuM malatuM hoya to AnAthI adhika meLavavAnI irachAo karyA karavI. irachAomAM rahevuM te lobhasaMjJA kahevAya che. arthAta lobhanI zarUAta kahelI che. enA abhilASanA vicAromAM kALa pasAra karavo te lobhasaMjJA kahevAya. (8) zoka saMjJA :- vipralApa karavA te AkraMda karyA karavuM te ane vaimanasya rUpa eTale gAMDA mANasonI jema lavAro karyA karavo te zokasaMjJA kahevAya che. A saMjJA jIvone jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAva ane mohanA udayathI pedA thAya che. (9) lokasaMjJA - svaccheda ghaTita vikalparUpA laukika AcaritA. (10) dharmasaMjJA :- mohanA kSayopazama bhAvathI dharmasaMjJA pedA thAya che. kSamAdi AcaravA rUpa dharma kahevAya che. pa- saMsthAna dvAra jagata AkhuMya sadA mATe jIva ane pudgalothI bhareluM che. jagatamAM jeTalA jIvo che. enA karatAM anaMtaguNA adhika pudgalo rahelA che. A anaMtA pudgalo koine koi AkRtivALA hoya che. e pugalonI AkRtine saMsthAna kahevAya che. paNa e saMsthAnarUpa AkRtinuM ahIM varNana karavAnuM nathI. paNa jIvo jagatamAM rahelA che e jIvo jyAM jyAM utpanna thai AhAranA pudagalone grahaNa karI e pudagalone pariNAma pamADI zarIra rUpe banAve che e zarIranI AkRti kevA prakAranI banavI (banAvavI) enI je vicAraNA karavI e saMsthAna kahevAya che. e saMsthAna nAmakarmanA udayathI jIvanA zarIranI AkRti bane che tenuM ahIM varNana vicAravAnuM che. e saMsthAnanAM cha bhedo hoya che. (1) samacaturastra saMsthAna, (2) vyagodha saMsthAna, (3) sAdi saMsthAna, (4) kuja saMsthAna, (5) vAmana saMsthAna ane (6) huMDaka saMsthAna. mokSe javA mATe paheluM saMghayaNa avazya joieja jyAre mokSe javA mATe paheluM saMsthAna ja joie. evo niyama nahi chae saMsthAnamAMthI koipaNa saMsthAnathI jIva mokSe jai zake che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAone ane tresaTha zalAkA purUSa jIvone avazya paheluM saMsthAna ja hoya che. (1) samacaturastra saMsthAna :- je zarIrane viSe cAre bAjunI AkRti eka sarakhI hoya eTale zarIranA cAreya bhAgo eka sarakhA mApanA hoya te samacarastra saMsthAna kahevAya che. jemake padmAsane beThelA Page 25 of 161 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanA zarIranI AkRtinuM mApa vicArIe to (1) jamaNA DhIMcaNa thI DAbA DhIMcaNa sudhInuM aMtara,(2) e aMtara banne DhIMcaNanuM jeTaluM hoya eTaluM ja aMtara DAbA DhIMcaNathI jamaNA khabhA sudhInuM hoya, (3) eja rIte jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhAnuM aMtara eTale jeTaluM mApa thAya eTaluM ja mApa banne DhIMcaNa jeTaluM thAya ane (4) lalATathI zarU karI palAThInA vacalA bhAga sudhInuM madhyanuM aMtara paNa eTaluM ja thAya. A rIte cAreyanuM aMtara eka sarakhuM thAya tene samacaturastra saMsthAna eTale zarIranI AkRti kahevAya che. bhagavAnanI mUrtiomAM Aja AkRtio rakhAya che. eka dorAbhAra jeTalo paNa pheraphAra hoya to te pratimAjI rakhAtA nathI. parikarayukta padmAsane rahelI pratimAo arihaMtanI kahevAya che ane parikara rahita jeTalI pratimAo padmAsane rahelI hoya che te sidhdha paramAtmAonI kahevAya che. A banne prakAranI pratimAonI AkRti A pahelA saMsthAna vALI ja hoya che. AvA saMsthAna vALI AkRtine jAtAM mananI sthiratA-mananI ekAgratA vadhatI jAya che ane enAthI jIvane pUrvabhavonuM jJAna eTale jAti smaraNa jJAna pedA thai zake che. AvI AkRtivALA mAchalAo samudrane viSe asaMkhyAtA rahelA hoya che. svayaMbhUramaNa samudrane viSe AvA pahelA saMsthAnanI AkRtivALA mAchalAo asaMkhyAtA rahelA cha ene joine bIjA kAMika eTale keTalA mAchalAo mananI ekAgratA pedA karIne jAtismaraNa jJAna pAme che ane anazana karIne marI devalokamAM jAya che. sthApanA rUpe AkRti mAchalAmAM rahelI hovA chatAM tenuM dhyAna karavAthI vicAraNA karavAthI mananI ekAgratA e AkRtimAM karavAthI jAtismaraNa jJAna pedA thatuM hoya che to A to maMdiramAM sthApanA rUpe rahelA bhagavAnanA guNono Aropa karI temAM prANa purelA hoya che. tenuM darzana karatAM karatAM mananI ekAgratA pedA thai jAya to jJAnano keTalo badho kSayopazama bhAva pedA thai zake ? mATe jJAnIo kahe che ke jo sAcA bhAve ekAgacitte darzana karatAM AvaDe to e darzanathI samyagdarzana pedA thAya che ane yAvat kevalajJAna paNa pedA thAya che. (thai zake che.) mATe roja darzana vAraMvAra karavA joie ke jethI jJAnano kSayopazama bhAva ane kSAyika bhAve jJAna pedA thAya che mATe jeo sthApanA nikSepAno niSedha kare che. manAi kare che e jIvone kevo ane keTalo karmabaMdha thAya e vicAravA yogya che ! (2) nyagrodha parimaMDala saMsthAna :- je jIvonA zarIranI AkRtine viSe nAbhinA uparanA bhAganA avayavo zAstramAM kahyA mujaba lakSaNathI yukta hoya eTale lakSaNa sahita hoya ane nAbhinA nIcenA avayavo lakSaNathI rahita hoya te nyagrodha parimaMDala saMsthAna kahevAya. AvA prakAranI AkRtivALuM zarIra te azubha kahevAya che. jagatamAM AvA zarIravALA jIvo paNa hoya che. (3) sAdi saMsthAna :- je zarIranI racanA vizeSamAM A karmanA udayathI jIvone nAbhinI nIcenAM bhAganA avayavo lakSaNathI yukta hoya ane uparanA avayavo lakSaNathI rahita hoya evA zarIravALA jIvonI je AkRti te sAdi saMsthAna kahevAya che. A AkRti paNa azubha gaNAya che kAraNake jonAranA AMkhanI sthiratA TakatI nathI. (4) vAmana saMsthAna :-mastaka grIvA = Doka, hAtha ane paga lakSaNathI rahita hoya ane chAtI peTa, pITha Adi lakSaNathI yukta hoya te vAmana saMsthAna kahevAya che. (5) kubja saMsthAna :- mastaka grIvA hAtha ane paga lakSaNathI yukta hoya ane chAtI, peTa, pITha Adi lakSaNathI rahita hoya te kubja saMsthAna kahevAya che. (6) huDaka saMsthAna :-zarIramAM rahelA badhA ja aMgopAMga lakSaNathI rahita hoya te huMDaka saMsthAna Page 26 of 161 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che. A chamAMthI eka pahelI AkRti eTale saMsthAna sivAya bAkInA koine koi lakSaNothI rahita hovAthI azubha saMsthAna rUpe gaNAya che. Aje lagabhaga vicAra karIe to moTAbhAge A chellA saMsthAnanA pratApe aneka prakAranI AkRtivALA manuSyo jovA maLe che. koine paga na hoya, hoya to TuMkA hoya, be pagamAMthI eka lAMbo hoya, bIjo TuMko hoya, be hAthamAMthI eka lAMbo hoya, eka TuMko hoya, eka ThuMTho hoya evI ja rIte nAsikAmAM paNa eka nAka cIbuM bIjuM khulluM, kAna paNa eka dabAyelo eka khullo moTo, nAno evI ja rIte AMkhomAM paNa eka nAnI moTI ityAdi je kSAra zarIranI AkRtimAM dekhAya che te A. saMsthAnanA kAraNe dekhAya che. vajasvAmIjI chellA dazapUrvI thayA e hayAta hatA tyAM sudhI A bharata kSetramAM chae saMghayaNa ane chae saMsthAna hatA. vajasvAmIjInA gayA pachI pahelA pAMca saMghayaNo ane pahelA pAMca saMsthAnono lopa eTale nAza thayalo che. eTale hAla chelluM saMghayaNa ane chelluM saMsthAna udayamAM cAle che. keTalAka AcAryo ema kahe che ke pAMca saMghayaNo nAza pAmyA che paNa saMsthAnano nAza thayelo nathI mATe hAla cha saMsthAno vidhamAna che. eTale chae saMsthAnamAMthI koi ne koi saMsthAna jIvone hoi zake che. ema paNa mAne che. AthI A bAbatamAM zuM mAnavuM ekevalI bhagavaMto jANe ApaNe to beya vAta dhyAnamAM rAkhIne vicAravAnuM che. zrI jaMbusvAmIjI kevalajJAna pAmI mokSe gayA tyAre paheluM saMghayaNa viraccheda thayela che ane vajasvAmIjInA gaye bAkInA vacalA cAra saMghayaNo viccheda thayela che ema paNa vAta Ave che. atyAre mahAvideha kSetramAM janmelA jIvone moTAbhAge paheluM saMghayaNa hoya che paNa keTalAka jIvone chae saMghayaNamAMthI koine koi saMghayaNa hoi zake che ane chae saMsthAnamAMthI koine koi saMsthAna paNa mahAvideha kSetramAM atyAre paNa hoi zake che. mATe evI vAto paNa Ave che ke tyAM ThIMgujI jevA ane veMtIyA manuSyo paNa hoya che. jene joine pAMcaso dhanuSanI kAyAvALA manuSyone Azcarya thAya che tathA jaghanyathI be hAthanI kAyAvALA jIvo mokSe jai zake che. e vAta che to e uparathI paNa sAbIta thai zake che ke koi koi sthAnomAM AvI nAnI nAnI kAyAvALA manuSyo mahAvideha kSetramAM paNa hoya. AthI mokSe javA mATe paheluM saMsthAna ja joie evo niyama hoto nathI paNa paheluM saMghayaNa to avazya joie ja. pahelA saMghayaNa vagara koi jIva kSapaka zreNi prApta karI zakatuM nathI. A AkRti eTale saMsthAnanAM kAraNe potAnA karatAM bIjAnI sArI AkRti joina aMtaramAM baLApo thAya-potAnA zarIra pratye dveSa thAya ane bIjA karatAM potAnA zarIranI AkRti sArI hoya to e AkRtithI rAga thAya ityAdi rAga dveSanuM kAraNa AkRti banatI hovAthI jagatanA jIvo AkRti eTale saMsthAnathI kevI rIte pIDA ane daMDa pAme che e daMDakamAM jaNAvAze Atho saMsthAna dvArA kaheluM che. 6- sSAya dvAra kaSa = saMsAra ane Aya = lAbha jenAthI jIvone saMsArano lAbha prApta karAve ene kaSAya kahevAya Page 27 of 161 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. saMsArano lAbha eTale janma maraNano lAbha karAve che. tenA 4 bhedo hoya che. (1) krodha kaSAya, (2) mAna kaSAya, (3) mAyA kaSAya, ane (4) lobha kaSAya. A kaSAyanA eka ekanA cAra cAra bhedo hoya che. (1) anaMtAnubaMdhi kaSAya (2) apratyAkhyAnIya kaSAya. (3) pratyAkhyAnIya kaSAya ane (4) saMjvalana kaSAyA (1) anaMtAnubaMdhi - je kaSAyanA udayathI jIvone saMkhyAtA bhavonA asaMkhyAtA bhavonA ke anaMtA bhavonA anubaMdha pedA karAve eTale janma maraNanI paraMparAnA anubaMdha pedA karAve te anaMtAnubaMdhi kaSAya kahevAya che. A kaSAya jIvane yAvajajIva sudhI rahe che eTale anAdikALathI A kaSAya udayamAM jIvone che ane jyAM sudhI samakIta na pAme tyAM sudhI A kaSAya udayamAM raheze te anaMtAnubaMdhi kaSAya, kahevAya che. A kaSAyano udaya jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI jIvane samakItanI prApti thatI nathI ane prApta thayelA samakItanA kALamAM udayamAM Ave to samakItano nAza kare che. (2) akhatyAkhyAnIya kaSAya - je kaSAyanA udayathI jIvone koipaNa nAnAmAM nAnAM vrata paccakakhANa ke niyamathI zarU karIne moTA moTA vrata niyama ke paccakkhANa jIvanamAM pedA thavA na de eTale ke AvavA na de. karavAnuM jarAya mana thavA na de te apratyAkhyAnIya kaSAya kahevAya che. (3) pratyAkhyAnIya kaSAya :- je kaSAyanA udayathI jIvone nAnA paccakakhANa vrata niyamathI zarU karIne zrAvakanA bAra vrato- niyamo ane paccakakhANa karAvIne niraticAra rUpe pAlana karAve ane abhyAsa paDAvIne zrAvakanI agyAra pratimA paNa vahana karAve paNa sarva viratinAM paccakhANa pedA thavA nA de te pratyAkhyAnIya kaSAya kahevAya. (4) saMjavalana kaSAya je kaSAyanA udayathI jIvo sarva sAvadha vyApArano tyAga karIne sarvaviratinA paccakkhANa karIne niraticArapaNe pAlana kare paNa vItarAga dazAne eTale ke rAga-dveSanA udaya vagaranI avasthA prApta na thavA de te saMjvalana kaSAya kahevAya che. A anaMtAnubaMdhi AdI cAreya kaSAyono eka ekanA cAra-cAra bhedo hoya che. (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA ane (4) lobha. Page 28 of 161 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI 16 bhedo thAya che. te A pramANe. (1) anAtanubaMdhi krodha, (2) anaMtAnubaMdhi mAna, (3) anaMtAnubaMdhi mAyA, (4) anaMtAnubaMdhi lobha, (5) apratyAkhyAnIya krodha, (6) apratyAkhyAnIya mAna, (7) apratyAkhyAnIya mAyA, (8) apratyAkhyAnIya lobha, (9) pratyAkhyAnIya krodha, (10) pratyAkhyAnIya mAna, (11) pratyAkhyAnIya mAyA, (12) pratyAkhyAnIya lobha, (13) saMjvalana krAdha, (14) saMjvalana mAna, (15) saMjvalana mAyA ane (16) saMjvalana lobha. (1) anaMtAnubaMdhi krodha, mAna, mAyA anelobha A cAra kaSAya jyAM sudhI jIvone udayamAM hoya che tyAM sudhI jIvone sakhyatvanI prApti thavA detA nathI ane prApta thayela sa tvane A kaSAya udayamAM Ave to teno nAza kare che. A kaSAyanI sthiti mAvajajIva sudhI kahelI che. eTale ke jIva purUSArtha karIne samyakatva na pAme tyAM sudhI teTalA kALa sudhI A kaSAya udayamAM rahyA ja kare che. (2) apratyAkhyAnIya kaSAyanA udaya kALamAM jIvone dezaviratipaNuM prApta thavA detA nathI. ane prApta thayela dezaviratinA kALamAM A kaSAyano udaya thAya to teno nAza kare che. eTale ke lIdhelA vrata niyama paccakhANane paNa A kaSAya toDI nakhAvIne teno nAza karavAmAM sahAyabhUta thAya che. A kaSAyA jIvane pedA thayA pachI vadhAremAM vadhAre bAra mahinA sudhI Take che pachI jIva sAvadha na rahe to anaMtAnubaMdhi kaSAya thAya athavA pratyAkhyAnIya ke saMjvalana kaSAya pedA thAya. (3) pratyAkhyAnIya kaSAya - A kaSAyanA udaya kALamAM jIvone nAnAmAM nAnA paccakakhANa AdithI zarU karIne zrAvakane yogya bAra vrata Adi paccakakhANa pedA thavA de che. paNa sarvaviratinA paccakhANa pedA thavA detAM nathI. ane kadAca koi jIvane sarvaviratinA paccakhANa pedA thayelA hoya to A kaSAya udayamAM AvIne teno nAza karAve che. A kaSAyano udaya kALa vadhAremAM vadhAre cAra mahinA sudhI hoya che. (4) saMjavalana kaSAya - A kaSAyanA udaya kALamAM jIvone sarva viratinA paccakakhANa karAve che ane jIva te kaSAyanI sahAya laine niraticArapaNe cAritra pALI zake che. paNa vItarAga dazAne prApta thavA detA nathI ane vItarAga dazAne prApta thayela jIvone udayamAM AvIne vItarAga dazAno nAza kare che. eTale ke koi jIva purUSArtha karIne saMjvalana kaSAyane dabAvato dabAvato eTale upazama karIne agyAramA. guNasthAnakane prApta kare tyAM vItarAga dazAno anubhava kare ane e anubhavano kALa eka aMtarmuhUrtano pUrNa thatAM dabAvelA saMjvalana lobhanA pudgalo udayamAM Ave che ane te udayamAM AvIne jIvanA vItarAga dazAnA guNane nAza kare che. A kaSAyanI sthitikALa jJAnI bhagavaMtoe paMdara divasa kahelI che eTale ke A kaSAya paMdara divasathI adhika raheto nathI. A kaSAyonAM pariNAmathI jIvo AyuSyano baMdha karI zake che. mATe AyuSya baMdhanA pariNAmone jaNAvavA A kaSAyo je soLa kahyA tenA cosaTha bheda karavAmAM AvyA che. sAmAnya rIte je guNasthAnakamAM jIvone pariNAmanI taratamatAnA kAraNe cAre prakAranA AyuSyamAMthI koine koi AyuSyano baMdha karI zake evI yogyatA hoya te jIvonI apekSAe ahIM A kaSAyonA bhedonuM varNana karela che. te cosaTha bhedo A. pramANe jANavA. anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA - lobha. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. Page 29 of 161 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. anaMtAnubaMdhi saMjvalana krodha - mAna - mAyA - lobha. apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA - lobha. apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. apratyAkhyAnIya saMjvalana krodha - mAna - mAyA - lobha. pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA - lobha. pratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. pratyAkhyAnIya saMjvalana krodha - mAna - mAyA - lobha. saMjvalana anaMtAnubaMdhi krodha - mAna - mAyA - lobha. saMjvalana apratyAkhyAnIya krodha - mAna - mAyA - lobha. saMjvalana pratyAkhyAnI krodha - mAna - mAyA - lobha. saMjvalana saMjvalana krodha - mAna - mAyA - lobha. anaMtAnubaMdhI-anaMtAnubaMdhI kyAyanuM varNana : A kaSAyanA udayamAM rahelA jIvonI manodazA raudradhyAna vALI hoya che. ke jenA pratApe pApane pApa mAnavA taiyAra thato nathI. paralokane mAnato nathI. potAne puNyathI je anukULa sAmagrI maLelI che. te kema vadhAravI, kema bhogavavI, ane na cAlI jAya tenI kALajI rAkhavA mATe game tevA pApa karavA paDe kuTuMbane sukhI rAkhavA mATe game tevA pApa karavA paDe to tene pApa mAnato nathI. tIvra bhAve pApa karato jAya che ane adhika pApo karavAnI vicAraNAmAM rahyA kare che. dharma jevI cIja jagatamAM che ja nahi je kAMi dekhAya che eto jIvone bharamAvIne tene maLela sukhone choDAvavA mATenI vAto che. AthI dharmano dveSI hoya che. pote dharma kare nahi ane jo koine dharma karatAM jue to tene khamAya nahi. dharmathI kema pADIne mArA jevA banAvuM. evI ja vicArasaraNI magajamAM cAlatI hoya che. A kAraNothI maMdiramAM-upAzrayamAM koine jatAM jue to vicAre ke koi kAma dhaMdho lAgato nathI. navarA lAge che, mATe tyAM jAya che. AvA vicArothI mAtra AlokamAM je maLe temAM khAvuM-pIvuM moja majA karavI, paraloka che ja nahi. lagabhaga nAstikanI koTImAM tenI vicArasaraNI jai zake. AthI moTebhAge durjana mANasonI sobata kare-tenA jevI pravRtti kare-tevA vacano bole, AthI kRSNa lezyAnA vicAro sadA mATe rahyA kare. AvA jIvo parAbhavanA AyuSyano baMdha kare to niyamA naratnuM AyuSya bAMdhe che. A jIvo sAmAnya rIte adhamAdhama koTImAM Ave ke jenA pratApe potAthI adhika sukhIne joi zake nahi. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kyAya : A kaSAyanA udayavALA jIvo A lokanA sukhanI AsaktivALA hoya che. tene mATe pApa karavAno vakhata Ave to koi na jue evI rIte karavAnI vRttivALA hoya che. potAne dharmanI AcaraNA karavAnuM mana na thAya paNa je koi kare tene vidhna na kare. dharma karavAmAM sahAyabhUta thAya paNa sAthe potAnI eTalI Page 30 of 161 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatA jarUra hoya ke saMsAramAM rahyA chIe to saMsAramAM sanI anukULatA karyA bAda eTale badhAyanI anukULatA sAcavIne pachI TAima rahe to dharma karo. emAM nA nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke saMsAramAM pati-mAtA-pitA AdinI anukaLatA sAcavavI e paNa dharma che. ema vicArIne dharma karanArane vighnarUpa nA thAya. kadAca kokavAra anukuLatA potAnI na sacavAya to pote te anukULatAnI jagyAe pratikULatA veThIne paNa dharma karanArane anukuLatA karI Ape. paNa potAne dharma karavAnI vAta kare to kahe ApaNAthI nA thAya. bahu bahu to dAna daizuM, maMdire jaizuM, koka kokavAra TAima maLaze to sAdhu pAse jaizuM, paNa vrata niyama paccakakhANa karavAnI vAta Ave to kahe e ApaNAthI na thAya. e AlokanAM sukhanI AsaktinA kAraNe aDhAra pApa sthAnakamAMthI koipaNa pApanuM sevana karavuM paDe to tIvra bhAve na kare paNa saMsAramAM beThA chIe, kaTuMba laine beThA chIe, ApaNI kraja che huM nahIM karuM to koNa kare ? ityAdi mAnyatA rAkhIne pApanuM sevana paNa kare, karavAnA vicAromAM paNa rahe ane te karAvavA mATenAM vacano paNa bole. AvA ArtadhyAnanAM vicAromAM moTAbhAge e jIvo rahetA hoya che. bIjA jIvonA sukhanI irSyA A jIvonAM aMtaramAM moTe bhAge hotI nathI. sau potapotAnA puNyathI meLave che ane bhogave che. temAM ApaNe zuM? paNa A vicAranI sAthe aMtaramAM saMsAranA sukhanI pradhAnatA rAkhIna jIvana jIvatA hoya, dharma gauNa hoya, jyAM sudhI bIjA karI le tyAM sudhI potAne bhAvanA na thAya, AvA ArtadhyAnamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke AlokamAM mAtA-pitA-dhaNI-dhaNIyANI-dIkarA-dIkarI-snehI-saMbaMdhI Adino rAga rAkhIne dharma pravRtti jIvo kare to. tenAthI ekendriyamAM ane tiryaMcamAM javA lAyaka karmano baMdha kare che. evI ja rIte AcArAMga sUtramAM paNa jaNAvela che ke zubha pariNAmathI dharma ArAdhanA karavAthI zudhdha pariNAma pedA thayela na hoya ane te pedA karavAnuM lakSya paNa na hoya to e ArAdhanAthI jIvone AlokanA padArthonI Asakti hoya che ane paralokanA sukhanI icchAthI karatAM hoya che. tenA kAraNe zubha pariNAmanI dhArA vizeSa rahetI hovAthI A jIvo zubha ArtadhyAnathI manuSyagatino baMdha kare ane enI sAthe sAthe aMtarmuhUrtanAM AyuSyavALA manuSya AyuSyanA anubaMdha bAMdhI zaka che. mATe A kaSAyamAM jIvo AyuSya bAMdhe to niyamA tiryaMcAyuSyano baMdha kare che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kyAya : A kaSAyanA udayavALA jIvo dharmanI samajaNa meLavIne potAnI zakti mujaba vrata niyama paccakakhANa karatAM karatAM zrAvakanA bAra vratone grahaNa karI niraticArapaNe pAlana kare che. vyavahAramAM zrAvakapaNA rUpenI tenI chApa rahelI hoya che. paNa aMtarathI anukULa padArthono rAga choDavAnI bhAvanA hotI. nathI. e rAga kharAba che. mArA AtmAne nukzAnakAraka che. tenAthI huM du:khI thayo chuM. A vicAra paNa karavA taiyAra nathI ane e zrAvakapaNuM pALatAM AlokanA sukhanI irachA athavA paralokanA sukhanI irachA, rAkhIne pALatA hoya che. AthI A jIvonAM pariNAma kaSAyanA kAraNe maMda paDelA dekhAya, paNa mithyAtva gADha raheluM hoya che. AthI A jIvo paralokane mAne che. paraloka mATe AlokamAM tyAga tapazcaryA vagere kare che. tethI A jIvone AyuSya baMdhAya to manuSyanuM AyuSya baMdhAya che. zrAvakanA bAra vrata niraticArapaNe pAlana karatAM karatAM sAro kALa hoya to agyAra pratimA zrAvakanI vahana karI covIse kalAka upAzrayamAM rahI dharma ArAdhanA kare. ghare mAtra jamavA puratuM beTaMka ke traNa vAra javuM paDe mATe jAya, emAM paNa je Ape Page 31 of 161 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te khAi le. koinA samAcAra levAnA nahi. sAruM narasuM karavAnuM nahi. eTale ghare jamavA puratI javA mATenI anumodanA hoya che. to paNa saMsAranA anukULa padArthono rAga aMtaramAMthI jato nathI. A mATe abhayakumArane ThaganArI vezyA je caMDapradyota rAjA pAsethI inAma sArUM meLavavAnI lAlace sAdhvIjI pAse vezyAe bIjI daza paMdara potAnI sakhIone lai zrAvakapaNAne lAyaka jaina dharmano abhyAsa karyo. zrAvakanA vrato keTalA hoya kayA kayA tenuM pAlana kai rIte thAya te jANIne zrAvakanA bAravrato uccarIne uMcAmAM uMcI. koTInuM zrAvikApaNuM pAlana karatAM karatAM rAjagRhI nagarImAM AvI dharmazALAmAM utarelA che ane roja navA. navA maMdiranA darzana karavA jAya che. te darzana karatAM karatAM ekavAra zreNika mahArAjAnA ghara maMdiramAM darzana karavA mATe jAya che. maMdiramAM jai sArA rAgathI bhagavAna jinezvara paramAtmAnI stuti kare che. teno avAja sAMbhaLI abhayakumAra uThIne jovA mATe Avela che ane aMdara bhAvavAhI zabdonI stutio sAMbhaLIne abhayakumAra bahAra ubho rahe che. kAraNa ke jo aMdara jauM to A zrAvikAonI bhAvanA tUTI jAya, mATe jyAM sudhI teo so bahAra na nIkaLyA tyAM sudhI bahAra ja ubho rahyo. jyAre zrAvikAo bahAra AvI eTale khabara paDI ke paradezathI AvelI jaNAya che. eTale pUchayuM ke tamo paradezathI AvelA lAgo cho ! tyAre vezyA zravikAe kahyuM hA ! to Aje jamavAnuM AmaMtraNa amAre tyAM mane lAbha Apo ! tyAre vezyA. zrAvikAe kahyuM ke jyAre ame navA maMdiranA darzana karIe chIe te vakhate amAre upavAsa hoya che. mATe ame koi jamanAra nathI. A sAMbhaLI abhayakumAra kahe che ke kevo uMco niyama AvA to niyama huM karI zakato nathI dhanya che ! ' AvatIkAle pAraNAno lAbha ane Akho divasa jamavAno lAbha mane Apo ! eTale vezyA zrAvikAe kahyuM ke amAre niyama che ke je koi amArA tyAMnuM AmaMtraNa svIkAre tene tyAM amo jaie chIe. abhayakumAre kahyuM huM tamAre tyAM AvIza, kAlanA mane lAbha Apo tyAre vezyA zrAvikAe hA kahI. bIjA divase jamavA-pAraNA mATe AvyA to jyAM pATalo-thALI besaNIyuM je goThaveluM hatuM te draSTi paDilehaNathI joi pUMjI prarmAjI pachI beThA ane abhayakumAre pote je cIjo banAvelI te pIrasavA lAgyo. to te vakhate kahe AmAM zuM nAMkhyuM che? A amAre baMdha che. ema banAvelI badhI cIjo batAvI to dareka cIjomAM kAMine kAMi nAkheluM hovAthI baMdha che e jaNAvyuM. abhayakumAra kahe che to pachI mAre tamone zuM jamADavuM ? tyAre zrAvikAe kahyuM ke je gharamAM suku pAku haze te cAlaze. aMte te ApyuM. pAraNuM karAvyuM ane ukyA pachI abhayakumArane AmaMtraNa ApyuM ke AvatIkAle amAre tyAM jamavA padhAravAnuM AmaMtraNa che. abhayakumAra vacanathI baMdhAyelA hatA mATe hA kahI. bIjA divase levA AvI. jamADatAM jamADatAM caMdrahAsa (dArU) pAi dIdho ane bAMdhIne upADIne laine cAlatAM thayAM. caMDaudhota rAjA pAse lai gayA. tyAM rAjasabhAmAM hAjara thayA ke ghena utaratAM abhayakumAra kahe che ke dharmanI bAbatamAM chala karIne mane pakaDavo temAM kAMi Azcarya nathI. ahIMthI chUTyA pachI A caMDapradyota rAjAne bharabajAra vacce divasanA baporanA TAime bAMdhIne na lai jAuM to mAruM nAma abhayakumAra nahi ! ApaNI mULa vAta e che ke vezyA zrAvikAe A vratonuM niraticArapaNe pAlana karyuM te anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyathI. A rIte jIvo A kaSAyanA udayathI zrAvakapaNuM paNa pALI zake che. paNa mithyAtvanI maMdatA thAya nahi. anaMtAnubaMdhi saMjavalana kyAya - A kaSAyanA udayathI jIvone Aloka ane paralokanA sukhane mATe zraddhA pedA thai zake che ke, saMsAranA anukULa padArthono tyAga karIne jJAnIe kahyA mujaba niraticArapaNe cAritra laine pAlanA Page 32 of 161 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAthI mAre je sukha joie che te jarUra maLaze ja. to te mATe karoDapatine tyAM ahIM janma pAmelo hoya to paNa teno tyAga karIne niraticArapaNe cAritranuM pAlana kare che. ane navamA greveyakanuM AyuSya bAMdhIne navamAM greveyakamAM utpanna thAya che. paNa A jIvonuM mithyAtva gADha banatuM jAya che. A kAraNathI A. kaSAyanA udayakALamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM devalokanuM AyuSya bAMdhe che. ATaluM kaSTa veThIne pUrvakroDa varasa sudhI niraticAra cAritranuM pAlana karavA chatAMya sukhano rAga ocho na thatAM kADhavAnuM mana paNa na thatAM A jIvo pApano anubaMdha joradAra bAMdhe che ane puNya sAmAnya bAMdhe che. mATe pApAnubaMdhi puNya upArjana kare che. devalokamAM utpanna thayA bAda eka aMtamahUrtamAM pApano anubaMdha udayamAM AvatAM irSyA bhAva pedA thai jAya che ke A navamAM caiveyakanuM sukha mane maLavAnuM hatuM. meM mahenata karelI che chatAMya A jIvone zAthI maLyuM ? A vicArathI ISyanAM pariNAma ekatrIza sAgaropama sudhI rahe che. tyAMthI marIne anArya kSetramAM manuSyapaNe utpanna thai narakAdi durgatimAM jAya che. A rIte A anaMtAnubaMdhi saMvalana jevo kaSAya prApta karIne abhavya-durbhavaya ane bhArekarmI jIvo anaMtI vAra prayatna kare che. jyAre AtmAne anAdikALathI bhaTakAvanAra ane du:khI karanAra rAga-dveSanA pariNAma ja che ke je anukULa padArtho pratye rAga karAve che, pratikULa padArtho pratye dveSa karAve che, tene jJAnI bhagavaMto graMthI kahe che. tene oLakhIne tenAthI sAvadha rahI pravRtti karavA mAMDe te mithyAtvanI maMdatA kahevAya che. A mithyAtvanI maMdatA thAya ane anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI jIvo zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba vicaratAM evA susAdhunI-sAdharmikanI- tapasvInI sevA bhakti karatAM karatAM jIva potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI zake evI ja rIte e rAgAdi pariNAmanI graMthI toDavA mATe anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanI sahAyathI vrata niyama paccakhANa karato karato. zrAvakanA bAravratone niraticArapaNe pAlana karato sakAma nirjarA sAdhI zake che ane anaMtAnubaMdhi saMvalana kaSAyanI sahAyathI sarvaviratine grahaNa karI graMthI toDavAnA lakSyathI niraticArapaNe cAritranuM pAlana karato karato. sakAma nirjarA sAdhIne Atma kalyANa sAdhato jAya che. A uparathI nakkI thAya che ke mithyAtvanI maMdatA. sAthe kaSAyanI sahAya maLe to jIva apramattapaNe ArAdhanA karato karato sakAma nirjarA sAdhI. AtmakalyANa karI zake che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke jeTalI kaSAyanI sahAya vadhAre teTaluM AtmakalyANa jaldI thAya. A kaSAyane prazasta kaSAyo kahevAya che. apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kyAya - A kaSAyano udaya trIjA ane cothA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. trIjA guNasthAnakano kALa eka aMtarmuhUrtano ja hoya che. jyAre cothA guNasthAnakano kALa jaghanyathI eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI tetrIza sAgaropamano hoya che. A cothA guNasthAnakamAM rahelA jIvone zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti karavAnuM mana thAya. sArI rote bhakti kare e ja rIte zrI jinezvara paramAtmAnA susAdhunI paNa bhakti kare. sAdharmika bhakti paNa potAnI zakti mujaba sArI rIte kare. A ja kartavyo A jIvo mATe taravAnuM sAdhana hoya che. AthI te vakhate e apratyAkhyAnIya kaSAyane purUSArthathI anaMtAnubaMdhi jevo. banAve ke jenA pratApe apramattabhAve zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti karatAM karatAM tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karI zake che. A kaSAya jyAre udayamAM vartato hoya che tyAre tenA aMtaramAM je pariNAma Ave che Page 33 of 161 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te evA hoya che ke mArA AtmAne mATe tAranArI cIja A ja che. to A zrI jinezvara paramAtmA AdinI bhakti mAre mArI zakti mujaba ja karavI joie. mArA jevo AvI sAmagrI laine bhakti karavA jAya ? sArAmAM sArI mArI zakti mujaba sAmagrI lAvIne mAre bhakti karavI ja joie to ja mane maLelI lakSmI saLa gaNAya ane mArA AtmAnuM kalyANa thai zake. jeTalI huM sArAmAM sArI rIte bhakti karIza eTalI ja mArI saLatA che. AvA vicAro ane pariNAmothI suMdara bhakti karatAM karatAM sAro kALa hoya to tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karI zake che. jema zreNika mahArAjAe zrI mahAvIra svAmI bhagavAnanI bhakti karatAM. karatAM tIrthakara nAmakarma nikAcIta karyuM. roja savAramAM uThe-uThIne zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAja je dizAmAM hoya tyAM sAta DagalA jaine namaskAra kare-stavanA kare temAM koi AvIne samAcAra Ape ke zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjA A dezamAM ane A dizAmAM vicare che. vihAra karatAM karatAM tyAM AvI rahyA che to te samAcAra sAMbhaLIne tenI sADA traNa karoDa roma rAjI vikasvara thai jatI hatI. aMtaramAM atyaMta AnaMda pedA thato ane romAMca khaDA thai jatAM AvA samAcAra ApanArane potAnI zakti mujaba zarIra upara je alaMkAro hoya te dAnamAM dai detA tathA madhyAhUkALanI pUjA mATe akSatanI jagyAe sonIne tyAM roja ekasone ATha sonAnA javalA ghaDAvatAM hatA ane teno sAthIyo karatAM hatAM. A bhaktinA pratApe, jIvanamAM koipaNa prakArano tapa karI zakyA nahotA to paNa, are navakArazI paccakkhANa paNa karI zakyA. nahotA chatAM te A bhaktithI tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karIne AvatI covIzImAM pahelA tIrthaMkara thaze. A kaSAyanI sahAya laine apramatta bhAve suMdara bhakti karI potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI gayA. apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya kyAya - A kaSAyanA udayamAM jIvane je kSayopazama samIkIta prApta thayeluM hoya che tene laine A jIvone, cothA guNasthAnake rahIne vrata, niyama, paccakhANa karI zakatA nathI tenuM pArAvAra aMtaramAM du:kha raheluM hoya che. karavAnI tIvra icchA pedA thAya-bhAvanA paNa pedA thAya-A ja karavA jevuM che tevI mAnyatA paNa joradAra hoya, bIjAne karatAM joine pote na karI zake teno pazcAttApa paNa joradAra rahelo hoya chatAM A kaSAyano udaya jIvane karavA de nahi. ema karatAM karatAM koi koi vAra e kSayopazama samakItamAM aticAra paNa lagADe ane samakIta malina karatAM jAya. AthI ema kahevAya ke A kaSAyanA udayamAM jIva AyuSya bAMdhe to sAticAra samakItanA pratApe bhavanapati ke vyaMtaranuM bAMdhI zake che. paNa vaimAnikanuM AyuSya bAMdhe nahi. zrI bhagavatI sUtranA AThamA zatakamAM kahyuM che ke sAticAra samakItI jIvo bhavanapati vyaMtaranuM AyuSya bAMdhe che. mATe ema kahela che. apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya kyAya - A kaSAyano udaya cothA avirati samyagadraSTi guNasthAnakamAM rahelA upazama-kSayopazama ane sAyika samakItI jIvone hoya che. A kaSAya moTe bhAge prazastarUpe hoya che. aviratino udaya hovA chatAM A kaSAyanA pratApe nAnAmAM nAnA vrata-niyama-paccakakhANano abhyAsa (Teva pADatAM pADatAM) karatAM karatAM zrAvakanA bAravratone niraticArapaNe pAlana karI zake evI zakti pedA thAya che ane tenuM pAlana karatAM karatAM potAnI bhogAvalI aviratino nAza karI zake che. jema ke zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAno AtmA naMdIvardhana bhAinA kahevAthI saMsAramAM rahyA. temAM ghara-rAjya Adi pravRttithI nirlepa thai potAnA Page 14 of 161 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharamAM sAta prahara sudhI kAussaga dhyAne rahelA hatA. cakravartio jyAre cha khaMDa sAdhavA nIkaLe che tyAre aTTamano tapa karI devane sAdhe che. te A kaSAyanA udayathI upavAsa-aTTama Adi karI zake che. evI ja rIte samakItanI hAjarImAM jIvo zrAvakanI dinacaryAnI kriyAo karatAM karatAM potAnA karmo khapAvI zake che. chatAMya guNasthAnaka pAMcamuM gaNAtuM nathI tathA naMdISeNa munie vezyAne tyAM rahIne roja dazane pratibodha karavAno niyama karyo. daza purUSone jyAM sudhI pratibodha karI saMyama apAvavA na mokale tyAM sudhI AhAra, pANI mADhAmAM mukavA nahi. A abhigraha karavAno abhilASa ane enuM pAlana A kaSAyanA udayathI karI zakatA hatA. A kaSAyamAM moTebhAge zubha lezyAnA pariNAma rahyA kare che. AMzika zudhdha pariNAmanA anubhavanA kAraNe zubha pravRttio karavAnuM lakSya vizeSa rIte pedA thayA kare che. A saMskAranA pratApe A jIvo AyuSyano baMdha kare to devalokamAM vaimAnika devonuM AyuSya bAMdhe che. apratyAkhyAnIya saMjavalana kyAya - A kaSAyano udaya paNa cothA guNasthAnake hoya che. A kaSAyanA udayakALamAM potAnA bhogAvalI karmone nAza karavA mATe tathA "avirati ati bhayaMkara che tenAthI atyAra sudhI keTalAya bhavonI paraMparA vadhArIne te bhavomAM du:kho bhogavIne mAMDa manuSya janma meLavyo che." mATe te aviratino nAza karavA mATe, vartamAnamAM maLela sAhyabI saMpattino sarvathA tyAga karIne, saMyamano svIkAra karI, niraticArapaNe saMyamanuM pAlana sArI rIte karI zake che. chatAMya te jIvone viratinA pariNAma prApta thatAM nathI. A aviratinAM nAzanA mATe potAnI zakti mujaba jJAnano abhyAsa karIne temAM potAnA AtmAne sthira rAkhavA prayatno kare che. temaja saMyamanI kriyAmAM apramatta bhAva pedA karIne ekAgra citte pAlana kare che. chatAMya vacamAM vacamAM aviratinA udayano kaSAya hovAthI bhogAvalI karmanA vicAro pedA paNa thai jAya che. AthI cothA. guNasthAnakathI AgaLanA guNasthAnakanA pariNAma prApta thatAM nathI. jema ke naMdISeNa munie jyAre bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI te sAMbaLIne pariNAma pAmI ane A kaSAyanA udayathI saMyama levAnI prabaLa bhAvanA pedA thai, tenA kAraNe bhagavAna pAse sayama Apo ema mAMgaNI karI tyAre bhagavAne kahyuM ke naMdISeNa hajI tAre bhogAvalI karma bAkI che tyAre naMdISeNe kahyuM ke bhagavAn ! Apa jaNAvo cho te vAta barAbara ja che. paNa te bhogAvalI karmane jo ahIM rahIne khapAvavAnA haze to tenI sAthe sAthe bIjA bhogavavA lAyaka karmo keTalA baMdhAi jaze to pachI mAro chUTakAro kyAre thaze. ! to mArI vinaMtI che ke e bhogAvalI karmone khapAvavA mATe Apa mane saMyama Apo to huM tyAM rahIne jJAna abhyAsa karI tapa vagerenuM AcaraNa karI, saMyamanA dhyAnamAM sthira rahIne te bhogAvalI karmono nAza karI zakIza. to Apa kRpA karIne mane sayama Apo ! vicAro ke bhogAvalI karmo nikAcIta che ema kevalI. bhagavaMta- khUda bhagavAna kahe che to paNa samakIta sAthe che eTale bhogAvalI ka che mATe saMsAra bho saMyama laiza. evo jarAya vicAra aMtaramAM Avato nathI. paNa apratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyano udaya che tenA kAraNe vicAranAM pariNAmo eTale ke adhyavasAyo pedA thAya che ke ahIM rahIne bhogAvalI karmone khapAvIza to sAthe navA bIjA keTalA bhogavAlI baMdhAze ! mAro saMsAra kyAre chUTaze... A vicArathI. saMyamanI utkaMThA keTalI che ! avirati pratye gusso paNa keTalo che ! virati pratyeno rAga keTalo tIvra che ane avirati pratyeno dveSa paNa keTalo tIvra che ? A sAMbhaLIne bhagavAne lAbhanuM kAraNa jANIne saMyama ApyuM. Page 35 of 161 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamano svIkAra karIne jJAnAbhyAsa karI ekAkI vihAra karI zake evA gItartha banyA. ekAkI vihAra kare che. bhaNelA jJAnano svAdhyAya karatAM saMyamamAM sthirapaNe rahI AtmakalyANa karI rahyA che to paNa avirati ane bhogAvalI karma nikAcIta hovAthI A kaSAyanA udayathI vacamAM vacamAM saMsAranA vicAro Ave che. tene dUra karavA prayatna paNa kare che chatAM dUra na thatAM saMyamathI na paDAya ane aviratimAM na javAya e mATe AtmaghAta karavA mATe pahADa uparathI paDatuM muke che. to paNa devI AvIna jhIlI le che ! devI upara paNa gusse thAya che. tyAre devIe kahyuM ke bhagavan huM zuM karUM ? ApanuM bhogAvalI karma mane vacamAM lAve che. A rIte bIjIvAra dariyAmAM paDI maravA prayatna kare che ane trIjIvAra kUvAmAM paDI maravAprayatna kare che to paNa dareka vakhate devIe vacamAM AvI bacAvI lIdhA che ! AmAM vicAro ke eka bAju aviratino udaya pajave che, bIjI bAju purUSArthanI tIvratAnA kAraNe virati pratyeno rAga vadhe che. temAM eka vAra gocarIe jatAM vezyAnA gharamAM dharmalAbha kahIne praveza karyo. vezyAe kahyuM ahIM dharma lAbha nahIM ahIM to artha lAbha ! A zabdo sAMbhaLatAnI sAthe ja bhogAvalI karmano udaya tIvra thatAM ja taraNuM (ghAsa) toDIne sADA bAra karoDa sonaiyAno varasAda karyo. ane muni cAlatAM thayA tyAM vezyAe kahyuM ke mahAtman jo Apane javuM ja hoya to A sonaiyA sAthe lai jAvo nahiMtara tene bhogavavA ahiMyA raho ! A zabdothI mahAtmAne vicAra AvatAM aviratino joradAra udaya thatAM veza utArI tene eka rUmamAM TIMgADI tyAM rokAi gayA. paNa viratinA tIvra rAganA saMskAranA kAraNe tyAM ja pote abhigraha karyo ke roja dazane eTale ahIM AvanAra daza purUSone pratibodha karI saMyamanI bhAvanA pedA karAvI saMyama levA na mokaluM tyAM sudhI AhAra-pANIno tyAga. A abhigrahanA pratApe vezyAne tyAM bAra varasa rahI roja dazadazane pratibodha karI saMyama apAve che. temAM jyAre bhogAvalI karma pUrNa thavA AvyuM tyAre bAra varasa pachI dazamA chellA ekane pratibodha karavAmAM vizeSa TAima lAgyo. madhyAnha kALa thayo. jamavAno vakhata thayo che paNa dazamo samajato nathI. tyAre vezyA bolAvavA mATe AvI ane kahyuM ke vahelA jamI lo. pachI pratibodha karajo. tyAre naMdISeNe kahyuM ke Ane pratibodha karyA vagara jamAya nahi. tyAre vezyAe kahyuM ke dazamA tame. tyAM naMdISeNa vicAre che ke Aje bhogAvalI karma pUrNa thayuM lAge che. ema mAno veza je rAkhela hato te paherIne cAlatA thayA. ahIM teone chaThThA guNasthAnakano pariNAma Avyo ema lAge che ! to A kaSAyanA udayakALamAM teno nAza karavA mATe jIvane keTalo purUSArtha karavo paDe che te vicAro ! atyAre ApaNo purUSArtha keTalo che te paNa sAthe khAsa vicAravAnI jarUra che. A kaSAyanI hAjarImAM jIva AyuSya bAMdhe to niyamA vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe che ! pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kyAya H h A kaSAyanA udayakALamAM anaMtAnubaMdhi-4 ane apratyAkhyAnIya-4 ema ATha kaSAyono udaya hoya che. jyAre A kaSAyano udaya hoya tyAre te jIvone pAMcamA dezavirati guNasthAnakano pariNAma hoya che. temAM je vrata-niyama vagere lIdhelA hoya te akhaMDa rIte niraticArapaNe kema suMdara rIte paLAya tenuM pUrepurU lakSya hoya che tathA te vratAdine khaMDita karanAra padArtho pratye atyaMta prazasta gusso rahelo hoya che. mATe A kaSAya svAbhAvika rItie jIvane hAto nathI paNa purUSArthathI karavo paDe che. dA.ta. huM eTale zrAvaka chuM mArAthI A na ja thAya. AnI sAthe mAre vyavahAra na ja karAya, kadAca thai gayo hoya to teno tyAga ja karI devo paDe. A vicAraNA rAkhIne potAnA vratamAM bhaMga na paDe tenI satata kALajI rAkhe. jema sudarzana zeTha Page 36 of 161 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke jene gharamAM potAnI patnI potAnA bALako vagere che tene svapatnI saMtoSano niyama che, parastrI mAtA ane bena samAna mAnIne koinA gharamAM game tevA kAme paNa praveza karato nathI. eTaluM ja nahi potAnA mitronA ghare paNa praveza karavo hoya to purUSa gharamAM hoya to ja bAkI nahi. emAM maMtrIzvara teno mitra hato. ekavAra maMtrInI sAthe tenA ghare gayo temAM maMtrIzvaranI patnI tenuM rUpa joi kAmAMdha banI temAM ekavAra maMtrIzvara rAjAnA koi mahatvanA kAme bahAra gayela che te vakhate maMtrIzvaranI patnI sudarzanane bolAvavA gai ke tamArA bhAi bimAra che. tamane yAda kare che ane malavA mAge che te mATe mane mokalI che to cAlo huM bolAvavA AvI chuM. sudarzana vizvAsa rAkhI tenA ghare gayA, aMdara pesatA bAraNAM baMdha karI chevaTanA rUmamAM lai gai, ane bAraNA baMdha karI kahyuM ke bhAi nathI. mArAthI nathI rahevAtuM mATe tamane lAvI chuM. sudarzane potAnA zIlanA rakSaNa karavA mATe kahyuM ke bena huM napuMzaka chuM, ema kahI bAraNA kholI bahAra nIkaLI. gayo. te vakhate pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAya udayamAM che. tenA baLe AvA sArA pariNAma pedA karI potAnA vratanI rakSA karI zakyo. tyArathI abhigraha draDha karyo ke koinA ghare javuM nahi. ane koi benanI sAthe vAtacIta karavI nahi. A pratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAya gaNAya che. A kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha paDe to vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe che. pratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya kyAya : pAMcamAM dezavirati guNasthAnakanA pariNAmamAM rahelA jIvo jyAre vrata-niyama-paccakakhANa AdinuM varNana sAMbhaLatA sAMbhaLatAM vormollAsa pedA thatAM mana-vacana-kAyAnA vyApAra vaDe vrata-niyama-paccakhANa grahaNa kare ane thoDA kALa pachI A kaSAyano udaya thatAM vIrSollAsa maMda paDI jAya ke tenA pratApe hInA pariNAmI paNa banI jAya ane manamAM thayA kare ke meM kyAM A niyama grahaNa karyo, have mArAthI paLAto. nathI, niyama lIdhA che mATe teno bhaMga paNa thAya nahi. AthI have lIdho che to pAlana karI lyo. niyama letI. vakhate keTalA kALa sudhI pALavo te meM manamAM dhArela na hovAthI thoDA divasa pALI niyama choDI dauM to mane doSa lAge ke nahi ? mAro niyama bhAMgaze to nahi ne ? AvA vicAro kare che. A kaSAyano udaya jIvone jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI AvA vicAro karAvI ArtadhyAna paNa pedA karAve che. mATe A kaSAyano udaya jIvone potAnA lIdhelA vrata-niyama-paccakkhANa AdimAM rasa ocho karAvIne aticAra lagADe che. AthI sAticAra dezaviratipaNuM A kaSAyanA udayamAM hoya che. AthI sAticAra dezavirativALA jIvo AyuSyano. baMdha kare to niyamA vaimAnika devalokanuM pahelA devalokanuM eTale saudharma devalokanuM AyuSya bAMdhI zake che. pratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya kyAya - A kaSAya pAMcamAM guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAyamAM vrata-niyama-paccakakhANA karavAno vIrSollAsa jIvone sAro rahe che ane je vratAdi lIdhela hoya temAM akhaMDa rIte pAlana karatAM karatAM AgaLa vadhavAnA bhAva suMdara TakI rahe che. mATe A kaSAyathI jIvo pa karmo suMdara rIte kare che. devapUjA gurUpatiH svAdhyAyaH saMyamastapa: | dAnaceti gRhasthAnAM Sa kamaNi dine dine III 1. zrI arihaMta paramAtmAnI pUjA karavI. 2. trikaraNa zudhdhithI sugarUnI sevA karavI. Page 37 of 161 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. roja svAdhyAya karavo. 4. indriyono saMyama karavo. 5. yathAzakti tapa karavo. 6. sAte kSetramAM yathAzakti dAna karavuM. jema puNIyo zrAvaka zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA kALamAM A kaSAyanA udayathI zrAvakapaNAmAM suMdara ArAdhana karato hato. pahelA sukhI zrAvaka hato. pachI bhagavAna malyA, dezanA sAMbhaLI ane saMyama levAnI zakti na hovAthI sarvasvano svecchAe tyAga karI pote jeTalI mUDImAM kamANI karI pote ane potAnA gharavALA mATenuM bharaNapoSaNa karI zakAya te rIte rahe che. bajAramAMthI sADAbAra dokaDAnI maDImAMthI pUNIyo vecAtI lAvI, bajAramAM vecato hato temAM be jaNanuM peTA bharAya eTaluM malI jAya ke dhaMdho baMdha karI dharmanI ArAdhanA karato hato, temAM roja trikAla pUjA karato hato. be TaMka Avazyaka (pratikramaNa) karato hato ane bAkInA TAimamAM sAmAyika karI svAdhyAya karato hato. temAM ekavAra bhagavAnanI dezanAmAM sAMbhaLavA maLyuM ke zrAvakapaNAmAM ArAdhanA karatAM eka saha dharmIne potAnI zakti mujaba jamADI bhakti kare to zrAvakapaNAnI ArAdhanA pUrNa gaNAya. te sAMbhaLI ciMtavavA lAgyo ke be jaNanuM mAMDa pUrNa karuM chuM to sAdharmikane zI rIte jamADI bhakti karUM? A vicAra savAramAM uThatAM AvatAM ciMtavavA lAgyo temAM dharmapatnIe kahyuM ke zuM vicAro cho ? tyAre puNIyA zrAvake te vAta jaNAvI eTale zrAvikAe kahyuM ke emAM vicAra zuM karo cho ? ApaNe roja eka sAdharmikane jamADI bhakti karI zakIe ! tyAre puNIyA zrAvake kahyuM zI rIte ? to zrAvikAe kahyuM ke eka divasa tamAre upavAsa karavAno. eka divasa mATe upavAsa karavAno to temAM eka sAdharmikanI bhakti thai zake. pUNIyA zrAvake kahyuM ke mArA karatAM dharmamAM tuM caDhI. e ja divasathI te cAlu karyuM. AvA vicAro je rahe che temAM A pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya kaSAyano udaya kAma kare che. pratyAkhyAnIya saMjvalana kyAya - A kaSAyano udaya pAMcamA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAyanA kALamAM jIvone sukhamaya saMsArane choDIne sarvavirati lai suMdara rIte ArAdhanA karavAnuM mana thatAM potAnI zakti mujaba sarvasvano tyAga karI saMyamano svIkAra karI niraticArapaNe saMyamanuM pAlana kare che ane temAM jJAnAbhyAsa karatAM karatAM dezaviratinA pariNAmano nAza karavA mATe prayatna karato rahe che. pratyAkhyAnIya kaSAya hovAthI sarvaviratinI bhAvanA hovA chatAM pariNAma AvatAM nathI ane sAthe saMjvalana kaSAyano udaya. hovAthI saMyama lai suMdara rIte pAlana karatAM te kaSAyano nAza karavA prayatna kare che. A kaSAyanA udayakALamAM AyuSyano baMdha thAya to temAnika devanuM AyuSya avazya baMdhAya che. saMjavalana anaMtAnubaMdhi kyAya - A kaSAyano udaya chaThThA pramatta sarvavirati guNasthAnanAM pariNAmamAM rahelA jIvone hoya che. A kaSAya svAbhAvika rUpe udayamAM hoto nathI. paNa purUSArtha karIne pedA karavo paDe che. A kaSAya jyAre zAsanano uhAha thato hoya athavA zAsana prabhAvanAnuM koi kArya hoya te vakhate zakti saMpanna mahAtmA potAnI zaktino upayoga na kare to te mahAtmAono anaMta saMsAra vadhI jAya che ema jJAnI bhagavaMtoe Page 38 of 161 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaheluM che. A kaSAyano udaya svAbhAvika rIte thato nathI paNa purUSArthathI pedA karavo paDe te kaSAya lAvavA. mATe te jIvo dhIme dhIme prayatna karI pachI joradAra A kaSAyano udaya pedA kare che. jema ke AcArya bhagavaMta kAlikasUri mahArAjAnA zAsanamAM je rAjA gadabhilla rAjya karato hato tene sAdhvIjInuM rUpa joi tenA pakaDIne potAnA aMta:puramAM dAkhala karI dIdhI. A samAcAra AcArya bhagavaMtane tathA saMghane maLyA. AcArya mahArAje saMghanA zrAvakone taiyAra karI rAjAne samajAvavA mokalyA, paNa rAjA mAnato nathI. pachI AcArya bhagavaMta khuda jai te rAjAne samajAvavA prayatna kare che. paNa rAjA samajato nathI, tyAre AcArya bhagavate pAMca AgevAna zrAvakone bolAvI kahyuM ke, rAjA Ama mAnato nathI, mATe tene manAvavA ane sAdhvIjI mahArAjanAM zIlanuM rakSaNa karavA mATe have mArI zakti chatAM teno upayoga na karuM ane sAdhvIjIne na choDAvuM to atyAra sudhI bhagavAnanA zAsanamAM jeTalA nindavo thai gayA teoe jeTaluM pApa upArjana karyuM te saghaLuM pApa mane lAge evo vicAra karI A gusso udayamAM lAvIne zrAvakone kahyuM ke have huM gAMDo thAuM chuM, kapaDA kADhIne gAmamAM traNa divasa rakhaDIza, ane pachI gAma choDIne bhAgI jaiza, ane bIjA dezamAM cAlI jaiza te jANazo. ema kahI kapaDA kADhI gAmamAM tAM tAM bole che ke arAjakama jagat ! jagatamAM koi rAjA rahyo nathI ema traNa divasa gAmamAM phrI gAma choDI bIjA dezamAM cAlyA gayA. tyAM rAjAne pratibodha karIne rAjAnI sAthe sene laine yudhdha karavA mATe ghoDA upara besIne khullI talavAra sAthe medAnamAM AvyA. tyAM rAjAnI sAme ghoDo lai jai ghoDA uparathI rAjAne nIce pADI tenI chAtI upara caDhIne rAjAne kahyuM ke, "bola mane oLakhe che ? huM koNa chuM ? sAdhvIjIne choDI de to jIvato choDuM nahiMtara A talavArathI tArA mastakano cheda karI nAkhIza ! rAjA oLakhI gayo. mAphI mAMgI sAdhvIjIne choDI dIdhI. ! jo A vakhate gussAmAM ane gussAmAM upayoga na rahyo hota ane talavArathI mastakano cheda karI nAkhyo hota to paheluM guNasthAnaka prApta thai jAta. ane anaMtAnubaMdhi kaSAya udayamAM AvI jAta. paNa upayoga barobara rAkhIne zIla rakSA mATe kaSAya karelo hovAthI A prazasta kaSAyanA kAraNe rAjAne tarata ja choDI dIdho. A saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAya kahevAya che. AvI ja rIte viSNukumAra munie sAdhu saMsthAnA rakSaNa mATe saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAya karelA hato. te A rIte viSNukumAra muninA bhAi rAjA hatA. tenA dezamAM sAdhubhagavaMto vicaratAM hatA. te rAjAno je maMtrI hato te sAdhuono dveSI hato te maMtrI rAjAne vizvAsamAM lai sAta divasa rAjya pote meLavI rAjA thayo che. te namuci rAjAe sAdhuone hukama karyo ke mArA rAjyamAMthI vihAra karI cAlatA thai jAva, sAta divasamAM mArA dezanI hada pUrNa karo te vakhate A rAjA cha khaMDanA mAlika che. sAta divasamAM zI rIte mahAtmAo jai zake ? ane cha khaMDa choDI mahAtmA kyAM rahe ? A rIte mahAtmAoe rAjA pAse jai vAta karI, vinaMtI. karI paNa te mAnavA taiyAra nathI. AthI AcArya bhagavaMte makAnamAM AvI sAdhuone bhegA karI kahyuM ke koi mahAtmAnI pAse zakti che, vidhA che to viSNukumAra munine bolAvI lAvavAnA che. kAraNa ke temanA vagara kAma thaze nahi ! tyAre eka mahAtmAe kahyuM ke, mArI pAse te jyAM che tyAM pahoMcavAnI zakti rUpe vidhA che, paNa pAchA AvavAnI nathI tyAre AcArya bhagavaMte kahyuM ke, hamaNAM ja jaldI tyAM pahoMco nahiMtara pachI dhyAnamAM besI jaze to Avaze nahi. e AjJA lai te mahAtmA AkAza gAminI vidhAthI viSNukumAra muni pAse pahoMcyA. mahAtmAe kahyuM ke gurU mahArAje mokalyo che ane Apane tyAM bolAvyA che. viSNukumAra Page 39 of 161 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tahatti karI mahAtmAne khabhA upara besADI tyAM laine AvyA. gurU bhagavaMtane vaMdana karyuM. pachI pUche che sevakane kema yAda karyo ? AcArya bhagavaMte badhI vAta jaNAvI tyAre viSNukumAra muni kahe che ke huM jAuM chuM, samajAuM chuM, pote rAjasabhAmAM jai namuci rAjAne samajAve che. bhAine paNa bolAvIne samajAve che, chelle huM rAjAno bhAi chuM to mane thoDI vadhAre rahevA mATe jagyA Apa ema jaNAvyuM. tyAre namucie kahyuM ke tamone traNa pagalA jagyA rahevA mATe ApIza. tyAre viSNukumAra munie kahyuM ke hAla comAsu zarU thAya che sAta divasamAM cha khaMDanuM rAja choDI kyAM jaie ? ane traNa DagalAmAM zI rIte rahI zakIe ? mATe thoDo vicAra karI vadhAre jagyA rahevA mATe Apo paNa namucie nA pADI. eTale viSNukumAra muni te vakhate saMjvalana anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya pedA karI vaikrIya labdhi vaDe lAkha yojanAnI kAyA karI eka paga uttaranA cheDe ane bIjo paga dakSiNanA cheDe ema cha khaMDanI banne bAju mUkI namucine lohI vamato siMhAsana uparathI nIce pADI bolyA ke bola trIjo paga kyAM muku ? ema jaNAvyuM. tyAre tyAM loko bhegA thai gayA mAphI mAgI. paNa viSNukumAra munine to khabara nathI. AthI temano gusso zAMta pADavA mATe devatAo nagArA temanA kAna pAse vagADe che ane mahAtmA zAMta thayA. A rIte A kaSAya pedA karI sAdhu samudAyanI rakSA karI. A vakhate jo trIjo paga namuci rAjAnI chAtI upara mukI dIdho hota ane te jo maraNa pAmyo hota to te vakhate anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAya pedA thai jAta. eTale chaThThA guNasthAnakamAMthI te sIdhA pahelA guNasthAnakane prApta karI deta. saMjvalana apratyAkhyAnIya kyAya - A kaSAyano udaya chaThThA guNasthAnake hoya che. A udayakALamAM jIvone sarvaviratimAM aticAra lagADe che. kAMika aMtaramAM kaSAyanA kAraNe viratimAM baLatarA pedA thayA kare tathA je vrata-niyama-paccakkhANa karela hoya tenAthI AgaLa vadhavAnI bhAvanA thavA de nahi. bIjA nathI karatAM tenA karatAM ATaluM karIe chIe eya ghaNuM che evI bhAvanA rahyA kare. sAticAra cAritranuM pAlana eTale ke saMyama jIvanamAM aticAra pUrvakanuM cAritra A kaSAyathI jIvo Acare che ane te vakhate AyuSyano baMdha paDe to vaimAnika devalokanuM paNa kibipIyA devonuM AyuSya bAMdhI zake che. moTebhAge kilbiSIyA devomAM utpanna thayelA jIvo je hoya che teonuM samakIta durlabha thAya che. mahAmuzIbate pachI samakIta pAmI zake che. mATe jIvanamAM A kaSAya na AvI jAya tenI satata kALajI rAkhavA jevuM che. saMjavalana pratyAkhyAnIya kyAya - A kaSAyano udaya paNa jIvone chaThThA guNasthAnake hoya che. saMyamano pariNAma prApta karyA pachI potAnI zakti mujaba te pariNAmanI vRddhi karavA mATe, temAM sthiratA lAvavA mATe, tapa-japa vagere vizeSa rIte karavAnuM mana thayA kare che ane te jIvo te tapa vagere sArI rIte karyA kare che. A kaSAyanA udayakALamAM jIva sAvadha na rahe to aprazasta kaSAya banI jAya ane AtmAne nukzAna karanAro paNa bane che. mATe jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke chaThThA guNasthAnakanA pariNAmamAM aprazasta kaSAyanA udayathI jIvone je zubha prakRtio sArA rase baMdhAya che. te baMdhAyelo rasa sattAmAM rahelI azubha pravRtiomAM saMkrama pAmIne eTale azubha prakRti rUpe te rasa banI nikAcIta paNa banI zake che jema ke zrI mallInAtha tIrthakara banyA temAM trIjA bhave jyAre jinanAma nikAcIta karatA hatA tyAre Page 40 of 161 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA jIve potAnI sAthe bIjA pAMca mitrone pratibodha karIne saMyamanI bhAvanA pedA karAvI saMyama apAvela. ema badhA sAthe suMdara rIte saMyamanuM pAlana kare che. teo sAthe tapa kare che temAM gurU bhagavaMta bIjA mitronA tapanI prazaMsA kare che. paNa potAnA tapanI prazaMsA karatAM nathI tethI aMtaramAM vicAra Ave che ke huM jeone pratibodha karIne lAvyo temanI prazaMsA thAya che mArI nahi. AthI potAnI prazaMsA karAvavA mATe pAraNAnA divase koipaNa vhAnuM kADhIne gurU mahArAja pAse rajA lai tapa karatA hatAM. temAM vizeSa tapa thato. hovAthI gurU bhagavaMta temanI prazaMsA karavA lAgyA A rIta mAyA sevIne tapa karatAM ane prazaMsA sAMbhaLI rAjI thatAM temAM je purUSavedano rasa baMdhAto hato te sattAmAM rahela strIvedanA rasamAM saMkrama thai thaine strIvedanI sthiti ane rasa vadhArI dIdhela tathA te strIvedanI sthiti ane rasa nikAcIta karela. A rIte jIvo aprazasta saMjvalana kaSAyathI azubha prakRtiono sthiti ane rasa saMkrama dvArA vadhArI zake che tene jJAnI bhagavaMto strIveda bAMdhyo ema paNa kahe che. A rIte te strIvedanI sthiti ane rasa evA nikAcIta karyA ke jenA kAraNe anuttara vimAnamAM tetrIza sAgaropamanA deva thayA to paNa te strIvedanuM eka paNa dalika (pugala) purUSavedamAM saMkramIta thaine pradezodayathI bhogavI zakAyuM nahi ane tetrIza sAgaropama sudhI purUSa vedanA udayane bhogavatAM strIvedano vIpAkathI udaya thayo AthI strI tIrthakara tarIke utpanna thayA. anaMtI. utsarapiNI ane anaMtI avasarpiNI kALa pachI AvuM bane che. A kAraNathI e vicAra karavAno ke je guNasthAnake prakRtino baMdha na hovA chatAM ya aprazasta kaSAyanA pratApe azubha prakRtino sthiti ane rasa vadhI zake che. nikAcIta thai zake che ane avazya bhogavavo paDe che mATe A kaSAyothI keTalI sAvacetI rAkhIne ArAdhaka bhAva TakAvI rAkhI AgaLa vadhavuM paDe. AthI jJAnI bhagavaMtoe je kahyuM che ke- samaya goyama mA pamAyae ke he gautama eka kSaNa jeTalo paNa pramAda karIza nahi ! saMjavalana saMjvalana kyAya - A kaSAya chaThThA guNasthAnakathI dazamA guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che temAM chaThThA guNasthAnake niraticAra cAritra pALavAmAM sahAyabhUta thAya che ane saMyama sthAno asaMkhyAta-anaMtaguNa-anaMtaguNa vizudhdhivALA kahyA che temAM jIva vizuddhi prApta karato karato AgaLa vadhato jAya che ane te vizuddhinA baLe jIva kaSAya maMda koTIno banAvI aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrte sAtamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta karato jAya. che. AthI chaThThA guNasthAnakamAM A kaSAyanI jevI mAtrA hoya che tenAthI sAtamAM guNasthAnakamAM maMda koTInI mAtrA hoya, tenAthI AThamA guNasthAnakamAM maMdamAtrAmAM kaSAya hoya, tenAthI navamAM guNasthAnakamA vizuddhi vadhelI hovAthI kaSAyanI mAtrA ekadama maMda hoya che ane dazamAM guNasthAnake tenAthI ekadama maMda mAtrA rahelI hoya che. A kaSAyanI hAjarImAM chaThThA gaNasthAnake jIvo AyuSyano baMdha karI zake to anuttara devanuM tetrIzA sAgaropamanuM AyuSya bAMdhI zake che. te AyuSya bAMdhatA bAMdhatA jIvo sAtamA guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare to AyuSyano baMdha hoya che paNa tyAM sAtamA guNasthAnakamAM navA AyuSyanAM baMdhanI zarUAta karatAM nathI. kAraNa ka kaSAyanI maMdatA thayelI hovAthI tathA pariNAma vizuddha banelo hovAthI AyuSya baMdhanI ayogyatA rUpe gaNAya che. AthI sAta-ATha-nava ane daza e cAra guNasthAnakamAM jIvo AyuSyano baMdha karatAM nathI. Page 41 of 161 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kaSAyanI maMdatAmAM sAtamA guNasthAnakamAM rahelA jIvo dharmadhyAna ane zukla dhyAna prApta karI zake che. pachI mana-vacana-kAyAnuM vIrya ekaThuM karI sAmarthya vadhArI jo tAkAta hoya to kSapakazreNi prApta kare ane eTaluM sAmarthya na hoya to upazamazreNi prApta kare che ane AThamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare che. tyAra bAda anaMtaguNa vizuddhinA baLe kaSAyanI mAtrA maMda karIne jIva navamAM guNasthAnakanA pariNAmane prApta kare che. tyAM cAritra mohanIyanI ekavIza prakRtiomAMthI eka saMjvalana lobha sivAya bAkInI vIza prakRtiono kSapakazreNivALA jIvo kSaya kare che ane upazamazreNivALA jIvo upazama kare che. tyAra pachI anaMtaguNa vizuddhie jIva dazamAM guNasthAnakane prApta kare che. tyAM saMjvalana lobhano udaya ekadama maMda koTIno hoya che. jyAre jIvo agyAramAM guNasthAnakane prApta kare che. eTale ke upazamazreNivALA jIvo te guNasthAnakane pAme tyAM mohanIya karmano sarvathA upazama hoya che ane kSapakazreNivALA jIvo mohano sarvathA. kSaya karIne bAramAM guNasthAnakane prApta kare che. kyAM kyAM rahelA jIvone kayA kayA kaSAyo hoya che tenuM varNana - (1) ekathI cha nArakImAM rahelA jIvone pahelA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyo hoya che. temAM anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to krura ane ghAtakI pariNAmavALA paMcendriya tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to krura ane ghAtakI pariNAma sivAyanA sAmAnya pariNAmavALA paMcendriya tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to anArya kSetra AdinuM tathA Arya kSetrAdimAM jyAM dharma sAmagrI prApta na thAya evA kSetravALA manuSyanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyanI hAjarImAM AyuSyano baMdha kare to AryadezAdi dharma sAmagrInI prAptivALA manuSyapaNA rUpe bAMdhI zake che. bIjA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAya moTebhAge hoto nathI kAraNa ke tyAM jaghanya yoga hoya che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAya-anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAya hoi zake che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyathI tiryaMcAyuM bAMdhe ane anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyathI manuSya AyuSya bAMdhI zake che. trIjA guNasthAnake apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya kaSAya moTe bhAge jIvone hoya che. cothA guNasthAnake apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyo hoya che. apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhi kaSAyanA kALamAM potAnA karelA pApanI niMdA karatAM karatAM potAnA pApone khapAvatAM jAya che ane du:kha veThavAmAM suMdara samAdhi jALavI zake che. A cAreya prakAranA kaSAyamAM AyuSyano baMdha thAya to niyamA manuSya AyuSya bAMdhe che ane samakIta laine manuSyamAM AvI zake che. sAtamI nArakImAM rahelA jIvone pahelA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi Adi cAreya kaSAyo hoya che. te cAreya prakAranA kaSAyothI AyuSyano baMdha kare to niyamAM tiryaMca AyuSya bAMdhe che. Page 42 of 161 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM pahelA be kaSAyotho krura ane ghAtakI pariNAmavALA tiryaMcanuM ane chellA be kaSAya dvArA sAmAnya pariNAmavALA tiryaMcanuM AyuSya baMdhAya che. A jIvo bIjA-trIjA-cothA guNasthAnake AyuSya bAMdhatA na hovAthI te kaSAyo te rUpe hoya che. tiryaMcagatine viSe-ekendriya jIvone viSe-anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya temAM anaMtA-anaMtAmAM AyuSyano baMdha kare to nigodanuM Ayu bAMdhI zake che. anaMtA. apratyA. mAM AyuSya bAMdhe to ekendriyathI paMcendriya tiryaMca sudhImAMthI koipaNanuM bAMdhI zake che. anaMtA. pratyA. mAM AyuSya bAMdhe to manuSyanuM anArya kSetrAdinuM bAMdhe. anaMtA. saMjava.mAM Ayu. bAdhe to manuSyanuM AryadezAdi dharma sAmagrI prApta thAya evuM yAvat tIrthaMkaranI mAtA thai zake evuM AyuSya bAMdhI zake che. vikalendriya jIvone anaMtA. anaMtA-anaMtA. apratyA-anaMtA. pratyA. ane anaMtA. saMjvalana ema cAra kaSAyo hoya che. temAM anaMtA. anaMtA. kapAyathI ekendriyanuM nigodanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtA. apratyA.thI ekendriyathI paMcendriya tiryaMcamAMthI koinuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. anaMtA. pratyA. kaSAyathI manuSyanuM anArya kSetrAdinuM AyuSya bAMdhI zake che ane anaMtA. saMjvalana kaSAyathI manuSya Ayu. Arya kSetrAdi dharma sAmagrInI prApti thAya e rIte bAMdhI zake che. vikalendriyapaNAmAMthI manuSya thAya te jIvo te bhavamAM mokSe jatAM nathI. vadhAremAM vadhAre sAtamA guNasthAnakanA pariNAmane prApta karI zake che. asannI aparyAptA tathA sannI labdhi aparyAptA jIvone anaMtA. anaMtA-anaMtA. apratyA-anaMtA. pratyA-anaMtA. saMjava. ema 4 kaSAyo hoya che temAM anaMtA. anaMtA. kaSAyamAM AyuSyano baMdha kare to nigodanuM Ayu bAMdhI zake che. anaMtA, apratyA, kaSAyamAM Ayu. bAMdhe to ekendriyathI paMce. tiryaMca sudhImAMthI kAinuM paNa Ayu. bAMdhI zake che. anaMtA. pratyA. kaSAyamAM manuSyanuM anArya kSetrAdinuM ane anaMtA. saMjava mAM manuSyanuM Arya kSetrAdinuM dharma sAmagrI saMpanna rUpe Ayu. bAMdhI zake che. asannI paryA. tiryaMcone anaMtA.anaMtA-anaMtAapratyA-anaMtApratyA ane anaMtAsaMjvalana ema 4 kapAyo hoya che. temAM anaMtA, anaMtAnubaMdhi kaSAyamAM AyuSyano baMdha kare to pahelI nArakInuM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. AthI vadhAre AyuSya bAMdhI zakatA nathI. anaMtA. apratyAkhyAnIya kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to ekendriyathI paMcendriya tiryaMcapaNAmAMthI koina paNa AyuSya bAMdhI zake che. temAM paMcendriya tiryaMcanuM vadhAremAM vadhAre AyuSya baMdha kare to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bAMdhI zake che. anaMtA. pratyAkhyAnIya kaSAyanA udayathI AyuSyano baMdha kare to manuSyanuM AyuSya jaghanyathI eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtA. saMjvalana kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to devanuM AyuSya jaghanyathI daza hajAra varasanuM ane utkRSTathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya bAMdhI zake che. Page 43 of 161 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sannI paryAptA - tiryaMcanA jIvone pahelA guNasthAnake cAreya kaSAya hoya che. anaMtA. anaMtA. anaMtA. apratyA. anaMtA. pratyA. anaMtA. saMjvalana. anaMtA. anaMtAnubaMdhi kaSAyathI A jIvo ekathI sAta nArakImAMthI koipaNa narakanuM AyuSya bAMdhI zake che. jaghanya AyuSya - 10 hajAra varasa ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM bAMdhe che. AthI daza hajAra varasathI eka samaye adhika adhika karatAM tetrIza sAgaropama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA. samayo jeTalA anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi kaSAyanA madhyama pariNAmanA AyuSya bAMdhavAnI yogyatAvALA adhyavasAyo hoya che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyanA udayamAM jIvo AyuSyano baMdha kare to ekendriyathI sannI paMcendriya tiryaMcomAMthI koinuM paNa AyuSya bAMdhI zake che. jaghanyathI eka aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTathI 3 palyopamanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI eka aMtarmuhUrta ane eka samaya adhikathI zarU karI traNa palyopama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA samayonA AyuSya bAMdhavAnA adhyavasAya sthAno madhyama kaSAyanA hoya che. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM manuSya AyuSya bAMdhe che. jaghanyathI eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI traNa palyopamanuM bAMdhI zake che. AthI jaghanya eka aMtarmuhUrta eka samaya adhika-be samaya adhika yAvata traNa palyopama sudhImAM jeTalA samaya thAya eTalA anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya kaSAyanA madhyama pariNAmavALA AyuSya baMdhanA adhyavasAya sthAno thAya che. anaMtAnubaMdhI saMjvalana kaSAyanI hAjarImAM A jIvo AyuSyano baMdha kare to devAyuSyano baMdha kare che. jaghanyathI daza hajAra varasanuM ane utkRSTathI 18 sAgaropamanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI daza hajAra varasa eka samaya adhika-be samaya adhika Adi karatAM karatAM yAvata 18 sAgaropama sudhInAM jeTalA samayo thAya eTalA anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyanA madhyama kaSAyanA AyuSya baMdhanA adhyavasAya sthAno prApta thAya che. bIjA guNasthAnake A jIvone anaMtA apratyA-anaMtApratyA. ane anaMtA-saMjvalana kaSAyA udayamAM hoya che emAM AyuSyano baMdha kare to anaMtA-akhatyA. thI tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe anaMtA-pratyA. kaSAyathI AyuSyano baMdha kare to manuSya Ayu. bAMdhe che. ane anaMtA. saMjvalana kaSAyathI AyuSyano baMdhA kare to devAyuSya bAMdhe che. trIjA guNasthAnake apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya kaSAyano udaya hoya che. cothA guNasthAnake apratyAanaMtA-apratyA. apratyA-apratyA-pratyA. ane apratyAsakvalana emAM cAre ya kaSAyano udaya hoya che. A cAreya kaSAyathI AyuSyano baMdha thAya to A jIvo niyamA devAyuSyano baMdha kare che. pAMcamAM guNasthAnake A A jIvone pratyAkhyAnIya jIvana pratyAkhyALAvI anaMtAnubaMdhi-pratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya saMjvalana ema cAre ya kaSAyo udayamAM hoi zake che ane A cAre kaSAyamAM vidyamAna jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamA devAyuSya bAMdhe che. A tiryaMcamAM rahelA jIvone paNa pratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyanA udayathI anaMta guNa vizuddhi pedA thatAM Page 44 of 161 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manathI sarva sAvadhanAM paccakkhANa karI anazana karI sarvavirati jevA pariNAmane prApta karI zake che. manaSyasmRtine viSe je guNasthAnakamAM je kaSAyonuM sAmAnyathI varNana karI dazamAM guNasthAnaka sudhI kaSAyo jaNAvyA che te pramANe varNana samajavuM. dazamAnA aMte sarvathA kaSAyono kSaya karI jIvo bAramAM guNasthAnakane prApta kare che ane tyAM aMtarmuhUrta rahI pachI jIvo kevalajJAnanI prApti kare che. varNAtine viSe bhavanapati-vyaMtara. jyotiSa ane vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devone pahelA guNasthAnake-1. anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi-2. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya-3. anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-4. anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya che. anaMtAnubaMdhi-anaMtA. kaSAyathI jIvo AyuSyano baMdha kare to niyamAM ekendriyanuM AyuSya bAMdhe che. temAM paNa bAdara paryApta pratyeka rUpe pRthvIkAyanuM-aplAyanuM ke pratyeka vanaspati kAyanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to sannI paryApta saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMconuM AyuSya bAMdhe che. temAM jaghanya AyuSya bAMdhatA nathI. madhyama AyuSyathI zarU karIne utkRSTathI pUrva phroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. anaMtAnubaMdhi pratyA. kaSAyathI A jIvo AyuSyano baMdha kare to manuSyanuM AyuSya bAMdhe che temaja anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyathI paNa manuSya AyuSya bAMdhI zake che temAM jaghanya AyuSyano baMdha karatAM nathI paNa madhyama AyuSyathI zarU karI utkRSTathI pUrva kroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. bIjA guNasthAnake-anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya kaSAyathI tiryaMca AyuSya paMcendriya tiryaMcanuM baMdhAya che. anaMtAnubaMdhi pratyA. ane anaMtAnubaMdhi saMjvalana kaSAyathI manuSya AyuSya bAMdhe che. cothA. guNasthAna-apratyAkhyAnIyA anaMtAnubaMdhi-apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya-apratyAkhyAnIya saMjvalana A cAreya kaSAryAthI jIvo niyamAM manuSya AyuSya bAMdhe che. A bIjAthI cothA guNasthAnaka sudhImAM je kahyuM che te bhavanapatithI zarU karI nava caiveyakanA devo sudhI jANavuM temAM vaimAnikanA navamA devalokathI nava caiveyaka sudhImAM rahelA devo tiryaMcagati bAMdhatA na hovAthI tiryaMcAyu bAMdhatA nathI. vaimAnikanA trIjA devalokathI AThamA devaloka sudhImAM rahelA devonuM varNana - pahelA guNasthAnake-anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi-anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi pratyAkhyAnIya-anaMtAnubaMdhi saMjvalana ema cAre kaSAyo hoya che. temAM pahelA be kaSAyathI jIvo sannI paryAptA tiryaMcanuM AyuSya bAMdhI zake che ane chellA be kaSAyothI jIvo manuSyanuM AyuSya bAMdhI zake che. A jIvo paNa manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya je bAMdhe che te madhyama AyuSyathI zarU karI pUrvakroDa varasanuM AyuSya bAMdhI zake che. AthI vadhAre AyuSya baMdhAtuM nathI. navamA devalokathI nava caiveyaka sudhInAM devAne pahelA guNasthAnakamAM A cAreya kaSAyo hoya che ane e cAre kaSAyothI e jIvo niyamAM manuSya AyuSyano baMdha kare che. temAM pahelA be kaSAyothI je Page 45 of 161 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyanuM AyuSya baMdhAya che te anArya kSetranuM athavA Arya kSetramAM dharma sAmagrInI prApti na thAya evA kSetronuM AyuSya prAyaH bAMdhI zake che. jyAre chellA be kaSAyothI AyuSya je baMdhAya temAM Arya dezAdi kSetrAdi ane dharma sAmagrInI prApti Adi anukULa sAmagrI pUrvakanuM manuSya AyuSya bAMdhI zake che. pAMca anuttaravAsI devo. A devone niyamA cothuM guNasthAnaka ja hoya che. eTale A devo niyamA samakatI hoya che. A kAraNathI A jIvone apratyAkhyAnIya kaSAyano ja udaya hoya che. prAyaH karIne A devone apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya ane apratyAkhyAnIya saMjvalana kaSAyono udaya hoya che. paNa apratyAkhyAnIya anaMtAnubaMdhino udaya hoto nathI. AthI A devo potAnA jIvanakALa svAdhyAyamAM tatvanI vicAraNAmAM pUrvabhavamAM jeTalo abhyAsa karIne AvyA hoya temAM potAno kALa pasAra kare che. A krodhAdi cAra kaSAyonuM je varNana karyuM tenA zrIsthAnAMga sUtrane viSe kula 52 (bAvana) bhedo pADelA che te A pramANe. krodha kaSAyanA - 10 bhedo, mAna kaSAyanA-11 bhedo, mAyA kaSAyanA-17 bhedA ane lobha kaSAyanA 14 bhedo kahelA che. A je bhedo ahIM kahevAze te judA judA jIvone potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI kevA kevA pariNAma thAya che. athavA e krodhAdi kaSAyono rasa jIvoe kevo kevo judo judo bAMdhelo hoya che tenI vicitratA rUpe jaNAvavA mATe A bhedo kahelA che. A dareka bhedo aprazasta kaSAya rUpe ane prazasta kaSAya rUpe paNa hoi zake che. krodha kyAyanA 10 nAmo 1. krodha :- jenA udayakALamAM jIvone kRtya (karavA lAyaka) ane aMkRtya (na karavA lAyaka) nuM bhAna na rahe te. 2. kopa :- jenA udayathI jIvo potAnA svabhAvathI calita thAya eTale ke je vicAromAM rahelA hoya te vicAromAMthI jIvone calita kare te. 3. roSa :- krodhanI paraMparA - eTale ke jevo krodha udayamAM Avelo hoya tevone tevo vAraMvAra udayamAM cAlyA ja kare evI rIte je krodha udayamAM rahyA kare te roSa kahevAya che. 4. dveSa :- jenAthI potAne ke bIjAne dUSaNa apAya eTale ke potAnA chatAM doSa bole ane bIjAnA achatAM doSo pragaTa karavA ekabIjAne jaNAvavA te dveSa pariNAma kahevAya che. anAdi kALathI bhaTakatAM evA jIvone bIjAnAM chidro jovAnI-dekhavAnI ane te dekhIne jenI tenI pAse pragaTa karavAnI je vicAraNAo cAlyA kare che te krodhanA bhedano eka prakAra dveSa rUpe jJAnI bhagavaMtoe kahela che. 5. akSamA :- asahanazIlatA. koi paNa bAbatamAM jarAya sahana ja na thAya dareka bAbatamAM jIvane ochuM paDyA ja kare ane A asahanazakti eTale sahana karavAno abhyAsa pADyo na hoya to temAM ocha lAvatA lAvatA A kaSAya aMtaramAM cAlyA ja kare eTale sahana nahi karavAnI je vRtti te akSamA. 6. saMjvalana :- vAraMvAra krodhathI baLavuM te eTale ke krodhAdi kaSAyanuM jarAka nimitta male ane Page 46 of 161 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolI zake evI zakti na hoyato potAnA krodhathI jIva potAnA AtmAmAM lAMbA kALa sudhI baLyA kare. eka vAra nimitta maLyA pachI IthI nimitta na maLe to paNa aMtaramAM baLApo cAlu rahyA kare te saMjvalana. 7. kalaha :- moTethI bUma pADI pADIne bolavuM te. krodhamAM ne krodhamAM moTethI bUmo pADI pADIne bolavuM kalaha eTale kajIyo thAya te pramANe bolavuM te paNa krodhano ja eka prakAra che. 8. cAMDikya :- raudrAkAra. je bAbatamAM kajIyo thayo hoya krodha thayo hoya te padArthane vAraMvAra ciMtana karI sthira karI karIne krodha karyA karavo ane te krodhanA svarUpane na choDavuM te cAMDikya kaSAya kahevAya che. 9. bhaMDana :- lAkaDIthI laDavuM eTale ke krodha pedA karatAM karatAM mAro kApo khatama karo evA vicAro karatAM karatAM lAkaDI Adi zastrothI laDavuM te bhaMDana kaSAya. 10. vivAda :- virodha pakSa eTale ke pratipakSa bhAva grahaNa karIne bolavuM te. je bAbatanI vAtamAM virodha thAya - vivAda thAya te bAbatane barAbara dhyAnamAM rAkhIne teno pakSa banAvIne laDyA karavu. te pakSane mATe manamAM vicAro karI karIne krodha karyA karavo tenI vAto cIto karyA karavI te vivAda krodha kaSAya kahevAya che. evI ja rIte te pratipakSI pakSa mATe game tema lakhavuM bolavuM aMtaramAM vicAryA karavuM te vivAda krodha kahevAya che. A rIte krodha kaSAyanA 10 bhedo thayA. hava mAna kaSAyanA 11 bhedo kahevAya che. 1. mAna eTale abhimAna kapAya. sAmAnya rIte nArakInA jIvone krodha vadhAre hoya. tiryaMca gatimAM rahelA jIvone mAyA vadhAre hoya. manuSyagatimAM rahelA jIvone mAna vadhAre hoya ane devagatimAM rahelA jIvone lobha vadhAre hoya che. A kAraNathI je jIvona svAbhimAna vizeSa raheluM hoya che te mAna kaSAya kahevAya che. 2. mada :- mUDhatA. eTale ke potAnA mAna kaSAyanA udayathI aMtaramAM ane aMtaramAM AnaMda pAmato jAya te. 3. darpa :- ahaMkAra. potAnI kArya sidhdhi thAya ane dhArI saphLatA prApta thatI jAyato temAM ahaMkAra karavo te. 4. staMbha :- a namana - potAnA ahaMkAramAM eTalo badho masta thayelo hoya ke jenA pratApe potAnA jevo bIjo koi nathI ema mAnIne bIjA moTAone paNa namana kare nahi. badhAthI jANe huM ja moTo chuM. 5. AtmotkRSTa eTale ke sva (utkRSa) eTale ke potAne thoDuM ghaNuM kAMi paNa AvaDe eTala bIjAnI pAse potAnI Apa baDAi rUpe potAnA guNagAna gAyA kare. jyAM jAya tyAM potAnA guNonI prazaMsA karyA karavI te. A paNa eka mAna kaSAyano ja prakAra che. 6. garva :- anuzaya. cAlatAM uThatAM besatAM koinI sAthe vAta karatAM tenA jIvanamAM pote kAMi karyuM athavA meLavyuM che evuM je dekhAyA kare te garva kahevAya che. 7. para-parivAda - bIjAnI niMdA. potAnAthI moTo hoya yA nAno hoya to paNa potAnA garvanA pratApe tenI RRdhdhi na khamAtAM ane nAnA mANasa mATe kAMi AvaData nathI ema vicAraNAo karIne bIjAnI niMdA karyA karavI te. 8. Akroza - tiraskAra. Page 47 of 161 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garvamAM masta thayelo jIva bIjAno tiraskAra karyA vagara rahe nahi. bIjAnI pAse koinI paNa vAta karato hoya to tenI vAtamAM bIjAne utArI pADavAnI ja vAta dekhAya te Akroza tiraskAra kahevAya che. 9. apakarSa (paribhava) abhimAnathI potAnA athavA bIjAnA koi kAryathI virAma pAmavuM. te. eTale ke potAno garva poSAto hoya ane guNagAna gavAtAM hoya to potAnuM kArya choDI detAM athavA bIjAnuM paNa kArya choDI detAM AnaMda thAya te apakarSa kahevAya. 10. unnaya :- abhimAnathI nitIno tyAga karavo. keTalAka jIvo jagatamAM evA prakAranA hoya che ke potAno garva mitra vargamAM - snehI saMbaMdhImAM poSAto hoya ane mAna sanmAna maLatuM hoya to nitInA niyamo paNa choDavA taiyAra thAya ane anitI Adi pApo majethI Acare te unnaya mAna kaSAya gaNAya che. 11. unnAma :- abhimAnathI prati namana na karavuM te. abhimAna ane garva aMtaramAM eTalo badho pedA thayelo hoya ke koine vAraMvAra namaskAra karavo hoya to te kare nahi. ene vaLI Apane namaskAra karavAnuM zuM prayojana ? jarUra haze to te namato Avaze. evA vicAromAM rahIne potAnuM jIvana jIvavuM te unnAma mAna kaSAya kahevAya. mAyAnA 17 bhedo 1. mAyA :- kapaTa haiyAmAM duSTa bhAva, melApaNuM rAkhavuM te. 2. upadhi :- bIjAne ThagavA mATe haiyAmAM vaMcaka bhAva eTale ke luccAivALo bhAva rAkhavo te. eTale ke haiyAmAMthI sarala svabhAva dUra karIne ThagavAno bhAva rAkhIne bIjA pratye vacana bolavuM. vartana karavuM te upadhi. 3. nikRti :- AdarathI bIjAnI paMcanA karavI te. eTale ke je mANasane Thagavo hoya te mANasane potAnA pratye vizvAsa pedA karAvIne tenA pratye AdarabhAva rAkhIne eTale dekhADIne teno vizvAsaghAta karavo eTale ke tene Thagavo te nikRti kahevAya che. 4. valaya :- vakra svabhAva. bIjAnI pAse vaktAno svabhAva batAvIne tene potAnA vizvAsamAM levo ane majethI Thagavo te. 5. gahana :- na samajAya tevI mAyA jALa. evI rIte sAmA mANasane ThagavAno prayatna kare ke jethI sAmo game tevo hoMziyAra hoya to paNa tene khabara na paDe evI rIte ThagavuM te gahana. 6. nUma :- sAmA mANasane ThagavA mATe nIcatA AcaravI paDe to nIcatAno Azraya lai ThagavA te ma. 7. kalka :- hiMsAdi nimitte bIjAna chetaravAno abhiprAya. eTale bIjAne chetaravAmAM lAbha thato hoya ane tene mATe je kAMi hiMsAdi thAya to te karIne paNa chetaravAno prayatna karavo te. 8. kurUka (kurUpa) bhUMDA cALA. bIjA mAnavo sArA vyavahAra karavAthI na ThagAya to bhUMDA cALA athavA bhUMDI ceSTAo karIne paNa sAmAne ThagavA mATe prayatna karavo ane potAnA lAbhane prApta karavo te kurUpa. Page 48 of 161 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. daMbha :- bIjAne ThagavA mATe bahArathI ThATha-mATha dekhADI sArI sajAvaTa karI tathA amo kevA sArA mANaso chIe evo dekhAva karI bIjAne ThagavA te. 10. kaTa :- kapaTa jAla. potAnA vizvAsamAM laine pachI mAyAnI jALa pAtharI ThagavAno prayatna ravo. 11. jehama :- vaMcanA mATe maMdatA. bIjAne ThagavAnA vhAnAthI pote nAno thai jAya, dagAbAja dUgunA name tenI jema dIna banIne bIjAne ThagavA te jema kahevAya che. 12. kilbipu - kharAba ceSTAo dvArA bIjAne ThagavAno prayatna karavo te. bhAMDa-bhaveyA vagerenI ceSTAo karatAM karatAM bIjAne ThagavA. te kibiSa mAyA kahevAya che. 13. anAcaraNatA :- vaMcanA mATe AcaraNa karavuM. eTale bIjAne ThagavA mATe aneka prakAranA anAcAranA AcaraNo karavAM te. 14. gUhanatA :- svarUpa chupAvavuM te. potAnuM sAcuM svarUpa chUpAvI khoTA svarUpo batAvavA te gRhanatA kahevAya. 15. vaMcanatA :- chetarapiDI. vAta vAtamAM bIjAne chetaryA karavuM te. 16. prati kaMcanatA - chala. evI mAyA rame ke sAmA mANasane majethI chetarI zakAya te chala. 17. sAtiyoga :- uttamanI sAthe halakAnI milAvaTa. potAnA vizvAsanA kAraNe uttama mANasanI sAthe nIca mANasanI sobata karAvI ApavI athavA nIcanI sAthe uttamanI sobata karI ApavI te sAtiyoga kahevAya. jema ke kajoDuM banAvavuM te. A rIte mAyA aneka pariNAmothI jIvo Acare che. sthala draSTithI A sattara bhedo kahyA che. bAkI pariNAmanI dhArAthI mAyAnAM asaMkhya bhedo prApta thai zake che. A mAyAnA pariNAmane AdhIna thaine jIvo potAno duHkhamaya saMsAra saMkhyAta-asaMkhyAta ke anaMta kALa sudhIno vadhArI zake che. lobha kaSAyanA 14 bhedo kahelA che. 1. lobha :- tRSNA. jema jema jIvone anukULa padArthono saMyoga thato jAya tema tema adhika adhika anukULa padArtho meLavavA mATeno je lobha pedA thAya te tRSNA. A tRSNAnA pariNAme jIvanA aMtaramAM saMtoSa pedA thato nathI. asaMtoSanI Aga cAluM ja rahe che. 2. irachA - abhilASA. anAdi kALathI anAdi karmanA saMyogavALA anaMtA jIvo rahelA che. e anAdi karmanA saMyoganA kAraNe rAga-dveSa Adi pariNAma paNa anAdi kALathI che. tenA kAraNe jIvone AhArAdi saMjJAno abhilASA cAlu ja rahe che. mAtra vacamAM eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jatAM AhAranA pugalo jIvane na male teTalA kALa sudhI e AhAranAM abhilASa vALo hovA chatAM ya anAhArI kahevAya che. e je AhArAdi pudgalono abhilASa te icchA kahevAya che tene lobha gaNAya che. A paNa lobhano prakAra che. 3. mUccha :- moha. jema jema jIvone icchA mujaba AhAra AdinA pagalo maLatAM jAya che tema tema teno lobha vadhe che ane te lobhanA kAraNe mUccha pedA thAya che eTale te pugalo pratye moha pedA thAya che. 4. kAMkSA - aprApta padArthonI icchA. Page 49 of 161 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ irachAnA abhilASAthI padArthonI prApti thatI jAya tema tema nahi prApta thayela padArthonI irachAo. jIvone pedA thayA kare te kAMkSA. jagatamAM rahelA padArthonuM svarUpa jJAnI bhagavaMtoe ja jaNAvela che ke je padArtho prApta thayA kare tenAthI aprApta padArthonI icchAo pedA thayA kare che. mATe ja te padArtho sukhakAraka gaNAtA nathI paNa pariNAme du:kharUpa kahyA che. 5. gRddhi - prApta thayela padArthomAM Asakti pedA thayA karavI. jema jema anukULa padArtho pedA thatA. jAya che tema tema jIvone te prApta thayela padArthomAM Asakti thayA kare che te paNa eka lobhano prakAra che. te gRdhdhi kahevAya che. 6. tRSNA :- prApta padAthono vyaya na thAya evI icchA. je anukULa padArtho prApta thayela hoya te vAparatA khalAsa na thai jAya. kharcAi na jAya tevI bhAvanA rAkhIne lAMbA kALa sudhI cAlyA kare tevI vicAraNA karyA karavI te tRSNA kahevAya che. 7. bhidyA - viSayonuM dhyAna karavuM. pAMca indriyanAM je je anukULa padArtho hoya tenI vicAraNAo karIne temAM sthira thavuM te bhidhyA. 8. abhiThyA :- cittanI calAyamAna sthiti. pAMca indriyanAM anukULa padArthomAM jIvanI je caMcaLatA eTale maLelA padArtho Takaze ke nahi navA maLaze ke nahi tene vadhAravA prayatna karatAM mArI pAse vadhaze ke nahi ityAdi je vicAraNAo e cittanI calAyamAna sthiti kahevAya che. 9. kAmAzA - iSTa zabdAdinI AzA. pAMca indriyanAM anukULa padArtho je kahyA che te meLavavAnI AzAomAM rahyA karavuM te kAmAzA. 10. bhogAzA :- iSTa gaMdhAdinI AzA. maLelA padArtho bhogavAze ke nahi bhaviSyamAM kAma lAgaze evI je AzAo te. 11. jIvitAzA :- jIvavAnI AzA. hajI vadhAre jIvAyato sAruM. hamaNAM mArUM maraNa na Ave to have zAMtithI jIvAya evI AzA. te jIvitAzA kahevAya. 12. maraNAzA - maraNanI irachA. aneka prakAranA rogo pedA thayelA hoya, pIDAthI rIbAmaNa vadhatI jatI hoya to te pIDAthI chUTakAro meLavavA mATe maraNanI AzA rAkhIne maraNane irachayA karavuM te maraNa AzA kahevAya che. 13. nandI - samRddhimAM AnaMda. potAnA puNyothI maLelI sAmagrI ane samRddhimAM AnaMda mAnI mAnIne jIvavuM te nadI rUpe lobhano. prakAra kahelo che. 14. rAga - sneha. te samRddhinA padArthone vAraMvAra jotAM tamAM Asakti mUccha vagere pedA thatAM thatAM te padArthomAM rAga karyA karavo te rAga. A rIte lobhanA 14 bhedo kahyA che. A rIte jJAnI bhagavaMto kahe che ke jagatamAM rahelA jIvo krodhAdi kaSAyane AdhIna thaine A bAvana prakAranA judA judA bhedamAM guMthAyelA du:kha pAmatAM pAmatAM potAno saMsAra saMkhyAta kALano-asaMkhyAta kALano ke anaMta kALano vadhAratAM jAya che. je jIvone potAno du:khamaya saMsAra Page 50 of 161 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAravo na hoya to A kaSAyanA svarUpane oLakhIne tenAthI sAvadha rahevAno abhyAsa karI athavA te ja kaSAyanI sahAya rAgAdi pariNAma nAza karavAnA upayogamAM laine te kaSAyanA udayane prazasta banAvIne te kaSAyono nAza karato jAya tema tema potAnuM zudhdha svarUpa pedA thatuM jAya ane ema karatAM eka vAra saMpUrNa kaSAyano nAza thatAM ja jIva potAnuM saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zake che ane jIvo sidhdhi gatine prApta kare ThANAMga sUtramAM AMTha mada kahelA che. (1) jAti mada, (2) kula mada, (3) bala mada, (4) rUpa mada, (5) tapo mada, (6) zruta mada, (7) lAbhA mada, (8) ezvarya mada. mada eTale jenAthI ahaMkAra pedA karI bIjAnI avajJA karavI te. sUyagaDAMga sUtramAM kahyuM che ke je mada kare che tenA La svarUpe saMsAramAM paribhramaNa thayA kare evuM karma upArjana kare che. mATe niryukti kAra koi paNa prakArano mada karavAno niSedha kare che. Avazyaka sUtranA cothA adhyayanamAM paNa ATha mada sthAnothI nivRtta thavAnuM kahyuM che. daza vaikAlika sUtranA AThamA adhyayananI trIzamI gAthAmAM paNa bIjAno parAbhava ane potAno utkarSa karavAno niSedha karelo che. kAraNa ke tenAthI saMsAranI vRddhi thAya che. aMguttara prakaraNamAM madanA traNa bheda gaNAvyA che. (1) yovana mada, (2) Arogya mada, (3) jIvita mada. kAraNa ke A traNa madothI manuSyo durAcArI bane che. te traNamAM AThe madano samAveza thai zake che. (1) yovana madamAM - jAti - kula - bala ane rUpa mada Ave. (2) ArogyamAM - tapa ane mRta mada Ave. (3) jIvita madamAM - lAbha ane aizvarya mada AvI zake che. mUccha eTale moha tenA be prakAra pADelA che. (1) prema pratyayA mUccha ane (2) dveSa pratyayA mUccha prema pratyayA maracchanA be bheda - mAyA ane lobhA. dveSa pratyayA mUcchanA be bheda - krodha ane mAna ema ThANAMga sUtramAM kahela che. AzaMsA prayoga daza prakAre zrI ThANAMga sUtramAM kahela che. (1) ihaloka AzaMsA. (2) paraloka AzaMsA (3) ubhaya loka AzaMsA (4) jIvita AzaMsA (5) maraNa AzaMsA (6) kAma AzaMsA (7) bhoga AzaMsA. (8) lAbha AzaMsA. (9) pUjA AzaMsA. (10) satkAra AzaMsA gujarAtImAM jene niyANa kahe che te AzaMsA prayoga kahevAya che. koipaNa saM anuSThAna pAchaLano mokSa sivAyano je hetu te AzaMsA prayoga athavA niyANu kahevAya che. e krodhAdi kaSAyonAM mukhya cAra bhedo jJAnI bhagavaMtoe jaNAvelA che je jIvonA jIvanamAM rojIMdI kriyA rUpe vaNAi gayelA che. lagabhaga te cAramAMthI koine koi bhedano jIva upayoga karato karato potAnuM jIvana jIvI rahelo hoya che. tenA nAmo. Page 51 of 161 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) sva pratiSThita kaSAyA (2) paraspratiSThita kaSAya. (3) ubhaya pratiSThita kaSAya (4) apratiSThita kaSAya. (1) sva pratiSThita kaSAya :- jIva potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI pote ne pote baLApo karyA kare navaro paDe tyAre potene pote babaDyA kare. raste cAlatAM cAlatAM paNa babaDato babaDato cAle te svapratiSThita. (2) para pratiSThita kaSAya - potAnA nimitte bIjA jIvone je kaSAya pedA thAya te para pratiSThita kaSAya kahevAya. vAto karatAM karatAM bIjAne krodhAdi kaSAyo pedA karAvavA ane te kaSAya pedA thayA pachI te vyakti na Ave tyAM sudhI A kaSAya cAlu rahyA kare che. (3) ubhaya pratiSThita kaSAya :- ekanA kaSAyathI bIjAne kaSAya pedA thAya ane bannene kaSAya pedA thatAM banne bolAcAlI karyA kare te ubhaya pratiSThita kaSAya kahevAya. (4) apratiSThita kaSAya :- krodhAdi kaSAyanA pudagalo udayamAM AvI cAlyA jAya paNa tenuM traNe kaSAyanA bhedamAMthI koi La Ape nahi te apratiSThita kaSAya kahevAya che. krodhAdika cAra kyAyo (1) krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya ane durgacchA e sarve pratyakSa kalezanAM kAraNarUpa anarthakArI (jANI jarUra pariharavA yogya) che. (2) krodha, kalaha, khAra, paraspara matsara, kheTa, akaLAza, adhIraja, tAmasa bhAva, saMtApa, tiraskAra, nibaMchana, ApakhudI, pRthapha (jUdo) vAsa ane kRtanAza (kRtajJatAdi) e sarve dveSanA paryAya che. tevA doSavaDe ghaNA AkarA cIkaNAM karma baMdhAya che. (tethI te tajavA yogya che.) (3) mAna, mada, ahaMkAra, paraparivAda, Atma utkarSa (Apa-baDAi yA AtmazlAghA) para parAbhava, paraniMdA, irSA-asuyA, helanA, nirUpakArIpaNuM, akaDAza, avinaya ane paraguNa-AcchAdanA (DhAMkaNa) A sarve abhimAnanA paryAya prANIne saMsAracakramAM bhADe che-rajhaLAve che.(tethI te saghaLA tyAjya che.) (4) mAyA kapaTa, chAnuM pApAcaraNa, kuTilatA, ThagabAjI, sarvatra avizvAsa, aNabanAva, paranyAsApahAra (thApaNa moso), chaLa, chagha, maMtrabheda, gUDha AcaraNa ane vizvAsaghAta e sarve mAyAnA paryAyo prANIne kroDogame bhavabhayamAM nAkhe che. (5) lobha, ati saMgrahazIlatA, kilaSTatA, ati mamatva, kRpaNatA, saDI visaNI gayelI vastu khAvA pIvAthI thatI rogotpatti, mUccha, atighaNo dhanano lobha ane sadA lobha bhAvanA e sarva tRSNAnA paryAyo prANIAne mahA bhayaMkara bhavasamudramAM DubADe che. (6) e sarva kaSAyanA vikArothI je mahAnubhAva dUra rahe che. teNe ja AtmAne yathArtha oLakhyo che. evo nirmaLa niSkaSAya AtmA, manuSyone ane devatAone paNa pUjanika thAya che. ema samajI ukta sakaLa paryAyo sahita cAre kaSAyono nizca tyAga karavo joie. (7) je durbuddhi jana pracaMDa jherI dADhavALA bhayaMkara sarpane sparza kare che te tenAthI vinAzane pAme che, krodha paNa evo (are ethI adhika) bhayaMkara che. Page 52 of 161 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) je koi madonmatta thayelA kRtAnta-kALa jevA vanahAthIne pakaDI rAkhe che tene te cUrNa karI nAMkhe che. evoja bhayaMkara mAna-abhimAna-hastI che. (9) je koi viSavelImaya mahAvanamAM sAmA pavane pese che te tenA jherI pavananA sparza ane gaMdhavatI. tatkALa maraNa pAme che. mAyArUpI viSavelI paNa evI ja bhayaMkara che ema samajI tene tajavI joie. (10) maracha, magaramaccha ane grAhAdika jaLajaMtuothI bharelA mahAbhayaMkara samudramAM je koi pravazA kare che te maraNAnta saMkaTane sAkSAt anubhave che. lobhasamudra paNa evo atyanta bhayaMkara che, tethI ja te tajavA yogya che. (11) jJAnAdika athavA kSamAdika sadguNo ane ajJAnAdika athavA krodhAdika durguNo (doSo) no viveka sArI rIte jANyA chatAM jo (pramAdavaza) jano sadaguNono Adara-svIkAra ane durgaNono tyAga na kare to te bhArekarmIpaNAne lIdhe ja samajavuM ane jema bane tema viSayakaSAyAdi pramAdano tyAga karavA cIvaTa rAkhavI. hAsyAdika doSono tyAga karavo jarUrano che. (1) ahaTTa hAsya (khulle mukhe khUba hasavuM) ThaThThAmazkarI, sAmAnya hAsya, hAsyagati kAvyAlaMkAra, ratikaMdarpa (kAmakrIDA) ke paranuM upahAsya sAdhu (pavitra) jano kare nahIM. 'husatAM bAMdhyAM karma, rotAM chUTe nahI' ema teo samaje che. (ethI sAvadhAnapaNe varte che.) (2) rakhe mane zIta-tApAdikathI pIDA thAya evI bIka uttama sAdhu rAkhe nahIM. mAruM zarIra kevuM suMdara che athavA majabUta ke nirbaLa che te tapAsavA ArIso vigere dekhe nahi. tapasyAthI kaMTALe nahIM. ApavakhANa kare nahIM. temaja game teTalo lAbha sAMpaDe topaNa harSaghelA bane nahIM. (tapa-saMyamamAM sAvadhAna paNe varte.) (3) udvega, dharmadhyAnathI, vimukhatA, arati (atyaMta udvega), citta-kSobha ane aneka prakAre cittanI capaLatA suvihita sAdha janone zA mATe hoya ? (4) zoka, saMtApa, adhIraja, atyaMta zokajanya kSobha, vaimanasya (virodha), maMda svarathI rUdana ane lAMbe svare rUdana karavuM e saghaLuM munimArgathI virUddha che. (5) bhaya, saMkSobha, kheda, cAlatA paMthane tajI siMhAdikanA bhayathI anya paMthe cAlavuM, vetAlAdikathI. DarI javuM tathA bhayathI bIjAne mArga batAvavo athavA mithyAmArganuM kathana karavuM e saghaLuM draDhadharmIne karavuM anucita che. paMthabheda vigere to jinakalpImunine AzrIne samajavuM. (6) atyanta malIna padArtha dekhI manamAM dugaMracchA, mRtakalevara vigere dekhIne udvega ane azubhA vastune dekhI AMkha vI nAMkhavI e susaMyatane ucita nathI. (7) ukta kaSAya nokaSAya vigere doSo tajavA yogya che ema prasiddha jinavacanane jANavA chatAM temAM muMjhAi tene tajI zake nahIM e karmanuM prabaLapaNuM jaNAve che. ema samajI bhavabhIrU janoe khUba cetIne cAlavuM joie, krodha nAme kaSAya upatApa karanAra, vairanuM kAraNa durgatine ApanAra ane samatA sukhane aTakAvanAra bhogarUpa che. te utpanna thatAM ja agninI peThe prathama potAnA Azrayane to bALe ja che pachI. bIjAne bALe che kiMvA nathI paNa bALato, ATha varSe una pUrvakoTI varSo paryata cAritra ane tapa kareluM hoya, to tene paNa krodharUpI agni kSaNavAramAM dahana karI nAMkhe che. pUrvanA puNya saMbhArathI saMcaya kareluM samatArUpa paya, krodharUpa viSanA saMparkathI tatkALa asevya thai jAya che. vicitra guNane dhAraNa karanArI cAritra rUpa citranI racanA (citra zALI) ne krodha rUpa dhumADo prasarIne atyaMta malIna karI nAMkhe che. Page 53 of 161 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI sArI budhdhivALA purUSe sarva indriyone glAni karanAra ane cAre tarapha prasaratA evA kopa rUpI sarpane kSamArUpI jAMgulI vidhA vaDe jItI levo. mAna -vinaya, zruta, zIla tathA trivarga (dharma-artha ane mokSano) no ghAta karanAra mAna prANInA vivekarUpI locanano lopa karIne tene aMdha karI nAMkhe che. jAti, lAbha, kuLa, aizvarya baLarUpa tapa ane zrutano mada karanAra purUSa te te vastunuM hInapaNuM prApta kare che. je je vakhate jAti vagerenuM udhdhatapaNuM aMtaramAM sparza karavA lAge te te vakhate tenA pratikArane mATe mRdutAno Azraya karavo. sarvaThekANe mRdutA rAkhavI. temAM paNa pUjya vargamAM vizeSe rAkhavI kAraNa ke pUjyanI pUjA vaDe pApathI mukta thavAya cha. bAhubalI mAnavaDe latAnI jema pApathI baMdhAyA hatA ane mRdutA vaDe tatkALa tenAthI mukta / thaine kevalajJAna pAmyA hatA. cakravartIpaNa cAritra laine saMga rahita thai zatruonAM gharamAM paNa bhikSA mAgavA jAya che. ahA ! te mAnanA ucchedane mATe kevI kaThaNa mRdutA ! cakravartI jevA mahArAjA paNa tatkALa dIkSA lIdhelA eka raMka sAdhune paNa mAna choDI name che ane cirakALa tenI sevA kare che. mAyA :-asatyanI mAtA, zIla rUpa vRkSane kApavAnI rasI ane avidhAnI janmabhUmi je mAyA te durgatinuM kAraNa che. kuTilapaNAmAM catura ane mAyA vaDe bagalAnI jevI vRttivALA pApI purUSo jagatane vaMcatA potAnA AtmAne ja vaMce che. rAjAo khoTA SaDaguNanA yogathI chaLa ane vizvAsaghAta vaDe artha lobhane mATe sarva jagatane chetare che. brAhmaNo tilaka-mudrA-maMtra ane dInatva batAvI aMtaramAM zUnya ane bahAra sAravALA thai lokone Thage che. mAyAnA bhAjana vaNika loko khoTA tolA ane mAnapAnathI tathA dANacorI vigerethI bhoLA lokone vaMce che. pAkhaMDIo ane nAstiko jaTA-maujI-zikhA-bhasma-valkala ane agni vagere dhAraNa karIne zradhdhAvALA mugdhajanane Thage che. vezyAo arAgI chatAM hAvabhAva lIlAgati ane kaTAkSa vaDe kAmIjanonuM manoraMjana karatI sarvajagatane Thage che. dyuta kAro tathA duHkhe peTa bharavAmAM tatpara loko khoTA soganathI ane khoTA nANAthI dhanavAnane vaMce che. je saraLa paNe AlocanA kare che te sarva duSkarmane khapAve che ane je kuTilapaNe AlocanA kare che te thoDA duSkarma hoya to tene ulTA vadhAre che. jeo mana, vacana ane kAyAthI samasta prakAre kuTila che. temano mAkSa thato nathI paNa jeo mana, vacana, kAyAthI sarvatra sarala che teno mokSa thAya che. lobha :- sarvadoSonI khANa guNano grAsa karavAmAM rAkSasa vyasarUpI latAnuM mULa ane sarva arthane bAdha karanAra lobha che. nirdhana sone, so vALo sahastrane, sahastrAdhipati lakSane, lakSapati koTIne, koTIpati rAjApaNAne, rAjA cakravartI paNAne, cakravartI devapaNAne ane deva indratvane icche che. indrapaNuM prApta thatAM paNa icchA nivRtti pAmatI nathI tethI mULamAM laghupaNe rahelo e lobha kuMbhAranA cakra para rahelA zarAvalA (rAmapAtra)nI jema vadhyA kare che. sarvapApamAM jema hiMsA-sarva karmamAM jema mithyAtva ane sarva rAgamAM jema rAjyakSamA (kSayaroga) tema sarva kaSAyomAM lobha moTo che. AbhUSaNa-udhAna ane vApikA vageremAM mUrchAvALA devatAo paNa tyAMthI cyavIne teja ThekANe pRthvIkAya vageremAM utpanna thAya che. munijano paNa krodhAdikano vijayakarIne upazAMta moha nAmanA agIAramA guNaThANAne prApta thayA chatAM eka lobhanA aMza mAtrathI patita thAya che. lezamAtra dhana lobhathI sahodara bhAio paNa eka mAMsanA lavanI icchAe be kutarAo laDe tema paraspara yudhdha kare che. grAmyajana Page 54 of 161 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikArI ane rAjAo gAma vagerenA eka sImADAnI bAbatamAM lobha karI sauhada bhAvane choDI daine paraspara vaira bAMdhe che. lobharUpI khADo jema jema pUravA mAMDIe tema tema vadhato jAya che. e moTuM Azcarya che. kadi jaLavaDe samudra pUrI zakAya paNa trailokyanuM rAjya male to paNa te pUrI zakAto nathI. bhojana vastra, viSaya ane dravyano saMcaya anaMtIvAra. ekaTho karIne bhogavyA chatAM paNa lobhano eka aMza paNa pUrAto natho. moTI budhdhivALA purUSe eka lobhanA tyAgane mATeja yatna karavo. sadgudhdhivALA purUSe lobhanA prasaratA evA udvega sAgarane saMtoSanA setubaMdha vaDe rokavo. tRNanI zayyA para sunArA paNa saMtoSIone je sukha thAya che te sukha rUnI zayyA para sunArA paNa saMtoSa vagaranA purUSone thatu nathI. asaMtoSI dhanavAna purUSo samartha purUSonI pAse tRNa samAna lAge che ane saMtoSI purUSonI pAse samartha purUSo paNa tRNa samAna lAge che. cakravartInI ane indrAdikanI saMpatti prayAsa janya ane nazvara che paraMtu saMtoSathI thayeluM sukha AyAsa rahita ane nitya che mATe sArI budhdhi vALA purUSe sarva doSanA sthAna rUpa lobhane dUra karavAne mATe advaita sukhanA gRharUpa saMtoSano Azraya karavo. 7. lezyA dvAra svabhAvanA baMdhAraNane lezyA kahe che. kRSNAdi pudgalonA saMyogathI sphaTika ratnanuM je pariNAma thAya che. evI rIte karmonA saMyogathI AtmAno pariNAma ( adhyavasAya) te lezyA kahe che. anvaya vyatirekathI, lezyAnA saMyogapaNAne lIdhe, lezyAnA dravyo yogane viSe aMtaragata che ema samajavuM. yogAMtaragata eka jAtanA pudgalonA saMbaMdhI je jIvanA zubhAzubha pariNAma thAya che tene lezyA kahevAya che. paMca saMgrahamAM lezyAone yogAMtara gata eTale ke mana-vacana-kAyAnA vargaNAonI paraMparAgata lezyAonI anaMtI vargaNAo kahelI che. pahelA mate :- lezyA kaSAyanA nicaMda rUpa che temAM kaSAya mohanIyanA udayathI utpanna thayelI gaNAya che. A pramANe vyAkhyA karIne vicArIe to akaSAyI jIvone lezyAnA abhAvano prasaMga Ave. bIjA mate :- lezyA karmanA nidarUpa che. to prazna thaze ke kayA karmanA nisyaMda rUpa che ? jo AThe karmanA niNaMda rUpa kahezo to cAra karmovALA ayogI jIvone lezyAnA sadbhAvano prasaMga Ave. cAra ghAtI karmano kSaya thayela hoi ayogIne na hoya ema kahezo to sayogI kevalIne paNa lezyAnA abhAvano prasaMga Avaze kAraNa ke sayogI kevalI bhagavaMto ne paNa cAra ghAtI karmo hotA nathI. trIjA mate :- lezyA yoganA pariNAmarUpa che. A mate traNayoga janaka karmanA udayathI lezyA samajavI ema karmagraMtha vRttino abhiprAya che. tatvArtha vRttimAM manoyoganA pariNAma rUpa lezyA kahelI che. prANI samudAyamAM koika svabhAvathI zAta hoya, ugra hoya, ghAtakI hoya, dayALu hoya, dhImo hoya, utAvaLo hoya te svabhAvanA baMdhAraNane lezyA kahe che athavA laukika vyavahAra uparathI karavAmAM AveluM lAgaNIonuM pRthak karaNa e lezyAo che. lezyA eTale jIvano kRSNAdi dravyanI peThe bhASyamAna pariNAma te lezyA. lezyAo kyAyone sahAya karanArI che.lezyAone karmanI sthitinA hetubhUta koi kahetu nathI. karma sthitinA kAraNa rUpa to kaSAyo ja che. lezyAo to kaSAyomAM aMtaragata thaine enI puSTi karanArI hoine tatsvarUpa thai rasabaMdhanA hetubhUta thAya che. Ama hovAthI ja lezyAo rasanA hetubhUta kahelI che. e vAta pU. zivazarma sUrIjIe potAnA Page 55 of 161 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka graMthamAM kaSAyone rasa baMdhanA hetubhUta TharAvyA che. e vAta A banne yogya ja che. kAraNa ke kaSAyonA. udayane sahAya karanArI vezyAo upacAra naye kaSAya svarUpa ja kahevAya. jeTalA pramANamAM kaSAyono sabhAva hoya teTalA pramANamAM A vezyA dravyo te kaSAyone sahAyarUpa thaine pragaTa kare che. lezyAnA cha bhedo hoya che. (1) kRSNa lezyA, (2) nIla vezyA, (3) kApota vezyA, (4) tejo lezyA, (5) padma lezyA ane (6) zukla legyA. A chae vezyAnA pudgalo AMhAraka grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo ane tejasa grahaNa yogya vargaNAnA pudgalonI vacamAM je je pudgalo rahelA che te pudgalone viSe kRSNa lezyAvALA-nIla glezyAvALA kApota lezyAvALA, teje lezyAvALA, padma lezyAvALA ane zukla lezyAvALA pudgalo anaMtA anaMtA. anaMtI avaMtI vargaNAo rUpe jagatamAM eTale coda rAjalokanA dareka AkAza pradeza upara sadA mATe ThAMsI ThAMsIne rahelA hoya che. e pagalomAMthI jIvo je je vezyAnA pugalonI jarUra paDe te te vargaNAnA pugalone grahaNa karI te rUpe pariNAma eTale adhyavasAya banAvatA jAya che. (1) kRSNa lezyAnuM varNana - kRSNa vezyAvALA jIvonuM lakSaNa.. (1) hiMsAdi pAMca mahApApathI mana, vacana, kAyA vaDe chUTavA mATe bedarakAra, (2) utkaTa pApa pravRttiomAM udhamavaMta, (3) cha kAya jIva pratye avirata, (4) zudra, (5) sAhasika, (6) nAstika, (7) ajItendriya ane (8) kruratAmaya lakSaNovALA jIvone kRSNa lezyA hoya che. (2) nIla glezyAnA lakSaNo :- (1) irSA, (2) amarSa, (3) avidhA, (4) mAyA, (5) zAMtino abhAva, (6) nirlajjatA, (7) viSa laMpaTatA, (8) madreSa yukta, (9) zaTha, (10) pramatta, (11) rasa lolupa, (12) pApamaya pravRttimAM udhamavaMta, (13) indriya sukhAbhilASI, (14) ane (15) sAhasika. A lakSaNovALA jIvone nIla glezyA hoya che. (3) kApota vezyAvALAnAM lakSaNo - (1) vAMku bolanAra, (2) vAMkuM AcaranAra, (3) zaTha, (4) svadoSa chupAvanAra, (5) kapaTI, (6) viparIta zradhdhAvAn , (7) kaThora bhASI, (8) anArya, (9) cora ane matsara yukta A lakSaNovALA kApota lezyA vALA kahevAya che. (4) tejo vezyA vALAnAM lakSaNo :- (1) namra, (2) acapaLa, (3) amArI, (4) akutuhalI, (5) vinayI, (6) indriya nigrahI, (7) yogavAna, (8) dharmapriya, (9) draTadharmI, (10) pApabhIrU ane (11) paropakArI. A lakSaNovALA teja lezyAvALA hoya che. (5) padma lezyAvALAnAM lakSaNo :- (1) cAra kaSAyone upazamAvela, (2) AtmAnuM damanA karanAra, (3) yogavAna, (4) svalya bhASI ane jitendriya jIvone padmalezyA hoya che. (6) zukla lezyAvALAnA lakSaNo :- (1) Arta ane raudradhyAna choDIne kta dharma ane zukla dhyAnamAM udhamavaMta, (2) prazAMta citta, (3) AtmAnuM damana karanAra, (4) aSTapravacana mAtAnA pAlaka ane jitendra jIvone zukla lezyA hoya che. abhiprAyonu avalokna cha lezyAo lezyA, e AtmAnAM pariNAmane viSe asara upajAvanArI vastu che. sphaTika kevo hoya che ? svaracha Page 56 of 161 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANI jevo. TikanA maNakAmAM kALo doro nAMkhyo hoya, to te maNako aMdara kALA raMgavALo che-evuM lAge che ne ? vastutaH TikanA maNakAmAM kALAza nathI, paNa javA raMganA dorAmAM te maNako parovAya, tevo teno. raMga dekhAya. evI ja rItie, AtmAno pariNAma to Tika jevo che, paNa kRSNAdi dravyonA saMyogathI, AtmAno pariNAma paNa tevA rUpane pAme che. vivekI ane samajazaktivALo mANasa, potAnA pariNAma kevA. che-tenI kalpanA karavA dvArA, pAte te samaye kevI lezyAvALo che tenI kalpanA karI zake che. kayI vezyAnI hAjarImAM jIvomAM kevA prakArano pariNAma hoya che-tene samajAvavAne mATe, jJAnioe vezyAo saMbaMdhI jabUvRkSAdikanAM udAharaNo varNavelAM che, je tame sAMbhaLazo, eTale kayI kayI vezyAnI hAjarImAM jIva kevA kevA abhiprAyavALo bane che, te tamane samajAze. vezyAo cha prakAranI hoya che. kRSNa vezyA, nIla glezyA, kApota lezyA, tejo vezyA, padma lezyA ane zukla legyA. A cha lezyAonA varNa, gaMdha, rasa ane spardhAdika viSe paNa upakArioe vistArathI varNana kareluM che. ApaNe to ahIM mAtra e jovuM che ke-kayI. lezyA vartatI hoya, tyAre AtmA kevA abhiprAyavALo bane che; ane e vAtano jo tamane barAbara khyAla AvI jAya, to tame tamArA abhiprAya uparathI, tame kayI legyAmAM varto cho, te samajI zako. upakArio. kahe che ke-traNa vezyAo kRSNa vezyA, nIla glezyA ane kApota lezyA-e traNe lazyA ati durgadhavALI, kharAba ane malina hoya che; pahelI vezyAono sparza paNa ThaMDo tathA lukhkho hoya che. saMkalezavALI banI. thakI e traNa lezyAo, durgatine ApanAra nIvaDe che. bAkInI traNa lezyAo, eTale tejo vezyA, padma lezyA ane zukla lezyA -e traNe vezyAo ati sugaMdhavALI ane atyaMta nirmaLa hoya che. e traNa lezyAono sparza paNa snigdha tathA uSNa hoya che ane asaMkilaSTa thai e traNa vezyAo, sugatine ApanArI nIvaDe che. A vezyAonA pariNAmomAM paNa, ghaNI taratamatA hoya che. nIla Adi lezyAonA pariNAmomAM vartatA badhA jIvonA pariNAmo eka sarakhA ja hotA nathI; ane ethI paNa jaghanya, madhyama ane utkRSTa ane temAMya pAchA bhedo hoya che. have ApaNe cha vezyAone aMge prANiomAM kevA prakAranA abhiprAyo thAya che, te saMbaMdhI zAstromAM Apela be draSTAntone joie. A be draSTAntomAM cha mANasa kalpavAmAM AvyA che. e chae mANaso judI judI lezyAvALA che. pahelo mANasa kRSNa lezyAvALo che, bIjo mANasa nIla glezyAvALo che. trIjo mANasa kApota lezyAvALo che, cotho mANasa tejo vezyAvALo che, pAMcamo mANasa padma lezyAvALo che ane chaThTho mANasa zukla lezyAvALo che. ekanI eka ja vastu aMge paNa, A cha mANasonA abhiprAyomAM, keTalo ane kevo bheda paDe che, te jovAnuM che; ane e abhiprAyabheda, legyA aMge che-ema samajavAnuM che. bhinna bhinna vezyAvALA cha mANaso, koi eka sthaLe pahoMcavAne mATe, sAthe ja nIkaLyA. raste cAlatAM teo bhUlA paDI gayA ane uMdhe raste caDhI gayA. eTale teo cAlatAM cAlatAM eka moTI aTavImAM pahoMcI gayA. moTI aTavImAM mArga batAvavA mANasa paNa maLe kyAMthI ? ane peTa bharavAne khAvAnuM paNa maLe kyAMthI ? teo bhUkhathI evA pIDAvA lAgyA ke aTavImAM teo mArgane zodhavAne badale, khAvAnuM zodhavA lAgyA khAvAnuM zodhavAne mATe rakhaDatAM, teoe e aTavImAM AvelA eka jAMbunuM vRkSa joyuM. jAMbunA vRkSane jotAM temane AnaMda thayo, kAraNa ke-bhUkha pIDI rahI hatI, ATaluMya khAvAnuM sAdhana to maLyuM ne ? mANasa bhUkhathI pIDAto hoya che tyAre tene jevuM tevuM paNa khAvAnuM maLe, toya te tenAthI calAvI le che ne ? jAMbunuM vRkSa najare paDatAnI sAthe ja, eka mANasa bolI uThyo- "A jhADane jo ApaNe mULamAMthI ja ukhADI nAMkhIne pADI daie, to pachI ApaNe kazI paNa mahenata nahi. sukhethI A jAMbuLono AsvAda Page 57 of 161 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zakIe.' A mANasa kRSNa lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya A prakArano thayo. e vakhate, bIjo mANasa bolI uThyo ke- "ema AvaDA moTA vRkSane nAhaka ApaNe zuM kAma ukheDI nAkhavuM joie ? Lo to A vRkSanI moTI moTI DALIomAM che mATe ApaNe A vRkSane nahi pADatAM, A vRkSanI moTI moTI DALIone ja kApI pADIe." A mANasa nIla glezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. te vakhate, trIjo mANasa kahe che ke- "ApaNe ATalI moTI moTI DALIone toDI pADavAnuM paNa zuM prayojana che ? AvI moTI DALIo phrI pAchI A vRkSane kyAre thaze ? mATe ema karo ke-ApaNe A. vRkSanI nAnA nAnI DALIone ja toDI pADIe, kAraNa ke-La to badhAM nAnI nAnI DALIomAM ja che." A mANasa kApota lezyAvALo hato, AthI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. nAnI nAnI DALIone toDI pADavAnI vAtane sAMbhaLIne, cotho kahe che ke- "ApaNe nAnI paNa DALIone toDI pADavAnuM kAma zuM che ? eka paNa DALIne kApI nAMkhyA vagara ApaNe LanAM jhumakhAMone ja toDI pADIe. bicArI DALIo to bhale rahI; paNa je je gucchAomAM phlo che, te gucchAone ja ApaNe toDI pADIe.' A mANasa tejo lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. - pAMcamo mANasa to kahe che ke- "ema paNa nahi; khAvAthI kAma rAkho, ApaNe nisbata mAtra LonI. sAthe che; e DALA, DALI ke jhumakhAMne dhA vinA ApaNe A jhADa uparanA phlone ja jamIna upara pADI nAMkhIe.' A mANasa padma lezyAvALo hato, mATe teno abhiprAya AvA prakArano thayo. e cha mANasomAM, chaThTho mANasa zukla lezyAvALo hato. A mANasa zukla lezyAvALo hovAnA kAraNe, teNe potAnA abhiprAyane vyakta karatAM jaNAvyuM ke- "ApaNe kAma to phaLa khAvAnuM che ne ? to, A jhADa nIce ghaNAM phaLo paDelAM che. ApaNe sau nIce paDelAM phaLone ja khAi laie. eTale Lone toDavAnuM pApa paNa lAge nahi ane ApaNI bhUkha paNa zame." AvuM ja eka draSTAnna, cha coronuM ApavAmAM Ave che. keTalAka coro koi eka gAmane bhAMgavAnA udezathI nIkaLyA. corone e divase je gAmane bhAMgavAno vicAra hato, e gAmamAM jaine zuM karavuM? -e viSe e coroe rastAmAM vAtacIta karavA mAMDI. eka core kahyuM ke- "Aje to ApaNe je koi mANasa ke pazu najare caDhe, te sarvane haNI ja nAMkhavAM.' e cora kRSNa lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. e vakhate bIjA core kahyuM ke- 'pazuoe ApaNo zo aparAdha karyo che, ke jethI ApaNe pazuone haNI nAMkhIe ? ApaNe virodha to mANasonI sAthe che, mATe ApaNe pazuone haNavAM nahi, paNa mAtra mANasone ja haNavAM.' e cora nIla glezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. trIjo cora kahe che ke- "e vAta paNa barobara nathI. strIhatyA karavI, e to ati nidita kArya che. mATe ApaNe koi paNa strInI hatyA to karavI ja nahi. ApaNe hatyA karavI mAtra purUSonI ja, kAraNa ke-teo krUra cittavALA hoya che.' e cora kApota lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. cotho cora kahe che ke- 'ema zA mATe badhA ja purUSone ApaNe haNavA joie ? je bicArA hathiyAra vinAnA purUSo che. temane to ApaNe haNavA ja nahi. ApaNe to haNavA evA ja purUSone, ke je purUSo hathiyAravALA hoya.' e cora tejo lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. Page 58 of 161 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamo cora kahe che ke- 'jeTalA hathiyAravALA purUSo hoya, te badhAne haNavA, emAMya DahApaNa jevuM zuM che ? hathiyAravALA hoya paNa ApaNane joine bhAgI jatA hoya, evAone mArI nAMkhavAthI phAyado paNa kayo thai javAno hato ! mATe, ApaNe ema rAkho ke je koi paNa mANasa hathiyAra laine ApaNI sAme yuddha karavAne mATe Ave, te badhAne ApaNe mArI nAMkhavA.' A cora padma lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. A pAMceyanA abhiprAyone jANIne, e coromAM je zukla lezyAvALo cora hato, teNe potAnA abhiprAyane vyakta karatAM jaNAvyuM ke- 'mane to lAge che ke koine paNa haNavAno vicAra karavo, e ja ThIka nathI. ApaNe cora chIe eTale ApaNane nisbata dhana sAthe che. to pachI emAM bIjAne haNavAnI vAta karavAnI jarUra zI che ? eka to paradravyanuM haraNa karavuM e ja moTuM pApa che ane emAM jo ApaNe pAchA bIjAonA prANonuM apaharaNa karavAnuM pApa karIzuM, to pachI ApaNI gati kayI thaze ? mATe, ApaNe to dhana ja levuM, paNa koinAya prANa levA nahi !' A cora zukla lezyAvALo hato, tethI teno abhiprAya AvA prakArano thayo. A be draSTAnto dvArA, upakArioe e vAta samajAvI che ke-kRSNAdika cha lezyAo paikI kayI kayI lezyA vartatI hoya che, tyAre te lezyAvALA jIvano abhiprAya kevA kevA prakArano thAya che; ane ethI, ApaNe ApaNA abhiprAyane barAbara samajI laine, ApaNe kayI lezyAmAM vartI rahyA chIe, teno nirNaya karI zakIe chIe. tamane tamArA abhiprAyanI khabara to paDe che ne ? tamArA abhiprAyanA svarUpane tame barAbara samajI zako cho ne ? 'mArA abhiprAyamAM hiMsakabhAva keTalo che ane ahiMsakabhAva keTalo che?' -'mArA abhiprAyamAM dharmabhAva keTalo che ane adharmabhAva keTalo che ?' -AvI coksAIpUrvakanI vicAraNA, tame kadI paNa karo cho kharA ? tame, kyAre kyAre kevA kevA bhAvamAM ramo cho, teno tamane khyAla rahe che ? sa. evo khyAla karavA kyAM besIe ? evo khyAla nahi karo, to kalyANa sAdhazo zI rItie ? tamArA bhaviSyanuM ghaDatara to tame karo cho ane AtmAnA pariNAmono emAM jevo-tevo hisso hoto nathI. karavA lAyaka kAma, kevA bhAvollAsathI karavuM joie ane saMjogavazAt nahi karavA lAyaka kAma karavuM paDe toya te vakhate mAnasika pariNAmonI kevI jALavaNI karavI joie, -e jANyA vinA, tame tamArA bhaviSyane suMdara banAvI zakazo zI rItie ? ApaNe e vAta vicArI AvyA chIe ke- pariNAmo malina bane nahi, enI to khUba kALajI rAkhavI joie. taMduliyA matsyanI vAta yAda che ne ? kevaLa hiMsakabhAvamAM ramavAnA yoge, e matsya sAtamI narakanA AyuSyane upArje che. e matsya, pratyakSapaNe koi paNa jIvanI hiMsA karato nathI, paNa enuM mana mahA hiMsaka hoya che; ane e hiMsaka bhAvamAM ramatuM mana ja, ene mahA durgatimAM ghasaDI jAya che. tamane roja chevaTa kAMi nahi to sUtI vakhateya, ema na thAya ke- 'Aje meM kevA kevA vicAro karyA ? ane mArA vicArothI mane kevA kevA prakArano karmabaMdha thayo haze ?' tame karmabaMdhathI Daro cho ke nahi ? sa. karmathI chUTIe to sArUM ema thAya. paNa karmathI chUTavAnuM ema ne ema banI jaze ? karmathI chUTavAne mATe, vivekI ane jJAnI banyA vinA cAlaze, ema tame mAno cho ? tame tamArA mana upara jo kAbU nahi meLavo ane mana hiMsAdika bhAvomAM ramyA karaze, to tame je gatimAM javAne icchatA nathI, tevI gatimAM tamAre jiyAta cAlyA javuM Page 59 of 161 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDaze, e vAta yAda che ? jo e vAta yAda hoya, to roja vicAra karavo joie ke- "Aje meM kevA kevA vicAro karyA ane ethI mane kevA kevA prakArano karmabaMdha thayo haze?' Avo vicAra karo, to tamane ema paNa thAya ke- "mane AvA hiMsAdinA vicAro AvyA zAthI ?' e vakhate khyAla Ave ke- " viSayarasa ane kaSAyarasanI kevI bhayaMkaratA che?' sa. nabaLAine aMge paNa evA vicAra AvI jAya, evuM bane ne ? viSayarasa ane kaSAyarasa na hoya ane mAtra nabaLAi hoya, to te azubha vicArono haiyAmAM jabaro DaMkha hoya, kyAre nabaLAi TaLe, ema thayA ja kare. nabaLAimAM paNa "kema veThI lauM ane pApathI bacuM." -ema thayA kare. 'nabaLAi paNa pApanA udayanuM pariNAma che." -evo khyAla hoya ane nabaLAinA yoge pApamAM pravartavuM paDe che.' -evo khyAla hoya; eTale nabaLAinA kAraNe paNa vadhu pApamAM kheMcI javAya nahi. enI kALajI to hoya ne ? enA haiyAmAM pApanI rUci to hoya ja nahi. tame e vicArI juo ke-tamArA haiyAmAM pApanI rUci che ke nahi ? e samajavAne mATe, tame tamArA abhiprAyonA svarUpane pichAnatAM zIkho. ApaNI vAta to abhiprAyabhedanI che. dhana kamAvAne nIkaLelAmAM paNa abhiprAyabheda hoya ne ? dhanA kamAvuM che, paNa dhananI kamANI karavAne mATe anIti to karavI ja nathI, evI vRtti jIvamAM hoi zake che ne ? tame gRhastha cho, mATe tamAre dhana meLavavuM paNa paDe che ane dhana saMgharavuM paNa paDe che; paNa dhanane meLavatAM ane dhanane sAcavatAM, hiMsAdika bhAvothI bacavAnI kALajI kharI ke nahi ? kRSNa lezyA, nIla glezyA ane kApota lezyA. e traNa lezyAone narakanA AyuSyanA Azravo paikI gaNAvela che. kAraNa ke-A sivAyanI lezyAomAM vartanAro jIva, narakamAM AyuSyane upAjaeN ja nahi, ApaNe kayI legyAmAM vartIe chIe-tenuM mApa. ApaNe ApaNA abhiprAya uparathI kADhI zakIe chIe. tame, have to, tame kyAre kyAre kayI kayI. lezyAmAM varto cho, tenuM mApa kADhavAno yathAzakya prayatna karyA karavAnA ne ? saMjJAo ane vezyAomAM bheda che, tyAM AtmavedanA (jIvane potAne je anubhavamAM Ave) te saMjJA te be prakAranI che. (1) jIvonA zadravIryathI-yogathI utpanna thayelI ane (2) azuddha vIryathI-yogathI utpanna thayelI. tyAM pariNAmathI utpanna thayelI ane zleSa dravyarUpa karmagata bhAvavALI (te bhAvalezyA) ane kRSNAdi dravyanA sAcitrapaNAthI (saMbaMdhathI) TikanI peThe AtmA (je rIte kRSNAdi bhAva vALo thAya che te kRSNAdi dravyo) dravyalezyA che. (te 6 vezyAonAM draSTAnta A pramANe) jema atyaMta pAkI gayelA LonA bahu bhAra vaDe namI gayela sarva aMgavALA je mahAna jaMbUvRkSane (koi 6 musAoe) dekhyo. te sarvee ekabIjAne kahyuM ke ApaNe bIjA Lo vigerethI zuM kAma che ? A jaMbaLonuM ja bhakSaNa karIe. parantu temAM eke kahyuM mULa sahita vRkSa nIce pADIe ityAdi rIte yAvata chaThThAe kahyuM ke kevaLa jAMbU je nIce paDyAM che teja vINI laie 6 judA judA kathana rUpa draSTAntano upanaya A pramANe che-je ema kahe che ke vRkSane mULamAMthI ja chedo te jIva JUInezyA mAM varte che, ane mahAzAkhAone chedavAnuM kahenAra bInakhezyA mAM varte che. prazAkhAo chedavAnuM kahenAra chApota vezyAvALo, gucchAo chedavAnuM kahenAra tejalezyAmAM, phaLo toDI khAvAnuM kahenAra padmalezyAmAM ane paDelAM phaLa vINI khAvAnuM kahenAra zuklA lezyAmAM varte che athavA bIjuM paNa udAharaNa A pramANe che. eka gAmano vadha karavA mATe (eTale gAmane haNIne paNa corI karavA mATe) 6 cora nikaLyA, temAMnA eka core kahyuM ke dvipada (manuSyAdi hoya) ke catuSpada (pazu Adi) je hoya te sarvano je dekhAya teno ghAta karavo. bIjo kahe che (pazuno nahi paNa) Page 60 of 161 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyone ja haNavA, trIjo kahe che ke manuSyamAM paNa strIo vajIne) purUSone ja haNavA, cothAe kahyuM (purUSomAM paNa zastra rahitane varjI) zastravALAone haNavA, pAMcamAe kahyuM (zastravALA purUSomAM paNa) je sthAmAM yudhdha kare tene ja haNavA, ane chaThThAe ema kahyuM ke kevaLa teonuM eka dhanaja haraNa karavuM, paNa bIjA koine mAravo nahi, e pramANe na karo, kevaLa dhana haraNa karo ema kahyuM tyAM sudhI kahevAvALA te 6 corono upasaMhAra (eTale upanaya) A pramANe che. sarvane haNo ema kahenAra te cora kRSNalezyAnA pariNAmavALo varte che, e pramANe anukrame zeSa cora saMbaMdhi lezyAo paNa yAvat chaThTho cora zuklA lezyAvALo che tyAM sudhI jANavuM e banne draSTAnnonI saMkSipta saMgrahavALI gAthA A pramANe che. mULa-zAkhA-prazAkhA-gucchA-La e pAMcano cheda karo ema kahenAra ane paDelA phaLanuM bhakSaNa karo ema kahenAra (anukrame 6 vezyAvALA che) tathA sarvane-manuSyane-purUSone-zastradhArIne ane yudhdha karatAne haNavA tathA kevaLa dhana haraNa karavuM (ema 6 rIte kahenAra anukrame 6 vezyAvALA che.) 6 leyAonAM bhinna bhinna lakSaNo vera vaDe anukaMpA rahita, ati pracaMDa, durmukha (duSTa gALa vigere bolanAra), tikSya svabhAvavALo, kaThora hRdayavALo, adhyAtmabhAva rahita ane turta vadha karavAmAM taiyAra evo jIva kRSNalezyA mAM vartato jANavo. mAyAdaMbhamAM kuzaLa utkRSTa lobha-AzaktivALo, capaLa ane calAyamAna cittavALo, methunamAM tIvra abhilASAvALo ane asatyapralApI jIva nIlalezyAmAM vartanAro jANavo. mUDha, AraMbhamAM prIyatAvALo, sarva kAryomAM pApane nahi gaNanAro tathA hAni vRddhi (eTale lAbhAlAbha) nahi gaNanArA ane krodhayukta evo jIva kApotalezyAmAM vartanAro jANavo. dakSa (DAhyo) saMvara (pApakarmane rokavAnA) svabhAvavALo, saraLa hRdayavALo, dAnaguNa ane zIlaguNamAM kuzaLa, dharmane viSe buddhivALo ane roSa-krodha rahita evo jIva tejolezyAmAM varte che. jIvo para anukaMpAvALo, sthirasvabhAvI, nizcaye sarva jIvone dAna ApanAro, atizukla budhdhivALo ane dhairyavAna jIva pabalezyAmAM varte che. jenI dharmamAM buddhi hoya che, sarva kAryomAM pApAraMbhano tyAga kare che, AraMbha samAraMbhamAM rAjI thato nathI ane apakSapAtI evo jIva zuklalezyAma varte che. kRSNAdi dravyonA saMyogathI TikanA sarakho AtmAno je pariNAma ke jenAthI kAryapravRtti (zubhAzubhAdhyavasAya rUpa kAryanI pravRtti) thAya che te dravyalezyA che. AtmAno (zubhAzubha) pariNAma ke je sarvatra samApta kArya saMpattivALo che te karmanA niyaMda (sAra) rUpa bhAvalezyA jANavI. yAvata zuklalezyA sudhInI darekanA pariNAma 3-9-281-243 tethI ghaNA ane tethI paNa ghaNA prakAranA hoya che. pratyeka vezyA anaMta anaMta vargaNA yukta kahI che temaja te anaMta vargaNAo (mAMnI dareka vargaNA paNa) sarve asaMkhya AkAza pradezamAM avagAha vALI che. ll11-20|| te sarva lezyAonAM (pratyekanA) adhyavasAya sthAno asaMkhyAta che, ane kSetra mArgaNA vaDe te asaMkhya lokAkAzanA AkAza pradeza pramANa che. (tathA kALa mArgaNA vaDe) asaMkhya avasarpiNI ane asaMkhya utsarpiNInA jeTalo samaya che teTalAM ane kSetrathI asaMkhya lokanA AkAzapradeza jeTalAM te lezyAonAM adhyavasAya sthAno che. keTalAeka AcAryo yogAntargata dravyane (dravyathI) lezyA sayogi-kevali sudhI kahe che, ane te kAraNathIja ayogi guNasthAne paNa te lezyA hotI nathI, mATe e vacana yuktivALuM jaNAya che. jo ke te vezyAo kaSAya svabhAvavALI athavA kaSAya sahAyaka nathI, parantu Page 61 of 161 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kAraNathI te vezyAo kaSAya sAthe anyoanyavRttivALI (paraspara saMbaMdhavALI) rahelI che mATe te lezyAo kaSAyavALA jIvone kaSAya uddIpanna karavAmAM joDAya che. (ema keTalAeka AcAryo mAne che.) jo lezyAo karmano nicaMda che to te kayA karmono nizcaMda che ? jo kaho ke ghAtikarmano nityaMda te lezyAo. che to yogi kevaline te vezyA na hoi zake ! jo kaho ke bhavopagrAhi karmono nizcaMda te legyA che, to ayogikevaline te lezyA kema na hoya ? je kAraNa mATe cothuM je zukladhyAna che te to lezyA rahita kahyuM che. jo ke vezyAo kaSAyane puSTi karanArI che, parantu (vAstavika rIte to) anubhAgabaMdhanuM ja kAraNa che, tethIja kahyuM che ke "karmonI sthiti tathA anubhAga kaSAyathI hoya che, ane prakRtibaMdha tathA pradezabaMdhA yogathI hoya che. lezyAone karmanA sahacArI kAraNarUpa anubhAga guNanA heturUpa kahI che, e pramANe lezyAo saMbaMdhi sarva prakAranuM vijJAna (siddhAntomAM) kahyuM che. ati vizaddha ane ati prazasta lezyA zubhadhyAnane zobhAvanArI (utpanna karanArI) kahI che, ane avizuddha tathA aprazasta lezyA durgAnane utpanna karavAnA svabhAva vALI che. vaLI karmano nityaMda hovAthI anubhAganA kAraNarUpa lezyA bhAva lezyA gaNAya che, ane yogonI kAraNa pravRttimAM nimittavALI vezyA te dravya lezyA che. e pramANe e vezyAonuM svarUpa kahyuM. (1 jaghanya-madhyama-utkRSTa e ke bheda puna: e traNenA darekanA ja.ma. u. bheda gaNatAM 9 bheda puna: tenA paNa darekanA ja. ma. u. bheda gaNatAM 27 e rIte traNa guNI traNa guNI paripATIe 81-243-729 ityAdi rIte ghaNA prakAranA bheda jANavA. yAvata asaMkhya bheda jANavA.) kRSNalezyA :- jagatamAM jema grahaNa karavA lAyaka pudagalonI vargaNAo anaMtI anaMtI rahelI che tema A kRSNa lezyAnA pudagalonI paNa anaMtI avaMtI vargaNAo rahelI che. AtmA je pudagalo vaDe lepAya te vezyA kahevAya che. A pudgalo judA judA varNa-gaMdha-rasa ane sparza AdinA kAraNe cha prakAranAM hoya che. temAM atyaMta kharAba varNAdivALA je pudgalo AtmAnI sAthe ekameka thAya tyAre te pudgalo kRSNA lezyAvALA kahevAya che. (eTale gaNAya che.) A pudagalo AtmAnI sAthe ekameka thatAM vicArone parivartana karI nAkhe che. mATe te pudagalonI asarathI vicAro jIvanA kevA prakAranA thAya che te jaNAve che. khara = karkaza pariNAma bane. koipaNa vicAromAM sthiratA na Ave ane sArA vicArone naSTa kare jhaghaDA eTale kajIyo karavAvALA vicAro thAya. parUSa eTale kaThora vicAro bane. ati caMDa -atyaMta krodhI svabhAvavALA vicAro. durmukha = sArA vicArothI rahita mAThA mukhavALo eTale atizaya vera buddhine dhAraNa karavAnA svabhAva vALo aMtaramAM karUNA eTale dayA vinAno. atyaMta abhimAnI bIjAnI hatyA karanAro, bIjAnA vicArone toDI nAkhanAro temaja AcArathI bhraSTa thayelo hoya che. AmAMnA koi lakSaNanA vicAro aMtaramAM cAlatA hoya to samajavuM ke kRSNa lezyAnA vicAro cAle che. A kuSNa lezyAnA asaMkhyAtA bhedo thAya che. jaghanya pariNAmavALI kuSNa lezyA - madhyama pariNAmavALI kRSNa lezyA ane utkRSTa pariNAmavALI kRSNa lezyA ema traNa bhedo paDe che. jaghanya pariNAmavALI kRSNa lezyA chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. jyAre jIvo samakIta guNanI prApti karatAM hoya che tyAre zubhalezyA. ja hoya che. paNa samakIta Adi guNaprApti pachI azubha lezyAnA pariNAmo prApta thai zake che. mATe chaThThA guNasthAnaka sudhI kahelI che. Page 62 of 161 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka gati - naraka AyuSyano baMdha utkRSTa pariNAmavALI kRSNa vezyAnA vicAromAM thAya che. nIla glezyA - A vezyAnA pudgalo paNa jagatamAM jema, grahaNa karavA lAyaka vargaNAonAM pudgalo hoya che tema svataMtra A nIla glezyAnA pudgalo paNa che. te pulonA varNa-gaMdha-rasa ane sparzI tene anurUpa hoya che ane te AtmAnI sAthe jyAre ekameka thAya che tyAre te jIvonA vicAro te pudgalA rUpe pedA thAya che. A legyAnA adhyavasAyo eTale pariNAmo asaMkhyAtA hoya che tene oLakhavA mATe jJAnI bhagavaMtoe traNa bheda pADelA che. jaghanya pariNAmavALA. madhyama pariNAmavALA ane utkRSTa pariNAmavALA. nIla glezyAnA pugalo hoya che. A vezyA paNa chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. te jaghanya pariNAmavALA nIla glezyAnA pugalo vALI nIla glezyA hoya che. naraka AyuSyano baMdha utkRSTa pariNAmavALA nIlA lezyAnA pagalomAM baMdhAya che. jyAre jIvone nIla vezyAno pariNAma cAlato hoya tyAre te jIvonAM pariNAma athavA vicAro A pramANe cAlatA hoya che. yA kapaTa karavAmAM kuzaLa hoya che. 2. lAMca rUzvata karavAmAM tathA lAMca khAvAmAM sArI rIte hoMziyAra hoya che. 3. asatya bolavAmAM khuba pravINa hoya che. mATe Aje duniyAmAM jeno dikaro vepAra dhaMdhAmAM asatyAdi bolavAmAM hoziyAra banyo hoya ane temAM AgaLa vadhato hoya to loko kahe che ke tamAro dikaro ghaNo hoMziyAra pAkyo. hoMziyAra thai gayo. 4. viSayano pramI eTale pAMca indriyanA anukuLa viSayomAM Asakti dharAvanAro hoya che. 5. asthira hRdayavALo eTale ke sArA kAryone viSe mananI sthiratA vagarano dhAryuM karanAro dharma buddhimAM asthiratAnA svabhAvavALo. 6. ALasu jene duniyAmAM edi kahevAya tevo koipaNa kAma karavAmAM bIjo karo leto hoya to pote besIne jonAro paNa pote uThIne karavAnI vRttivALo nahi. evA svabhAvavALo. 7. maMdamati vALo. dharmanI bAbatamAM potAnI buddhi lagADavAnI bhAvanA vinAno saMsAranA anukULa padArtho meLavavA AdimAM matine joDanAro. 8. kAyara ane abhimAnI. aMtaramAM kAyaratA rAkhanAro ane bahAra garvathI nAro AvA prakAranA vicAro A lezyAvALA jIvone hoya che temAM AyuSyano baMdha paDe to naraka AyuSya utkRSTa lezyAmAM bAMdhI zake che. kApo vezyA :- A vezyAnA pagalo jagatamAM svataMtra rIte rahelA che te pugalonAM tenA nAma pramANe varNa-gaMdha-ra-sparza rahelA hoya che. jema grahaNa yogya pagalonI vargaNAo jagatamAM hoya che tema jagatanA sarva AkAza pradeza upara paNa A vezyAnA pagalo anaMtA anaMtA ThAMsI ThAMsIne rahelA hoya che. A kApota lezyAnA pagalo AtmAnI sAthe ekameka thAya che tyAre AtmAnA pariNAmamAM eTale vicAromAM phrAra kare che tenA asaMkhyAtA bhedo thAya che. temAM mukhyatve traNa bhedo kahelA che. jaghanya kApotA lezyA-madhyama kApota lezyA ane utkRSTa kApota lezyAnA pariNAmo ema traNa bheda hoya che. A vezyA paNa chaThThA guNasthAnaka sudhI hoya che. temAM chaThThA guNasthAnake jaghanya pariNAma ane madhyama pariNAmavALI kApota lezyA hoya che. A kApota lezyAnA pudgalothI AtmAnA vicAro kayA kayA. bane che. te A pramANe. 1. AraMbha samAraMbhamAM Asakta hoya che. eTale ke game tevA vyApArAdi karavA hoya to temAM pravINa Page 63 of 161 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya. 2. pApanA kAryo karato jAya ane temAM pApa nathI ema mAnanAro eTale ke sAvadha vyApArAdi karato jAya ane bolato jAya ke saMsAramAM beThA chIe. ghara Adi laine beThA chIe e badhu calAvavA mATe, vyavahAramAM sArI rIte ubhA rahevA mATe A badhA pApo karIe te pApa kahevAya nahi. saMsAra Akho ya pApathI cAle che. mATe A pApa karIe te pApa kahevAya nahi. AvI mAnyatA rAkhIne pApa vyavahArone kheDanAro (calAvanAro). 3. lAbha ane nukzAnano vicAra karyA vinAno. koipaNa jAtano lAbha ke nukzAna Adino vicAra kare nahi. jema phAve tema vyApArAdi pApa karyA ja kare. 4. vAta vAtamAM gusse thai janAro nimitta malatAnI sAthe gusso karanAro ane bIjAne paNa gusso pedA karAvanAro hoya. 5. zoka Adine dharanAro eTale ke vAta vAtamAM jema gusso kare tema vAta vAtamAM zoka pedA karI anekane zokamAM nAkhanAro. 6. bIjAonI niMdA karanAro. potAnA kahyA mujaba je na rahe tenI niMdA karanAro potAnAthI je adhika hoya tene joi nahi zakanAro ane teonI niMdA karanAro hoya che. 7. potAnI baDAi karanAro. game te vAtamAM ekabIjAnI sAthe vAta karatAM potAnA guNo bolIne baDAi hAMkanAro AnA kAraNe bIjAna halakA pADanAro hoya che. 8. yudhdhamAM bhayaMkara. jyAre jyAre nimitta maLe ke jhaghaDA vagere karavAnA hoya athavA koinI sAthe laDavAnuM hoya to A lezyAvALA jIvone tarata ja bhayaMkara pariNAma pedA thatAM jhaghaDA vagere karanAro bane che. 9. ane sadA mATe du:khita hRdayavALo eTale ke bIjAnuM na joi zakatA potAnA AtmAmAM sadA mATe baLatarA karI karIne du:khi thanAro hoya che. A kApota lezyAnA utkRSTa pariNAmomAM ke madhyama pariNAmomAM jIva AyuSyano baMdha kare to narakAyuSya bAMdhI zake che. narakAyu bAMdhavAnA kAraNomAM 12. asatya bolanAro 13. corI karanAro 14. bhoganA sAdhanone vAraMvAra sevanAro ane 15. indriyone paravaza thaine ghaNA prakAranA pAponuM AcaraNa karanAro. AvA jIvo naraka AyuSya bAMdhI zake che. tevI ja rIte rAtri bhojana karanAro. abhakSanuM bhakSaNa karanAro paNa naraka AyuSya bAMdhI zake che. tejolezyA jagatamAM zarIrAdine grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo jema rahelA che tema lezyA vargaNAnA pudgalo jagatamAM rahelA hoya che temAM kRSNa lezyA-nIla lezyA ane kApota lezyAnA pudgalo azubha gaNAya che. tema tejo lezyA-padma lezyA ane zukla lezyAnA pudgalo zubha gaNAya che. temAM tejo lezyAnA pudgalo je Page 64 of 161 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te AtmAnI sAthe ekameka thatAM AtmAnA pariNAmo eTale adhyavasAyo kevA banAve che, arthAta bane che te jaNAve che. 1. AtmAne dakSa eTale pravINa banAve che eTale ke zubha vicAro pedA karAvI sajjana mAnavane chAje tevI pravRttivALA vicAro karAve che. 2. dayAnA pariNAmo pedA karAve che. dIna-du:khI-anAtha-garIba vagerene joine dayAnA pariNAma upajAve che tathA potAno AtmA dharmanA pariNAmavALo nathI banato tenI paNa dayA pedA karAve ane bIjAnI paNa yA pedA karAve. 3. AzravanI pravRttine heya eTale choDavA lAyaka gaNAvI zakti mujaba AzravathI choDAvI saMvaranI pravRttimAM joDAve che saMsAramAM niyama che ke anAdi kALathI jIva AzravanI pravRtti karato Avelo che. tenA saMskAra majabUta che te AzravanI pravRttithI potAno saMsAra vadhe che mATe saMsAra kapAvavA AzravanI pravRttithI choDAve che paNa jo sAthe-sAme bIjI pravRtti na hoya to jIva pAcho AzravanI pravRttivALo banyA vagarano raheto nathI mATe saMvaranI pravRttimAM joDAve che ke jethI AvatAM azubha karmonuM rokANa karIne zubha karmonuM AvavuM banAvI jIvane AtmakalyANanA mArgamAM AgaLa vadhAravAmAM sahAyabhUta thAya. 4. sarala svabhAva pedA karAmAM sahAyabhUta thAya ane sarala svabhAva pedA thayelo hoya tene TakAvavAmAM paNa sahAyabhUta thAya che. 5. dAnarUci - zIla rUcI pedA karAvI sthiratA apAve. 6. parigraha AdimAM saMtoSa pedA karAve. 7. vidhA sthiratApUrvaka karAve eTale jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI je jJAna pedA thAya temAM sthira buddhi pedA karAvI vidhAmAM sthiratA lAvanAra bane che. 8. dharmanI rUcine pedA karAvI tenA ja vicAromAM AgaLa vadhAravAmAM ane tenA saMskAra majabuta karavAmAM sahAyabhUta thAya che. 9. pApanA sAdhanono tyAga karAvavAmAM sahAyabhUta thAya eTale jema bane tema sAvadha vyApAranA anAdi kALanA saMskArone nAza karavA prayatna karAvanArA bane che. 10. uttama kSamA guNane dhAraNa karavAmAM sahAyabhUta thAya che eTale ke anukULa padArthonA rAganA. kAraNe te AghApAchA thatA ke nAza pAmatAM athavA koie lai jatAM je gusso Avato hato krodha pedA thato hato tenA badale te padArthono rAga ocho thatAM uttama kSamAguNane pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che. 11. zreSTha vivekana pedA karAvavAmAM paNa sahAyabhUta thAya che eTale ke jema jema vivekabuddhi AtmAmAM pedA thatI jAya che sthira thatI jAya che tema mohanIya karmanI maMdatA thatAM avivekI pravRttithI nivRtti pedA karavAmAM sahAyabhUta thAya che. A tejo vezyAnA pudgalonI sahAyathI moTA bhAge A jIvo ArtadhyAna ane rodra dhyAnanAM pariNAmathI rahita thatAM jAya che ane dharma dhyAnamAM saMkalpa vikalpa rUpa vicAromAM sthiratA Ave che. AnAthI devanI oLakha-gurUnI oLakha ane dharmanI oLakha thatAM temanI bhaktinA anuSThAnonI kriyA karavAmAM rUci pedA thAya che ane zakti mujaba te kriyAonuM AcaraNa karatAM karatAM mananI sthiratA-prasannatA ane ekAgratA pedA thatI jAya che ane vadhatI jAya che. AthI AvA vicAromAM rahetA. rahetA jIvo vAstavika rItie sukha kevuM hovuM joie? ityAdi vicArothI zAzvata sukhanI oLakha Page 65 of 161 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pedA thatA tenI rUci thAya ane Atma kalyANamAM AgaLa vadhavAmAM sahAyabhUta thAya. AthI AvA jIvone AyuSyano baMdha paDe to sadgatinA AyuSyano baMdha paDe che. AthI jJAnI bhagavaMtoe che ke samakIta pAmatAM jIvo AvA vicAromAM eTale tejo vezyAdi zubha lezyAvALA hoya che. azubha gAnA bhAvamAM samakItanI prApti jIvone thatI nathI. A vezyA 1 thI 7 guNasthAnaka sudhImAM rahelA jIvone hoya che. padma lezyA jagatamAM jema grahaNa yogya pudgalo ThAMsI ThAMsIne rahelA che tema A lazyAnA pudgalo paNa ThAMsI ThAMsIne rahelA che. A vezyAnA pudagalothI jIvonAM vicAro kevA thAya tathA temanA jIvanamAM kevA lakSaNono phrAra dekhAya te jaNAve che. 1. sthiratAvALA - koipaNa pravRtti karatAM te pravRttimAM hitAhitano vicAra karIne hitanI pravRttimAM sthira pariNAmI banAve che. 2. dhyAthI Adra hRdaya banAve che eTale A jIvonA aMtaramAM karUNA khuba rahelI hoya che ke jenA pratApe bIjAnA duHkhe haiyuM duHkhI banyA ja kare. potAnI zakti mujaba temanuM duHkha dUra karavAnI bhAvanA paNa aMtaramAM satata rahelI hoya che. 3. devapUjA karanArA - Atmahita karanArA je devo hoya temanuM svarUpa oLakhIne te devanI Atmahitane arthe niraMtara pUjA bhakti karanArA hoya che kAraNa ke pote mAne che ke jo e arihaMta paramAtmA deva jagatamAM na thayA hota to mAruM zuM thAta ? mArA AtmAnA hitano eTale kalyANano mArga mane koNa batAvata ? mATe upakArI evA devAdhidevanI niraMtara pUjA bhakti karanArA hoya che. 4.vratane grahaNa karanArA - je kAMi vrata niyama grahaNa karavAnA hoya tene barAbara samajIne potAnI zakti mujaba vratane grahaNa karI niraMtara yAda karIne tenuM pAlana akhaMDa rIte thAya. jarAya lIdhelA vratamAM bhAMgo na lAge eTale khaMDita na thAya tenI kALajI rAkhIne vratanuM pAlana karanArA hoya che. 5. dAnezvarI - potAnI zakti mujaba jema dIna-anAtha-du:khI mANasane dAna kare tema sAte kSetromAM paNa potAnI zakti mujaba dAna karanArA hoya. sAta kSetromAM nAmo - (1) jinamUrti, (2) jinamaMdira, (3) jinAgama, (4) sAdhu, (5) sAdhvI, (6) zrAvaka ane (7) zrAvikA, te ja rIte (8) anukaMpA ane (9) jIvadayA. ema dareka kAryomAM zakti mujaba dAna denArA hoya. 6. dhairya vALA - dhIratAne dhAraNa karanArA Atmahita vALI pravRttimAM dhIraja rAkhIne pravRtti karanArA hoya. jarAya bhayabhIta na thAya ane dhIratA gumAve nahi. 7. pavitra manavALA eTale ke viSaya-kaSAyAdithI duSita mana vagaranA. jyAre devagurUnI bhakti kare ke dharmanI ArAdhanA kare tyAre pavitra manapUrvaka ja bhakti karanArA hoya che. 8. harSita cittavALA - sadA mATe pralita manavALA eTale ke udavega vagaranA manavALA hoya che. 9. kuzaLa buddhivALA - kuzAgra matinA kSayopazamavALA ke jenA pratApe jemanI buddhi AtmahitanA vicArovALI hoya che. ahitanI pravRttithI nivRtti karanAra ane karAvanAra hoya che. 10. kSamA guNane dhAraNa karanArA - ane AnA kAraNe. Page 66 of 161 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. abhimAnane dhAraNa nahi karanArA hoya che. sarala svabhAvanA kAraNe niraabhimAnI hoya che. zukla legyAnuM varNana jagatamAM A vezyAnA pudagalo ati svaccha rUpe rahelA hoya che. te pugalone jIva jyAre grahaNa kare che tyAre zubha vicAro vizeSa rIte pedA karI de che. paNa A pudgalo grahaNa karavAthI jIvano sukhano rAga ghaTe evo niyama hoto nathI. kAraNa ke abhavyAdi jIvo A lezyAnA pudgalonI sahAyathI niraticAra cAritranuM pAlana karatAM navamAM caiveyakanuM AyuSya bAMdhI zake che. chatAM paNa anukULa padArthono rAga ati gADha banato jAya che. je jIvone Atmika hita karavAnI bhAvanA hoya te ja jIvo A legyAnA pagalo. grahaNa kare to jarUra tenA anukULa padArthanA rAganI graMthI oLakhAvI tene maMda karI guNaprApti karAvI samakIta-dezavirati-sarvavirati AdinA pariNAmane pamADI zake che. A pudagalonI sahAyathI jIvanI. vicAradhArA kevI bane te jaNAve che. 1. dharma buddhivALA eTale saddharmanA lakSyavALA. 2. apakSapAtI koino paNa pakSapAta nahi karanArA. 3. pApa kAryane nahi sevanArA. 4. zokha ke niMdA nahi karanArA arthAta game teTalI sArI sAmagrI maLelI hoya to paNa temAM rAgAdi pariNAmanI maMdatAnA kAraNe zokha nahi karanArA tathA koinA doSo nahi jonArA dekhAi jAya to niMdA nahi karanArA. 5. paramAtma bhAvanA svarUpane samajelA te pAmavAnI tIvra icchAvALA. 6. rAga-dveSanA baMdhanane sArI rIte samajanArA hoya che. AvA guNothI A jIvo sAro kALa hoya to A vezyAnA baLe kSapakazreNi prApta karI mohano nAza karI vItarAga dazAne pAmI jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karyo eTale ghAtI karmono nAza karI kevalajJAna pAmIne siddhi gatimAM janArA paNa hoya che. A zubha ane azubha lezyAnA pariNAmo eTalA badhA vicitra rUpe hoya che ke kyAre-kayA TAime-kai vezyAnA pariNAmathI AtmAnA vicAro eTale adhyavasAya badalAi jAya te kahI zakAya nahi. eTalA ja mATa jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke eka kSaNano paNa pramAda karavA jevo nathI. devatA ane nArakInA jIvone dravya lezyA sthira hoya che jyAre bhAva lezyA parAvartamAna rUpe hoya che. pahelI nArakI-bIjI nArakI ane trIjI nArakImAM jaghanya AyuSyavALA tathA tenAthI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalA adhika AyuSyavALA nArakInA jIvone eka kApota lezyA dravya rUpe sthira hoya che.jyAre bhAvathI cha e legyAmAMthI koipaNa lezyA hoi zake che. trIjI nArakInA bAkInA AyuSyavALA jIvo cothI nArakInA jIvo ane pAMcamI nArakInA jaghanya AyuSyavALA jIvomAM eka nIla glezyA dravyathI sthira hoya che jyAre bhAvathI cha e vezyA parAvartamAna rUpe hoya che. pAMcamI nArakInA bAkInA jIvo chaThThI nArakInA jIvo ane sAtamI nArakInA jIvone eka kRSNa lezyA dravyathI sthira rUpe hoya che. bhAvathI cha e lezyA parAvartamAna rUpe hoya che. kAraNa ke A sAteya nArakImAM rahelA mithyAdraSTi laghukarmI jIvo aTale anAdi mithyAdraSTi jIvo navuM upazama samakIta pAmI zake che. samakIta pAmatI vakhate jIvone niyamA zubha Page 67 of 161 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyA hoya che. mATe bhAvathI chae vezyAo ghaTI zake che. devatAone viSe bhavanapati ane vyaMtara devone pahelI cAra eTale kRSNa lezyA-nIla legyA-kApotA lezyA ane tejo vezyA hoya che. A dravyathI vezyA samajavI jyAre bhAvathI cha e vezyA hoya che. jyotiSa devone eka tejalezyA dravyathI hoya che. bhAvathI cha e vezyA hoya che. vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devo ane pahelA kilbilIyA devone eka tejo vezyA dravyathI hoya che ane bhAvathI cha e vezyA hoya che. vaimAnikanA trIjA-cothA devalokamAM rahelA devone tathA bIjA kilbiSIyA devone eka pabalezyA dravyathI hoya che tathA pAMcamA-chaThThA devalokamAM rahelA devone ane trIjA kilbipIyA devone paNa ema ja hoya che. bhAvathI cha e vezyA parAvartamAna rUpe hoya che. matAMtare pAMcamA devalokathI anuttara sudhInA devone dravyathI eka zukla lezyA hoya che. bhAvathI cha e vezyA hoya che. jyAre sAtamA devalokathI anuttara sudhInA devone paNa dravyathI eka zukla lezyA keTalAka AcAryo mAne che. bhAvathI cha e vezyA hoya che. navamA greveyakamAM rahelA abhavyAdi jIvo dravyathI zakta leDyAvALA jarUra che paNa aMtaramAM IrSAbhAvanI Aga ekatrIza sAgaropama sudhI cAlatI rahetI hovAthI bhAvathI kunIla kApota traNamAMthI. koi paNa lezyA hoi zake che. anuttara vimAnamAM niyamA samakatI devo ja hoya che. tyAM darekane dravyathI zukla lezyA hovA chatAM ya bhAvathI zubha lezyA rUpe teja-pada ane zukla A traNa lezyAmAMthI koipaNa hoi zake che. bhavanapatithI zarU karI nava caiveyaka sudhImAM rahelA devo je che temAM keTalAka anAdi mithyAdraSTi devo navuM samakIta prApta karI zake che. mATe bhAvathI cha e legyAmAMthI koipaNa vezyA ghaTI zake che. manuSya ane tiryaMcone viSe je dravya lezyA hoya che te ja bhAva lezyA rUpe rahelI hoya che. mATe dravya ane bhAvathI eka aMtarmuhUrtathI adhika kALa lezyA rahetI nathI. e eka aMtarmuhUrtamAM paNa dareka jIvone lezyAno pariNAma jaghanya ane utkRSTathI ATha samaya sudhI ja rahe che. e ATha samaya bAda eka aMtarmuhurtI eTale asaMkhyAta samaya sudhI rahelI je legyA che tenA pariNAmamAM tIvratA-tIvrataratA-tIvratamatA-maMdatA-maMdataratA ane maMdatamatA rUpe pariNAmanI eTale rasanI pharI thayA, kare che. kAraNa ke jagatamAM rahelA koi paNa jIvane legyA ATha samaya sudhI e pariNAme rahe pachI pariNAmamAM phrAra thatAM asaMkhyAta samaya sudhI e vezyA rahe che. AthI ema jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke sthiti baMdhanA eka adhyavasAya sthAnamAM rasa baMdhanA adhyavasAya sthAno asaMkhyAtA prApta thai zake che. arthAta rahelA hoya che. kAraNa ke sthiti baMdha kaSAyathI thAya che ane rasa baMdha lezyA sahita kaSAyathI thAya che. A vezyAnI ddArI jovI hoya to dA. tarIke zrI prasannacandra rAjarSi chaThThA-sAtamAM guNasthAnakanA pariNAmamAM rahIne sUryanI sAme moTuM rAkhI hAtha uMcA rAkhI ubhA rahIne AtApanA lai rahelA che te vakhate zukla lezyA rahelI che. eTale zukla lazyAnA pariNAmamAM saMyamanA suvizuddha pariNAmamAM AgaLa vadhI rahelA che ane tyAMthI zreNika mahArAjA potAnI savArI sAthe zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAne vaMdana karavA mATe nIkaLyA temAM AgaLa rahelA be dUtonI vAta zrI prasannacandra rAjarSie sAMbhaLI temAM Page 68 of 161 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukla lezyAnA pariNAmane badale kRSNa lezyAnA pariNAma thatAM narakamAM javA lAyaka daliyAM bAMdhavA mAMDyA. eka aMtarmuhUrtamAM pAchA vicAronI pharI thatAM zukla lazyAnA pariNAma pedA thatAM ja devagatinA dalIyA bAMdhavA mAMDyA ane eka aMtarmuhUrtamAM to te zukla legyAmAMthI parama zukla lezyAnA pariNAma pedA thatAM ja kevalajJAnanI prApti thai. A kAraNothI e ja vicAra karavAno ke A vezyAo jIvane pariNAmanI dhArA badalavAmAM khUba ja bhAga bhajave che ane jIvane azubha tAkyuM AkarSaNa vizeSa karI jAya che. dharmadhyAna- ane zukladhyAnanuM svarUpa AgaLa kahIzuM kAraNa ke dharmadhyAna ane zukladhyAna sAtamA guNasthAnake prApta thAya che ane tyAM jIvo AyuSyano baMdha karatA nathI. chaThThA guNasthAnakathI bAMdhato bAMdhato gayela hoya to sAtamAM guNasthAnake AyuSya baMdhAya che bAkI nahi. AthI dharmadhyAnAdinuM varNana AgaLa kahIzuM. cha leyAnA zloko atiraudraH sadAkrodhI matsarI dharmavarjitAH | nirdayo vaira saMyakto kRSNa lezyAliko naraH III. Alaso maMda budhdhi% prIlubdha: para vaMcaka: I kAtara sadAmAnI nIla glezyAliko naraH IIrA zokAkulaH sadArUjha: paraniMdAtma zaMsakaH | saMgrAme prArthane mRtyuH kApotaka udAhataH Bll vidhAvAna karuNAyuktaH kAryakArya vicAraka: | lAbhAlAbhe sadApItaH pIta vezyAdhikA naraH IIII. kSamAvAMzca sadAtyAgI devArcanaratodhamI | zucibhUta sadAnaMda: pAlezyA dhi ko naraH III rAgadveSa vinimuktaH zoka nindA vivarjitaH | paramAtmatva saMpannaH zukla leDyo bhavennaraH IIII 8. Ici dvAra iMdra eTale paramezvaryavAna AtmA, tenuM cinha athavA tenI utpanna karelI te iMdrIyo kahevAya che, iMdrIo pAMca che. zrotra (kAna), akSi (AMkha), dhANa (nAka), rasana (jIbha) ane sparzana te (zarIra). e darekanA be bheda che. (1) dravyaMdrI ane (2) bhAveMdrI. drazeMdrInA be bheda che. (1) nivRttirUpa draleMdrI, (2) upakaraNarUpa draleMdrI. nivRtti eTale AkRti. tenA paNa be bheda che. (1) bAhya ane (2) aMtaraMga. bAhya nivRtti te dareka prANIne temaja manuSyane judA judA AkAravALI pratyakSa dekhAya che te. A bAhya nivRttirUpa draleMdrI aneka AkAravALI hovAthI tenuM svarUpa kahevAnuM zakya nathI; kemake eka zrogeMdrIya lyo to temAM manuSyanA, hAthInA, ghoDAnA, gAyanA, bheMsanA ema dareka paMcedrI prANInA kAnanI bAhyakRti judA judA prakAranI hoya che. atyaMtara nivRtti sarva jAtimAM samAna hoya che. tene AzrayIne tenA saMsthAnonuM niyatapaNuM A. pramANe kaheluM che. Page 69 of 161 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) zrotra kadaMbanA puSpa jevA mAMsanA eka golakarUpa hoya che. (2) cakSu masuranA dhAnyanI AkRti tulya hoya che. (3) dhrANa atimuktanA puSpanI jevI-kAhalanI AkRtivALI hoya che. (4) jIvhA surajhanA eTale astrAnA AkAravALI hoya che. (5) sparzana vividha prakAranI AkRtivALI hoya che, kemake zarIranI AkRti te tenI AkRti che. tenI bAhya ne atyaMtara AkRtimAM bheda nathI. iMdriyonI bAhya AkRti khaDganI upamAvALI che ane aMdaranI AkRti khaDganI dhArA jevI kahI che. te atyaMta nirmaLa pudgaLarUpa che. bAhya AkRti ne atyaMtara AkRtinI zaktivizeSa te upakaraNa dravyadrI che. atyaMtara AkRtinA saMbaMdhomAM be vikalpa che. koi atyaMta svaccha pudgaLarUpa aMtaraMga AkRti kahe che, ane koi zuddha Atma pradezarUpa aMtaraMga AkRti kahe che. upakaraNa dravyadrI zakti ane zaktivAn abhinna hoya che tethI aMtaraMga nivRttithI judI paDI zakatI nathI tethI te abheda che ane aMtaraMga nivRtti chatAM paNa dravyAdika vaDe jo upakaraNa iMdrI parAghAta pAmI jAya to padArthanuM ajJAnapaNuM prApta thAya che tethI temAM bheda paNa che. upakaraNa dravyadrI paNa bAhya ne atyaMtara be prakAranI che. temAM bAhya upakaraNaMdrI mAMsapezIrUpa sthuLa ane atyaMtara upakaraNaMdrI temAM rahelI zaktirUpa sukSma jANavI. bhAveMdriyanA paNa be prakAra che. (1) labdhi bhAveMdrI ne (2) upayoga bhAveMdrI. (1) karNAdikanA viSayavALo te te prakAranA AvaraNano je kSayopazama te labdhirUpa bhAveMdrI. (2) potapotAnI labdhine anusAre viSayone viSe AtmAno je vyApAra te upayogarUpa bhAveMdrI. TuMkAmAM zaktirUpa labdhi iMdriya ane tenA vyApArarUpa upayoga iMdriya. labdhirUpa bhAveMdriya samakALe pAMce varte ane upayoga bhAveMdriya to eka kALe eka ja varte-vadhAre na varte. eTale je iMdrInI sAthe prANInuM mana joDAya teja iMdrI potAnA viSayane grahaNa karavAmAM pravarte A saMbaMdhamAM keTalIka vakhata prANIne pAMce iMdrino samakALe upayoga hovAno bhrama thAya che. jemake zabda karatI (kaDa kaDa bolatI), sugaMdhavALI, sukomaLa, lAMbI ane svAdISTa zalkulI (revaDI karavA mATe lAMbI karelI sakara lakaDI) ne khAtAM pAMce iMdrionA viSayano upayoga varte che ema samajavAmAM Ave che; paraMtu tevo bhrama thavAnuM kAraNa mana judI judI sarva iMdrIonI sAthe eTaluM badhuM zIghrapaNe maLe che ne chUTuM paDe che ke tenA atyaMta vegane laine prANIne judo judo kramasara bodha thato jaNAto nathI. paNa samakALe bodha thavAnuM samajAya che. jema ati komaLa evA kamaLanA so patra uparAupara goThavelA hoya tene yuvAna mANasa tIvra soyavaDe ekadama vIMdhI nAkhe che, temAM jo ke eka bIjA patrano kramasaraja vedha thAya che chatAM mANasa samakALe so pAna vIMdhI nAkhyAnuM mAne che tema ahIM paNa samajavuM. arihaMtane paNa samakALe be upayoga vartatA nathI to chadmasthane pAMca upayoga zI rIte samakALe sabhavI zake ? saMbhaveja nahIM. paraMtu AtmA mana sAthe, mana iMdrI sAthe ane iMdrI potAne yogya padArtha sAthe evA zIghrapaNe joDAya che ke tenI khabara paDI zakatI nathI. manano vega to eTalo badho tIvra che ke tene kAMi paNa agamya nathI ane jyAM mana jAya che tyAM sAthe AtmA paNa jAya ja che. jIvano ekeMdrIya, beiMdriya, teiMdriya, caureMdriya ne paMcedriyapaNAno, je vyavahAra che te dravyadrIyane apekSIne che. kemake bhAveMdrI to bakulAdi vRkSomAM pAMce dekhAya che; paraMtu tene dravyadrI ekaja hovAthI te Page 70 of 161 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeMdrI kahevAya che. ( A viSaye vanaspatimAM jIvatvavALA viSayamAM vadhAre spuTa karela che.) tyAre pAMce iMdriyonuM jADApaNuM (sthuLatA) aMguLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM hoya che. ahIM koi zaMkA kare ke-sparzedriya jo aMguLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ja jADI hoya to khaDgAdino ghAta lAge che, tenI vedanAno anubhava dehanI aMdara paNa thAya che te kema thai zake ? Ano uttara e che ka-sparzedrIno viSaya zItAdi sparza che, cakSu iMdrIno viSaya rUpa che, ghrANeMdrIno viSaya sugaMdha durgaMdha che, paNa tenI vedanA te teno viSaya nathI. vedanA to duHkhanA anubhavarUpa che ane tene to AtmA jvarAdikanI vedanAnI jema AkhA zarIre anubhave che. bIjo prazna ema karavAmAM Ave ke ThaMDu pANo pItAM tenI zItaLatAno anubhava keTalIka vakhata aMdara paNa thAya che tenuM zuM kAraNa ? teno uttara e che ke sparzedrI to jema bahAra varte che temaja aMdara paNa sarva aMganA pradezamAM varte che. paraMtu aMdara ne bahAra paryaMta bhAge tenI jADAi to aMguLanA asaMkhyAtamA bhAganIja che. have pAMce iMdrIonI pahoLAi kahe che-zravaNa, ghrANa ne cakSu iMdrInuM pRthutva aMguLanA asaMkhyAtamA bhAganuM che, rasaneMdriyanuM pRthutva aMguLa pRthakatva (be AMguLathI nava AMguLa) che ane sparzaneMdriyanuM pRthutva potapotAnA deha pramANa che. sparzedriya zivAya bAkInI cAra iMdriyonI pahoLAi AtmAMguLe samajavI ane sparzedriyanI pahoLAi utsedha AMguLe samajavI. ahIM koi zaMkA kare ke- "jyAre zarIranuM pramANa utsedha AMguLavaDe karavAmAM Ave che tyAre temAM rahelI bAkInI cAra iMdrionuM pramANa paNa utsedha AMguLavaDe ja karavuM joie. kemake zarIranuM utsedha aMguLa ne bIjI cAra iMdrionuM AtmAMguLe pramANa karavuM ta yogya lAgatuM nathI." eno uttara e che ke-e jIvyA vigerenI pahoLAimAM utsedha AMguLa laie to traNa gAu utkRSTA manuSya zarIramAM ne cha gAu utkRSTA pazu zarIramAM tenA viSayanuM jJAna ja thaze nahIM. kAraNake evaDA moTA zarIramAM utsedha AMguLavaDe nava AMgaLa pramANa utkRSTa mAnavALI AMtara nivRttirUpa rasaneMdrI e paNa moTA zarIranA pramANamAM hovI joie tevI moTI jIvhAnI aMdara vyApI ja zakaze nahIM ane tethI AkhI jIvhAne rasano bodha thai zakaze nahi. mATe tenuM pramANa AtmAMguLa vaDeja samajavuM. gaMdhAdikano vyavahAra paNa AtmAMguLavaDe ja samajavo. have pAMce iMdrio jaghanyathI potapotAnA viSayane keTalA dUrathI grahaNa kare te kahe che-cakSu vinA bAkInI cAra iMdrio aMguLanA asaMkhyAtA bhAgathI potapotAnA viSayane grahaNa kare che, ane cakSu aMguLanA saMkhyAtamA bhAgathI grahaNa kare che. teja kAraNathI cAra iMdrIone vyaMjanAvagraha che ne cakSuiMdrIne nathI. ahIM navA zarAvalAna dRSTAMta Apela che ke-jema navuM (korUM) mATInuM pAtra eka pANInA biMduthI Ardra thatuM nathI; paraMtu vAraMvAra ghaNAM TIpAM avicchinnapaNe paDavAthI Ardra thAya che, tema sUtelo (uMghato) mANasa eka zabda karavAthI jAgI jato nathI, paraMtu pAMca sAta zabdo uparAuparI kAnamAM paDavAthI zabdadravyavaDe kAna bharAye sate te jAge che. e pramANe vyaMjanAvagrahanI bhAvanA samajI levI. cakSu aprApyakArI hovAnI aMguLanA saMkhyAtamA bhAga dUra hoya tyAre potAnA viSayane grahaNa karI zake che; paNa tethI najIka hoya to grahaNa karI zakatuM nathI. atyaMta najIka evuM AMkhamAM AMjela aMjana ke AMkhamAM paDela traNa vigerene cakSu joi zakatA nathI. A vAta sau jANe tevI che. have vadhAremAM vadhAre keTalA dUrathI AvelA potapotAnA viSayane iMdrIo grahaNa kare te kahe che. kAna bAra yojanathI AvelA zabdane sAMbhaLI zake che, cakSu sAdhika lAkha yojana dUra rahelA potAnA viSayane grahaNa karI zake che; ane bAkonI traNa iMdrIo nava nava yojanathI AvelA potapotAnA viSayone grahaNa Page 71 of 161 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. A pramANe pAMca iMdrIono utkRSTa viSaya che. ahIM koi zaMkA kare ke "cakSa vinAnI cAra iMdrio to prApyakArI che to pachI tame kahevA pramANa karatAM dUrathI AvelA viSayane paNa grahaNa karavAmAM tene aDacaNa jaNAtI nathI; tethI tame bAra yojana vigerenuM pramANa bAMdhyuM te niphTa jaNAya che; kAraNa ke tenAmAM to prApta saMbaMdhavALA sarva padArthanA viSayane grahaNa karavAnI zakti che; tene najIka ke dUrathI AvelA sAthe kAMi saMbaMdha nathI." eno uttara e che ke-zabdAdinA pugaLo je upara kahelA pramANa karatAM vadhAre dUrathI Ave te svabhAveja evA maMda pariNAmavALA thai jAya che ke te potapotAnA viSayanuM jJAna ApavAnI zaktivALA rahetA nathI, temaja iMdrIomAM paNa svabhAveja teone grahaNa karavAnI zakti nathI; tethI cAra iMdrIone prAyakArIpaNuM chatAM paNa upara je viSayano niyama batAvyo che te yogya che. cakSamAM paNa tenA viSayathI dUra rahelA dravyane jANavAnI zakti na hovAthI tene mATe bAMdhelo niyama paNa yukta che. jIvhA, nAzikA ne sparzendriya badhRSTa dravya grahaNa kare che, karNa pRSTa dravyane grahaNa kare che; ane netra aspRSTa vastune grahaNa kare che. Atma pradezoe AtmarUpa kareluM te badva kahevAya che. ane zarIra para rajanI peThe je coMTeluM hoya te dhRSTa kahevAya che. ahIM koi zaMkA kare ke- "cAre iMdrIone prAyakArIpaNuM jo tulya che to pachI temAM Avo taphAvata zA mATe joie ?' teno uttara e che ke-sparza, gaMdha ane rasa saMbaMdhI dravyasamUhonuM zabdadravyanI apekSAe alpapaNuM, bAdarapaNuM ane tarata abhAvukapaNuM che; temaja sparzedriya, nAzikAne jIvhAnuM karNa karatAM maMda zaktipaNuM che tethI te baddhaskRSTaneja grahaNa karI zake che ane sparzAdi dravyasamUhanI apekSAe zabdadravyanI saMhati ghaNI che, sUkSma che ane najIka rahelA zabda yogya dravyane abhivAsita karanArI che. tethI te nivRtti iMdrInI aMdara jaine sparza karatAM ja svagocara abhivyakti takALa kare che. vaLI bIjI iMdrionI apekSAe karNa paTa zaktivALA che tethI te dhRSTa dravyane grahaNa karI zake che. keTalAka cakSune paNa sRSTArtha grAhakapaNuM kahe che, paNa te ayukta che. kAraNa ke jo tema hoya to agnine dekhatAM cakSane dAha thavo joie. temaja kAcanA pAtramAM rahelI vastuo ane jaLa dUrathI dekhAya che teno jo netrane sparza thato hoya to athavA netra tene bhedIne temAM jatA hoya to jaLano zrAva thai javo joie. tema thatuM nathI tethI cakSa aspRSTa arthaneja grahaNa kare che ema siddha thAya che. A saMbaMdhamAM vadhAre yakti prayukti jANavI hoya to syAdvAdaratnAkarAvatArikA graMthathI jANI levI. upara keTale dUrathI AvelA potapotAnA viSayane iMdrIo grahaNa kare che te saMbaMdhamAM je mAna kahyuM che te AtmAMguLe jANavuM; kemake jo te mAna pramANAMguLa hoya to A kALe bahu vadhAre thai paDe; teTalA dUrathI AvelAno bodha thai zake nahIM, ane jo utsadhAMguLe te pramANa karIe to bharatacakrInA vArAmAM tenA AtmAMguLavaDe bAra yojana lAMbI ne nava yojana pahoLI ayodhyA vigere nagarIomAM eka jagyAe vagADelI bhaMbhA AkhA zaheramAM saMbhaLAtI hatI te saMbhaLAya nahIM. tethI te mAna AtmAMguLanuM ja jANavuM. ahIM koi zaMkA kare ke "AtmAMguLanuM te pramANa kahezo to lAkho yojananA pramANavALA deva vimAnamAM eka jagyAe karelo ghaMTAno nAda sarvatra kema saMbhaLAze ? mATe AbhAMgaLe paNa te mAna ghaTI zakatuM nathI." A zaMkAnA khulAsAmAM zrIrAyapAseNI sUtranI TIkAmAM sUryAbhadevanA adhikAramAM kaheluM che te dhyAnamAM levAnuM che. te e che ke "meghanA svara jevI gaMbhIrane madhura zabdavALI ane eka yojanAnA gherAvAvALI susvarA nAmanI ghaMTA vagAthe sate sUryAbha vimAnanI bhiMto para te zabda pudgalo paDavAthI temAMthI uchaLelA te ghaMTAnA lAkho pratizabdo-paDachaMdAothI te AkhuM vimAna vyApta thai gayuM. arthAt devaprabhAvathI ane dizAo ne Page 72 of 161 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidizAomAM tenA paDachaMdAo vistarI javAthI aneka lAkha yojananA pramANavALuM te vimAna baheruM thai gayuM." A pramANe hovAthI AtmAMguLavaDe iMdriyonA viSayonuM dUrapaNuM mApavAnuM kahyuM che te barAbara che ema siddha thAya che. have netranA viSaya paratve savizeSa hakIkata kahe che-puSkaravara dvIpavAsI manuSyo pUrve ane pazcime 2134pa37 yojana dUrathI sUryane joi zake che. A pramANe tyAM rahenArA manuSyAdikanA netrano viSaya kahelo che. ne ahIM to sAdhika lAkha yojana dUranuM ja utkRSTa joi zake ema kahevAmAM Ave che to temAM visaMvAda kema na Ave ? teno khulAso e che ke- "netrano viSaya lAkha yojanano je kahelo che te abhAskara evI parvatAdi vastuonI apekSAe jANavo. bhAskara evA sUryAdinI apekSAe tenAthI adhika paNa hoya che." A badhI iMdrIo anaMta paramANuonI banelI che, ane dareka asaMkhya AkAzapradazAvagAhavALI che; temAM sarvathI ochA avagAhavALI cakSuiMdri che, tenAthI saMkhyAtaguNA avagAhavALI zrogeMdrI che, tethI saMkhyAtaguNA avagAhavALI dhrANaMdrI che, tenAthI asaMkhyAta guNA avagAhavALI jInhA che; ane jIvhAthI. saMkhyAta guNA avagAhavALI sparzedrI che. eTale e pramANe vadhAre vadhAre AkAzapradezone teNe rokelA che. sarvathI sToka pradezavALA netra che, tenAthI saMkhyaguNAdhika zrotra che, tenAthI asaMkhya guNAdhika dhrANa che, tethI asaMkhya guNAdhika jIhA che ane tethI asaMkhya guNAdhika pradezavALI sparzedrI che. A pramANe tenA avagAhane pradezonuM aNbahutva jANavuM. zrotra be, netra ba, nAsikA be, jIhA eka ne sparzana eka-ema draleMdrI ATha che ne bhAveMdrI pAMcaja che. sarva jIvone sarva jAtipaNe atItakALa saMbaMdhI dravya ne bhAvaiMdrIo anaMtI hoya che. temAM anAdinigodane to ravajAtipaNe paNa atIta iMdrIo anaMtI hoya che ane je jIvane nigodamAMthI nIkaLyA. anaMto kALa thayelo hoya che; tene sarva jAtipaNe atI iMdrio anaMtI hoya che. anAgatakALa saMbaMdhI vicAra karatAM tadbhave mokSagAmI jIvone anAgata iMdrIo hotI ja nathI ane keTalAka jIvone pAMca, cha, sAta, saMkhyAtI asaMkhyAtI ane anaMtI hoya che. A anAgata iMdrIo saMbaMdhI vicAra zrI lokaprakAzAdi graMthothI jANavA yogya che. atra te aprastuta hovAthI kahela nathI. saMjJI paMcendriya jIvone mRtyAdi jJAnanA sAdhanabhUta mana hoya che. te noiMdriya kahevAya che, tenA paNa dravya ne bhAva ema be bheda che. manaparyAtinAma karmanA udayathI manane yogya evI pugaLa vargaNAone grahaNa karIne manapaNe pariNamAvavAmAM Ave che, te dravyamana kahevAya che; ane manodravyanA avalaMbanathI mananI je pariNati thAya che, te bhAvamana kahevAya che. emAM dravyacitta vinA bhAvacitta na hoya ema samajavuM. juo asaMjJI jIvone manaparyApti na hovAthI dravyamana nathI eTale tene bhAvamana paNa nathI. bhAvamana vinA dravyamAna hoya che. kemake jinezvarane kevaLajJAna pAmyA pachI bhavastha hoya tyAM sudhI bhAvamana hotuM nathI, paNa dravyamana hoya che. siddhAvasthAmAM te baMne nathI. sarvathI thoDA jIvo manavALA, tethI asaMkhyaguNA zrotravALA, te karatAM cakSa, dhrANa ne rasanAvALA adhika adhika, tenAthI aniMdriya jIvo (sidhdho) anaMtaguNA ane tenAthI sparzanendriyavALA anaMtaguNA jANavA. suzruta vigeremAM cakSu, zrotra,dhrANa, rasanA, va, mana, vAcA, pANi (hAtha), paga, gudA ne upastha ema agyAra iMdrIo kahelI che, ne nAmamALAmAM sparzanAdikane budvIMdriyo ane hAtha paga vigerene krikeMdriyo kahelI che. Page 73 of 161 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe iMdrIonuM svarUpa barAbara jANIne teno sadupayoga karavA tatpara thavuM; teno durUpayoga karanAra prANI durgatie jAya che, ane sadupayoga karanAra prANI sadgatinuM bhAjana thAya che. ATaluM je A lekhanuM rahasya che tene aMtaHkaraNamAM korI rAkhavuM ke jethI bhavAMtaramAM duHkhanuM bhAjana thavuM na paDe, ane sarvatra sukhanI prApti thAya. ne pariNAme-chevaTe ajarAmara padanI prApti paNa thAya. pAMca iMdriyonA 29 bheda pAMca indriya-sparzedriya, rasaneMdriya, ghANaMdriya, cakSuiMdriya ane zrobeMdriya e darekanA draleMdriya ne bhAveMdriya evA be bheda che. zarIrano amuka vibhAga ke jyAM tenA viSayone jANavAnI zakti rahelI che te pogalika draleMdriya ane AtmAne thayelA kSayopazamathI te te viSayane jANavAnI zakti te bhAveMdriya. draleMdriyanA nivRtti ne upagaraNa evA be be bheda che ane tenA bAhya ne atyaMtara evA be be bheda che eTale cAra cAra bheda che. bhAveMdriyanA labdhi ane upayogarUpa be be bheda che eTale dareka iMdriyanA cha cha bheda thAya che. e pramANe pAMca iMdriyanA cha cha bheda gaNatA kula 30 bheda thAya che temAM sparzedriyano bAhya ane atyaMtara nivRttirUpa bheda judA na hovAthI tenA pAMca bheda hovAne lIdhe kula 29 bheda thAya che. | nivRtti-eTale racanA- iMdriyonI racanA-temAM bAhya nivRtti to manuSyonI ane aneka pazu-pakSIonI kAna vigerenI judA judA AkAranI hoya che. atyaMtara nivRtti badhA jIvonI eka sarakhI hoya che. temAM kadriyanI kadaMbanA puSpAkAre goLa mAMsapezIrUpa atyaMtara nivRtti che. cakSuiMdriyanI atyaMtara nivRtti masuranA dANA jevI goLa che. dhrAheMdriyanI atyaMtara nivRtti atimuktakanA puSpAkAre hoya che. A traNe iMdriyo aMguLanA asaMkhyAtmA bhAga pramANa che. rasaneMdriyajinhA je dekhAya che te bAhya nivRtti che. tenI uparanA bhAganuM aMguLanA asaMkhyAtamAM bhAgarUpa je pratara che te atyaMtara nivRtti che. teno AkAra vALaMdanA khuramAnA arthAta laMbagoLa laTapaTIAnA AkAra jevo che. sparzedriyano AkAra dareka jIvanA zarIra pramANe hoya che. sparzedriyanI bAhya ne atyaMtara nivRtti ekasarakhA AkAranI che. temAM bheda nathI. have nivRtti iMdriyane je upakAra kare te upakaraNaMdriya kahevAya che. tenA paNa bAhya ne atyaMtara evA be prakAra che. temAM atyaMtara nivRttirUpe goThavAyela svaccha pugaLomAM rahelI je zakti-tenA tenA viSayane jANavArUpa te bAhya upakaraNa ane te te iMdriyanA pariNamana pramANe pariNamelA svaccha AtmapradezomAM rahelI che te te viSayane jANavAnI zakti te atyaMtara upakaraNaMdriya. A pramANe zrI AcArAMga sUtranI vRttimAM kahyuM che. keTalAka AcAryo upakaraNaMdriya eka ja prakAranI kahe che. A draleMdriyanA cAra cAra bhedanA saMbaMdhamAM judI judI aneka prakAranI vyAkhyAo che te vizeSa. arthavALA lokaprakAzAdi graMthathI jANavI. bhAveMdriyanA be prakAra-labdhi ne upayoga. temAM te te iMdriya saMbaMdhI. pAMca iMdriyonA ra5ra vikkara Page 74 of 161 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sparzendriyanA ATha viSaya, ATha sparza pramANe. te 8 ne sacitta, acitta ne mizra e 3 vaDe guNatAM 24, tene zubha-azubha be vaDe guNatAM 48, tene rAga dveSa-be vaDe guNatAM 96 vikAra. 2. raseMdriyanA pasarUpa cha viSaya, tene sacitta, acitta, mizravaDe guNatAM 18, tene zubha azubhavaDe guNatAM 36, tene rAgadvaSavaDe guNatAM 72 vikAra. 3. ghANaMdriyanA surabhI durabhIrUpa be viSaya, tene sacitta, acitta, mizravaDe guNatAM 6, tene rAgadveSavaDe guNatAM 12 vikAra. 4. cakSuiMdriyanA pAMca varNarUpa pAMca viSaya, tene zubha azubhavaDe guNatAM 10, tene sacitta, acitta ne mizravaDe guNatAM 30, tene rAgadveSavaDe guNatAM 60 vikAra. 5. zrobeMdriyanA sacitta acitta ne mizra zabdarUpa traNa viSaya, tene zubha azubha vaDe guNatAM 6, tene rAgadveSavaDe guNatAM 12 vikAra. e rIte 96-02-12-60-12 kula ra5ra vikAra thAya che. te bhavabhIrU jIve yathAzakti tajavA yogya bIjI rIte raseMdriyanA 5 rasarUpa pAMca viSaya gaNatAM tenA 60 vikAra thAya ane ghANaMdriyanA be viSayanA zubhAzubha be bheda karatAM tenA kula 24 vikAra thAya ekaMdare to ra5ra ja thAya. A pramANe karavAthI pAMca iMdriyonA viSaya 23 nA ra4 karavA na paDe eTalI savaLatA che. pAMca iMdriyono saMvAda ekadA zarIranI supatA pAmIne paraspara vadhatI jatI spardhAthI uddhata banIne pAMca iMdriyo paraspara A pramANe vivAda karavA lAgI :- prathama karvedriye kahyuM : "tamo sarvamAM mArUMja agresarapaNuM che. kahyuM che ke: mANasano bahuzrutapaNAmAM je mukhya kAraNabhUta che ane eka bIjAnA taphAvatane je spaSTa karI batAvI de che, sarva iMdriyo karatAM jenA viSaya (zabda) no upabhoga Agha che, je bhUSaNo dhAraNa karavAne paNa lAyaka che, saiddhAMtiko kahe che ke je bAra yojana sudhIthI potAno viSaya grahaNa karI zake che, AvI guNavAnuM kaheMdriyanA. vicakSaNa purUSo zA mATe muktakaMThe vakhANa na kare ? je potAnI premavatI priyA ane priya bALakanAM mIThAM mIThAM vacano sAMbhaLavAne bahirmukha che evA badhira mANasanuM jIvita zA kAmanuM che ? te jIvato chatAM mRta. barobaraja che." A pramANe kareMdriyanI AtmazlAghA sAMbhaLI bIjI iMdriyo kahevA lAgI "he karNa ! tuM barAbara dhyAna daine sAMbhaLa-tArUM kahevuM kadAca baMdhabesatuM hoya chatAM potAnI prazaMsA svamukhathI karavI e lajjAspada che ane te eka prakAranI asatyatA che. tuM ATalI badhI baDAi mAre che, paNa tArAmAM kevA prakAranA doSo rahelA che tenI to tane khabara paNa nathI. jo sAMbhaLa:- tArAmAM kuTilatA to pratyakSa rahelI ja che, bIjAne saMtApa ApavAmAM koivAra tuM moTI bahAdura banI jAya che, tArA aMtarbhAgamAM mela to bharelo ja rahe che ane vaLI tuM chidraghara che-tArAmAM pratyakSa chidra dekhAya che." A rItanI carcA sAMbhaLI cakSa kahevA lAgIH- jo pAMca iMdriyonI barAbara bArIkAithI tapAsa karo to mArAmAM zuM lAyakAta nathI ? juo sAMbhaLo- "jenA upalA bhAgamAM meghanA jevI zyAma chatra samAna ane bhramara samAna manohara evI bhrakuTI zobhI rahI che, eka lAkha yojana karatAM kAMika adhika Page 75 of 161 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANavALA kSetramAM rahela vastune je joi zake che, zarIrarUpa mahelanA eka gavAkSa samAna je zobhe che ane vikasvara kamaLa vigerenI upamA jene sahajamAM AnaMda pUrvaka apAya che. evI cakSanA vakhANa koNa na kare ?' vaLI zarIranA bIjA avayavo zobhAne mATe bhale alaMkArone dhAraNa kare, paraMtu sarvAganI zobhAmAM paNa netra e eka maMDanarUpa che. bahuzruta evA karNanuM sAnidhya huM kadI paNa mUkatI nathI, temaja mArI upara rahelA bhrakuTInA vALa kuTila thaine vizeSa vadhatA nathI." A pramANe cakSanI AtmaprazaMsA sAMbhaLIne bIjI iMdriyo kahevA lAgI- "he cakSu ! tuM svamukhe potAnI prazaMsA karyA kare che. paNa tArAmAM paNa doSa rahelA che, te to sAMbhaLa- aMtaranA bhAgamAM to tuM azubha evI malinatAne dhAraNa kare che, dravya saMbaMdhI kAryamAM vighna lAvanAra evI capalatA tArAmAM rahelI che, hIna evA kAyarapaNAno tuM Azraya kare che, tAre Azare Avela aMjanano tyAga karIne tuM dura rahela bIjI vastune jovA jAya che. (aMjanane dekhI zakatI nathI, mATe he netra ! evI tArAmAM zI pradhAnatA che ? ke jethI loko tane mAnya rAkhe. vaLI lokamAM paNa tAruM kAMi vizeSa prayojana jovAmAM AvatuM nathI. kahyuM che ke - uraHsthaLanuM bhUSaNa hAra che, kAnanuM kuMDala che, caraNanuM nupUra che, ane moTA utsavamAM paNa netranuM bhUSaNa eka kAjaLanI saLImAtra gaNAya che. mATe Apa baDAi karavI vRthA che." A sAMbhaLIne nAsikA kahevA lAgI:- "eka mArA vinA tamArI A badhI cAlAkI jhAMjhavAnA jaLA jevI che. sAMbhaLo :- mANaso eka nAka hoya toja pratiSThA pAme che, je niraMtara saralatAne dhAraNa kare che, ane mukhanA madhyabhAgamAM je birAjamAna che. kharekhara mukhanI zobhA eka nAsikAja che. AvA guNo hovA chatAM nAsikA mahimAne kema na pAme ? bAhyADaMbararahita nirmaLa guNoja jagatamAM vijaya pAme che. zarIranA avayavomAM nAsikA bhale niralaMkAra che, chatAM temane ramADavAnI kaLA tenAmAM che." A pramANe sAMbhaLI anya iMdriyo kahevA lAgI :- "he nAsA !potAnA doSa joyA vinA mAtra guNone AgaLa mUkavA e anucita che. tArA durguNo prathama sAMbhaLI le, durjananI mAphTa tuM dvimukha che, mUrNanI jemAM aMta:karaNa zUnya che, pAtakInI jama zubha kAryamAM vighna lAvavA mATe chIMka khAvA tuM taiyAra thAya che, AvA doSone lIdhe nAsikA eka lezamAtra paNa mahimAne pAtra nathI." A hakIkata zravaNa karI zarIre kahyuM - "zarIra e badhI iMdriyono AdhAra che, AtmAnuM bhogasthAna che, ane svargAdi prApta karavAmAM te mukhya hetu che, mATe tenI mukhyatA zA mATe nahi ?" A sAMbhaLIne cAre iMdriyo tene kahevA lAgI ke- "zarIrane upADavA jaie to bhAra jevuM lAge che, ane aMdara jaie to kSAra jevuM lAge che. zayana, Asana ane vastrAdikathI niraMtara tenuM poSaNa karavAmAM Ave che chatAM te koinuM thayuM nathI ane thavAnuM paNa nathI. eka so ATha vyAdhio jyAM ghara karIne rahelI che ane apavitratAnuM to eka sthAnarUpa che. kahyuM che ke- "A zarIra navayauvanathI bhale garviSTha thAya, miSTAnna, pAna, zayana ane AsanAdikathI tenI AgatA svAgatA bhale karavAmAM Ave, chatAM te saMdhyAbharaMga jevuM vinazvara che ane Akhara te klevara thai pRthvIpITha para patita thaine ALoTe che." vaLI anyatra kahyuM che ke - "A zarIramAM ekaso sAta marma sthAna che, eka so ATha vyAdhio che ane ekaso sATha saMdhibaMdha che, mATe zarIramAM eTalI badhI zI vizeSatA che ?' vaLI kahyuM che ke- "tenuM atyaMga karavAmAM Ave, vilepana karavAmAM Ave ane karoDo ghaDA bharI bharIne tene havarAvavAmAM Ave, chatAM te (apavitra zarIra) madirAnA pAtranI jema pavitra thatuM nathI. mATe ene ApaNe mukhyatA zI rIte ApI zakIe ?" A pramANe kathana thayA pachI cAre iMdriyoe kAMika masalata karIne kahyuM ke- "rasanA (jIbha) Page 76 of 161. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAMkuranI jema komaLatAne dhAraNa kare che, baporIyAnA kusuma jevI tenAmAM ratAza caLakI rahI che, vidvAna jema kAvyanA rasane kabUla kare, tema te badhA rasane mAnya rAkhe che (samajI zake che), batrIza dAMtathI cUrNa thayela annanoja je satata AhAra kare che, bIjI sarva iMdriyonuM te paripoSaNa kare che ane tenuM rakSaNa karavAne killAtulya adhara zobhe che, mATe ApaNA sarvanI e rasanAja svAminI thAo." A ApaNe sarva iMdriyoe tene mukhya banAvIne pachI A rIte teo tene zikhAmaNa ApavA lAgI:he rasanA ! tuM jagajjanathI durjaya che, mATe amoe atyAre vicAra karIne tane amArI svAminI banAvI che, to have vacana bolavAmAM, bhojana karavAmAM ane yukti racavAmAM tAre sAvadhAna rahevuM, kAraNa ke tArI gaphlata thaze, to amAre sarvane nukzAnI veThavI paDaze." kahyuM che ke ___ " jive pramANa jAnIhi, bhojane vacane tathA / pratimuthtIvod, prANInAM prANanAzanam III" he rasane !bhojana ane vacananuM pramANa tAre barAbara samajI levuM.kAraNake ati bhakta ane ati proktathI arthAta atyaMta khAvAthI ane atyaMta bolavAthI prANIonA prANano nAza thAya che." temaja vaLI: "hitaM mitaM priyaM snigdhaM, madhuraM pariNAmi yat / monanuM vApi, mubari prazacate 19ii" "hitakara, parimita, premALa, komaLa, madhura ane LadAya-evuM bhojana ane vacana, jo khAvAmAM ane bolavAmAM Ave, to te prazasta lekhAya che." vaLI e saMbaMdhamAM anyatra kahyuM che ke: "nirdagdho vahinanA vakSaH, kadAcicchAGavalo bhaveta / prApanI divAnanA dragho, na puna: rastedAMti IIkA" "agnithI dagdha thayela vRkSa kadAcita navapallavita thAya, paNa rasanArUpa agnithI (kuvacanathI) dagdha thayela prANI puna: snehayukta thato nathI; mATe prayojanavALuM, parimita, hitakara, samucita, sAra, garvarahita, vicArayukta, sahetuka, sArI nipuNatAvALu, doSarahita, komala, satya, dInatAvarjita, sthira, uddhatAi rahita, sArasahita, manohara, saMbaMdhayukta, manane rUce tevuM-evuM madhura vAkya DAhyA mANasone bolavuM samucita che." maryAdAnuM ullaMghana karanArA mANaso to A jagatamAM saMkhyAbaMdha che, paNa potAnA mAnathI atizayayukta evA AcAra-cAritravALA to guNIjano ja hoya che. juo ! nAsikAdika cAra iMdriyonI apekSAe lokamAM rasanAe zuM nAyakapaNuM nathI meLavyuM ? arthAta sarvamAM tenuM svAmitva sadodita che. indra eTale AtmA (paramezvarya vAnuM) te AtmAe utpanna karelI je cIja te indriyo kahevAya che. AtmA haMmezA zudhdha cetanA maya che paNa saMsArI jIvo anAdi karmanA saMyogavALA hovAthI, tenAthI potAnI zudhdha cetanA dabAyelI che. pragaTa thayelI nathI tathA te dabAyelI zudhdha cetanA jenAthI dabAyelI che temAM jIvo rAgAdi pariNAma karatAM karatAM jIve che tenAthI potAno bAhya janma maraNa rUpa saMsAra vadhato jAya che. A zudhdha cetanAne dabAvanAra azudhdha cetanAmaya indriyo pAMca hoya che. (1) sparzanA, (2) rasanA, (3) gaMdha, (4) rUpa ane (5) zabda. (1) sparzendriyathI jIvone sparzano anubhava thAya che. rasanendriyathI jIvone rasano eTale svAdano anubhava thAya che. dhrANendriyathI jIvone gaMdhano anubhava thAya che. cakSarIndriyathI jIvone rUpano anubhava Page 77 of 161 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che ane zrotrendriyathI jIvone zabdano anubhava thAya che. A pAMce indriyonA trevIza viSayo kahelA che. temAM sparzendriyanA 8 viSayo gurU sparza-laghu sparza-zIta sparza-mRdu eTale komaLa sparza ane karkaza eTale kharabacaDo sparza ema ATha sparza e ATha viSayo kahevAya. (2) rasanendriyanA pAMca viSayo hoya che. kaDavo rasa-tIkho rasa-tUro rasa-khATo rasa-mITho rasa. A pAMca rasavALA padArtho e rasanendriyanA viSayo rUpa kahevAya che. (3) dhrANendriyanA-sugaMdha ane durgaMdha e be viSayo che. (4) cakSurIndriyanA pAMca viSayo hoya che. kALo varNa-nIlo athavA lIlo varNa-lAla varNa-pILo varNa ane sapheda varNa. (5) zrotrendriyanA traNa viSayo hoya che. (1) sacitta zabda-jIvonAM je zabdo hoya te. (2) acitta zabda-jIva rahita pudgalanA avAjanA je zabdo thAya te. (3) mizra zabda-jIva ane ajIva bannenAM bhegA zabdono je avAja saMbhaLAya te. jemake kaMkaNa paherelI strIno avAja ane kaMkaNano avAja be bhegA avAjo saMbhaLAya te. A rIte pAMca indriyonAM trevIza viSayo thAya che. A pAMce indriyomAMthI ekendriyathI paMcendriya sudhI jagatamAM rahelA koipaNa jIvone eka sAthe eka aMtarmuhUrta sudhI eka ja indriyano upayoga hoya che ane labdhi rUpe dareka jIvone pAMce indriyono kSayopazama bhAva rahelo hoya che AthI dareka jIvo upayogane AzrayIne ekendriya kahevAya che ane labdhi rUpe dareka jIvo paMcendriya kahevAya che. AthI ja jIvone eka sparzendriyanoja upayoga hoya che te jIvone ekendriya jIvo kahevAya. je jIvone sparzendriya ane rasanendriya A be indriyo upayoga rUpe eka eka aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe hoya che te jIvone beindriya jIvo kahevAya. je jIvone sparzendriya-rasanendriya ane dhrANendriya A traNa indriyono upayoga aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe hoya che te jIvone teindriya kahevAya. je jIvone sparzanA-rasanA-dhrANa ane cakSu A cAra indriyono eka eka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrto upayoga parAvartamAna rUpe hoya che e jIvone caurIndriya kahevAya ane je jIvone sparzanA-rasanA-dhrANa-cakSu ane zrota pAMca indriyomAMthI aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe thayA kare tevI je zakti prApta thAya te jIvone paMcendriya jIvo kahevAya che. ekendriya jIvo sparzendriyanA ATha viSayomAM muMjhAyelA sadA mATe hoya che e AThe viSayo vALAmAMthI je viSayovALA pudgalono AhAra maLe te te viSayovALA pudgalothI AtmAmAM rAjIpo eTale je pudgalono AhAra game-AnaMda Ave te rAjIpo kahevAya che ane je pudgalono AhAra na game aMtaramAM glAni pedA kare tenAthI nArAjI pedA thayA kare che. tevI rIte rAjIpo-nArAjI karatAM karatAM potAnA AtmAnI janma maraNa rUpe paraMparA vadhAryA kare che. beindriya jIvo sparzendriyanA ATha viSayo ane rasanendriyanA pAMca viSayo sAthe kula tera viSayomAMthI koine koi viSayomAM rAgAdi pariNAma karatAM karatAM potAno saMsAra vadhAratA jAya che. Page 78 of 161 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAnapaNe sAmAnya rIte jIvone rasanendriya indriya vadhAre maLelI hovAthI teno upayoga vadhAre kare che. jemake A jIvane bhUkha lAge eTale AhAranI zodhamAM nIkaLe temAM je AhAra maLe tyAM aTake ane jIbhathI. te AhArane cAkhe. svAdamAM ThIka lAge to khAya nahIM to AhAranI zodhamAM tene choDIne AgaLa jAya. ekendriyapaNAmAM sparzendriyathI AhAra leto hato ahIM zakti vadhI che mATe rasanendriyathI AhAra karavAmAM upayoga vadhAre kare che. AthI karmabaMdha paNa paccIza ghaNo adhika thAya che. A rIte A jIvo tera viSayomAMthI pradhAnapaNe pAMca rasanendriyanA viSayomAM muMjhAtA ryA kare che. te indriya jIvone sparzendriyanA-8-rasanendriyanAM-5 ane dhrANendriyanA be viSayo thaine paMdara viSayo hoya che. A jIvo paMdara viSayomAM rAgAdi pariNAma karatAM karatAM ekendriya jIvo karatAM pacAsa ghaNo karmabaMdha karI ryA kare che. A jIvone sArA rasavALA pugalo AhAra mATe maLe chatAM sugaMdha kevI che te jANavA mATe suMghe ane te sugaMdha potAne anukULa lAge toja AhAra kare nahi tA nahi. A svabhAva vizeSa hoya che. caurIndriya jIvone sparzendriya-8, rasanendriyanA-5, dhrANendriyanA-2 ane cakSarIndriyanAM pAMca viSayo thaine 20 viSayo hoya che. temAM sArA narasApaNuM karI potAno saMsAra vadhAratA jAya che. A jIvono pradhAnapaNe svabhAva evo hoya che ke sArA rasavALA pudgalo male anukULa gaMdhavALA male to paNa AMkhe game evA na hoya to e AhArano upayoga na kare tene choDI bIjA AhAranI zodhamAM jAya che. A jIvo. ekendriya karatAM so guNo adhika karmabaMdha kare che. asannI paMcendriya jIvone 8 + 5 + 2 + 5 + 3 = 23 viSayo hoya che. te trevIza viSayomAMthI koine koi viSayamAM sArA narasApaNuM karatAM karatAM potAno saMsAra vadhAratA jAya che. A jIvo pradhAnapaNe kaDaka sArA avAjavALI cIja AhAramAM vadhAre pasaMda kare che. A jIvo ekendriya jIvo karatAM eka hajAra ghaNo adhika karmabaMdha samaye samaye kare che. sannI paMcendriya jIvone vevIza viSayomAM vizeSa rIte sArA narasApaNuM karavA mATe adhika mana maLeluM hoya che tethI sArI rIte anukuLa viSayomAM ekAgra citte rAgAdi karatAM jAya che ane pratikuLa viSayomAM dveSAdi sArI rIte karI karIne potAno saMsAra adhika adhika vadhAratA jAya che. A jIvone mana meLeluM hovAthI ekendriya jIvo karatAM aMtaHkoTAkoTI sAgaropama jeTalo karmabaMdha samaye samaye karyA ja kare che ane rAgAdinI tIvratAnA kAraNe koi koivAra utkRSTathI dareka karmanAM utkRSTa sthiti baMdhane paNa karyA kare che. Aje ApaNane maLelI indriyono lagabhaga moTA bhAge kayo upayoga karIe chIe e khAsa vicAra karavAno che. indriyone AdhIna banI jIvavAmAM bahAdurI eTale zuravIratA nathI paNa te te indriyonI saMyamatA karIne jIvavAmAM bahAdurI kahelI che. AthI kai kai indriyo pradhAnapaNe mane herAna kare che, vAraMvAra te te viSayomAM mane kheMcI jAya che te jANIne tenAthI chUTavAno ane saMyama karavAno avazya prayatna karavo joie. jo e nahi thAya to saMsAra mAthA upara ubho rahe che. saMsAra kApavo hoya ane mokSano abhilASa pedA karI tene TakAvavo hoya to A prayatna avazya karavo ja paDaze. AthI AkhA divasamAM indriyonA trevIza viSayomAMthI keTalA viSayomAM rAga-dveSAdi pariNAma karI karIne jIvyA athavA jIvIe chIe tene jovAno prayatna karavo paDazene ? A prayatna karatAM rahIzuM to indriyono saMyama jaldI thai zakaze. AthI jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke eka sekaMDa anukULa padArthanI icchA karIe athavA pratikULa padArthomAM nArAjI karIe ke dveSa karIe eTale daza bhavanI paraMparA vadhe che. bIjI vAra vicAra kare eTale Page 79 of 161 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza x daza = so bhava thAya che tathA eka sekaMDa anukULa padArthanI icchAthI jIvone nArakInA jIvo 1515652 palyopama sudhI jeTaluM duHkha veThe che eTaluM duHkha veThavAnuM karma baMdhAya che. AthI e vicAravAnuM ke deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karatAM indriyajanya sukhothI keTalA sAvadha rahI saMyamI banavA prayatna karavo paDe ? Aje AnuM lakSya keTalAne che ? mATe ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke jyAM sudhI indriyonuM bala kSINa na thAya tyAM sudhImAM jeTaluM Atmika guNa mATe sadhAya eTaluM sAdhI levuM kahyuM che ke jethI indriyonuM bala saMsAra vardhaka na bana. have indriyonuM svarUpa jaNAvAya che. indriyo pAMca hoya che te darekanA babbe bheda hoya che. (1) dravyendriya ane (2) bhAvendriya. dravyendriyanA be bheda hoya che. (1) nivRtti rUpa dravyendriya, (2) upakaraNa rUpa dravyendriya. nivRtti = AkRti tenA paNa be bheda che. (1) bAhya, (2) atyaMtara. bAhya nivRtti rUpa indriya dareka prANIone temaja manuSyane judA judA AkAravALI pratyakSa dekhAya che te. atyaMtara nivRtti rUpa indriya sarva jAtimAM samAna hoya che tene AzrayIne tenA saMsthAnonuM niyatapaNuM A pramANe kaheluM che. (1) zrotendriya te kadaMba puSpanA jevA mAMsanA eka golaka rUpa hoya che. (2) cakSurIndriya te masuranA dhAnyanI AkRti samAna hoya che. te (3) ghrANendriya te ati muktanA puSpanI jevI-kAhala (vAjIMtra vizeSa) nI AkRtivALI hoya che. (4) jIhavendriya te surapranA eTale astrAnA AkAravALI hoya che. (5) sparzendriya te vividha prakAranI AkRtivALI hoya che. kAraNake zarIranI AkRti e enI AkRti che. indriyonI bAhya AkRti khaDganI upamAvALI che ane aMdaranI AkRti khaDganI dhArA jevI kahI che je atyaMta nirmaLa pudgala rUpe hoya che. bAhya AkRti ane atyaMtara AkRtinI zakti vizeSa te upakaraNa dravyendriya kahevAya che. atyaMtara AkRtinA saMbaMdhamAM be vikalpa che. koi atyaMta svaccha pudgala rUpa aMtaraMga AkRti kahe che ane koi zudhdha Atma pradeza rUpa aMtaraMga AkRti kahe che. upakaraNa dravyendrIya zakti ane zaktivAn abhinna hoya che tethI aMtaraMga nivRttithI judI paDI zakatI nathI tethI te abheda che ane aMtaraMga nivRtti chatAM paNa dravyAdika vaDe jo upakaraNa indriya parAghAta pAmI jAya to padArthanuM ajJAnapaNuM prApta thAya che tethI temAM bheda paNa che. upakaraNa dravyendriya be prakAranI che. (1) bAhya ane (2) atyaMtara. temAM bAhya upakaraNendriya mAMsapezI rUpa sthuLa ane atyaMtara upakaraNendriya temAM rahelI zakti rUpa sUkSma jANavI. bhAvendriyanA paNa be prakAra che. (1) labdhi bhAvendriya ane (2) upayoga bhAvendriya. labdhi bhAvendriya = karNAdikanA viSayovALo te te prakAranA AvaraNano je kSayopazama bhAva te labdhi bhAvendriya kahevAya. upayoga bhAvendriya = pota potAnI labdhine anusAre viSayone viSe AtmAno je vyApAra te Page 80 of 161 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga bhAvendriya. TUMkamAM zakti rUpa labdhi bhAvendriya ane tenA vyApAra rUpa upayoga bhAvendriya kahevAya che. labdhi rUpa bhAvendriya samakALe eTale sadA mATe pAMce hoya ane upayoga bhAvendriya to ekakALe eka ja varte che eTale ke je indriyanI sAthe prANInuM mana joDAya teja indriya potAnA viSayane grahaNa karavAmAM pravarte che. AthI eka kALe ekaja indriyano upayoga hoya che. AtmA mana sAthe-mana indriya sAthe ane indriya potAne yogya padArthanI sAthe eTalI jaldIthI joDAya che ke tenI khabaraja paDatI nathI. manano vega eTalo badho tIvra hoya che ke tene kAMi paNa agamya nathI ane jyAM mana jAya che tyAM sAthe AtmA paNa jAya ja che. jIvono ekendriyAdi paNAno je vyavahAra che te dravya indriyanI apekSAe che bhAvendriyanI apekSAe nahi. pAMce indriyanI sthULatA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che.(jADAi) pAMce indriyonI pahoLAimAM zrotrendriya, dhrANendriya ane cakSurIndriyanI pahoLAi aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che. rasanendriyanI pahoLAi aMgula-pRtha eTale be thI nava aMgula pramANavALI hoya che. sparzendriyanI pahoLAi pota potAnA deha pramANa hoya che. kai indriya viSayone (keTale dUrathI) grahaNa kare te. cakSu sivAyanI cAra indriyo aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI pota potAnA viSayane grahaNa kare che. jyAre cakSu aMgulanA saMkhyAtamA bhAgathI grahaNa kare che. utkRSTathI zrotra eTale kAna bAra yojanathI AvelA zabdane sAMbhaLI zake che. cakSu sAdhika lAkha dUra rahelA potAnA viSayane grahaNa karI zake che. bAkInI traNa indriyo nava nava yojanathI AvelA pota potAnA viSayone grahaNa karI zake che. yojana rasa-ghrANa ane sparza A traNa indriyo badhdha-spaSTa dravyane grahaNa kare che. karma spaSTa dravyane grahaNa kare che ane netra aspRSTa vastune grahaNa kare che. Atmapradezoe Atma rUpa kareluM te badhdha kahevAya che ane zarIra para rajanI peThe je coMTeluM te spaSTa kahevAya che. A badhI indriyo anaMta paramANuonI banelI che. ane dareka asaMkhya AkAza pradezanA avagAhanAvALI hoya che. zrotra-be, netra-be, nAsikA be, jIvhA-eka ane sparzana eka ema ATha dravyendriya hoya che jyAre bhAvendriya to pAMcaja hoya che. sannI paMcendriya jIvone smRti-Adi jJAnanA sAdhanabhUta mana hoya che te noindriya rUpe kahevAya che. pAMca indriyonAM 252 vikAronuM varNana (1) sparzendriyanA ATha viSayo hoya che. te ATheya sacitta rUpe hoya. acitta rUpe hoya ane mizra rUpe paNa hoya. AthI 8ne traNe guNatAM 24 bhedo thAya che. te 24 zubha rUpe paNa hoya azubha rUpe hoya mATe be e guNatAM 24 x 2 = 48. te 48 mAM rAga thAya ane dveSa thAya mATe 48 X 2 = 96. vikAro sparzendriyanAM thAya che. Page 81 of 161 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) rasanendriyanAM pAMca viSayo che tene sacitta-acitta ane mizra e traNa vaDe guNatAM 5 X 3 = ane azubha | e be guNatAM 15 X 2 = 30. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 30 X 2 = 60 bheda thAya 15. zubha che. (3) dhrANendriyanA be bhedone sacitta-acitta ane mizra traNa vaDe guNatAM 2 X 3 = 6. zubha ane azubha vaDe guNatAM 6 X 2 = 12. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 12 X 2 = 24 thAya che. (4) cakSurIndriyanAM pAMca viSayo che tene sacitta-acitta-mizra traNa vaDe guNatAM 5 X 3 = 15. zubha azubha vaDe guNatAM 15 X 2 = 30. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 30 X 2 = 60 thAya che. ane (5) zrotrendriyanAM traNa viSayo che te traNane zubha ane azubha be vaDe guNatAM 3 X 2 = 6. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 6 X 2 = 12 bhedo thAya che. A rIte 96 + 60 + 24 + 60 + 12 = 252 bhedo thAya che. "A 252 vikAromAMthI kai indriya vALA jIvo keTalA vikAro karatAM karatAM jIve che tenuM varNana." ekendriya jIvo eka sparzendriyavALA hovAthI ATha viSayo ane tenA 96 vikAromAM lapeTAyelA AnA dvArA potAno saMsAra vadhAre che. beindriya jIvo sparza ane rasanendriyavALA hovAthI ATha ane pAca ema tera viSayonI sAthe 96 + 60 = 156 vikAromAMthI koine koi vikAro karI potAno saMsAra vadhArI rahyA che. teindriya jIvo :- sparzanA-rasanA ane dhrANa indriyovALA hovAthI 8 + 5 + 2 = 15 viSayonAM 96 + 60 + 24 = 180 vikAromAMthI koine koi vikAro karatAM karatAM potAno saMsAra vadhAre che. caurIndriya-sparzanA-rasanA-dhrANa ane cakSu A cAra indriyo hovAthI 8 + 5 + 2 + 5 = 20 viSayo tathA 96 + 60 + 24 + 60 = 240 vikArone viSe muMjhavaNa pAmatA pAmatA saMsAramAM paribhramaNa kare che. asannI paMcendriya jIvone pAMce ya indriyo hovAthI tenA 23 viSayo ane 252 vikAromAMthI koine koi vikArone AdhIna thatAM mana vagara hovA chatAM paribhramaNa karyA kare che. sannI jIvo pAMca indriyo ane mana sAthe hovAthI tenA 23 viSayo ane 252 vikAromAMthI koine koi vikArone AdhIna thai manapUrvaka majA mAnatAM mAnatAM potAnA saMsAra vadhAratAM jAya che. eka karma bhUmimAM utpanna thayelA manuSyone ja cAnsa che ke A jANIne trevIza viSayo ane 252 vikAromAMthI zakya teTalo saMyama karIne jIva tenAthI potAno saMsAra parimita eTale alpa karI zake che. te mATe ja deva, gurU, dharmanI sAmagrI prApta thayelI che. AthI teno upayoga karI prayatna karaze te mokSa mArgamAM dAkhala thai saMsArane parimita karI zakaze. A rIte pAMca prakAranA jIvonuM varNana thayuM. 9. samudhdhAta dvAra sama eTale AtmAnI cAre bAjuthI, ekI bhAvanA yogathI, vedanAdi bhogavAine AtmAnA prAbalya vaDe eTale AtmAnI joradAra zakti vaDe karmono upaghAta eTale nAza saMhAra thAya te samuddhAta kahevAya. kAlAMtare eTale lAMbA kALe bhogavavA yogya karmone balAtkAre eTale bala vAparIne udIraNA karaNa dvArA udayamAM lAvIne eTale bhogavAtI udayAvalikAmAM lAvIne khapAvavA (khapAvI nAMkhe che) te samuddhAta kahevAya che. Page 82 of 161 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdikALathI jagatamAM bhaTakatAM evA jIvoe AvI rIte karmone bhogavavA ane nAza karavA mATe anaMtIvAra samuddhAta karelA che. A udIraNA karaNa ekendriyathI paMcendriya sudhInAM saghaLAya jIvone hoya che. udayanI sAthe udIraNA cAlune cAlu hoya che. temAM jyAre vizeSa purUSArtha jIva kare che te vakhate A. samudadhAtanI kriyA pedA thAya che. A samuddhAta karatI vakhate jIvanA Atma pradezo potAnA zarIranI avagAhanA karatAM bahAra nIkaLe che ane te vakhate te Atmapradezo upara je karmo rahelA hoya che te ekI sAthe teno nAza thAya che jo te vakhate jIva samatAbhAvamAM rahe to navA enA e karmo ke enAthI vadhAre karmono baMdha thato nathI paNa jIva e vakhate hAya voya karato hoya, kaSAyane AdhIna thaine gusso Adi karato hoya to jeTalA karmo khape che enA karatAM joradAra vizeSa rIte bAMdhe che. mATe samudhAtane oLakhIne thI sAvadha rahevAnuM che. atyAre A manuSya janmamAM sAvadha rahI zakoe evI zakti ane sAmagrI maLelI che. to e saMskAra draDha thAya e karavA prayatna karavo joie. samuddhAta sAta prakAranA hoya che. (1) vedanA samuddhAta, (2) kaSAya samuddhAta, (3) maraNa samuddhAta, (4) vaikrIya samuddhAta, (5) AhAraka samudhAta, (6) tejasa samuddhAta ane (7) kevalI samuddhAta. (1) vedanA samuddhAta :- azAtA vedanIyanA karmanA udayathI A samuddhAta jIvone pedA thAya che. jyAre joradAra azAtA vedanIyano udaya pedA thAya tyAre potAnA zarIranI je avagAhanA hoya che temAM je je polANa bhAgo rahelA hoya che jemake nAkano polANa bhAga kAnano polANa bhAga ityAdi polANa bhAgone Atmapradezo vaDe pure che ane zarIranI jADAi, uMcAi, laMbAi ane pahoLAi eka sarakhI kare che ane sAthe sAthe eTalA kSetravyApI ke ethI vadhAre kSetravyApI Atmapradezone bahAra kADhI daMDAkAre banAve che. A daMDAkAre rahelA Atmapradezo eka aMtarmuhUrta sudhI rahe che. A vakhate jIva azAtA vedanIyanA baMdhAyelA je pugalo che temAM ghaNAM kharAne bhogavIne nAza kare che. kAraNake samuddhAtane prApta thayela AtmA tenA ja upayogavALo hoya che. anya eTale bIjAmAM te vakhate teno upayoga hoto nathI. AthI vedanAdinA anubhava jJAnamAM pariNata thayelo AtmA udIraNA vaDe e azAtA vedanIyanA ghaNAM pugalone udayamAM lAvIne bhogavIne nAza kare che e vedanA samuddhAta kahevAya che. juo A samuddhAta vakhate AtmA. samAdhimAM rahe, AvelA du:khamAM dIna na bane to e AtmAnuM kalyANa thayA vagara rahetuM nathI ane phrIthI navA azAtA vedanIyanA karmo bhogavavA lAyaka baMdhAtA nathI paNa jo jIva dIna banIne e karmone jo bhogave to e azAtA vedanIyanA karmo samuddhAtanA kAraNe nAza jarUra pAme che. paNa sAthe sAthe dInatAnA kAraNe navA evA ja bhogavavA lAyaka ke ethI adhika vedanA yukta bhogavavA lAyaka karmo jarUra bAMdhe che. AthI jIvane uMTa kADhatAM bakaruM paThuM evI hAlata thAya che. A vedanA samuddhAta kahevAya che. (2) kaSAya samuddhAta - cAritra mohanIya karmanA udayathI kaSAyothI AkuLa vyAkuLa banelo jIva, anaMtAnaMta kaSAyonA karmothI viMTAyelo jIva potAnA Atma pradezone avagAhanAmAMthI bahAra kADhI kAna, nAka vagerenA polANa bhAgona purIne ane zarIranI laMbAi-pahoLAi tathA jADAi pramANe daMDa banAve che. e daMDa rUpe jIvo eka aMtarmuhUrta sudhI rahI zake che. eTalA kALamAM je kaSAyano samudhAta hoya te kaSAyanA ghaNAM pudgalono nAza kare che te kaSAya samuddhAta kahevAya che. jo A samaye jIva sAvadha rahe ane kaSAyane AdhIna na thAya, kSamA-namratA Adi guNone dhAraNa kare to tenAthI je kaSAyonI nirjarA thayelI hoya che. enAthI ochA baMdhAya che paNa jo kaSAyane AdhIna thayelo hoya ane te vakhate krodhAdi kaSAyane Page 83 of 161 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhIna thayelo hoya to jeTalA karmo khape che tenA karatAM kai guNA anaMta karmo bAMdhe che e kaSAya samudhAta kahevAya che. (3) maraNa samuddhAta - jagatamAM rahelA jIvone potAnuM bhogavAtuM AyuSya chelluM eka aMtarmuhUrtanuM bhogavavAnuM bAkI rahe tyAre je jIvone maraNa samuddhAta thavAno hoya te jIva je bhavanuM AyuSya bAMdheluM hoya te je kSetramAM jaine bhogavavAnuM hoya te kSetra sudhI potAnA Atmapradezo laMbAvIne daMDarUpe banAve che ane te kSetrane sparzIne pAcho potAnA sthAne Ave che. A kriyAne maraNa samuddhAtanI kriyA. kahevAya che. emAM keTalAka jIvo A rIte daMDarUpe Atmapradezo laMbAvyA pachI potAnA sthAne pAcho AvI thI paNa te kSetra sadhI Atma pradezo laMbAve che ane te sthAnamAMthI Atmapradezono saMkoca karatAM karata vacamAM ja potAnuM bhogavAtuM AyuSya pUrNa karI zake che te paNa maraNa samuddhAta kahevAya che. A rIte eka bhavamAM be vAra maraNa samuddhAtane jIvo karI zake che paNa bIjIvAra maraNa samuddhAta karanArA jIvo potAnA bhogavAtA AyuSyane potAnA kSetramAM pUrNa karatAM nathI paNa je kSetramAM utpanna thavAnuM hoya te kSetra tarapha vacamAM bhogavAtuM AyuSya pUrNa thAya che. jyAre eka vAra maraNa samud dhAta karanAro jIva daMDarUpe AtmA pradezone jyAM utpanna thavAnuM che tyAM sudhI vistAra karI pachI mUla sthaLe pAcho AvI pachI ja e mUla sthaLe. ja maraNa pAme che. ane pachI e je kSetramAM utpanna thavAno hoya tyAM pahoMcI jAya che. e maraNa samuddhAta kahevAya che. A rIte ekavAra athavA be vAra daMDarUpe Atmapradezone ekendriyathI paMcendriya sudhInA koi paNa jIvo karI zake che. dareka jIvanuM maraNa samuddhAtathI ja thAya evo niyama nathI. samuddhAta vagara paNa jIvo maraNa pAmI zake che. vyavahAramAM ema kahevAya che ke yama levA mATe Avyo. yama emane laine e kSetra batAvI Avyo ema kahevAya che. te Ane eTale maraNa samududhAtane anulakSIne jANavuM bAkI koi levA AvatuM nathI ane koi kAMi batAvatuM nathI. (4) vaikrIya samuddhAta - A samuddhAta vakrIya zarIra nAmakarma udayaka hoya che. vaikrIya zarIranI vikurNa kare tyAre hoya che eTale devatA ane nArakInA jIvo uttara vakrIya zarIra eTale bIjuM vaikrIya zarIra banAvatA hoya tyAre A samudhAta hoya che ane e vakrIya zarIranuM saMharaNa karatAM hoya, nAza karatAM hoya tyAre A samuddhAta hoya che evI ja rIte saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaMco uttara vekrIya zarIra banAve ane saMhare tyAre A samududhAta hoya che. jyAre uttara vaikrIya zarIra banAvatA hoya tyAre potAnA zarIranI avagAhanAmAM rahelA Atma pradezone bahAra kADhI daDarUpe banAve ane te ja vakhate jagatamAM rahelA vaikrIya vargaNAnA pudgalone grahaNa karI vaikrIya rUpe pariNamAvI vakrIya zarIra banAve che te vikrIya samadudhAta kahevAya che ane te vakrIya zarIra banAvyA pachI enI jarUrata na hoya tyAre te zarIrane saMharaNa karatAM Atma pradezone daMDarUpe banAvI e pudagalono nAza kare che tyAre vekrIya samudhAta kahevAya che. A samuddhAta pramAdathI pedA thato hovAthI chaThThA guNasthAnaka sudhI A samuddhAta hoya che. (5) AhAraka samudhAta :- A samudhAta AMhAraka zarIra nAmakarma viSayaka che. cauda pUrvadhara mahAtmAo ja A samuddhAta karI zake che. jyAre koi padArthamAM zaMkA paDe ane samAdhAna na maLe to te samAdhAna meLavavA mATe A samuddhAtano upayoga kare che athavA bhagavAnanuM samavasaraNa raceluM hoya ane enA darzana karyA na hoya to te jovA mATe A samuddhAtano upayoga kare che. A samuddhAtano upayoga mAtra chaThThA guNasthAnake ja thAya che. jyAre jIvo AhAraka zarIra banAvavAnA hoya tyAre potAnA Atma pradezo daMDarUpe banAve che ane te ja vakhate jagatamAM rahelA AhAraka vargaNAnA pagalone grahaNa karI AhAraka Page 84 of 161. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra rUpe pariNamAvI mahAvideha kSetramAM jyAM zrI tIrthaMkara paramAtmAo hoya tyAM mokale che ane samAdhAna laine tarata ja pAchu Ave che ane teja vakhate Atmapradezone daMDarUpe banAvI AhAraka zarIranA pudgalonuM visarjana kare che te AhAraka samuddhAta kahevAya che. A eka bhavamAM be vAra karI zake che ane AkhA bhavacakramAM (saMsAramAM rahe tyAM sudhImAM) cAra vAra karI zake che. (6) taijasa samuddhAMta :- A taijasa zarIra nAmakarma viSayaka che. jyAre jIvoe tejolezyAnI labdhi ke zIta lezyAnI labdhi pedA karelI hoya che tyAre teno upayoga karatAM A samudghAta hoya che jyAre jIva tejolezyAno ke zIta lezyAno upayoga karato hoya tyAre potAnA zarIranI avagAhanA rUpe rahelA Atmapradezone bahAra kADhIne daMDarUpe banAve che ane taja vakhate jagatamAM rahelA taijasa zarIra vargaNAnA pudgalone grahaNa karIne temAMthI taijasa zarIra rUpe tejolezyA banAve che ane keTalAka temAMthI zIta lezyA paNa banAvI zake che. A tejo lezyA ke zIta lezyA banAvyA pachI teno upayoga karIne te lezyAnA pudgalone visarjana karatAM pharIthI Atma pradazone daMDarUpe banAvI te lezyAnA pudgalono nAza karI mUla potAnA zarIranI avagAhanA rUpe thAya te taijasa zarIra samuddhAta kahevAya che. (7) kevalI samuddhAMta :-teramA guNasthAnakamAM rahelA kevalI bhagavaMtone A samuddhAta hoya che je kevalI bhagavaMtonuM AyuSya kevalajJAna pAmyA pachI cha mahinAthI ochuM hoya te kevalI bhagavaMto A samudghAta kareya kharA athavA na paNa kare paNa je kevalI bhagavaMtonuM AyuSya cha mahinAthI adhika hoya e kevalI bhagavaMto A samuddAta avazya kare che. A samuddhAta vedanIya-nAma ane gotrakarmanA pudgalo AyuSya karma karatAM vadhAre hoya che te vadhArAnA pudgalo khapAvavA mATe ane bAkInA pudgalo AyuSya karma jeTalA rAkhIne AyuSya sudhI bhogavavA lAyaka banAve che te kevalI samuddhAta kahevAya che A samuddhAta ATha samayano hoya che. kevalI bhagavaMto pahelA samaye mUla zarIra rUpe hoya che. pahelA samaye potAnA Atmapradezone bahAra kADhIne adholokamAM sAtamI pRthvI sudhI laMbAve che ane urdhvaloke paNa cheka lokanA agrabhAga sudhI laMbAve che ane pahoLAi tathA jADAi potAnA zarIra pramANa hoya che. A rIte caudarAjaloka sudhIno daMDa kare che. bIjA samaye titilokane viSe rahelA asaMkhyAta dvIpa ane samudro sudhI eTale svayaMbhU ramaNa samudra sudhI kapATa rUpe banAve che eTale Atmapradezono AkAra cokaDI jevo thAya che. trIjA samaye cokaDI AkArathI adhika rUpe e cokaDInA AkAramAM guNAkAranI cokaDInA AkAra vadhe che. eTale dahIM bhAMgavAnA sAdhana jevo ravaiyAno AkAra bane che ane cothA samaye bAkInA bhAgone Atma pradezothI purIne lokavyApI bane che. bIjA ane trIjA samaye audArika mizra kAyayoga hoya che ane cothA samaye lokavyApI bane tyAre kArpaNa kAyayoga hoya che. pAMcamA samaye ravaiyAnA AkAra sivAya je AMtarA purelA te AMtarAmAMthI Atmapradezo kheMcI le che. chaThThA samaye ravaiyAno AkAra jevo AkAra thAya che. sAtamA samaye kapATa jevo (cokaDI jevo) AkAra thAya che ane AThamA samaye mUla svarUpe bane che. 5-6-7 samaye audArika mizra kAyayoga hoya che. A ATha samayanI kriyAmAM vedanIyakarma, nAmakarma ane gotrakarmanA anaMtAnaMta pudgalono nAza thAya che ane potAne bhogavavA lAyaka AyuSya pramANa vedanIya Adi traNe karmonA pudgalo rahe che. A kevalI samuddhAta kahevAya che. vedanA, kaSAya ane maraNa A traNa samudghAto anAbhogika rUpe kahevAya che kAraNa ka e svecchAe karAtA nathI paNa jIvanA purUSArthathI e traNe thai jAya che. irAdA pUrvaka karI zakAtA nathI jyAre bAkInA Page 85 of 161 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra (vaikrIya, AhAraka, taijasa ane kevalI samudghAta) e Abhogika rUpe hoya che eTale irAdApUrvaka karavA hoya tyAre thai zake che mATe Abhogika kahevAya che. vedanA-kaSAya ane maraNa tathA kevalI samuddhAto aniyata hoya che eTale te te prasaMge e hoya ja evo niyama nathI. jyAre bAkInA vaikrIya-AhAraka ane taijasa samuddhAto niyata hoya che. kevalI samuddhAta sivAyanA bAkInA cha samuddhAto eka aMtarmuhUrta kALa pramANa hoya che. kevalI samuddAta ATha samayano hoya che. 10 draSTi dvAra AtmAnI azudhdhinA prakarSanI taratamatAne ane zudhdhinI prakarSa apakarSanI taratamatAne draSTi kahevAya che. jagatamAM rahelA jIvo koine koi draSTivALA hoya ja che paNa e draSTi darekane eka sarakhA pariNAmavALI hotI nathI koinI tIvratara hoya, koinI tIvratama hoya, koinI tIvra hoya, koinI maMdatara hoya, koinI maMdatama hoya ane koinI draSTi maMda paNa hoya ema aneka prakAro vALI draSTio hoya che. e eka ekamAM draSTinA pariNAmanI taratamatA asaMkhyAtA ane anaMtA bhedavALI hoya che. e draSTinA jJAnI bhagavaMtoe traNa bhedo pADelA che. (jaNAvelA che.) (1) samyadraSTi, (2) mithyAdraSTi ane (3) mizradraSTi ema traNa bhedo hoya che. (1) samyadraSTi :- zrI jinezvara bhagavaMtoe prarUpelA (jaNAvelA) tatvo pratye avicala zradhdhA te samyadraSTi kahevAya che. zrI jinezvara paramAtmAone kevalajJAna thayA pachI jagatamAM je je padArtho je svarUpe rahelA hoya che te svarUpe jue che ane jANe che e joyA ane jANyA pachI jagatanA jIvone e padArthonuM e svarUpe jJAna pedA thAya e mATe arthathI nirUpaNa kare che emAM je padArtho AtmAne nukzAna kAraka hoya te padArtho tevA svarUpe nirUpaNa karI e padArtho choDavA lAyaka rUpe jue che. te rIte tenuM varNana kare che. kAraNa ke e padArtho choDavA lAyakane choDavA lAyaka rUpe mAne nahi, svIkAre nahi tyAM sudhI e padArthone jIvo grahaNa karavA lAyaka mAnIne du:khI thatA hoya che ema jue che AthI choDavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI jIva budhdhi pedA kare te yathArtha jJAnarUpe samyadraSTi kahevAya che. evI ja rIte je padArtho grahaNa karavAthI AtmAnA sukhanI anubhUti thAya che. Atmadarzana pragaTa thAya che evA padArthone grahaNa karavA lAyaka rUpe nirUpaNa kare che. e rItanI yathArtha rUpe jIvane budhdhi pedA thAya, grahaNa karavA lAyakamAM grahaNa karavAnI budhdhi thAya te samyadraSTi kahevAya che. e rIte padArthomAM avicala draSTi zradhdhA pedA thAya te samyadraSTi kahevAya che. jIvane jyAre e samyadraSTi pedA thAya tyAre samyagdarzana jIvamAM pedA thAya che. (2) mithyAdraSTi :- jinezvara bhagavaMtoe prarUpelA tatvo pratye jIvane avicala azradhdhA pedA thAya te mithyAdraSTi kahevAya che. mithyA = khoTI draSTi-uMdhI draSTi-viparIta draSTi pedA thayelI hoya te. jemake choDavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI budhdhi pedA na thatAM e choDavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi pedA thayelI hoya ane grahaNa karavA lAyaka padArthone viSe grahaNa karavA lAyakanI budhdhi pedA na thatAM choDavA lAyakanI budhdhi pedA thayelI hoya te mithyAdraSTi kahevAya che. anAdi Page 86 of 161 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALathI saMsAramAM bhaTaktA jIvone A draSTi rahelI hoya che enAja kAraNe jinezvara bhagavaMto pratye jevI zradhdhA pedA thavI joie evI zradhdhA pedA thatI nathI. e mithyAdraSTi kahevAya che. jagatamAM rahelA moTA bhAganA jIvone A draSTi kAyama rahe che ane A draSTi jyAM sudhI hoya tyAM sudhI jIvo samyagdaSTine pAmI zakatA nathI. (3) mizradraSTi - je draSTinA udaya kALathI eka aMtarmuhUrta sudhI jinezvara bhagavaMtoe prarUpelA padArtho tatvo pratye rAgapaNa hoto nathI ane dveSa paNa hoto nathI. jinezvara bhagavaMtoe kahelA tatvo pratye samAna bhAva rahelo hoya che jemake nALIyera dvIpamAM rahelA manuSyo nALIyera khAi khAine moTA thayelA ane potAnI jIMdagI jIvelA hoya che. jeoe anAja joyeluM ja nathI. emanI pAse anAjamAMthI banAvelI vAnagIo sArAmAM sArI rasavatI taiyAra karIne mukavAmAM Ave to paNa te jIvone e rasavatI jue to paNa jyAM sudhI moDhAmAM na muke tyAM sudhI enA pratye rAga paNa na hoya ane dveSa paNa hoto nathI enI jema A draSTivALA jIvone jinezvara bhagavaMtoe kahelA tatvo pratye heya buddhi ke upAdeya buddhi ke ethI viparIta budhdhimAMthI koi vicAra hoto nathI te mizradraSTi kahevAya che. samyadraSTi samakItI jIvone hoya che. mithyAdraSTi pahelA guNasthAnake hoya che ane mizradraSTi trIjA guNasthAnakamAM rahelA jIvone hoya che. A traNa prakAranI draSTiomAMthI kayA kayA jIvone keTalI keTalI draSTio hoya che enuM varNana karAze. 11 darzana dvAra darzana eTale nAma-jAti-guNa-kriyAdinI kalpanA rahita jenAthI jIvone sAmAnya bodha (jJAna) pedA thAya te darzana kahevAya che. anAdi kAlathI jIvone jJAna ane darzana aMtarmuharta-aMtarmuharta upayoga cAlune cAluja hoya che. eka aMtarmuhUrta jJAnano upayoga hoya-eka aMtarmuhUrta darzanano upayoga hoya. A rIte avyavahAra rAzIthI jIvone cAlyA kare che. jema jema jIvo nigoda karatAM AgaLa vadhe ane ekendriyapaNAmAM Ave tema tema te banneno ughADa vadhato jAya che ane jIvo e darzananA ane jJAnanA ughADathI vizeSa karmabaMdha karatAM jAya che ane potAno duHkhamaya saMsAra vadhAratA jAya che. eja daMDa pAmyA kahevAya che. A darzana cAra prakAre hoya che. (1) cakSudarzana, (2) acakSudarzana, (3) avadhidarzana, (4) kevaladarzana. (1) cakSudarzana :- ekendriya, beindriya, teindriya jIvone cakSudarzana hotuM nathI. AthI e jIvo je pudgalono saMhAra kare che te joi zakatA nathI. joyA vagara emanA upayogamAM pudgalo AvyA kare che. AthI e jIvone cakSudarzanAvaraNIya karmanA dezaghAtI rasavALA eTale dezaghAtI adhika rasavALA. pradugalono haMmezA udaya hoya che. A prakRti dezaghAtI rase udayavALI hovAthI koi kALe sarvaghAtI rase udayamAM koipaNa jIvane hotI nathI. caurIndriya jIvothI cakSu darzanAvaraNIya karmano dezaghAtI alpa rasa udayamAM AvI zake che jyAre dezaghAtI alpa rasa udayamAM jIvane cAlato hoya che tyAre cakSano kSayopazama pedA thAya che e AMzika rUpe cakSa pedA thatI hovAthI pudgalone jovAnI zakti sAmAnya rUpe pedA thAya che. evIja rIte asannI ane sannI jIvone paNa cakSudarzanAvaraNIya karma dezaghAtI alpa rase udayamAM hoya che paNa caurIndriya jIvo karatAM vizeSa hovAthI cakSuthI jagatamAM rahelA pudgalone joi zake che. tenAthI e Page 87 of 161 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvone sAmAnya bodha pedA thato hovAthI cakSane darzananA bhedamAM gaNela che. (2) acakSudarzana - anAdikALathI jagatamAM tAM jIvone A darzanano kSayopazama bhAva rahelo. hoya che. A acakSadarzananA paNa koikALe koipaNa jIvane sarvaghAtI rasa udayamAM hoto nathI paNa dezaghAtI adhika rasa athavA dezaghAtI abhyarasa udhyamAM hoya che. jyAre dezaghAtI adhika rasa udayamAM hoya tyAre jIvone acakSadarzanano udayabhAva gaNAya che eTale te vakhate kSayopazama alpa hoya che ane jyAre acakSa darzana dezaghAtI abhyarasa udayamAM hoya tyAre jIvone kSayopazama bhAve gaNAya che te vakhate sAmAnya bodha vizeSa pedA thato jAya che. atyakSadarzanAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI jIvane pAMca indriyomAMthI eka cakSu choDIne bAkInI cAra indriyo ke je sparzanA-rasanA-dhrANa ane zrotra Ano sAmAnya bodha hoya che temAM je je jIvone jeTalI indriyo hoya te pramANe sAmAnya bodha rUpe kAma karatI hoya che te acakSudarzana kahevAya che. (3) avadhi darzana :- jIvone avadhijJAna pedA thatAM pahelA sAmAnya bodharUpe avadhidarzana pedA thAya che e avadhidarzanAvargIya karmanA kSayopazamathI pedA thAya che. A avadhidarzana paNa jagatamAM koi paNa jIvone sarvaghAtI rase udayamAM hotuM nathI paNa dezaghAtI adhika rase udayamAM hoya athavA dezaghAtI alpa rase udayamAM hoya che. jyAre dezaghAtI adhika rase udhyamAM vartatuM hoya tyAre avadhidarzana udayabhAve hoya che eTale sAmAnya bodha paNa pedA thato nathI ane jyAre dezaghAtI alpa se udayamAM hoya tyAre avadhidarzana sAmAnya bodha rUpe kAma kare che te avadhidarzana kahevAya che. (4) kevala darzana - kevalajJAna utpanna thayA pachI bIjA samaye jIvane kevaladarzana utpanna thAya che. A kevala darzanAvaraNIya karma sarvaghAtI rase udayamAM hoya che. A dezaghAtI rase udayamAM hotI ja nathI mATe saMpUrNa kSaya thAya pachI ja e darzana pedA thAya che bAkI nahi. sarvaghAtI rase udayamAM hovAthI kevala darzana AtmAne viSe saMpUrNa paNe avarAyeluM eTale dabAyeluM hoya che. AtmAnA sarva guNono ghAta kare te sarvaghAtI kahevAya che. AthI teramAM guNasthAnaka sivAya kevaladarzana koipaNa jIvone pedA thai zakatuM ja nathI. A rIte darzananA cAra bhedo hoya che. 12 jJAnadvAra jJAna eTale nAma, jAti, guNa ane kriyAdinA vizeSa avabodhane jJAna kahevAya che. tenA pAMca bhedo hoya che. (1) matijJAna, (2) zrutajJAna, (3) avadhijJAna, (4) mana:paryavajJAna ane (5) kevalajJAna. sArAya jagatanI vyavasthA yA to tathA tathA vyavahAra te te viSayanA samyaga yA to mithyA, saMdigdha yA to nirmIta ane paripUrNa yA to alpa-lavaleza jJAna upara ja nirbhara che. te te ISTa yA to aniSTa athavA yogya ke ayogya viSayonuM jyAM sudhI odhe-sAmAnya athavA vizeSe, vicArazUnya dazAmAM ke savicAra dazAmAM, manasahita dazAmAM ke manarahita sthitimAMya te te svarUpe jJAna thatuM nathI, tyAM sudhI tenA svIkAramAM ke parIvAramAM koinIya icchA sarakhIya janmatI nathI; to pachI pravRttinI to kalpanA ja kema saMbhave ? kAraNa ke-te to abhilASajanya prayatnanA anantarakALamAM janmanArI che. jIvAjIvAdi maulika tattvo, baMdha-nirjarA pramukha saMsAra ane muktinA kAraNabhUta tattvo, saMsAra ane mokSa rUpa te te hetunA LabhUta tattvo ane puNya-pApa tathA Azrava-saMvara rUpa te te LanA sahakArI Page 88 of 161 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA uttejaka tattvo paNa jyAM sudhI tAttvika draSTie nirtIta thAya nahi, tyAM sudhI teono pAramArthika nirdhAra azakya bane e nirvivAda che. kyiA-cAritra-tapanI tathA samyagdarzananI paNa nirmaLatA, zuddhatA tathA vAstavatA tathAvidha uttama jJAna para ja nirbhara che. paramArtha draSTie to jJAnanI paripakvatA eja cAritra ane e ja zuddha nirmaLa pariNita rUpa samyagdarzana che. ethI ja vinA jIvAjIvAdinA jJAne tenI zraddhA zakya nathI ane tethI ja cAritra paNa nathI" -ema paNa pratipAdana karavAmAM AvyuM che. eTaluM ja nahi paNa "vinA tathAvidha vAstava nirdhAre viparyAya tathA saMdeha paNa thavAno paripUrNa saMbhava hovAnA kAraNe ane tethI ja janmela bhava-mokSanA hetumAM paNa viparyasta buddhinA kAraNe parIhAryano svIkAra karI tathA upAdeyano tyAga karI ane zraddhayanI azraddhA tathA azraddheyanI zraddhA karI cirakALa paryanta paribhramaNa karavuM paDe che." -tevuM paNa pratipAdana karavAmAM AvyuM che. enAthI paNa AgaLa vadhIne jJAnano mahimA gAtA mahAtmAo jaNAve che ke- "ajJAnI kroDo varSa thayA je karmanI nirjarA ghora tapa dvArA nathI karI zakatA, te nibiDa karmono vinAza jJAnI eka kSaNa mAtramAM karI zake che." -alabatta ! te jJAnI gupta tathA saMvRta arthAta saMyamI hovo joie. itara darzanomAMya jJAnano mahimA muktakaMThe varNavavAmAM Avela che. prArabdha athavA saMcita karmonoya kSaNa mAtramAM vinAzaka koi paNa hoya to te eka samyagajJAnI ja che. arthAta samyagajJAna rUpa agni ja cirakAlIna karma rUpa kASThone eka kSaNa mAtramAM bhasmIbhUta karI nAkhe "mokSanI prApti samyagajJAna upara ja nirbhara che. vinA samyagajJAne muktinI prApti ja zakya nathI. gaDhaddhi ane samRddhi paNa sAMpaDatI nathI. tapa, japa ane saMyama tathA niyamAdi paNa niLa thAya che." "pramANa ane prameyAdi sola tattva rUpa arthonA tAttvika jJAnathI makti prApta thAya che." "prakRti-sAttvika-rAjasI-tAmasI, buddhi, mana ityAdi rUpa tattvonA vAstavika jJAnathI mahodayanI prApti thAya che. bhale pachI te koi paNa AzramamAM hoya athavA jaTAdhArI liMgI ke mUMDI hoya ! paraMtu te karmathI-prakRtithI mukta thAya che, e nirvivAda che." A sthaLe eka khulAso karI levo jarUrI che ke jethI bhramaNA utpanna thavAno saMbhava na raheta. te khulAso e che ke- "prakRta sthaLamAM je iSTanI siddhi aMge itara darzanano sahAro levAmAM Avela che te kevaLA anuvAda rUpe ja samajavAno che. itara darzanomAM paNa jenazAsana savAdi viSaya hoya to te apanAvavA yogya che, paNa avadhIraNIya nathI. tenA paNa te sarvacano pravacanokta vacanathI bhinna nathI ane tethI ja tenA. sarvacano dvaSya nathI, parantu anukULa hovA sAthe nirdoSa hoya to viSayanI puSTi aMge svIkArya che.' chatAMya e to dhyAnamAM rAkhavuM jarUrI che ke- "ekAda vacananI kAdAcilka nirdoSatAthI ke kAkatAlIyA svIkAryatAthI sakaLa vacananI nirdoSatA ke AdeyatA thai jatI nathI. te to mithyA rUpa hovAthI tathA tAttvika draSTie muktinA uddezathI athavA tenA hetunA dhyeyathI racita nahi hovAnA kAraNe tyAjya ja che, e eka nakkara satya che. ane tethI ja uparyukta vacano athavA tathAvidha anya vacano vAstava rItie dhyeyazUnya hovAthI pAramArthika muktinA sAdhaka nathI, balka bhavanA ja sAdhaka che."-ema samajAvavAnI kAMi Page 89 of 161 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUrIyAta rahetI nathI. "jenazAsananuM draSTibiMdu to kevaLa mukti-sarvakarmaakSaya dvArA saMpUrNa svarUpAvirbhAva pratye ja athavA tenA prakRSTa sAdhana pratye ja kendrita thayela che. tenI sthApanA paNa te dhyeyane uddezIne ja karavAmAM AvI che. A jagamAM koi paNa prANI du:khaicchuka nathI, pratyeka prANI sukhanA ja vAMchuka che. AthI koi paNa saMsAravarti prANI du:khanA tathA duHkhAnubaMdhanA ananya nimittabhUta pApane trividha trividha koTimAMthI eka paNa koTie karo nahi, eTaluM ja nahi paNa tenAthIya vizeSa e ke koi paNa sukhAbhilASI prANI du:khI thAo nahi ane paraMparAe paNa du:khanA asAdhAraNa kAraNa karmothI-kalezothI-vAsanAthI-prakRtithI sarvathA mukta thAo; ke jethI zAzvata sukha ane AnaMda pragaTa thAya." AvI pravRttika utkRSTa bhAvanA e jainazAsananA udbhavanI jaDa che.tenA sthApaka sarvathA nirdoSa hoi parama Apta hovA sAthe yathArthadarzI che. temaNe svasvarUpano AvirbhAva karela che ane tethI ja kevalAloka dvArA sArAya lokAlokane ke carAcara jagane avalokyuM che ane prakAzAnusAre ja te te viSayonuM yathAtatha nirUpaNa karyuM che. AthI ja temanuM vacana zraddheya che tathA Adeya che. temanA vacanamAM asatyatAnI saMbhAvanA eTale sUryanA pazcima dizAmAM udayanI kalpanA. kadAcita kAkatAlIyanyAye e asaMbhavita hovA chatAMya saMbhavita karavAmAM Ave, toye vItarAgokta vacanamAM mithyAtvanI zaMkA ke saMbhAvanA to svapramAMya zakya nathI. A to Avazyaka hovAthI prAsaMgika vivecana karyuM. mukhya dhyeya to jJAnanI mahattAnuM che. chatAMya. ati Avazyaka hovAthI aprastuta hovA chatAMya anivArya hovAthI ATaluM vivecana karavuM paDyuM che. tAtparya to e ja che ke-hareke dareke jJAnanI parama AvazyaktA svIkArI che temaja pracArI che, e nirvivAda che. e jJAna zuM che te have pachI joizuM. jJAna e jIvano sva-para prakAzaka asAdhAraNa guNa che. teno evo anupama svabhAva che ke-te ajJAnane dUra karavA sAthe tathA prakAzya vastunA prakAzane karavA sAthe svano paNa sAthe ja prakAza kare che. sUrya ane caMdra pramukhano paNa prakAza ghora aMdhakArane dUra karI ane jagatane prakAzamaya karI svano paNa prakAza sAthe ja kare che. arthAta jema sUrya ane caMdrAdinA prakAzanA prakAzane aMge anya prakAzanI AvazyaktA rahetI nathI athavA pradIpanA prakAzanA prakAzane aMge anya pradIpanI AvazyaktA rahetI ja nathI, temaja jJAna rUpa prakAzanA prakAzane mATe anya prakAzanI AvazyaktA rahetI ja nathI. te to sUryAdinA prakAzavat svata eva svaprakAza kare che. jo kadAcita A eka nakkara satya nahi svIkAratA tenA prakAza mATe anya prakAzakanI apekSA rAkhavAmAM Ave arthAta te prakAzane anyataH prakAzya mAnavAmAM Ave, to e anya prakAzaka yadi jaDasvarUpa hoya to te kadApi prakAzaka banI zake ja nahi : kAraNa ke-je svayaM svaprakAzamAMya sAmarthya dharAvatuM nathI te anya prakAzamAM zaktizALI hoya e kalpanA ja asaMbhavita che. jaDano artha ja te che ke-e anyataH prakAzya che. svaprakAzamAM to e sarvathA zaktirahita che. ethI ja e anya prakAzakano svayaM jaDa hovA chatAMya tathA anyataH prakAzya hovA chatAMya prakAza karaze, e kalpanA AkAzakusumanI sugaMdhinI kalpanAtulya hoi tuccha che ane tethI ja AdaraNIya nathI. kadAcita e doSanA nivAraNa aMge anya prakAzakane tenA prakAzaka tarIke svIkAravAmAM Ave to alabatta !pUrvokta doSanI saMbhAvanA nathI ja. chatAMya eka pragnanI upasthiti to zakya ja che ke- "jema A prakAzaka anyano prakAzaka hovAthI svata: prakAzya na hoi zake kintu parataH prakAzya ja hoya, temaja anyA Page 90 of 161 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka paNa svataH prakAzya na ja hoya kintu anyataH prakAzya hoya.' tyAre anya prakAzaka, ke je mULa prakAzakano prakAza kare che teno prakAzaka koNa ? A draSTie bArIkAithI vicAraNA karatAM jarUra nirdhAra thai zakaze ke- "eka maulika siddhAntano tyAga karI anya kalpita siddhAntano svIkAra karavAmAM anekAneka vikalponI zreNi khaDI thai jAya che ane vastutatvanI abhimata siddhi thai zakatI nathI.' tethI ja anya prakAzakathI mULa prakAzakano prakAza mAnavA karatAM tathA te anya prakAzakane paNa svataH prakAzaka mAnavA karatAM e ja yogya che ke-mULa prakAzakane ja svataH prakAzya svIkAravo. ukta jJAna rUpa guNa cetanano svabhAvabhUta che. guNa paNa guNIno svabhAvabhUta hoi zake che, kAraNa ke-guNa-guNIno jema dharma-dharmabhAva saMbaMdhanA yoge bheda che, temaja te guNIno guNa sAthe tAdAbhya-aviSya bhAva-abheda saMbaMdha hovAthI abheda paNa che. e jJAna sakala meghapaTalathI vimukta zArada dinakaranI jema samasta vastu-prakAzana svabhAvI che. saryano prakAza meghapaTalathI AvRtta thayo hoya athavA pradIpAdino prakAza te te AvArakothI AvRtta thayo. hoya to prakAzya vastuno prakAza karI zakato nathI.' e jagajAhera bInA che. temaja cetanano svabhAva paNa AvRtta thavAnA kAraNe ja spaSTa rUpe prameya tatvono prakAzaka banI. zakato nathI. chatAMya jema kharatara pavananA sarNa jhapATAthI meghapaTalano vinAza thayA bAda athavA te te AvArakone dUra karyA bAda mULa prakAzano prAdurbhAva thAya che, temaja jIva prakhara dhyAnAnalanA prabala prabhAve samagra AvAraka kamadhanone bhasmIbhUta kare che tyAre te mULa svabhAvano AvirbhAva thAya che. jIvanA A svabhAvano kevaLajJAna tarIke vyapadeza thAya che. jIvano ukta svabhAva sarvaghAtIkevaLajJAnAvaraNa dvArA AvRtta thayela hovA chatAMya teno anaMtamo bhAga sarvadA anAvRtta ja-prakAzita ja rahe che. te kadApi AvRtta thato ja nathI, kAraNa ke-akSarano anaMtamo. bhAga nitya prakAza svarUpa ja-anAvRtta ja na svIkaravAmAM Ave to jIva ajIva svarUpa ja banI jAya. jAtya ratnamAM paNa anAdikAlIna AvRtta hovA chatAMya jema itaranI tulanAmAM tAratamya rahe te khAtareya kAMika jyoti rahe ja che, temaja jIvamAM paNa ajIva vyAvartaka cetanyanI AMzika sattA mAnavI ja joie. bhale te pachI sva svarUpabhUta kevalajJAnano aMza hoya yA to zrutajJAnano anaMtamo bhAga hoya ke pAriNAmika matijJAnano anaMtamo bhAga hoya. jema meghapaTala dvArA caMdra ane sUrya pramukha atyAvRtta thayelA. hovA chatAMya divasa ane rAtrinA vibhAga-pRthakkaraNane aMge temanI aSTaprabhA svIkAravI ja paDe che, temaja jIvamAM paNa samagra AvAraka AvaraNathI AcchAdita thayelo hovA chatAMya ajIva vyAvartaka cetanyAMza mAnavo ja joie. jema meghapaTalathI AcchAdita suryanA prakAzane maMdaprakAza tarIke saMbodhavAmAM Ave che, temaja kevalajJAnAvaraNIyathI AvRtta thayelA jIvanA svabhAvane paNa maMdaprakAza tarIke saMbodhAya che. jIvanA ukta sAhajika svabhAvanuM tathAvidha parivartana upAdhine AdhIna che. upAdhinA yoge tathA prakAranA svabhAvamAMya ajaba parivartana thAya che te anubhavasiddha che. e upAdhi vastumAM koi anerI vikRti utpanna karI mULA saMskRtimAM agamya parivartana karI de che, tethI ja tenuM antima pariNAma e Ave che ke- 'vastu kadAcita mULa svarUpanoya tyAga karI de." tema chatAMya eTaluM to cokkasa ke- "amuka prakAranI vyavasthA ke amuka prakAranA vibhAga yA to. amuka prakAranI svato vyavasthita praNAlikAne aMge tenA amuka aMzo to mULa svarUpamAM ja rahe. e kadApi Page 91 of 161 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikRta naja thAya. anyathA anAdikAlIna vyavahAra ja ucchinnaprAya: thai jAya. e upAdhino tenA pratipakSanuM sevana karavAthI saMpUrNa kSaya paNa thai jAya che. e vinAza thatA veMta ja varastunA mULa svarUpano yathAtatha AvirbhAva thAya che. jeTalA jeTalA aMzamAM vinAzano abhAva, teTalA teTalA aMzamAM maulika saMskRtino abhAva ane vikRtijanya malinatA. tAtparya e ke-vastumAM amuka aMze mULa svarUpanI tathA upAdhijanya opAdhika-vebhAvika svarUpanIya hayAtI hoya che. tema chatAMya eTaluM to nizcita ja ke- "opAdhika svarUpanI hastI tyAre ja hoya, ke jyAre mULa svarUpano nirobhAva hoya.' sAthosAtha e paNa nirmIta ja ke- "mULa svarUpanA. AvirbhAvamAM pAdhika svarUpanuM astitva paNa na ja hoya.' jIvanuM paNa ekAlika ane sArvatrika prakAzya prakAzaka jJAna rUpa mULa svarUpa ghAtikarma rUpa upAdhithI AcchAdita hovAnA kAraNe parivartana pAmI gayuM che, vikRta thai gayuM che, zAradacaMdranI caMdrikAvata nirmaLa hovA chatAMya jabarajasta upAdhinA yoge malina thai gayuM che. te malina svarUpa opAdhika hovAnA kAraNe ja vibhAvaguNa tarIke oLakhAya che. tethI ja tenA kSayAdimAM tenI saMpUrNa utpatti thatI nathI, kintu mULa svarUpanI ja utpatti yA to AvirbhAva thAya che. ukta upAdhi spaSTa prakAzanI pratibaMdhaka hovA chatAMya maMdaprakAzanI utpatti to jarUra kare che. jema utkaTa paNa abhrapramukha AvaraNa caMdrAdinA prakAzanA pratibaMdhaka hovA chatAMya mandaprakAzajanaka che temaja utkaTa paNa kevaLajJAnAvaraNIya rUpa upAdhi jIvanA veSTa prakAzanI pratibandhaka hovA chatAMya maMdaprakAzanI janetA hoi zake che. te anAvRtta svabhAva eka hovA chatAMya anaMta paryAyothI yukta hovAthI manda prakAza rUpe saMbodhAya che. jema ghanapaTalathI AvRtta sUryAdino prakAza aMtarAlasthita tene AvaraNa vivaraNa rUpa pradezabhede bhinna bhinna svarUpa svIkAre che, temaja jIvano paNa mandaprakAza amAntarAlasthita matijJAnAdi AvaraNanA kSayopazamanA yoge bhinna bhinna rUpatA svIkAre che. A matijJAnAdi rUpa mandaprakAza janmAdi paryAyonI jema amuka draSTie AtmasvabhAvabhUta hovA chatAMya pAdhika hovAthI upAdhinA abhAvamAM vinAza pAmI jAya che ane kevalyasvarUpano AvirbhAva thAya che. agara jo ke A viSayamAM matAntara che ke- "jema sUryanA prakAzamAM caMdrAdinA prakAzano samAveza thai jAya che paraMtu teono prakAza nAza pAmI jatA nathI, tema matijJAnAdino prakAzano bhAskara prakAzatulya kevaLajJAnaprakAzamAM samAveza thai jAya che paraMtu nAza pAmI jato nathI. chatAMya A matamAM baliSThatA nahi hovAthI tathA amukano ja A mata hovAthI pUrvamata ja AdaraNIya che. baliSTha kevalajJAnAvaraNIyathI paNa anAvArya anantatama bhAga matijJAnAvaraNAdithI AvRtta thAya che ane tenA kSayopazamanA anusAra te te rUpe saMbodhAya che. A prakAre jJAnasvarUpe samAnatA hovA chatAMya te te paristhULa nimittanA bhede jJAnanA pAMca bheda thAya che. temaja tenA AvAraka paNa pAMca prakAranA hoya che. mati-abhinibodhikajJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna, matyAdi cAra kSayopathamika che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya rUpa upAdhinA saMpUrNa kSayathI janya hovAthI kevaLajJAna kSAyika jJAna kahevAya che; jyAre atyAdi cAra te te AvaraNanA kSayopazama- "udita karmAzano kSaya ane aprakaTita karmono upazama" thI janya che, tethI te kSayapathamika kahevAya che. dAkhalA tarIke- "kharatara pavanathI meghapaTalanA vighaTana thavAnA yoge Avirbhata thayela ekadezIya caMdranI caMdrikA." A pAMca jJAnamAM mati ane zrata vAstavika parokSa che ane antima traNa pratyakSa che. Page 92 of 161 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mati ane zrata akSa-AtmAthI para-bhinna dravyendriya tathA dravyamanathI utpanna thayela che, temaja eno AtmA sAthe viSaya-viSayI-bhAvalakSaNasaMbaMdha sAkSAta nathI kintu indriyAdi sAthe che. dravyendriya tathA dravyamana pudgalamaya hovAthI te AtmAthI bhinna che, eTale A jJAnano udbhava indriyAdine AzrIne thato. hovAthI teno saMbaMdha AtmA sAthe sAkSAta nathI paraMtu pArasparika che; tethI jema dhUmajJAnajanya agnijJAna rUpa anumAna parokSa che tema parokSa che, chatAMya saMvyavahArane AzrI pratyakSa paNa kahI zakAya che. saMvyavahAra-pravRtti nivRtyAdi rUpa abAdhita lokavyavahAra tene apekSI A jJAna pratyakSa kahevAya che, parantu te pAramArthika to nahi ja paNa apAramArthika pratyakSa kahevAya. A apekSAe je jJAna apara dhUmAdi liMganI nirapekSatAe sAkSAt indriyano ja Azraya karI utpanna thAya te pratyakSa (gauNa pratyakSa) kahevAya. je jJAna indriyanA vyApAra sAthe dhUmAdi jJAnanI paNa apekSA rAkhI utpanna thAya te parokSa kahevAya. indriyanI paNa apekSA vinA kevaLa AtmAnI (AvaraNanA kSaya athavA kSayopazamanI) apekSA rAkhI utpanna thAya te pratyakSa (pAramArthika) kahevAya che. "je jJAna spaSTaanumAnAdithI vizeSa prakAzaka rUpa' hoya te pratyakSa kahevAya ane aspaSTa rUpa hoya te parokSa kahevAya." A lakSaNa karavAthI saghaLuMya vyavasthita thai jaze. matijJAna : arvAbhimukha je pratiniyata bodha utpanna thAya' te Abhinibodhika jJAna. athavA jenA dvArA agara jenAthI athavA jenI hayAtInA yoge vastuno spaSTa bodha thAya te abhinibodha. te jJAnanA AvaraNa karmano kSayopazama, tenAthI nivRtta jJAna Abhinibodhika jJAna. athavA je jJAna mRtAnusAra nahi hovA. sAthe atizayita na hoya te athavA je jJAna avagrahAdi kramika upayogathI janya hoya te jJAna matijJAna. yadyapi avagrahAdi saMketakALamAM zrutAnusAri che paraMtu vyavahArakALamAM tenuM anusaraNa karavAnI. AvazyaktA rahetI nathI, kAraNa ke-abhyAsanI paTutAnA yoge tenA anusaraNa vinA paNa bodha thai zake che. arthAta jyAM jyAM zrutAnusAritA na hoya tyAM tyAM atizAyi na hoya to matijJAnarUpatA ghaTI zakaze ane jyAM zrutAnusaraNa hoya tyAM dhRtarUpatA ghaTI zakaze. zrutAnusaraNa- "A pada A arthanuM vAcaka che.' A prakAre vAcyavAcakabhAvasaMbaMdha dvArA zabda-saMskRSTa arthanI pratipatti-zabdArthaparyAlocana. AvA prakAranuM paryAlocana vyavahArakALamAM nahi hovAthI matidhRta rUpa nahi banI zake. enA be bhedo che. mRtanizrita ane amRtanizrita. je zAstra dvArA parikarmita-saMskArita buddhimatA vyaktine zAstrArthanA paryAlocana vinA ja jJAna utpanna thAya te dhRtanizrita. je zAstrIya parikarmaNA-saMskAra vinA ja tathAvidha kSayopazamanA yoge yathAvasthita vastu prakAzaka jJAna utpanna thAya te amRtanizrita. yadyapi A jJAna paNa avagrahAdi rUpa ja che tathApi kevaLa zrutAnusaraNa nahi karanAra hovAthI tenuM pRthaga upAdAna karyuM che. temAMya koika jJAna mRtopakArathI janya hovA chatAMya buddhinI sAmyatAnA yoge tene azrutanizrita rUpe svIkAravAmAM Avela che. mRtanizrita jJAnanA cAra prakAra che. avagraha, ihA, apAya ane dhAraNA. rUpAdi vizeSa rahitA anirdezya-jeno nirdeza-ullekha zakya na hoya-sAmAnya mAtra rUpa arthanuM grahaNa karavuM te avagraha. tenA be Page 93 of 161 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAra- vyaMjanAvagraha tathA arthAvagraha. jenA dvArA arthanI abhivyakti thAya te vyaMjana. upakaraNendriya ane zabdAdi pariNata dravyono paraspara saMbaMdha hoya to zrotra pramukha indriyAdi dvArA te arthanI abhivyakti thai zake. A vyaMjana dvArA saMbadhyamAna zabdAdi rUpa arthano avyakta rUpa je pariccheda te vyaMjanAvagraha athavA zabdAdi rUpa pariNata dravyo- "ke je upakaraNaindriya sAthe saMbaMdha dharAve che.' -no avyakta prakAza, athavA upakaraNaindriya je svasaMbaddha arthanuM avyakta grahaNa kare te vyaMjanAvagraha. A vyaMjanAvagraha mana ane nayanavarjita indriyono hoya che, kAraNa ke-A be indriyono viSaya sAthe saMbaMdha thato nathI. tenI sattA antarmuhUrtapramANa che. prathama samayamAM te te dravyo tathA upakaraNaindriyano paraspara saMbaMdha thavA chatAMya kAMi paNa jJAna nA thAya to bIjA, trIjA yAvata carama samayamAM paNa jJAna thai zake nahi. jyAre carama samaye arthAvagraha rUpa jJAna thAya ja che eTale pUrvamAMya tenI amuka mAtrA mAnavI ja rahI. kevaLa te avyakta rUpa che. - A vyaMjanAvagraha upayogano kAraNAMza che. cakSa ane mananA sthaLamAMya arthAvagrahathI agAu labdhIndriyanA grahaNonmukha pariNAmane ja upayoganA kAraNAMza tarIke svIkArela che. A prakAre vyaMjanAvagrahanA "zrosendriyavyaMjanAvagraha, dhrANendriyavyaMjanAvagraha, rasanendriyavyaMjanAvagraha tathA sparzendriyavyaMjanAvagraha" rUpa cAra bheda thayA. svarUpa, nAma, jAti pramukha kalpanAthI rahita sAmAnyanuM (avAntara sAmAnyanuM) grahaNa karavuM te arthAvagraha. A arthAvagrahanA be prakAra che. naiRyika ane vyavahArika. pahelo sAmAnya mAtra grAhI che ane eka samaya mAtra tenI sthiti che. tenA uttarakALamAM ihAno upayoga zarU thAya che. bIjo vizeSa viSayaka che. tenA uttarakALamAM jene uttarottara dharmanI AkAMkSA rUpa ihAnI pravRtti thAya che tema te jijJAsita dharmano nirNaya thAya che ane punaH dharmanI jijJAsA thAya che. te jijJAsA-ihA vinA avagraha hoi zake nahi tethI te avagraha vyAvahArika che. avagRhIta arthanI sadbhata dharmanA svIkAra tathA asabhUta dharmanA parihArAbhimukha je ceSTA, bahu vicAraNA tathA tarka te ihA, cittA ane vicAraNA. (ihA vartamAnakAlIna che, jyAre cAre tarka trikAlInA che.) ihA vastuviSayaka je saMzaya tenAthI janya che arthAta prathama vastuno saMzaya thAya che te pachI ihA utpanna thAya che, tethI ihA saMzaya rUpa na hoi zake. temaja saMzaya ajJAna rUpa hovAthI apramANa che, jyAre ihA matijJAnano aMza che temaja nizcaryAbhimukha che tethI te pramANa rUpa che. A avagraha ane ihA e vyApArAzA che. ihA thayA bAda vastuno vizeSa je nirNaya thAya te apAya. jemake- "A ghaTa ja che" eTaluM to jarUra samajavuM ja ke- "Asatti-yogyatA ityAdi dvArA janita kSayopazamanA yoge jeTalA jeTalA dharmonI ihA thai hoya teTalA teTalA dharmo A apAyamAM bhAsI zake. eka vastuno amuka nirNaya thayA bAda paNa tenA vizeSa viSayaka jijJAsA jo pragaTe to te te apAya ja. uttarottara vizeSa nirNayanI apekSAe sAmAnya viSayaka hovAthI ukta vyAvahArika avagrahasvarUpa banI. jAya che. jijJAsAno nivRtti thayA bAda je aMtima vizeSa nirNaya thAya te to apAya rUpa ja samajavo. A apAya phlAMza rUpa che. te samayamAna antarmuhUrta che. nirmIta teja arthanuM dhAraNa karavuM te dhAraNA. tenA traNa prakAra che. avizruti, saMskAra-vAsanA ane smRti. Page 94 of 161. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka arthanA satad upayogathI anivRtti te avizruti. tenuM antarmuhUrta pramANa che. tenA dvArA je saMskAranuM AdhAna thAya ke je smRtino hetu che te vAsanA. te saMkhyAta varSajIvI prANIne saMkhyAtakALa ane asaMkhyAtavarSI jIvone asaMkhyAtakALa yAvata paNa rahI zake che. A saMskAranA sAmarthyathI tathA tathAvidha arthanA darzanAdi nimittathI tenA ubaMdhathI kALAntare pUrvAnubhUta vastunuM je jJAna thAya te smRti. A paNa antarmuhUrta pramANa che. A traNeya dhAraNA kahevAya che. matijJAnanA A cAreya bhedo saMkSepathI samajavA, kAraNa ke-vistArathI to 28 athavA 336 bheda thAya che. A cAreya bheda pAramArthika samajavA, kAraNa ke-jeno avagraha thayo hoya te ja dharmanI jijJAsA thAya che, anyathA thatI nathI. temaja jijJAsita dharmano ja nirNaya thAya che ane nirmItanI ja dhAraNA thai zake che. A arthAvagrahAdi bhedo chae indriyonA che tethI kula 24 thayA. temAM prathamanA cAra vyaMjanAvagraha vadhAravAthI 28 bheda thai zakaze. tathA sapratipakSa bahu, bahuvidha, kSipra, anizrita, anizcita ane dhruva rUpa bAra bhedo pratyeka bhedanA mAnavAthI 336 bheda thai zakaze. A bahu Adi bhedo viSayanI apekSAe samajavA ane temAM vyAvahArika avagraha samajavo. A. prakAre dravya ane bhAva rUpa indriya tathA manonimittaka yogya dezAvasthita vastuprakAzaka avagrahAdi rUpa sAMvyavahArika pratyakSa svarUpI matijJAnanuM varNana thayuM. zrutajJAna : vAcya-vAcakabhAvasaMbaMdhapUrvaka zabdArtha paryAlocana purassara zravaNa viSaya zabda sAthe saMskRSTa arthano je pariNAmavizeSa rUpa pariraccheda-bodha thAya te mUta. te trikAlIna padArthono viSaya kare che, temaja indriya ane mana tenuM nimitta che. zrutano viSaya trikAlIna artha hovA chatAMya te te dravyagata saghaLAya paryAyo tenA viSayo nathI. arthAta mRtano viSaya alpaparyAyayukta dravyo che. matino paNa Aja viSaya che. indriyono zabda-rUpAdi rUpa pratiniyata ja viSaya che, jyAre manano viSaya vyApaka che. arthAta mati-zrata ubhayanoya je viSaya che te manano viSaya che. A zrutajJAna akSara, saMjJi, samyaka, sAdi, saMparyavasati, gamika ane aMgapraviSTa rUpa tathA sapratipakSa-anakSarAdi rUpa coda bhedo thAya che. akSaranA traNa prakAra-saMjJA, vyaMjana ane labdhi. labdhi-indriyamanonimittaka kRtopayoga athavA. tenA AvaraNano kSayopazama. A jJAna paropadeza vinA paNa saMbhavita che, temaja ekendriyomAM paNa avyakta akSaralAbha zAstrasiddha hovAthI temAMya A jJAna siddha che. matijJAna tathA zrutajJAnano svAmI eka ja che. "jyAM matijJAna che tyAM zrutajJAna che temaja jyAM zrutajJAna che tyAM matijJAna che." jeTalo matijJAnano sthitikALa che teTalo zrutajJAnano paNa kALa che. saMtati apekSAe traNeya kALa ane apratipatita eka jIvanI apekSAe kAMika adhika 66 sAgaropama. matijJAna indriyamanonimittaka che temaja zrutajJAna paNa indrimanonimittaka che. matijJAna AdezathI sarva dravyAdi viSayaka che temaja zrutajJAna paNa che. jema matijJAna parokSa che tema zrutajJAna paNa parokSa che. A draSTie ubhayanIya tulya kakSatA che. zrutajJAna mati pUrvaka ja hoya arthAt sarvatra prathama avagrahAdi rUpa matijJAnano udaya thAya che tadanantara ja zrutajJAnano udaya thAya che. samyakatvotpattikALamAM to mAtra labdhinI apekSAe ja Page 95 of 161 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mati-zrutanI samAnakAlanItA svIkArI che, nahi ke upayogane AzrIne. kAraNa ke-upayoga jIvanA tathAbhUta svabhAvanA yoge kramika ja hoya che. jyAre matipUrvaka zruta hoya te upayoganI apekSAe kahevAya che, kAraNa ke vinA matinA upayoge zratagraMthAnusAri vijJAnano udaya ja thato nathI. dhAraNA rUpa mati zratanuM kAraNa hovAthI 'marUpuvaeN suai' -A niyamAnusAre jyAM jyAM zruta hoya tyAM tyAM mati hoya ja'-A vyAti. thai zakaze. jyAre 'na marDasujhA,viyA' -A niyamAnusAre "koika sthaLe matinI zrutapUrvaktAno niSedha" paNa ghaTI zakaze. ukta mati-zrutanuM labdhiyogapadha hovA chatAMya temano kramika upayoga to dhAraNA rUpa matine zrutanuM nimitta mAnavAthI ja ghaTI zake. yadyapi e tAdRza zrutajJAna je zrotrendriyanI labdhivALo hoya temaja bhASAlabdhimAna hoya. tene ja ghaTI zake, paraMtu ekendriyane ghaTI zake nahi ? kAraNa ke-te ekeya prakAranI labdhi dharAvato nathI, to pachI tene zrata kema saMbhavI zake evI zaMkAne sthAna che. parantu te yukta nathI, kAraNa ke- "ekendriya jIvane paNa AhArAdi saMjJA che.' enuM sUtramAM anekaza: pratipAdana karyuM che. saMjJA e abhilASa che. abhilASa e svapuSTi nimitta pratiniyata ISTa vastunI prApti aMge adhyavasAya vizeSa che ane te zabdArtha paryAlocanAtmaka hovAthI zrata ja che. eTale temane paNa zrutajJAnavALA mAnavA ja rahyA. anyathA, AhArAdi saMjJA ja temanAmAM ghaTI zake nahi. jema bakula Adi vRkSomAM sparzanendriya atirikta dravyandriyanI labdhi avidhamAna chatAMya temanAmAM kAMika sUkSma pAMceya bhAvendriyajanya vijJAna svIkAravAmAM Ave che, temaja ukta labdhi rahita hovA chatAMya kAMi paNa jJAna mAnavuM ja rahyuM. bhale te sUkSma hoya ane avyakta hoya. - dhAraNAnI jema pramANAntarajanya paNa zabdabodhAnukULa bodha zrutajJAna ja samajavo. tethI ja 'padArtha-vAkyArtha-mahAvAkyartha ane edaMparyArtha bhede cAra prakAranA vAkyArthajJAnamAM cheka edaMparyAthe nizcaya paryanta mRtopayogano vyApAra hovAthI sarvatra zruta ja che' evuM nirmIta karavAmAM AvyuM che. jema matijJAnajanya smaraNa mati rUpa che tema zrutajJAnajanya smaraNa zrata rUpa che. te ja prakAre matijJAnajanya UhAdi jema mati rUpa che tema zrutajJAnamUlaka Uha-takadi paNa zrata rUpa che. tethI ja zrutajJAna abhyattarIbhUta mativizeSo dvArA ja caudapUrvavettAone paNa cha sthAna patita gaNavAmAM Avela che. arthAt temAM paNa saMkhyAta, asaMkhyAta tathA anaMtaguNavRddhi tathA dvArA svIkAravAmAM Avela che. saghaLAya kathanano sAra eTalo ja ke-hRtopayoga mati upayoga pUrvaka hoya che, tethI ubhayano hetu-La bhAva che. matinA 28 bheda che, jyAre zrutanA cauda bheda che. matijJAna anekSara-sAkSara che (avagrahajJAna anakSara che), kAraNa ke sAmAnya mAtranuM prakAzaka hovAthI te nirvikalpa che, jyAre ihAdi vizeSagrAhI hovAthI parAmarza rUpa che eTale zabda saMskRSTa arthagrAhaka hovAthI savikalpa che. zrata to sAkSara ja che. zrobendriyajanya upalabdhi ja kRtasvarUpa che. (te paNa zratagraMthAnusAriNI hoya teja zruta samajavI, paraMtu je avagrahAdi rUpa upalabdhi hoya te to mati ja samajavI.) jyAre cakSapramukha indriyajanya upalabdhi-jJAna tathA avagrahAdi rUpa zrobendrijanya upalabdhi paNa mati rUpa che. paraMtu je pustaka tathA patrAdivyasta akSara rUpa dravyacuta viSayaka zabdArtha paryAlocanAtmaka zeSa indriyopalabdhi hoya te to mRta ja samajavI ane zeSa indriyomAM je zabdArtha paryAlocana rUpa akSaralAbha hoya te paNa mRta ja samajavuM. (te akSaralAbha zabdArtha paryAlocana rUpa na hoya to te ihAdi rUpa matijJAnamAMya saMbhavita che, tethI te zrutajJAnA Page 96 of 161 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hoi zake.) ukta zeSa indriyajanya akSaralAbha paNa zabdArtha paryAlocana rUpa hovAthI zrotrendriyajanya upalabdhi rUpa samajavo athavA zrotrendriya upalabdhi padathI zrotrendriyajanya vyaMjanAkSara Ahita zAbdabodha, dravyazruta padathI zeSa indriyajanya saMjJAkSara jJAnAhita zAbdabodha ane akSaralAbha padathI ubhayathI bhinna zrutajJAnAvaraNa karmakSayopazamajanita buddhi grahaNa karavI. kAraNa ke-saMjJA tathA vyaMjanAkSaranI dravyazruta tarIke tathA labdhinI upayoga tarIke vyAkhyA karelI che eTale koi doSa nahi Ave. A prakAre te te bhedanA yoge mati ane zrutano bheda paNa che. vAstavika to zruta e eka prakArano matino viziSTa bheda ja che. A rIte zrutanuM saMkSipta varNana samApta thayuM. avadhijJAna avadhi Adi traNa jJAna svotpattimAM Atmika vyApAra mAtranA sApekSa hovAthI te pAramArthika pratyakSa kahevAya che. temAM AvAraka AvaraNanA sarvathA vilayathI janya jJAna kevaLajJAna kahevAya che, jene sakala tarIke saMbodhAya che. tenA kSayopazamathI janya jJAna avadhi tathA mana:paryAya jJAna che, jene vikala kahevAya che. sakala rUpI dravyone viSaya karanAra kSayopazamajanya spaSTa jJAnavizeSa avadhijJAna. tenA be prakAra. bhavapratyayika temaja guNapratyayika-kSAyopazamika. AdhajJAna nAraka jIvone hoya, jyAre aMtimajJAna deva mAnavIone ane tiryaMcone hoya. yadyapi deva tathA nAraka saMbaMdhI avadhijJAna paNa paramArthathI to kSAyopazamika ja che, chatAMya tenI nArakAdi bhavamAM avazya utpatti thatI hovAthI te tenuM nimitta gaNAya che. rUpidravya avadhijJAnano viSaya che, chatAMya tenA vizeSa sAmarthyanuM pratipAdana karavA mATe tema paNa pratipAdana karavAmAM Avela che ke 'jo alokAkAzamAMya darzanIya rUpi vastu hota to temAya ( avadhi (paramAvadhi) jJAnI) loka parimita asaMkhyeya khaMDonuM darzana paNa karI zakata ane jJAna paNa karI zakata.' arthAt alokamAMya rUpidravyano saMbhava kalpI avadhijJAnanI ATalI ucca kakSA che tema paNa jaNAvavAmAM AvyuM che. zaktivizeSanA jJApanathI evuM sUcana kare che ke-avadhijJAnanI lokAkAzastha sUkSma ane sUkSmatara rUpIdravyomAM viSayatA che. guNapratyayika avadhijJAnanA cha prakAro che. anugAmi, vartamAna, pratipAti, ananugAmi, hIyamAna ane apratipAti. mana:paryAyajJAna mAtra mananuM ja sAkSAtkArakAri jJAna mana:paryAyajJAna. A jJAnanI siddhi mAtra manodravyane AlaMbIne ja che. mana rUpe pariNata skandho dvArA Alocita bAhya arthone to anumAnathI ja jANI zake che : kAraNa ke-mananakartA to amUrta dharmAstikAryAdinuM paNa manana kare che, jyAre manano to mUrtadravya ja viSaya che. bAhya artha viSayaka anumAna aMge ja acakSudarzana svIkAravAmAM AvyuM che, ke jenA yoge sUtramAM 'manodravyo jANe cha ane jUe che.' A prakAre vyavahAra karavAmAM Avela che. ApekSika sAmAnya jJAna paNa vyAvahArika darzana rUpe hoi zake che. paramArthathI to te saghaLuMya jJAnaja che, kAraNa ke-A jJAna manadravyanA paryAyo-vizeSone ja grahaNa kare che. vizeSagrAhaka jJAna ja hoya, tethI mana:paryAya darzana nathI. A jJAna aDhI dvIpavartI jIve parigRhIta ane mana rUpe pariNAmita dravyonuM grAhaka che. tenA be prakAra che. RRjumati ane vipulamati. alpavizeSopeta dravyagrAhaka Rjumati ane aneka Page 97 of 161 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAyopeta dravyagrAhaka vipulamati. dravyathI RRjumati anantAnanta prAdezika manobhAva pariNata pudgala skandhone viSaya kare che. te ja skandhone vizuddhatara rUpe vipulamati viSaya kare, kSetrathI adholokika grAmamAM je sarvathI adhastana pradezapratara hoya tene ane Urdhva jyoticakranA uparatalane ane tiryadizAmAM aDhI aMguLa hIna ane aDhI dvIpa samudrastha saMjJiparyApta paMcendriya jIvonA manogata bhAvone viSaya kare, aDhI aMguLa adhika te ja viSayone vipulamati jANe, kAlathI RRjumita atIta-anAgata palyopamanA asaMkhyAta bhAgane ja viSaya kare, vipulamati te ja adhikatara tathA vizuddhatara rUpe viSaya kare, RRjumati bhAvathI manogata ananta bhAvone viSaya kare ane te ja viSayone adhikatara rUpe vipulamati viSaya kare. yadhapi rUpIdravyone viSaya karanAra hovAthI avadhi tathA mana:paryAyajJAnanuM kathaMcit sAdharmsa che ja, tathApi vizuddhi AdinI apekSAe bheda paNa che ja. avadhijJAnI je manodravyane viSaya kare tenAthI mana:paryAyajJAnI vizeSa vizuddha rUpe jANI zake che. avadhijJAna avirata samyagdaSTine paNa hoya temaja dravyathI azeSarUpi dravyo tenA viSaya che. kSetrathI lokapramANa keTalAka lokapramANakhaMDanI apekSAe lokAloka viSaya paNa che. kAlathI atIta-anAgata utsarpiNI-avasarpiNI viSayaka ane bhAvathI azeSa rUpI dravyo temAMya pratidravye asaMkhya paryAyaviSayaka hoya, jyAre mana:paryAyajJAna to AmarSa RddhimaMta vardhamAna pariNAmI apramatta saMyatane hoya. teno viSaya to upara pratipAdana karyo che. A uparathI ubhayano bheda spaSTa rUpe jaNAi jaze. vaLajJAna : nikhila dravya-guNa ane paryAya rUpa arthano sAkSAtkara karanAra jJAna kevaLajJAna. sakaLa sAmAnya ane vizeSa mukhyatve A jJAnanA viSaya che. sakaLa jJeyAkAro A jJAnanA viSaya bane che. eTale jJeyapadArtho anaMta hovAthI A jJAna anaMta che. jJAnAvaraNAdi ghAtikarmono dhyAna rUpa atyaMtara tapanA yoge AmULamULa kSaya karavAthI utpanna thayela hovAthI ekasvarUpa che. te zAzvata che, apratipAti che ane anyanuM nirapekSa hovAthI asahAya che-asAdhAraNa che. cetanA prakAzasvabhAvathI jIvanuM svarUpa che. prakAzasvabhAvI jIvane paNa caMdra-sUryAdivat AvaraNa hoi zake, temaja dhyAna-bhAvanAdi dvArA pavanAdivat teno nAza paNa saMbhavI zake. te AvaraNa anAdikAlIna hovA chatAMya suvarNa-maLanI jema pratipakSanA sevanathI vinAzi hoi zake che. amUrta paNa AtmAnuM- 'jema amUrta cetanAzaktinuM madirAdi dvArA AvaraNa thai zake cha tema.'-AvaraNa ghaTI zake che. te AvaraNa AtmAmAM vikRti paNa karI zake che, chatAMya te vinAzya che. rAga-dveSa ane moha e AvaraNa che. teno sarvathA kSaya karanAra arhat paramAtmA che, tethI teo ja vItarAga hovAnA kAraNe sarvajJa hoi zake. te bhagavaMtane jIva dharma rUpa hovA chatAMya mati Adi jJAna na hoi zake, kAraNa ke te bhagavaMto kSINAvaraNIya hovAthI chadmastha nathI; jyAre mati Adi chadmasthAvasthA bhAvi jJAno che. jema janma-jarA-maraNAdi chadmastha dharmo svabhAvabhUta hovA chatAMya siddha paramAtmAone sarvathA karmajanya kalaMkathI rahita hovAnA kAraNe hoi zake nahi, temaja kevalibhagavaMtone paNa ta chadmasthika jJAnano abhAva hoi zake che. athavA to jema rAtrimAM prakAzakara paNa caMdra, nakSatra, tArAdi gaNa sUryodaya samaye vidhamAna chatAMya phLa-prakAzajanaka hotA nathI, temaja pUrvamAM svaphLasAdhaka paNa mati Adi cAra jJAna kevalajJAnanA Page 98 of 161 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhAvamAM svaLajanaka banatA nathI; kAraNa ke-chadmastha bhAva rUpa sahakArI kAraNa nathI. jema nakSatrAdi dizA rUpa sahakArInA abhAvamAM ja prakAzajanaka bane che te sahakArInA abhAvamAM sazakta hovA chatAMyA prakAza rUpa Lajanaka banI zakatA nathI, tema mati Adi jJAna paNa chadmasthatA lakSaNa sahakArInA saMparkamAM ja bodhajanaka bane che, paNa tenA abhAvakALamAM-kevalikALamAM prakAzajanaka banI zakatA nathI. tAtparya e ke-mati Adi jJAnano tathAvidha svabhAva che ke-jyAM sudhI kevalajJAnanI abhivyakti nathI tyAM sudhI ja teo saphaLa hoya. tenI abhivyaktimAM to teo aLa ja hoya. A prakAre pAMceya jJAnanuM yathAmati saMkSipta varNana samApta thayuM. matinI madatAthI kAMi paNa virUddha lakhAi gayuM hoya to 'mithyA me Tupd I' 13 ajJAna dvAra bhrama, saMzaya, viparyayathI rahita vastuno je bodha thAya tene samAnya rIte jJAna kahevAya che. paraMtu mokSamArganI sAdhanAmAM samyakatvapUrvakanA jJAnane jJAna kahevAmAM AvyuM che te sivAyanA bAkInA jJAnano samAveza ajJAnamAM karAyela che. eTale ke mithyAtvanA udayakALamAM game teTalo sAro jJAnAvaraNIya karmano. kSayopazama bhAva hoya tenAthI sADAnavapUrva sudhInuM jJAna paNa prApta thAya to paNa mithyAtvanA kAraNe jJAnI bhagavaMtoe ajJAna kaheluM che. e mithyAtvanA udayanA pratApe ATaluM jJAna hovA chatAM e jIvonA aMtaramAM je anukULa padArthono gADha rAga beThelo hoya che tene puSTa karato jAya che paNa enA rAganA kAraNe huM du:khI thAuM chuM, mAruM du:khanuM kAraNa ja e che e vAta emanA aMtaramAM jacatI ja nathI. sarvasva sukha anukULa padArthomAMja che evI budhdhi draDha thatI jAya che enA pratApe anukULa padArthonA sukha karatAM duniyAmAM caDhIyAtuM sukha che ane te AtmAmAM ja raheluM che e buddhi aMtaramAM pedA thavA detI ja nathI AthI ja e jJAna ajJAna rUpe gaNAya che ane e jJAnano upayoga anukULa padArtha meLavavA, bhogavavA, vadhAravA, TakAvavA, sAcavavA mATe karato jAya che. AlokanA sukhane sarvasva mAne che. kadAca paralokamAM AnA karatAM caDhIyAtAMsukho che evI zradhdhA pedA thai jAya to vartamAnamAM A lokanA sukhone choDI du:kha veThavA, kaSTa veThavA taiyAra thai jAya che ane paralokanA sukhone meLave che paNa e jIvone Atmika sukha tarakkI draSTi pedA thavA detuM nathI mATe evA jJAnane jJAnIo ajJAna rUpe ja kahe che A ajJAna traNa prakAranA hoya che. (1) mati aMjJAna, (2) zruta ajJAna ane (3) vibhaMga jJAna. (1) jaghanya mati ajJAna - akSaranA anaMtamAM bhAga jeTalA kSayopazamavALuM hoya che ane utkRSTa mati ajJAna sADA nava pUrva bhaNelA jIvone parAvartana karatAM karatAM je mati jJAnAvaraNIyano kSayopazamAM bhAva pedA thAya eTaluM hoya che. Aja mati ajJAnanA baLe jIvo potAno duHkhamaya saMsAra saMkhyAtA. bhavono-asaMkhyAtA bhavono ane anaMtAbhavono upArjana karatAM jAya che. (2) zrata ajJAna - jaghanyathI akSaranA anaMtamAM bhAga jeTaluM hoya che ane utkRSTathI sADA navapUrva sudhInuM jJAna hoya che kAraNake mithyAtvanI hAjarImAM jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama bhAva ATalo pedA thai zake che. (3) vibhaMga jJAna - avadhijJAna samyaktvanI hAjarImAM thAya che eja jJAna mithyAtvanI hAjarImAM viparIta rUpe hovAthI vibhaMga jJAna kahevAya che. AthI A jJAnavALA asaMkhyAtA jIvo hoya che. jyAre mati Page 99 of 161 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnI ane zruta ajJAnI jIvo anaMtA hoya che kAraNake nigodanA jIvone e be ajJAna hoya che. A traNe ajJAna mithyAtvanA udaya vagara bIjA sAsvAdana guNasthAnake paNa hoya che kAraNake upazama samakatathI paDato jIva bIjA guNasthAnake Ave che tyAMthI pahelA guNasthAnakamAM ja javAnA svabhAvavALA hovAthI e guNasthAnakamAM ajJAna hoya che evI rIte trIjA mizra guNasthAnakamAM paNa jIvone mithyAtvanA udaya vagara ajJAna hoya che te A rIte. trIjA guNasthAnakamAM be prakAranA jIvo hoya che keTalAka jIvo trIjethI cothA guNasthAnakamAM javAvALA hoya che teone ajJAna hotuM nathI paNa jJAna hoya che. ane keTalAka jIvo trIjA guNasthAnakathI pahelA guNasthAnakamAM javAvALA hoya che. A jIvone je jJAnano kSayopazama bhAva hoya che te ajJAna rUpe hoya che kAraNake pahelA guNasthAnakanI sanmukha rahelA jIvone niyamAM ajJAna hoya che. AthI A traNe ajJAna evA jIvone AzrayIne ghaTI zake che. badhA ja jIvone traNa ajJAna hoya evo niyama nathI keTalAka jIvone mati ajJAna-zruta ajJAna e be ajJAna paNa hoya che ane keTalAka jIvone traNe ajJAna paNa hoi zake che. AthI A traNe ajJAna pahelA-bIjA ane trIjA e traNa guNasthAnakamAM hoya che. cothA guNasthAnakathI jIvone jJAna hoya che. 14 yoga dvAra mana, vacana, kAyAnA pudagalonA avalaMbanathI utpanna thayelo vIrya vyApAra te yoga kahevAya che. sAmAnya rIte yoganA traNa bhedo hoya che. (1) manayoga, (2) vacanayoga ane (3) kAyayoga. A traNenA kula 15 bhedo hoya che. manayoganA- 4 bhedo. vacanayoganA- 4 bhedo ane kAyayoganA 7 bhedo. manayoganA- 4 bheda. (1) satya manayoga, (2) asatya manayoga, (3) satyAsatya manayoga, (4) asatyAmRSA manayoga. vacanayoganA- 4 bheda.(1) satya vacanayoga, (2) asatya vacanayoga, (3) satyAsatya vacanayoga, (4) asatyAmRSA vacanayoga. kAyayoganA- 7 bheda. (1) odArika zarIra (kAyayoga), (2) dArika mizra kAyayoga, (3) vaikrIya kAyayoga, (4) vaikrIya mizra kAyayoga, (5) AhAraka kAyayoga, (6) AhAraka mizra kAyayoga ane (7) kArpaNa kAyayoga. (1) satye manayoga - sarvajJa paramAtmAoe prarUpelA (jaNAvelA) padArthone je svarUpe prakAzita karelA che te svarUpe vicAravA yathArtha svarUpe ciMtavana karavA te satya manayoga kahevAya che. A satya manayoga pahelA guNasthAnakathI teramAM guNasthAnaka sudhI hoya che. sAmAnya rIte yathArtha svarUpe ciMtavana chaThThA guNasthAnakathI jIvone zarU thAya che kAraNa ke sAdhu bhagavaMtoe saMsArano tyAga karelo hovAthI emanI vicAraNA bhagavAnanI AjJA mujabanI hoya che mATe satya manayoga vAstavavika rIte tyAMthI gaNAya che. jyAre ekathI pAMca guNasthAnakamAM rahelA jIvone kavacita koka koka vagara padArthonI ciMtavanA karatAM yathArtha svarUpe ciMtavana thai zake ethI pahelA guNasthAnakathI satya manayoga kahelo che. teramAM guNasthAnake kevalI bhagavaMtone potAne ciMtavana hotuM nathI paNa anuttaravAsI devo padArthanI ciMtavanA karatAM karatAM zaMkA paDe to teo zaMkA rUpe pugalone goThave che. kevalI bhagavaMto e zaMkA rUpe pugalone jUe che ane tyAM ja Page 100 of 161 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkAvALA pugalonI jagyAe javAba rUpe pugalo goThave che ane e pugalone anuttaravAsI devo. avadhijJAnathI joine samAdhAna meLave che eTalA puratuM ja kevalI bhagavaMtone satya manayoga hoya che. (2) asatya manayoga - sarvajJa paramAtmAe yathArtha rUpe prarUpelA padArthone e svarUpe na vicAratAM enAthI viparIta padArthonI vicAraNA karavI e asatya manayoga kahevAya che. A asatya manayoga ekathI. bAramAM guNasthAnaka sudhI hoya che. sAtamA guNasthAnakathI bAramAM guNasthAnaka sudhI kSapaka zreNivALA jIvo chadmastha hovAthI asatya manayoganI saMbhAvanA hoya che e saMbhAvanA AvI rIte hoi zake ema lAge che koi jIve sAtamAM guNasthAnake kSapaka zreNi zarU karI zukla dhyAnanA pahelA pAyAnI vicAraNA dravya guNa ane paryAya rUpe karato hoya dravyathI guNamAM, guNamAMthI paryAyamAM, paryAyamAMthI dravyamAM ema vicAraNA karatAM karatAM koi padArthanI asata vicAraNA cAlu thai jAya to tenAthI kSapaka zreNi aTakatI nathI ane e vicAraNAmAM ne vicAraNAmAM mohanIya karmano nAza karI bAramA guNasthAnakane prApta kara to paNa e jIvone khabara na paDe ke meM khoTI vicAraNA karI che evA jIvonI apekSAe asatya manayoga hoi zake che. jyAre e jIvo kevalajJAna pAme tyAre khabara paDe ke meM asata vicAraNA karela tyAM sudhI khabara paDatI nathI. A. rIte asatya manayoga hoya che. (3) satyAsatya manayoga :- kAMika satya ane kAMika asatya ema je banne dharma yukta hoya te vyavahAra nayanI apekSAe mizra kahevAya che. jemake A azokavana che eTale emAM azoka vRkSo ghaNAM che eTale aMze satya che paNa temAM bIjA paNa vRkSo rahelA hovA chatAM teno apalApa che eTale aMze asatya che AvI rItanI vicAraNA karavI tene satyAsatya kahevAya che. A satyAsatya manayoga ekathI bAra guNasthAnaka sudhI hoya che. kSapaka zreNivALA jIvone sAtamA guNasthAnakathI bAramAM guNasthAnaka sudhI chadbhastha jIvanI apekSAe je vicAraNA thAya temAM koika vAra satyAsatya rUpe vicAraNA thai jAya e apekSAe A manayoga hoi zake che. (4) asatyo mA manayoga :-padArthane sthApana karavAnI icchA vinA svarUpa mAtranuM je vicAravuM te (kAraNa pUrve kahelA satya asatyanA lakSaNo nahi ghaTavAthI) asatyA mRSA manayoga kahevAya che. jemake cetranI pAsethI gAya mAgavI che, tenI pAsethI ghaDo lAvavo che, ahIM Ava, jA, besa, uTha ityAdi je vicAraNAo karavI emAM juTha paNa nathI ane satyapaNa nathI mATe asatyA mRSA manayoga kahevAya che. A manayoga ekathI tera guNasthAnaka sudhI jIvone hoya che. (1) satya vacanayoga :- zrI jinezvara paramAtmAoe prarUpelA je koi padArtho che te AtmAne hitakArI hovAthI te vacano satya che evA vacano vAraMvAra bolavA te satya vacanayoga kahevAya che. A yoga ekathI tera guNasthAnaka sudhI hoya che. kevalI bhagavaMto dezanA Ape che temAM e pote rAga dveSathI rahita hovAthI vItarAga che. jevA svarUpe padArtho jJAnathI jue che te prakAre nirUpaNa kare che. e nirUpaNa karavAmAM bhASA vargaNAnA pugalone grahaNa karI bhASA rUpe pariNAvI e svarUpe vacanathI bole che. eTalA parato ja emane vacanayoga hoya che te rAga dveSa vagaranuM vacana hovAthI e vacana satya rUpe gaNAya che mATe satya vacana yoga teramAM guNasthAnaka sudhI kahelo che. ra) asatya vacanayoga :- zrI jinezvara paramAtmAoe je vacano kahelA che enAthI viparIta vacano bolavA viparIta vacanonI prarUpaNA karavI e asatya vacanayoga kahevAya che. A vacana yoga ekathI bAramA guNasthAnakasudhI hoya che. sAtamA guNasthAnakathI bAramA guNasthAnakasudhImAM je jIvoe Page 101 of 161 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapaka zreNI zarU karI hoya ane vacanayoga cAlu hoya eTale padAthonuM nirUpaNa bolatA hoya temAM chadmasthapaNAnA kAraNe bhagavAnanA vacanathI viparIta paNe vacana bolAtuM hoya to paNa kSapaka zreNI aTakatI. nathI ane e satya vacananA pratApe mohano nAza karI kevalajJAna pAme tyAre khabara paDe ke viparIta vacana bolAyuM hatuM. A kAraNathI bAramAM guNasthAnaka sudhI asatya vacana yoga kahelo hoya che. (3) satyAsatya varAnayoga :- je vacana bolatAM ghaNuM satya hoya ane thoDuM asatya hoya athavA ghaNuM asatya hoya ane thoDuM satya hoya evA vacanane satyAsatya vacana yoga kahevAya che. jemake A azoka vana che. A vAkya bolavAmAM azokanA ghaNAM vRkSo emAM che paNa sAthe sAthe bIjA vRkSo rahelA che eno apalApa thAya che mATe e vacanamAM eTaluM asatya paNa che. AthI e vacana satyAsatya vacana yoga rUpe gaNAya che. A vacanayoga paNa ekathI bAramA guNasthAnaka sudhI hoya che. sAtamAM guNasthAnakathI bAramAM guNasthAnaka sudhI asatya vacanayoganI jema jANavuM. (4) asatyAmRSA vacanayoga :- je vacano bolatAM jemAM satyapaNa na hoya ane asatya paNa na hoya temaja satyAsatya paNa na hoya. evI je vyavahArU bhASA rUpe vacana bolAya te vacana asatyAmRSA. vacanayoga rUpe kahevAya che. A vacanayoga ekathI tera guNasthAnaka sudhI jIvone hoya che. teramAM guNasthAnakamAM rahelA kevalI bhagavaMto je vacana bole che te hitakArI vacano ja bole che. dareka jIvone mATe hita thai zake evA vacano bole che kAraNa ke e jIvone rAga, dveSa hoto nathI mATe emanuM vacana asatyAmRSA vacanayoga rUpe gaNAya che. (1) dArika kAyayoga - dArika zarIra nAmakarmanA udayathI jagatamAM rahelA odAri vargaNAnA pugalone grahaNa karIne dArika zarIra rUpe pariNamAvI eTale sAta dhAturUpe pariNamAvIne visarjana karavA te audArika kAyayoga kahevAya che. A dArika kAyayoga dharma upArjana karavA mATe athavA adharma upArjana karavA mATe upayogI thAya che athavA sukha duHkhano anubhava karavA mATe upayogI thAya che. A dArika kAyayoga ekathI tera guNasthAnaka sudhI hoya che. (ra) dArika miznakAyayoga :-jagatamAM rahelA jIvo koipaNa jagyAethI maraNa pAmIne manuSya ke tiryaMca rUpe utpanna thAya tyAre sau prathama je kSetramAM utpanna thAya tyAM je pudgalono AhAra grahaNa kare che. te kArmaNa zarIranI sAthe e pudagalo mizraNa rUpe bane che ane pachI samaye samaye AhArane grahaNa karatAM e pagalo odArikanI sAthe mizraNa rUpe bane che te dArika mizrakAyayoga kahevAya che ane jyAM sudhI e pudgalo odArika kAyayoga rUpe na bane tyAM sudhI A dArika mizra kAyayoga jIvane rahelo hoya che. A yoga aparyApta avasthAmAM hoya che. AthI pahelA-cothA ane bIjA guNasthAnakamAM jIvone hoya che temaja teramAM guNasthAnake kevalI samudyAta vakhate bIjA-trIjA-chaThThA ane sAtamAM samaye A yoga hoya che. matAMtare eTale sidhdhAMtanA mate manuSyo ane tiryaMco vakrIya zarIra banAvatA hoya tyAre enA. AraMbha kALe vakrIyanA pudgalo odArikanI sAthe mizraNa pAmatA hovAthI emAM dArikanA pudgalo vizeSa hoya che ane vakrIyanA ochA hoya che AthI odArika mizra kAyayoga gaNAya che paNa te vakhate vaikrIya mizrayoga gaNAto nathI jyAre saMharaNa kALa vakhate vaikrIya kAyayoganA pudgalo vizeSa hovAthI tyAM vikrIya mizra kAyayoga hoya che. (3) vaikrIya kAyayoga - vekrIya zarIra nAmakarmanA udayathI jagatamAM rahelA vekrIya vargaNAnA pugalone grahaNa karI vaikrIya zarIra rUpe pariNAma pamADI visarjana karavA te vakrIya kAyayoga kahevAya che. Page 102 of 161 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kAyayoga devatA ane nArakInA jIvone saMpUrNa paryApti pUrNa thaye prApta thAya che. matAMtare zarIra paryAptithI paryApta thAya tyAre prApta thAya che. devatA, nArakInA jIvonI apekSAe A kAyayoga cothA guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che. manuSyo ane tiryaMcone A kAyayoga uttara vaikrIya zarIra kare tyAre hoya che. AthI sAtamAM guNasthAnaka sudhI hoya che. (4) vaikrIya mizrakAyayoga - devatA ane nArakImAM utpanna thatAM jIvAne, jyAM sudhI vakrIyA kAyayoga prApta na kare tyAM sudhI vakrIya mizra kAyayoga hoya che ane manuSya tathA tiryaMcone vekrIya zarIra karatAM eTale vaikrIya zarIra banAvatAM ane saMharaNa karatAM vakrIya mizrakAyayoga hoya che. devatA ane nArakInA jIvone uttara vaikrIya zarIra karatAM (banAvatAM) ane saMharaNa karatAM vaikrIya mizrakAyayoga hoya che. AthI samasta rIte ekathI cha guNasthAnaka sudhI A kAyayoga hoi zake che. jagatamAM vakrIya zarIravALA manuSyo haMmezA rahelA hoya che. koi kALe vakrIya zarIravALA manuSyo jagatamAM na hoya evuM banatuM nathI. (5) AhAraka kAyayoga - caudapUrvadhara munio potAne prApta thayela AhAraka labdhino upayoga karIne jagatamAM rahelA AhAraka zarIrane yogya pudgalone grahaNa karI AhAraka zarIra rUpe pariNamAvI visarjana karavAnI zakti prApta kare te AhAraka kAyayoga kahevAya che. A zarIra eka hAthanuM hoya che ane te bhagavAna pAse mokalavA mATe banAvAya che. A zarIra mAtra chaThThA guNasthAnakamAM rahelA codapUrvadhara mahAtmAo karI zake che. (6) AhAraka miznakAyayoga - AhAraka zarIra banAvatA ane visarjana karatAM AhAraka vargaNAnA pudgalone dArika zarIranI sAthe mizraNa karavA ane pachI AhAraka zarIra banAvavA prayatna karavo te vakhate je dArika zarIranI sAthe AhAraka vargaNAnA pugalo mizraNa rUpe thAya che te AhAraka mizra kAyayoga kahevAya che. A paNa mAtra chaThThA guNasthAnake ja hoya che. (0) kArpaNa kAryuyoga :- kAmaNa zarIra vaDe jagatamAM rahelA kAzmaNa vargaNAnA pudgalone grahaNa karI AtmAnI sAthe ATheya karma rUpe pariNAma pamADavA te kArpaNa kAyayoga kahevAya che. A kAyayoganuM kArya parabhavamAM jatAM jIvonI sAthe ne sAthe ja javuM e hoya che. A kArpaNa zarIra eTale kAyayoga, vigrahagatimAM aNAhArI paNe rahelA jIvone hoya che ane teramAM guNasthAnake kevalI bhagavaMto kevalI samuddhAta kare tyAre hoya che. 15 upayoga dvAra cetanA zaktinI pravRttithI jIvane vizeSa bodha ke sAmAnya bodha pedA thAya te upayoga kahevAya che. anAdikALathI jIvone jJAna guNa ane darzana guNa hoya che. e jJAna guNane sAkAra upayoga rUpe kahevAya che ane darzana guNane nirAkAra upayoga rUpe kahevAya che. e jJAna ane darzana AtmAnI sAthe abheda rIte rahelA hoya che. e abheda rUpe rahelA banne guNone jIva ekI sAthe upayoga rUpe kArya karI zakato nathI paNa chastha jIvone anAdikALathI eka eka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta darzanano upayoga ane jJAnano upayoga parAvartamAna rUpe cAlyA ja kare che. e upayoganA pratApe e jIvo karma baMdha karatAM karatAM pote potAno saMsAra vadhAryA ja kare che ane saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. jyAre e upayogathI jIvo samyagajJAna rUpe Page 103 of 161 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga pedA karaze tyArathI saMsAranuM paribhramaNa ghaTatuM jaze. A upayoga chadmastha jIvone bAramA guNasthAnakanA aMta sudhI hoya che. jyAre kevalI bhagavaMtone kSAyika jJAnavALA jIvone A jJAna ane darzanano upayoga eka eka samaye badalAyA kare che. AthI sidhdha bhagavaMtone paNa samaye samaye jJAna ane darzanano upayoga cAlu ja hoya che. upayoga vagarano jagatamAM koi jIva hoto ja nathI. jo upayoga naSTa thai jAya to jIva ajIva thai jAya to evuM to koi kALe banatuM nathI kAraNa ke jJAnIoe kahyuM che ke jIva koikALe ajIva thato nathI ane ajIva koi kALe jIva thato nathI. AthI upayoga e dharma kahevAya che. sAkAra upayoga eTale nAma, jAti, guNa ane kriyA Adi vizeSaNavALo bodha eTale evuM je jJAna prApta thavuM te sAkAra upayoga kahevAya. nIrAkAra upayoga eTale nAma, jAti, guNa ane kriyAdinI kalpanA rahita je sAmAnya bodha thavo eTale sAmAnya jJAna prApta thavuM te nirAkAra upayoga kahevAya che. jemake A kAMika che evuM je jJAna thavuM te nirAkAra upayogavALuM jJAna kahevAya. A azva che, A sapheda che ityAdi je jJAna thavuM te sAkAra upayogavALuM jJAna kahevAya che. 16 upapAta dvAra upapAta eTale janma pAmavuM. jagatamAM jIvo jyAM jyAM je je kSetromAM utpanna thayA kare che te eka sAthe keTalA jIvo utpanna thAya enI je vicAraNA karavI te upapAta kahevAya che. saMkhyA rUpe eka sAthe jIvo eka-be saMkhyAtA ke asaMkhyAtA tathA anaMtA utpanna thayA kare. keTalA keTalA kALa sudhI enI je vicAraNA karavI te upapAta kahevAya che. sAmAnya rIte jagatamAM jIvo traNa prakAre utpanna thai zake che. (1) samucchimapaNe utpanna thAya, (2) garbhajapaNe utpanna thAya ane (3) samucchima ane garbhaja vagara kuMbhImAM ke zayyAmAM je jIvo utpanna thAya te upapAta rUpe gaNAya che. A rIte traNa prakAre utpanna thai zake che. temAM samucchimapaNe eTale cauda rAjaloka rUpa jagatamAM jIvone je je kSetromAM utpanna thavA lAyaka yoni pedA thatAM te te prakAranAM jIvo utpanna thayA kare te samucchima rUpe kahevAya che. A samucchimapaNe sUkSma ekendriya aparyAptA jIvothI zarUAta karIne asannI paMcendriya paryAptA sudhInAM jIvo jyAM jyAM utpanna thayA kare che te badhAya jIvo samucchima jIvo tarIke gaNAya che. (2) garbhaja jIvo - je jIvo garbhathI utpanna thAya eTale garbha rUpe jeTalo kALa rahevAnA hoya eTalo kALa garbharUpe rahI pachI janma pAme te garbhaja jIvo kahevAya che. gabhamAMthI utpanna thanArA jIvomAM manuSyo ane paMcendriya tiryaMco jIvo Ave che. garbhamAM jeTalA jIvo utpanna thAya e badhA janma pAme ja evo niyama nathI. ghaNAM kharA jIvo garbhamAMne garbhamAM ja maraNa pAmI jAya che. yoninI bahAra nIkaLI zakatA nathI chatAM paNa e jIvone garbhaja jIvoja kahevAya che. kAraNake garbhathI pedA thayelA che mATe. (3) upapAta - nArakI rUpe jIvo naraka kSetramAM utpanna thAya che to te jIvo kuMbhImAM utpanna thAya che tyAM samucchima paNe ke garbhajapaNe utpanna thavAtuM nathI. e kuMbhImAM utpanna thayA pachI tyAM je pudgalono AhAra male te lai potAnI jeTalI kAyA thavAnI hoya eTalI lAMbI karI zake che eTale thai jAya che ane pachI e jIvo kuMbhInI bahAra nIkaLatA ghaNI vedanAne pAme che. kAraNa kuMbhInuM mukha nAnuM hoya che. devalokamAM utpanna thanArA jIvo pota potAnI zayyAmAM utpanna thAya che. A jIvone utpanna thavA mATe phlanI zayyA hoya Page 104 of 161 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che emAM e jIva utpanna thAya ane eka aMtarmuhUrtamAM e jIvane potAnI jeTalI moTI kAyA thavAnI hoya eTalI moTI thai jAya che ane juvAna devanI jema tarata ja zayyAmAMthI ubhA thai zake che AthI zayyAmAM utpanna thanArane samuricchama ke garbhaja gaNAtA nathI. AthI upapAta janma rUpe gaNAya che. A traNa prakAra rUpe utpanna thanArA jIvo eka sAthe keTalI saMkhyAmAM utpanna thayA kare tenI je vicAraNA karavI te upapAta dvArA kahevAya che. 17 cyavana hAra cyavana = maraNa pAmavuM. je kSetra upara utpanna thayA pachI potAnA bhogavAtA AyuSyane pUrNa karI bIjA kSetramAM janma mATe javuM athavA je kSetramAM utpanna thayA pachI tyAM jIvana jIvavA mATe jeTalA prANo hoya te saMpUrNa prANono nAza karI arthAta bhogavIne e kSetrane choDavuM te cyavana kahevAya che. e cyavana rUpe kayA kayA daMDakamAM rahelA jIvo eka sAthe keTalI saMkhyAmAM cyavana pAme jemake eka-be-saMkhyAtA-asaMkhyAtA ke anaMtA jIvo eka sAthe keTalA kALamAM cyavana pAmI zake enI je vicAraNA karavI te cyavana dvArA kahevAyA che athavA eka sAthe kayA kayA kSetra uparathI keTalA jIvo cyavana pAme che enI je vicAraNA te cyavana dvAra kahevAya. A vicAraNA karavAthI jIvone khyAla Ave ke jagatamAM tAM tAM A rIte huM keTalo kALA kyAM kyAM daMDAyo ane e daMDathI zuM zuM pAmyo enI jANa karI meLavI zake che. 18 sthiti dvAra sthiti eTale AyuSya. jIvo jagatamAM eka sthAnethI maraNa pAmI bIjA sthAne je utpanna thAya te sthAne keTalA kALa sudhI raheze tyAM keTalA kALa sudhI jIva e sAmagrImAM jIvana jIvI zakaze enuM je nakkI thayeluM hoya te pramANe te kSetramAM teTalA kALa sudhInI je sthiratA te sthiti kahevAya che. enI je vicAraNA daMDakanA jIvomAM karavI te sthiti dvAra kahevAya che. jIvone je bhavanuM AyuSya bhogavAtuM hoya che te bhavamAM ja bIjA navA bhavanuM AyuSya baMdhAi jAya che eTale bIjA bhavamAM keTalA kALa sudhI e kSetrane viSe-e dravyane viSe-e kALane viSe ane e bhAvane viSe tathA bhavane viSe rahIza e nizcita AgalA bhavathI thai jAya che. AthI AyuSya AkhA bhavamAM eka ja vAra eka ja aMtarmuhUrtamAM ja baMdhAya che ane te ja vakhate A badhuM nizcita thai jAya che. e nizcita thayelI sthitinA kALano bhogavaTo karavo te sthiti dvAra kahevAya che enI je vicAraNA karavI te sthiti dvAra. AnAthI jIvone kayA kayA daMDaka dvArA kayA kayA ane keTalA. kSetromAM keTalo kALa pasAra karyo e khyAla Ave che. 19 paryAti dvAra paryApti eTale zakti. kayA kayA jIvone jIvana jIvavA mATe keTalI keTalI zaktio prApta thAya che enI je vicAraNA karavI te paryApti kahevAya che. paryAtionuM varNana: paryAti = zakti. pudgalanA samudAyathI utpanna thayelI AhArAdi pudgalone grahaNa karI rasAdi rUpe Page 105 of 161 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNamana pamADavAnI je zakti vizeSa te paryApti kahevAya. jIva jyAre eka sthAnethI maraNa pAmI bIjA sthAne utpanna thAya che tyAre jyAMthI maraNa pAme che tyAMthI AhAranA pudgalo grahaNa karIne nIkaLe che ane eka samayamAM utpatti sthAne pahoMcI AhArane grahaNa kare che mATe te AhArI ja hoya che. evI ja rIte je jIva je sthAnethI AhAra grahaNa karI maraNa pAmI. potAnA utpanna thavAnA sthAne javA mATe nIkaLe temAM eka vigraha karIne jAya che te bIjA samaye potAnA utpatti sthAne pahoMce che ke tyAM AhAranA pugalo malI jAya che mATe pahelA samaye AhArI ane bIjA samaye paNa AhArI hoya che. aNAhArI rUpe gaNAto nathI. jyAre koi jIvane potAnA sthAnethI utpatti sthAne pahoMcavAmAM traNa samaya lAge eTale be vigraha kare te jIvo potAnA sthAnethI AhAra laine nIkaLe che. vacalA bIjA samayamAM AhAranA pugalo malatAM na hovAthI e vacalo samaya aNAhArIno gaNAya che ane trIjA samaye potAnA sthAne pahoMce ke tarata ja AhAranA pudgalo male che mATe AhArI hoya che. AthI bA vigrahamAM pahoMcavAvALA jIvone vacalo eka samaya aNAhArI paNAno maLe che. Aja rIte cAra samaye pahoMcavAvALA jIvone pahelo ane chello ema be samaya sivAya vacalA be samaya aNAhArInA male che ane pAMca samaye pahoMcavAvALA jIvone pahelA ane chellA samaya sivAya vacalA traNa samaya aNAhArInA prApta dareka jIvone, te je kSetramAM utpanna thAya che tyAM utpattinA samaye ja AhAranA pudagalo maLI rahe che ane te pugalone teja samaye grahaNa karI khala ane rasarUpe pariNAvI teja samaye khalavALA pagalono nAza kare che ane rasavALA pudgalono saMcaya eTale saMgraha kare che. A badhI prakriyA eka ja samayamAM dareka jIvone banatI hovAthI AhAra paryApti eka samayanI kahelI che. A zakti pedA karIne jIvo samaye samaye AhAranA pugalone grahaNa karaze ane rasavALA pudgalono saMgraha karaze. AthI jIvone anAdi kALathI saMsAramAM paribhramaNa karatAM saMgraha karavAno saMskAra paNa anAdi kALathI cAlu ja che. tatvArtha sUtranI TIkAmAM kartA kahe che AtmA karaNa vizeSathI AhArAdi grahaNa karavAnuM sAmarthya utpanna kare che. karaNa eTale je pudagalothI pedA thAya te pUgalone paryApti kahevAya che. - paryAtio cha hoya che. (1) AhAra paryApti, (2) zarIra paryApti, (3) indriya paryApti, (4) zvAsocchavAsa paryApti, (5) bhASA paryApti ane (6) mana paryApti. ekendriya jIvone pahelI cAra paryAptio eTale ke (1) AhAra paryApti, (2) zarIra paryApti, (3) indriya paryApti, (4) zvAsocchavAsa paryApti hoya. beindriya, teindriya, caurIndriya ane asannI paMcendriya jIvone pahelI pAMca paryAptio hoya. (1) AhAra paryApti, (2) zarIra paryApti, (3) indriya paryApti, (4) zvAsocchavAsa paryApti ane (5) bhASA paryApti. sannI jIvone chae cha paryAtio hoya che. (1) AhAra, (2) zarIra, (3) indriya, (4) zvAsocchavAsa, (5) bhASA ane (6) mana paryAtio hoya. ekendriya jIvone viSe paryAtionuM varNana: koipaNa sthAnethI jIva maraNa pAmIne ekendriyapaNA rUpe utpanna thavAno hoya to maraNa thatAnI. Page 106 of 161 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe ja te jIvane tiryaMcAyuSya udayamAM Ave che ane tenI sAthe ekendriya jAti nAmakarma udayamAM Ave che te jIva jyAM je sthAne utpanna thAya tyAM je AhAranA pudgalo hoya te kArmaNa zarIrathI grahaNa kare che ane grahaNa karatAnI sAthe ja khela ane rasa rUpe pariNAma pamADe che te AhAra paryApti kahevAya che. A paryAptino kALa eka samayano hoya che. AhAra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pulo grahaNa karatAM karatAM asaMkhyAta samaya sudhI. A prakriyA cAlu rAkhI rasavALA pudgalone ekaThAM karI eTale saMgraha karI temAMthI zarIra banAvavAnI zakti pedA kare che te zarIra paryApti kahevAya. A paryAti eka aMtarmuhUrtanI hoya che. A aMtarmuhartI asaMkhyAta samayavALuM jANavuM. zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudagalo grahaNa karI asaMkhyAta samaya sudhI A prakriyA karatAM rasavALA pudgalo jeTalA ekaThA thAya tenAthI indriya banAvavAnI zakti pedA kare che eTale eka sparzendriya banAvavAnI zakti pedA kare che. A paryApti asaMkhyAta samayavALI eka aMtarmuhurtanI hoya che. indriya paryApti pUrNa thayA bAda samaye samaye AhArane grahaNa karI rasa rUpe pariNamana karatAM asaMkhyAta samaya sudhI kriyA kare che ane temAMthI rasavALA pagalothI je zakti pedA thAya che tenAthI jagatamAM rahelA zvAsozvAsa vargaNAnA pudagalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvI ni:zvAsa rUpe choDavAnI zakti pedA thAya che te zvAsocchavAsa paryApti kahevAya che. A rIte A jIvo cAra paryAptio kare che. ja jIvonuM AyuSya vadhAre hoya te jIvo AhAranA pagalone grahaNa karatA karatA rasavALA pugalone banAvatA saMgraha karatA dareka paryAptine sarakhe bhAge ApatA potAnuM jIvana jIve che ane AyuSya nAmanA prANane paNa puSTa karatA jAya che. je ekendriya jIvo aparyAptA nAmakarmanA udayavALA hoya che te jIvo indriya paryApti pUrNa karyA bAda parabhavanA AyuSya baMdhanI yogyatA pedA karIne zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karyA pahelA parabhavanuM AyuSya bAMdhIne maraNa pAme che paNa A jIvo cothI paryApti pUrNa karatAM nathI. viklendriya ane asannI paMcendriya jIvone viSe paryAtionuM varNana: A jIvone pAMca paryAptio hoya che te A rIte. koipaNa sthAnethI jIvo maraNa pAmI eTale bhogavAtA bhavanuM AyuSya pUrNa karIne beindriyAdipaNAnA AyuSyanA udyane pAme che te je kSetramAM e AyuSya bhogavavAnuM hoya te sthAnamAM-te kSetramAM jAya che tyAM je pudgalono AhAra male te pudgalono AhAra grahaNa karI khala ane rasarUpe pariNamana pamADe che te AhAra paryApti kahevAya che. A paryAtino kALa eka samayano hoya che. A rIte AhArane samaye samaye grahaNa karato pariNAma pamADato asaMkhyAta samaya sudhI prayatna vizeSa karI rasavALA pudagalono saMgraha karI temAMthI zarIra banAvavAnI zakti padA kare te zarIra paryApti kahevAya che. A paryAptino kALa asaMkhyAta samaya pramANa aMtarmuhUrtano hoya che. zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudgalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhImAM rasavALA pudagalono jeTalo saMgraha thAya temAMthI indriya banAvavAnI zakti pedA kare che te indriya paryApti kahevAya che. A paryAtithI jIvo parzanA ane rasanendriya be indriya pedA kare che. Page 107 of 161 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A paryAsino kALa eka aMtarmuhUrtano hoya che. indriya paryAti pUrNa thayA bAda samaye samaye AhAranA pudgalone grahaNa karI pariNAvI rasavALA. pudgalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhI A prakriyA karI je zakti pedA kare che tenAthI jagatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pugalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvI ni:zvAsa rUpe visarjana karavAnI je zakti pedA thAya che te zvAsocchavAsa paryApti kahevAya che. zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karyA bAda samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI rasa rUpe pariNamana pamADI asaMkhyAta samaya sudhI prakriyA karIne je zakti pedA kare che temAMthI jagatamAM rahelA bhASA. vargaNAnA padgalone grahaNa karI bhASA rUpe pariNAvI ene visarjana karavAnI je zakti pedA thAya che te bhASA paryApti kahevAya che. je beindriyAdi jIvo aparyApta nAmakarmanA udayavALA hoya che te jIvo indriya paryApti pUrNa karyA bAda parabhavanuM AyuSya bAMdhavAnI yogyatA pedA karIne tyAM AyuSyano baMdha kare athavA zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karIne AyuSyano baMdha kare athavA bhASA paryAti zarU karI AyuSyano baMdha karI zake che ane e bhASA paryApti pUrNa karyA vagara avazya maraNa pAme che. sannI jIvone viSe paryAptionuM varNana: je jIvo potAnA bhogavAtAM AyuSyane pUrNa karIne sannI manuSya ke tiryaMca rUpe utpanna thavAnA hoya teone te AyuSya udayamAM Ave che ane je sthAnamAM te AyuSya bhogavavAnuM hoya tyAM te kSetramAM jAya che. tyAM je AhAranA pudgalo male te AhAranA pugalone grahaNa karI khala ane rasa rUpe pariNAma pamADI je zakti pedA thAya che te AhAra paryApti kahevAya che. AhAra paryApti karyA bAda samaye samaye AhAranA pudgalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karI asaMkhyAtA samaya sudhImAM jeTalI zakti pedA thAya temAMthI zarIra banAvavAnI zakti pedA kare che te zarIra paryApti kahevAya che. A paryApti asaMkhyAta samaya vALI aMtarmuhurta kALanI hoya che. zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI khala-rasavALA pudgalo banAvI rasavALA pudagalono saMgraha kare che. A prakriyA asaMkhyAta samaya sudhI karatAM rasavALA pudgalono jeTalo saMgraha thAya temAMthI indriya banAvavAnI zakti pedA kare che te indriya paryApti kahevAya che. indriya paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudgalone grahaNa karI khela rasa rUpe pariNamAvI. rasavALA pudagalono saMgraha karato jAya che. A prakriyA asaMkhyAtA samaya sudhI kare che temAM jeTalI zakti prApta thAya tenAthI jagatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pagalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvavAnI ane ni:zvAsa rUpe visarjana karavAnI zakti pedA kare che te zvAsocchavAsa paryApti kahevAya che. zvAsocchavAsa paryApti pachI samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI rasavALA pugalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhImAM je zakti pedA thAya tenAthI jagatamAM rahelA bhASA vargaNAnA pugalone grahaNa karI bhASA eTale vacana rUpe pariNAvI visarjana karavAnI zakti pedA kare che tene bhASA paryApti kahevAya che. bhASA paryApti pachI samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karI asaMkhyAta samayamAM jeTalI zakti pedA thAya tenAthI jagatamAM rahelA mana vargaNAnA pugalone grahaNa karI Page 108 of 161 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana rUpe eTale vicAra rUpe pariNamAvI visarjana karavAnI zakti je pedA kare che tene mana paryApti kahevAya che. A cha paryApti pUrNa karyA pachI samaye samaye AhAranA pudgalone grahaNa karI rasavALA pudgalothI chae paryAptinI zakti vadhAratA vadhAratA AyuSya nAmano prANa hoya tyAM sudhI jIvana jIve che. je aparyApta nAma karmanA udayavALA sannI tiryaMco ane manuSyo hoya che te jIvo indriya paryApti pUrNa karyA bAda AyuSya baMdhanI eTale parabhavanA AyuSya baMdhanI yogyatA pedA karIne te vakhate AyuSyano baMdha kare athavA zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karI AyuSya bAMdhe athavA bhASA paryApti pUrNa karIne AyuSya bAMdhe athavA manaparyApti zarU karIne AyuSya bAMdhI maraNa pAmI zake che te aparyAptA jIvo kahevAya che. A uparathI e nakkI thAya che ke chellI adhurI paryApti e maraNa pAme ane aparyAptAvasthAmAM AyuSyano baMdha kare to te aparyApta nAma karmanA udayavALA jIvo ja baMdha karI zake che. devatA-nArakIne viSe paryAptionuM varNana : A jIvo sannI hoya che ane utpanna thanArA jIvo niyamA paryApta nAma karmanA udayavALA ja hoya che. AthI aparyAptAvasthAmAM maraNa pAmatAM nathI. A jIvone chae paryAptio hoya che. pahelI AhAra paryApti eka samayanI hoya che. bIjI zarIra paryApti eka aMtarmuhUrtanI hoya che. bAkInI cAra paryAptio eka-eka samayanA kALamAna jeTalI hoya che. A chae paryAptinI zakti pedA karIne potAnuM jeTaluM AyuSya hoya tyAM sudhI AhAranA pudgalone grahaNa karIne chae paryAptinI zaktine jALavIne potAnuM jIvana jIvatA hoya che. nArakInA jIvo potAnI zakti azubha pudgalonA AhArathI jALavI zake che ane devatAo zubha pudgalonA AhArathI potAnI zakti jALavI rAkhe che. A uparathI e samajavAnuM che ke jIvo pudgalonI sahAya vinA jIvI zakatA ja nathI keTalA badhA parataMtra rUpe jIvIe chIe. A parataMtratA ApaNI cAle che ema oLakhAvanAra pahelA naMbare arihaMta paramAtmAoja che. jo e na hoya to parataMtratAne oLakhAvI koNa zake ? paNa A pudgalonI sahAyathI zakti pedA karavI-e zaktinA AdhAre jIvana jIvavuM. vaLI AyuSya pUrNa thavA Ave eTale zaktio kSINa karIne maraNa pAmavuM-pAchuM bIjI jagyAe janmavuM-pAchI zaktio pedA karavI-pAchuM jIvavuM ane maraNa pAmavuM A keTalI parAdhInatA che ? paNa ApaNe parAdhInatAthI jIvI rahyA chIe svataMtra nathI ema ApaNane lAge che kharUM ? jo purUSArtha karIe to A pudgalonI sahAya vinA svataMtrapaNe jIvana jIvI zakAya evI ApaNI zakti jarUra che paNa kyAre ? parAdhInatA khaTake to ne ? paNa jo A pudgalonI parAdhInatAne oLakhIe ane sAvaceta rahI pudgalamAM rAgAdi pariNAma na karIe toja svataMtrapaNe jIvana jIvI zakAya. tame svataMtrapaNe jIvo cho ke parataMtratAthI ? A vicAra roja karavA jevo che. Aje lagabhaga moTo bhAga potAnuM jIvana svataMtra rUpe jIvI zake che kharA ? vIryaMtarAya karmanA kSayopazama bhAvathI mana-vacana ane kAyAnI je zakti maLelI che te zaktino paNa svataMtra paNe jIvavA mATe no upayoga keTalo ? pote potAnuM badhu kAma karavuM-koinI pAse karAvavuM nahi. e rItano purUSArtha che ? ke bIjAnI sahAyathI lagabhaga jIvIe chIe ? jo pudgalothI chUTIne svataMtra rIte jIvana jIvavA mATeno purUSArtha karavo haze to mana-vacana-kAyAnA vIryanI zakti durUpayoga rUpe na kharcAya ane sadupayoga rUpe kema upayoga thAya tenI jarUra kALajI rAkhIne jIvana Page 109 of 161 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvatA zIkhavuM paDaze. ATalI bhAvanA AvI jAya ke bane tyAM sudhI mAruM potAnuM kAma mAre ja karavuM che koinI pAse karAvavuM nathI. kadAca thAkI javAya toja bIjA pAse nirUpAye karAvavuM A jo bane toya ghaNuM kAma thai jAya. AthI jJAnI bhagavaMto eja kahe che ke jenazAsana e jagatanA jIvone parataMtratAthI choDAvIne svataMtra banAvavA mATe ja che paNa pahelA huM parataMtra chuM ema mAnyatA pedA karavI paDaze ! A mATe ja kahe che ke je padArtho rAga karAvI dveSa pedA karAvI parataMtra banAve tene oLakhIne te rAgAdine dUra karavA prayatna karavo joie toja maLelI zaktino sadupayoga karyo kahevAya ke jethI zakti vadhatI jAya. 20 miAhAra dvAraH jagatane viSe alokano moTo goLo rahelo che je anaMta AkAza pradezothI yukta hoya che. tenI barAbara madhya bhAgamAM paga pahoLA karIne keDe hAtha rAkhIne ubhelA manuSyanI AkRti jevo cauda rAjaloka uMcAivALo nIce sAtarAja pahoLAi vALo pachI kramasara ghaTatAM ghaTatAM madhya bhAgamAM eka rAja pahoLAivALo pAcho udgaloka tarapha jatAM kramasara pahoLAi vadhatAM vadhatAM udgalokanI madhyamAM pAMca rAja pahoLAIvALo ane pachI kramasara pahoLAi ghaTatAM ghaTatAM uparanA bhAgamAM eka rAja pahoLAi vALo loka Avelo che. e lokamAM AkAzanA pradezo asaMkhyAtA hoya che. te pradezonI sAthe sAthe dharmAstikAya eka dravya asaMkhyAta pradezovALuM AveluM che. adharmAstikAya ekadravya asaMkhyAta pradezavALuM AveluM che. jIvAstikAya eTale jIvo anaMtA AvelA che ane pulAstikAya dravya paNa anaMtA AvelA che. AthI pAMca astikAyanA samuhavALo loka kahevAya che. A lokanI barAbara madhya bhAgamAM eka rAja pahoLI ane cauda rAjaloka uMcI eka nADIno bhAga Avelo che je trasa nADI tarIke oLakhAya che. kAraNa ke trasa jIvo A kasanADInA bhAgamAM ja utpanna thAya che paNa trasanADInA bahAranA bhAgamAM utpanna thatAM nathI. jyAre ekendriya jIvo cauda rAjalokanA dareka AkAza pradezo upara rahelA hoya che eTale basanADImAM hoya che ane basanADInA bahAranA bhAgamAM paNa hoya che. lokanI cAre bAju alokanA AkAza pradezo sparzelA hoya che. AthI lokanA cheDe rahelA je jIvo hoya. nikUTamAM eTale kATakhUNIyAnA bhAgamAM je jIvo rahelA hoya. te badhA jIvona AhAranA pagalo je malatAM hoya che temAM jIvo cha dizAnA pugalono AhAra karI zake che. pAMca dizAnA pugalono AhAra karI zake che. cAra dizAnA pugalono AhAra karI zake che ema traNa dizAnA AhAranA pagalono AhAra karI zake che temAM je niSkaTanA bhAgamAM eTale khUNA paDatA bhAgamAM je jIvo rahelA hoya che te jIvonI AjubAju alokanA pradezo AvelA hovAthI te dizAono AhAra maLato nathI. mATe cha dizAmAMthI ochI ochI dizAono AhAra karI zake che. cha dizAmAM cAra bAjunI. cAra dizAo ane udgha tathA adho ema cha dizAno AhAra gaNAya che to daMDakamAM rahelA jIvo kayA kayA. daMDakavALA jIvo keTalI keTalI dizAono AhAra karI zake che enI je vicAraNA karavI te kinAhAra kahevAya che. AthI A dvArane viSe jIvo keTalI keTalI dizAono AhAra kare che tenI vicAraNA karAze te kimAhAra dvArA kahevAya che. 21 saMjJI dvAra Page 110 of 161 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsanamAM saMjJAo traNa prakAranI kahelI che. (1) hetuvAdopadezikI saMjJA, (2) dIrghakAlikI saMjJA ane (3) draSTivAdopadezikI saMjJA. (1) hetu vAdopa dezikI saMjJA :- je jIvone jJAnanA kSayopazama bhAvathI mAtra vartamAna kAlIna sukha duHkhanI saMjJA yAda rahe arthAt je jJAnathI jIvone vartamAna kAlIna jJAnano kSayopazama bhAva pedA thAya paNa bhUtakALa ke bhaviSyakALanA jJAnano kSayopazama thAya nahi arthAta jANI na zake evA jIvone hetu vAdopadezikI saMjJA kahevAya che. jemake beindriya, teindriya Adi jIvo ke kIDI makoDI vagere AhAranI zodha mATe tAM hoya ane vacamAM taDako Ave to zodhatI zodhatI chAMyaDAne pAme to ene pachI khabara nathI paDatI ke A sthAnamAM mane taDako paDelo duHkha utpanna thayeluM mATe te bAju na jAuM evuM jJAna hotu nathI. AthI thoDoka kALa pachI pharIthI taDakAne pAme che te hetu vAdopadezikI jJAna kahevAya che. (2) dIrghakAlikI saMjJA :-je jIvo jJAnanA kSayopazama bhAvathI bhUtakALanI vicAraNA karI zake, vartamAnakALanA sukha duHkhanI vicAraNA karI zake ane bhaviSyanA sukha duHkhanI paNa vicAraNA karI zake evA jJAnanA kSayopazama bhAvane dIrdhakAlikI saMjJA kahelI che. A saMjJA sannI jIvone hoya che kAraNake gaikAle zuM khAdhuM hatu ? cAra divasa pahelA kyAM gayA hatAM ? cha mahinA pahelA jyAM gayA hoie tyAM sukha pedA thayeluM ke duHkha thayeluM e badhu yAda rahe che. vartamAna kALanA sukha duHkhane paNa yAda rAkhe che ane bhaviSyamAM kayo padArtha mane anukULa raheze ke pratikULa raheze enuM paNa jJAna hoya che. AthI saMjJI jIvo dIrdhakAlikI saMjJAvALA kahevAya che. A saMjJI jIvo sivAya bIjA jIvoneAvuM jJAna hotuM nathI. AthI saMjJI jIvonA jJAnane dIrghakAlikI saMjJA hovAthI kayA kayA daMDakavALA jIvo saMjJI hoya che ke nahi tenI je vicAraNA karavI te saMjJI dvAra kahevAya che. (3) draSTi vAdopadezikI saMjJA :- saMjJI jIvomAM samakItI jIvone A saMjJA hoya che AthI viziSTa saMjJA rUpe gaNAya che. temAM Atmika draSTi vikAza pAmelI hovAthI viveka budhdhi pedA thayelI hoya che. AthI heya padArthomAM heya budhdhi ane upAdeya padArthomAM upAdeya budhdhi rahelI hoya che. A saMjJI dvAra kahevAya che. 22 gati dvAra kayA kayA daMDakavALA jIvo marIne kyAM kyAM kayA kayA daMDakamAM jai zake che. arthAt jAya che te gati kahevAya che. arthAt kayA daMDakavALA jIvo maraNa pAmIne athavA cyavana pAmIne keTalA daMDakamAM jai zake che. enI je vicAraNA karavI e gati kahevAya che ane te gati dvAra kahevAya che. 23 ANati dvAra kayA kayA daMDakavALA jIvo maraNa pAmIne kayA kayA daMDakamAM jAya che ema je kahyuM tema kayA kayA daMDakamAM keTalA keTalA daMDakavALA jIvo AvI zake che enuM je varNana karavuM te Agati dvAra kahevAya che. jemake narakagati daMDakamAM saMkhyAta varasanA AyuSyavALA sannI paryAptA manuSyo-saMkhyAta varasanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane asannI paMcendriya paryAptA tiryaMco (naraka gatimAM) Ave che. A A gatidvAra kahevAya che. A rIte vicAraNA karAya te AgatidvAra gaNAya che. 24 veda dvAra Page 111 of 161 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA kayA daMDakavALA jIvone viSe kayA kayA ane keTalA keTalA vedano udaya hoya che enI je vicAraNA karavI te veda dvAra kahevAya che. veda traNa prakAranA hoya che. purUSaveda- strIne sevavAno abhilASa a purUSa veda. strIveda- purUSane sevavAno abhilASa te strIveda. napuMsaka veda- bannene sevavAno abhilASa te napuMsakaveda kahevAya che. covIza daMDakone viSe covIza dvAronuM varNana (1) narakzati daMDaka dvArane viSe : pahelI narakte viSe 1. zarIra - traNa hoya che. vaikrIya-taijasa ane kArmaNa zarIra. 2. avagAhanA - aparyAptAnI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. paryAptAnI utkRSTa- III (poNA ATha) dhanuSa ane 6 aMgula. uttara vaikrIya zarIranI avagAhanA Dabala hoya che. eTale jaghanya-aMgulanA saMkhyAtamA bhAganI. utkRSTa - 15 / / (sADApaMdara) dhanuSa 12 aMgula hoya che. 3. saMghayaNa - hotuM nathI. kAraNa ke A jIvonAM zarIramAM hADakA hotA nathI. sAtadhAtu paNa hotI nathI. matAMtare chellA saMghayaNa jeTalI zakti hoya che. 4. saMjJA - AhAra-bhaya-maithuna-parigraha e cAra saMjJAo hoya athavA cha athavA daza saMjJAo hoya che. 5. saMsthAna - chelluM hUMDaka saMsthAna hoya. 6. kaSAya - 4 krodha-mAna-mAyA ane lobha kaSAyo hoya che. temAM anaMtAnubaMdhi - apratyAkhyAnIya - pratyAkhyAnIya ane saMjvalana ema 4 kaSAyo hoya che. 7. lezyA - eka kApota lezyA hoya che. 8. indriya - pAMce indriyo hoya. 9. samuddhAMta - 5 vedanA-kaSAya-maraNa ane vaikrIya-taijasa e pAMca. 10. draSTi-3. samyadraSTi-mizradraSTi ane mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSudarzana-acakSudarzana ane avadhidarzana. 12. jJAna-3. matijJAna-zrutajJAna ane avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna-zrutaajJAna ane vibhaMgajJAna. samakIti jIvone jJAna hoya. mithyAdraSTi jIvone ajJAna hoya che. 14. yoga-11. cAra mananAM, cAra vacananAM, vaikrIya kAyayoga, vaikrIya mizrakAyayoga ane kArmaNa kAyayoga. narakamAM utpanna thanAra jIva vigrahagatimAM rahelo hoya tyAre kAryaNa kAyayoga. jyAM sudhI paryApta na thAya tyAM sudhI vaikrIya mizrakAyayoga ane paryApta thayA pachI vaikrIya kAyayoga cAra mananAM ane cAra vacananA e nava yoga ema kula 11 yogo hoya che. Page 112 of 161 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara vakrIya zarIra karatAM jIvone vakrIya mizra kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9. jJAna-3 : matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, 3 ajJAna : matiajJAna, mRtaajJAna, virbhAgajJAna. 3 darzanaH cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana. sannI paryAptA manuSyo ane tiryaMco narakamAM utpanna thAya ane samakIta sAthe hoya to 3 jJAna ane 3 darzana ema cha upayoga. mithyAtva sAthe utpanna thAya to 3 ajJAna, 3 darzana ema cha upayoga jo asannI paMcendriya paryAptA tiryaMco mithyAtva sAthe narakamAM utpanna thAya to aparyApta avasthAmAM 2 ajJAna. (matiajJAna, kRtaajJAna) ane 2 darzana. (cakSadarzana, acakSudarzana) hoya che. A jIvone paryApta thayA. pachI virbhAgajJAnano kSayopazama thAya che. 16. upapAta - eka sAthe eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo utpanna thai zake che. je manuSyo. marIne narakamAM utpanna thatAM hoya to eka, be ke saMkhyAtA utpanna thai zake che. 17. cyavana - nArakImAMthI cyavana pAme to eka sAthe eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - A jIvonI jaghanya sthiti daza hajAra varasa ane utkRSTa sthiti eka sAgaropamanI hoya che. 19. paryApti - cha hoya. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mana paryAptio hoya. 20. kisAhAra - A jIvo trasa hovAthI trasa nADImAM rahelA hovAthI cha e dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI-2. A jIvone dIrdhakAlikI saMjJA rahelI hovAthI saMjJI hoya che ane draSTivAdopadezikI saMjJA ema be saMjJA hoya che. 22, gati - A jIvo marIne niyamAM saMkhyAta varSanA AyuSya vALA saMjJI tiryaMco ane saMjJI. manuSyomAM jAya che. 23. Agati - pahelI nArakIne viSe asaMjJI paMcendriya paryAptA tiryaMco- sannI paMcendriya saMkhyAta varSanA AyuSyavALA paryAptA tiryaMco ane sannI paMcandriya saMkhyAta varSanA AyuSyavALA paryAptA manuSyo narakagatine viSe Ave che. jaghanyathI be mahinAnA AyuSyavALo tiryaMca ane manuSya narakanuM AyuSya bAMdhIne kALa karIne narakagatine viSe AvI zake che. veda. A jIvone niyamA eka napuMsaka vedanoja udaya hoya che. liMgAkAre napuMsaka veda hoya ane bhAvathI parAvartamAna rUpe traNeya vedano udaya eka eka aMtamuhUrta hoya che. bIjI nArakIne viSe: 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kAmaNa zarIra, 2. avagAhanA-15ll. dhanuSa ane 12 aMgula. uttara vakrIya zarIranI jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI utkRSTa 31, dhanuSa hoya. 3. saMghayaNa nathI hADakA nathI. zaktinI apekSAe chellA saMghayaNa jeTalI zakti hoya che. 4. saMjJA - 4-6-10 ane 16 hoya che. Page 113 of 161 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. saMsthAna - huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. krodha, mAna, mAyA ane lobha athavA anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana e cAra. 7. lezyA - eka kApo lezyA. 8. indriya - pAMca indriyo hoya che. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa e pAMca. 10. draSTi-3. samyagdaSTi-mizradraSTi ane mithyAdraSTi hoya. 11. darzana-3. cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana. 12. jJAna-3. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna. samakItI jIvone A traNa jJAna hoya che. 13. ajJAna-3, matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna. 14. yoga-11. cAra mananAM, cAra vacananAM, vekrIya kAyayoga, vakrIya mizrakAyayoga, kAmaNa kAyayoga. aparyApta avasthAmAM vigrahagatimAM rahelA jIvone kArpaNa kAyayoga aparyApta avasthAmAM vakrIyA mizra kAyayoga. paryAptA nArakIne cAra mananA, cAra vacananA, vakrIya kAyayoga. uttara vaikrIya zarIra karanArane vakrIya mizra kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9. 3 jJAna, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, 3 darzana, cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana. 3 ajJAna , matiajJAna, zrutajJAna, virbhAgajJAna. samakIti jIvone kaNajJAna traNa darzana hoya che. mithyAdraSTi jIvone traNa ajJAna ane traNa darzana hoya che. 16. upapAta - eka sAthe eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - eka sAthe eka, be saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanyathI eka sAgaropama ane utkRSTathI traNa sAgaropama. 19. paryApti6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mana paryApti. 20. himAhAra - trasa nADImAM rahetA hovAthI trasa jIvo hovAthI niyamA cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI - dIrdhakAlinI saMjJA ane draSTivAdopadezikI saMjJA hoya. 22. A jIvo marIne sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM utpanna thai zake che, jAya che. 23. Agati-sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo marIne narakamAM Ave 24. veda liMgAkAre eka napuMsaka veda hoya che ane bhAvathI aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe traNeya veda hoya che. trIjI nArakIne viSe: 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa ane kArpaNa zarIra. 2. avagAhanA-311 (savA ekatrIza) dhanuSa. Page 114 of 161 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara vaikrIya-62|A dhanuSa, jaghanya, aMgulano saMkhyAtamo bhAga. 3. saMghayaNa nathI. zakti apekSAe chevaTTu saMghayaNa. 4. saMjJA - AhAra, bhaya, maithuna, parigraha-4-6-10 athavA 16 hoya. 5. saMsthAna-1 huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 7. lezyA-2. kApota lezyA, nIla lezyA. jaghanya AyuSya + palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhI kApota lezyA tyAra pachI utkRSTa AyuSya sudhI nIla lezyA. 8. indriya- pAMceya hoya. 9. samuddhAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya ane taijasa hoya. 10. draSTi-3. samyadraSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. avadhidarzana. 11. darzana-3. cakSu, acakSu, 12. jJAna-3. mati-zruta-avadhijJAna. 13. ajJAna-3. mati, zruta ajJAna, vibhaMgajJAna. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa kAyayoga. vigrahagatimAM, kArmaNa kAyayoga. aparyAptA avasthAmAM ane uttaravaikrIya karatAM vaikrIya mizra. paryAptA jIvone 4 mananAM, 4 vacananAM vaikrIya kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItine 3 jJAna, 3 darzana ema che. mithyAtvIne 3 ajJAna, 3 darzana ema cha. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka-be-saMkhyAtA-asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya - traNa sAgaropama, utkRSTa sAta sAgaropama. 19. paryApti-6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana. 20. kimAhAra - trasa jIvo hovAthI trasa nADImAM rahetA hovAthI niyamA cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI ane draSTivAdopadezikI saMjJA hoya. 22-gati. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati-sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo Ave che. 24. veda liMgAkAre eka napuMsaka veda hoya che. bhAvathI aMtarmuhUrta aMtarmuhUrte traNe veda parAvartamAna rUpe hoya che. cothI nArakIne viSe 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa ane kArmaNa. 2. avagAhanA-62A dhanuSa, jaghanya, aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 3. saMghayaNa nathI paNa zaktinI apekSAe chelluM saMghayaNa. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. chelluM hUMDaka. Page 115 of 161 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. vezyA-1. nIlalezyA. 8. indriya. pAMca. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya ane tejasa. 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakuM, avadhidarzana. 12. jJAna-3. mati-zruta-avadhijJAna. 13, ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna, 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArpaNa kAyayoga. vigrahagatimAM 1 kArpaNa kAyayoga. aparyAptAvasthAmAM ane uttara vaikrIya zarIra karatAM vaikrIyamizra kAyayoga. paryAptAvasthAmAM 4 mananAM, 4 vacananAM ane vakrIya kAyayoga hoya che. upayoga-93 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samyadraSTi jIvone 3 jJAna ane 3 darzana hoya. mithyAdraSTi jIvAne 3 ajJAna ane 3 darzana hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thai zake che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya 7 sAgaropama-utkRSTa10-sAgaropama. 19. paryApti-6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana. 20. himAhAra - trasa jIvo hovAthI trasa nADImAM rahetA hovAthI chae dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI - dIrdhakAlikI saMjJA ane draSTivAdopadezikI saMjJA hoya. 22. gati - A jIvo marIne saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo marIne A nArakImAM Ave che. 24. veda-1. napuMsakaveda hoya che. liMgAkAre napuMsakaveda ane bhAvathI traNeya veda parAvartamAna rUpe hoya che. pAMcamI nArakIne viSe : 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kAmaNa zarIra, 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 125 dhanuSa, uttara vakrIya jaghanyA aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utkRSTa-250 dhanuSa. 3. saMghayaNa nathI, zaktinI apekSAe chevahU saMghayaNa. 4. saMjJA - AhAra, bhaya, methuna. parigraha e 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA ane Page 116 of 161 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha. 7. lezyA-2. jaghanya AyuSyathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhI nIla lezmA bAkInA AyuSyavALAne kRSNa lezyA hoya che. 8. indriya - pAMca. sparzanA, rasanA, dhrANa, cakSu ane zrotra. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya ane taijasa. 10. draSTi-3. samyadraSTi, mizradraSTi ane mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakSu, avadhidarzana. 12. jJAna-3. mati, zruta, avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, vibhaMgajJAna. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa kAyayoga. vigrahagatimAM kArmaNa kAyayoga, aparyAptAvasthAmAM ane uttara vaikrIya zarIra vakhate vaikrIya mizrayoga ane paryAptAvasthAmAM 4 mananAM, 4 vacananAM ane vaikrIya kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna ane 3 darzana. samyadraSTi jIvone-6. 3 jJAna ane 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone-6. 3 ajJAna ane 3 darzana. 16. upapAta. eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thai zake che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo cyavana pAmI zake che. 18. sthiti - jaghanya-10 sAgaropama, utkRSTa-17 sAgaropama. 19. paryApti-6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana. 20. kimAhAra. trasa jIvo hovAthI trasa nADImAM rahetA hovAthI niyamA cha dizAno AhAra hoya che. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI saMjJA-draSTivAdopadezikI saMjJA. 22. gati - A jIvo marIne sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo pAMcamI nArakImAM Ave che. 24. veda-1. napuMsaka veda. liMgAkAre napuMsaka veda hoya ane bhAvathI parAvartamAna rUpe traNeya veda hoya che. chaThThI nArakIne viSe : 1. zarIra-3. vaikrIya, vaijasa ane kArpaNa zarIra. 2. avagAhanA :- jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga-utkRSTa 250 dhanuSa. uttara vaikrIya AzrayI jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga utkRSTa 500 dhanuSa. 3. saMghayaNa nathI. zaktinI apekSAe chevaTTu saMghayaNa. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. Page 117 of 161 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. vezyA-1. kRSNa lezyA. 8. indriya-5. sparzanA, rasanA, dhrANa, cakSu, zrotra. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya ane tejasa, 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi ane mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakSa, avadhidarzana. 12. jJAna-3. mati, zruta, avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna . 14. yoga-11. 4 mananA, 4 vacananA, vakrIya, vakrIyamizra, kArpaNa kAyayoga. aparyAptAvasthAmAM vakrIya mizra, uttara vakrIya zarIra karatAM paNa vakrIya mizra, vigrahagatimAM kArpaNa kAyayoga, paryAptA jIvomA 4 mananAM, 4 vacananA ane vaikrIya kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana hoya che. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna ane 3 darzana ema cha hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thayA kare che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti jaghanya 10 sAgaropama utkRSTa-22 sAgaropama. 19. paryAti-6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mana. 20. kimAhAra. trasa jIvo hovAthI trasa nADImAM rahetA hovAthI niyamA cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI saMjJA hoya che. 22. gati - A jIvo marIne sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSya vALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo A narakamAM Ave 24. veda-1. napuMsakaveda. liMgAkAre hoya che. bhAvathI traNeya veda parAvartamAna rUpe hoya che. sAtamI nArInA jIvone viSe 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa ane kArpaNa zarIra, 2. avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga-utkRSTa 500 dhanuSa. uttara vakrIyanI jaghanya aMgulano saMkhyAtmo bhAga-utkRSTa-1000 dhanuSa. 3. saMghayaNa nathI. zaktinI apekSAe chevahU saMghayaNa. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha athavA 6-10 ane 16. 5. saMsthAna-1 huMDaka. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane Page 118 of 161 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha. 7. lezyA-1. paramakRSNa lezyA hoya. 8. indriya-5. sparzanA, rasanA, dhrANa, cakSu, zrotra. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya ane tejasa. 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi ane mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakuM ane avadhidarzana. 12. jJAna-3. mati, zrata, avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna, 14. yAga-11.4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra ane kArpaNa yoga. vigrahagatimAM kArpaNa kAyayoga. aparyAptAvasthAmAM ane uttara vakrIya zarIra banAvatAM vakrIya mizrayoga paryAptAvasthAmAM 4 mananAM, 4 vacananAM vakrIya kAyayoga hoya che. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana hoya. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna ane 3 darzana hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka-be-saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvo cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya-22 sAgaropama, utkRSTa 33 sAgaropamAM 19. paryApti-6. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa, bhASA, mana. 20. nimAhAra - trasa jIvo hovAthI trasa nADImAM rahetA hovAthI niyamAM cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI saMjJA. 22. gati - sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo A narakamAM Ave 24. veda-1. napuMsakaveda liMgAkAre hoya che. bhAvathI traNeya veda parAvartamAna rUpe hoya che. 1. bhujaparisarpa dho noliyo vagere narakAyuM bAMdhe to bIjI naraka sudhI. 2. pakSI mAMsAhArI-gIdha-sIMcANo-samALI vagere trIjI naraka sudhI jAya 3. siMha, vAgha, citaDo, kUtaro, bilADI vagere cothI naraka sudhI jAya. 4. uraparisarpa eTale kALA, dhoLA, kAlarA sarpa vagere pAMcamI naraka sudhI jAya. 5. trIvede narakA, bAMdhe evA strIratna vegere yAvata chaThTho naraka sudhI jAya. 6. manuSya ane matsya e beja garbhaja paryAptA utkRSTa sAtamI sudhI jAya. 7. chevaTTA saMghayaNavALo narakA, bAMdhe to bIjI nArakI sudhI. 8. kIlikA saMghayaNavALA trIjI naraka sudhI. 9. ardhanArAca saMghayaNavALA cothI naraka sudhI. 10. nArAja saMghayaNavALA pAMcamI naraka sudhI. 11. aSabhanArAca saMghayaNavALA chaThThI naraka sudhI ane Page 119 of 161 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vrajadaSabha nArA saMghayaNavALA sAtamI nArakI sudhI jAya che. 2. pRthvIAya daMDaka ne viSe: 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kAmaNa zarIra, 2. avagAhanA - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA - 4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huMDaka. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 7. lezyA-4. kRSNa, nIla, kApota ane tejalezyA. jyotiSI devo -vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devo, tejalezyA lai pRthvIkAyane viSe utpanna thAya ene hoya tathA keTalAka bhavanapati ane vyaMtara jAtinA devo tejalezyA laine pRthvIkAyamAM utpanna thatAM hoya ene hoya che. bAkInA jIvone pahelI traNamAMthI koipaNa vezyA hoya che. 8. indriya-1. sparzendriya hoya. 9. samudyAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa samudyAta hoya. azAtA vedanIyanA udayathI vedanA samuddhAta. kaSAya samuddhAtamAM pUrvabhavamAM krodhanA udayamAM jIva maraNa pAmIne pRthvIkAyamAM utpanna thayelo hoya. te jIvane eka aMtarmuhUrta sudhI krodhano joradAra udaya hoya tenA kAraNe te vakhate kaSAya samudyAta hoya che. bAkInA jIvone kaSAya samudyAta hortA nathI. maraNa samudyAta chellA aMtarmuhUrta hoya che. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi matAMtare sAsvAdana guNasthAnaka hoya che. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. sAsvAdana guNasthAnake jJAna mAnyuM nathI kAraNake mithyAtvanI sanmukha thayelo hovAthI ajJAna gaNAya che. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna akSaranA anaMtamAM bhAga jeTalo kSayopazama bhAva hoya. che. 14. yoga-3. dArika, odArika mizra, kArmaNakAyayoga. vigrahagatimAM kArpaNa kAyayoga hoya. aparyApta avasthAmAM dArika mizrakAyayoga hoya ane paryApta avasthAmAM odArika kAyayoga hoya che. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrataajJAna, acakSu darzana. 16. upapAta - samaye samaye niraMtara asaMkhyAtA-asaMkhyAtA jIvo utpanna thayA kare che. virahakAla hoto nathI. 17. cyavana - samaye samaye niraMtara asaMkhyAtA-asaMkhyAtA jIvo cyavana pAme che eTale maraNa pAme 18. sthiti - jaghanya-aMtarmuhUrta eka kSullaka bhava pramANa eTale 256 AvalikA pramANa ane Page 120 of 161 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa 22000 (bAvIza hajAra) varSa. 19. paryApti-4. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa. 20. kimAhAra - traNa dizAno. kATakhUNIyA bhAgamAM rahelA jIvone cAra dizAno, niSphaTamAM rahelAne pAMca dizAno, nikUTamAM rahelAne cha dizAno AhAra vasanADImAM rahelAne tathA basanADInI bahAranA bhAgamAM rahelA jIvone kATakhUNIyA ke niSphaTa bhAga sivAyamAM rahelA jIvone jANavo. 21. saMjJI-1. sAmAnya rIte traNamAMthI ekeya hotI nathI chatAM hetuvAdopadezikI saMjJAno sAmAnya bhAga gaNAya che. 22. gati - A jIvo marIne daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, sannI asannI paMcendriya tiryaMca ane sannI asannI paMcendriya manuSyamAM jAya che. 23. Agati - vevIza daMDakavALA jIvo marIne pRthvIkAyamAM Ave che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, te indriya, caurIndriya, sannI asannI paMcendriya tiryaMco, sannI asannI paMcendriya manuSyo, bhavanapatinA daza daMDako vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika ema 23 daMDakavALA jIvo pRthvIkAyane viSe Ave che. arthAt utpanna thai zake che. 24. veda-1. napuMsakaveda. bhAvathI traNe veda hoya che. 3. apAya daMDakta viSe varNana: 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA-aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI. 3. saMghayaNa- nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 7. vezyA-4. kRSNa, nIla, kApota ane tejalezyA. jyotiSI devo vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devo tathA keTalAka bhavanapati-vyaMtaranA devo. tejo vezyA laine apakAyamAM Ave che mATe teja lezyA hoya che. 8. indriya-1. sparzendriya. 9. samudyAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa. azAtA vedanIyanA udaye vedanA samudyAta pedA thAya. maraNanA aMtarmuhUrta pahelA kALe maraNa sudhI samudyAta thAya ane kaSAya samudyAta je jIvo. pUrvabhavamAM kaSAyanA tIvra udayamAM maraNa pAmyA hoya ane e kaSAyanA pariNAma laine apakAyamAM utpanna thAya to eka aMtarmuhUrta sudhI e kaSAyano udaya rahe tevA jIvonI apekSAe kaSAya samudyAta hoya che. (jANavo) 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. Page 121 of 161 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna- nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna, akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM hoya che. 14. yoga-3. audArika, audArika mizra ane kArpaNa kAyayAga, vigrahagatimAM kArmaNa kAyayoga, aparyAptAvasthAmAM audArika mizra paryAptAvasthAmAM audArika kAyayoga hoya che. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - viraha vagara niraMtara asaMkhyAtA jIvo utpanna thAya. 17. cyavana - viraha vagara niraMtara asaMkhyAtA jIvo cyave che, maraNa pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta, kSullaka bhava pramANa (256 AvalikA pramANa) utkRSTa sAta hajAra varasa. 19. paryApti-4. AhAra zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa. 20. kimAhAra - traNa, cAra, pAMca cha dizino hoya. loka agrabhAge rahelAne traNa dizino AhAra kATakhUNAmAM cAra dizIno AhAra niphrUTamAM pAMca dizino AhAra temaja trasa nADImAM rahelA tathA trasanADInI bahAra rahelA jIvone niSkRTAdi vagara cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI jevI hoya che kAraNake A jIvone akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM jJAna hovAthI hetuvAdopadezikI saMjJA kahelI nathI paNa enAthI sUkSma rUpe hovAthI enA jevI kahevAya che. 22. gati - A jIvo marIne daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, sannI asannI paMcendriya, tiryaMca tathA sannI asannI paMcendriya manuSya. 23. Agati - A akAya daMDakamAM 23 daMDakavALA jIvo marIne AvI zake che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI paMcendriya tiryaMca, asannI sannI paMcendriya manuSya, bhavanapatinA daza daMDaka vyaMtara jyotiSa ane vaimAnika devano daMDaka ema kula 23 daMDako thAya cha. 24. veda-1. napuMsaka veda bhAvathI traNeya veda hoya. 4. teukAya daMDane viSe varNana H 1. zarIra-3. audArika, taijasa ane kArmaNa. 2. avagAhanA - aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 9.42211-3. kRSNa, nIla ane kApota lezyA. Page 122 of 161 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. indriya-1. sparzanA indriya. 9. samudyAta-3. vedanA, kaSAya ane maraNa. azAtA vedanIyanA udaye vedanA samudyAta. maraNanA aMtarmuhUrta pahelA maraNa samudyAta ane je jIvo pUrvabhavamAM teukAyanuM AyuSya bAMdhyA pachI krodhAdi tIvra kaSAyamAM maravAnA aMtarmuhUte vartato hoya athavA rahelo hoya ane maraNa pAmI teukAyamAM utpanna thAya tevA jIvone eka aMtarmuhUrta sudhI kaSAyanI tIvratA rahelI hoya che. evA paryAptA jIvone kaSAya samudyAta hoya che paNa e sivAyanA teukAyamAM rahelA jIvone A kaSAya samudyAta hoto nathI. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. atyakSadarzana. 12. jJAna - hotuM nathI. 13. ajJAna - 2 matiajJAna, zrutaajJAna akSaranA anaMtamAM bhAga jeTaluM hoya che. 14. yoga-3, audArika, dArikamizra, kArpaNa kAyayoga, vigrahagatimAM kAryakAyayoga, aparyAptAvasthAmAM dArika mizra, paryAptAvasthAmAM dArika kAyayoga hoya che. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrataajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - niraMtara, viraha vagara asaMkhyAtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - niraMtara, virahavagara asaMkhyAtA jIvo cyave che, (maraNa) pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta-kSullaka bhava pramANa-256-AvalikA pramANa hoya. utkRSTa traNa ahorAtri hoya che. 19. paryApti-4. AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa. 20. himAhAra- 3-4-5-6 dizinI hoya che. 3 dizino lokanA agrabhAge. cAra dizAno kATakhUNIyA bhAgamAM, pAMca dizAno niTomAM ane chA dizAno. basa nADImAM rahelA tathA kasa nADInI bahAranA bhAgamAM rahelA nikUTa Adi vagaranA jIvone hoya. 21. saMjJI - hetuvAdopadezikI eTale akSaranA anaMtamA bhAga jeTalA ughADamAM saMjJA vizeSa hotI. nathI mATe enA jevI gaNAya che. sUkSma rUpe hetuvAdopadezikI saMjJA hoya che. 22. gati-9 daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya , vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca paMcendriya ema 9 daMDakamAM jAya che paNa marIne manuSya thatAM nathI. 23. Agati - daza daMDakavALA jIvo marIne teukAyamAM Ave che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyo AvI zake che. 24. veda-1. napuMsaka veda bhAvathI traNeya veda hoya. 5. vAyAya daMDaLe viSe varNana: Page 123 of 161 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zarIra-4. audArika, vaikrIya, vaijasa, kArmaNa zarIra. 2. avagAhanA - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, audArika zarIrano hoya. - 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha athavA 6-10 ane 16 hoya. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota lezyA. 8. indriya-1. sparzanA indriya. 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa, azAtA vedanIyanA udayathI vedanA maraNanA chellA aMtarmuhUtaeN maraNa samuddAta hoya ane je jIvo vAyukAyanuM AyuSya bAMdhyA pachI maraNanA chellA aMtarmuhUrte kaSAyanA tIvra udayamAM rahelA hoya ane maraNa pAmI vAyukAyamAM utpanna thAya tyAM eka aMtarmuhUrta sudhI paryAptAvasthAmAM je kaSAya rahelo hoya te kaSAya samudghAta rUpe kahevAya che. bAkInA jIvone kaSAya samuddAta hoto nathI. 10. draSTi-1. niyamA mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSu darzana. 12. jJAna - hotuM nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna ane zrutaajJAna akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM jJAna hoya che. 14. yoga-5. audArika, audArika mizra, vaikrIya, vaikrIya mizra ane kArpaNa kAyayoga. aparyAptAvasthAmAM audArika mizrakAyayoga. vigrahagatimAM kArmaNa kAyayoga, paryAptAvasthAmAM audArika kAyayoga. keTalAka vAyukAya jIvone, jyAre vA vaMToLa Adi pedA thAya tyAre svAbhAvika rIte vaikrIya mizrakAyayoga ane vaikrIya kAyayoga pedA thAya che. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - niraMtara, viraha vagara asaMkhyAtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - niraMtara viraha vagara asaMkhyAtA jIvo cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta-kSullaka bhava pramANa-256 AvalikA pramANa. utkRSTa traNa hajAra varasa. 19. paryApti-4. AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa. 20. kimAhAra - 3-4-5-6 dizino AhAra hoya. lokAgre rahelA ne traNa dizino kATakhUNIyAmAM rahelA ne cAra dizino niSkuTamAM pAMca dizino ane sa nADImAM ke trasanADInI bahAra rahelA niSkuTa Adi vagaranAjIvone cha dizino AhAra hoya che. 21. sajJI-1. hetuvAdopadezikI. akSarano anaMtamo bhAga hovAthI sUkSma rUpe hoya che tethI A saMjJA sUkSma rUpe hoya che. 22. gati - 9 daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndrandriya ane sannI asannI tiryaMco ema nava daMDakamAM jAya che. Page 124 of 161 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. Agati - daza daMDakavALA jIvo vAyukAyamAM Ave che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, sannI asannI paMcendriya tiryaMco ane sannI asannI manuSyo utpanna thAya che. 24. veda-1. napuMsaka veda. bhAvathI traNe veda hoya che. 6. vanaspatikAya daMDakta viSe 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, uchUTa, eka hajAra yojanathI kAMika adhika. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, mithuna, parigraha athavA 6-10-16. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 9. lezyA-4. kRSNa, nIla, kApota, tejalezyA. bhavanapati vyaMtaramAM tejo vezyAvALA keTalAka jIvo marIne tathA jyotiSa-vemAnikanA pahelA bIjA devalokanA devo tejolezyA sAthe pratyeka vanaspati kAyamAM utpanna thAya e apekSAe vanaspatimAM tejolezyA kahelI che. 8. indriya-1. sparzanA indriya. 9. samudyAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa. azAtA vedanIya udayathI jIvane vedanA samudyAta. AyuSya chelluM aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre maraNa samudyAta thai zake ane je jIvoe pUrvabhavamAM vanaspatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya ane chelle maratI vakhate tIvra kaSAyamAM rahIne maraNa pAme to te kaSAya vanaspatimAM utpanna thatAM eka aMtarmuhUrta rahe che te vakhate kaSAya samuddAta kahevAya che bAkInA samayamAM A muddAta hoto nathI. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna - 2. matiajJAna, zrutajJAna. 14. yoga-3. dArika, dArikamizra, kArpaNa kAyayoga, vigrahagatimAM kArpaNa kAyayoga, aparyAptAvasthAmAM odArika mizrayoga, paryAptAvasthAmAM dArika kAyayoga. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrataajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - niraMtara anaMtA jIvo utpanna thayA kare che. 17. cyavana - niraMtara anaMtA jIvo cyavana pAme che. (maraNa pAme che.) 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullaka bhava pramANa eTale 256 AvalikA pramANa Page 125 of 161 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa-10000 (daza hajAra) varSa. 19. paryApti-4. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa. 20. kimAhAra - 3-4-5-6 dizAno AhAra hoya. lokanA agrabhAge traNa dizAno kATakhUNIyA bhAgamAM cAra dizAno niSkuTamAM pAMca dizAno ane sanADImAM tathA trasa nADInI bahAra rahelA bAkInA jIvone cha dizino AhAra hoya che. 21. saMjJI - hetuvAdopadezikI akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM jJAna hoya che mATe A saMjJA hotI nathI paNa sUkSma rUpe A saMjJA kahevAya che. 22, gati - A jIvo marIne daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beidrariya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca, asannI, sannI manuSyamAM jAya. 23. Agati - vanaspatikAya rUpe daza daMDakavALA jIvo Ave che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMco, asannI sannI manuSyo. 24. veda-1. napuMsakaveda bhAvathI traNeya veda hoya. sAdhAraNa vanaspatikAya jIvone viSe : 1. zarIra-3. audArika, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya, utkRSTathI, aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnI, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota lezyA. 8. indriya-1. sparzanA indriya. 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa. azAtA vedanIyanA udayathI vedanA. chellA aMtarmuhUrte maraNa pahelA maraNa samudghAta ane pUrvabhave sAdhAraNanuM AyuSya bAMdhI maravAnA chellA aMtarmuhUrte tIvra kaSAyamAM vidyamAna hoya ane maraNa pAmI e kaSAya sAthe lai sAdhAraNamAM utpanna thAya tyAM eka aMtarmuhUrta kaSAyanI tIvratAno pariNAma rahelA hoya tyAre kaSAya samuddAta kahevAya. bAkInA samayomAM e sAdhAraNanA jIvone Avo tIvra kaSAya hoto nathI. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-3. audArika, audArika mizra, kArmaNa kAyayoga. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. Page 126 of 161 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. upapAta - niraMtara anaMtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - niraMtara anaMtA jIvo cyavana pAme che. eka zarIramAM anaMtA jIvo rahelA hoya che enA anaMtamAM bhAga jeTalA samaye samaye cyavana pAme che ane utpanna thAya che. 18. sthiti - jaghanya ane utkRSTathI eka aMtarmuhUrta kSullaka bhava pramANa 256 AvalikA pramANa hoya che. 19. paryApti-4. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa. 20. kimIhAra - 3-4-5-6 dizino AhAra hoya. lokAgre traNa dizAno kATakhUNIyA bhAgamAM cAra dizAno nikUTanA bhAgamAM pAMca dizAno ane trasa nADImAM tathA tenI bahAranA bhAgamAM rahelA bAkInA jIvone 6 dizAno AhAra hoya che. 21. saMjJI - hetuvAdopadeziki akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo jJAnano kSayopazama hovAthI sUkSmarUpe A saMjJA hoya che. 22. gati - A jIvo marIne daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAM jAya 23. Agati - daza daMDakavALA jIvo. sAdhAraNa vanaspatimAM Ave che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca , asannI sannI manuSya ema daza daMDakavALA jIvo Ave. 24. veda-1. napuMsavaka veda hoya bhAvathI traNe veda hoya che. pratyeka vanaspatikraya jIvone viSe : 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya, aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa eka hajAra yojanathI kAMika adhika. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna ane parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. vezyA-4. kRSNa, nIla, kApota, tejalezyA. jyotiSa ane vaimAnikanA pahelA bIjA devalokanA devo tathA keTalAka bhavanapati vyaMtaranA devo. tejolezyA laine A vanaspatikAya rUpe utpanna thai zake che. 8. indriya-1. sparzanA indriya. 9. samudyAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa, azAtA vedanIyanA udayathI vedanA maraNanA chellA aMtarmuhUrta maraNa ane pUrvabhavamAM koi jIvo A vanaspatinuM AyuSya bAMdhyA pachI maratI vakhate tIvra kaSAyanA udayamAM vidhamAna hoya ane maraNa pAmI A vanaspatimAM utpanna thAya tyAre eka aMtarmuhUrta sudhI Page 127 of 161 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kaSAyano udaya hoya che tyAre kaSAya samuddAta hoya che. bAkInA samaye jIvone kaSAya samuddAta hoto nathI. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-3. audArika, audArika mizra, kArpaNa kAyayoga. vigrahagatimAM kArmaNa yoga, aparyAptAvasthAmAM audArika mizrayoga ane paryApta avasthAmAM audArika yoga hoya che. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - niraMtara eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya che. 17. cyavana - niraMtara asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullaka bhAva pramANa 256 AvalikA pramANa ane utkRSTathI 10 hajAra varSa. 19. paryApti - AhAra, zarIra, indriya ane zvAsocchavAsa. 20. kimAhAra - 6 dizAno hoya che kAraNa ke A jIvo trasanADImAM rahelA hoya che. 21. saMjJI - hetuvAdopadezikI akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo kSayopazama hovAthI sUkSma saMjJA rUpe hoya che. 22. gati - daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAM jAya che. 23. Agati - daza daMDakamAMthI vanaspatimAM Ave che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAMthI Ave che. 24. veda-1. napuMsakaveda bhAvathI traNeya veda hoya cha. 7. beindriya jIvone viSe varNana : 1. zarIra-3. audArika, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya, aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa- 12 yojana. (eka yojana = 8 mAila) 3. saMghayaNa-1. chelluM chevaTuM. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. haDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota lezyA. 8. indriya-2. sparzanA, rasanA indriya. Page 128 of 161 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa, azAtA vedanIyanA udayathI vedanA maraNanA chellA aMtarmuhUrte maraNa samuddAta. pUrvabhave beindriyanuM AyuSya bAMdhI maratI vakhate tIvra kaSAyanA udayamAM maraNa pAmI beindriyamAM utpanna thAya te vakhate eka aMtarmuhUrta kaSAyano udaya rahe che. te vakhate kaSAya samuddAta hoya che. bAkI jIvone samuddAta (kaSAya) hoto nathI. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-4. audArika, audArika mizra, kArmaNa, asatyAmRSA vacanayoga. vigrahagatimAM kArmaNa, aparyAptAmAM audArika mizra matAMtare asatyA mRSAvacana yoga, paryAptAmAM audArika asatyAmRSA vacanayoga. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka-be saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thai zake che. 17. cyavana - eka samayamAM eka be saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullaka bhava pramANa 256 AvalikA pramANa. utkRSTathI bAra varasanuM hoya che. 19. paryApti-5. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa ane bhASA. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno hoya. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI saMjJA. 22. gati - daza daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAM jAya che. 23. Agati - daza daMDakavALA beindriya rUpe thAya che. (Ave che.) pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI, sannI manuSyamAMthI Ave che. 24. veda-1. napuMsakaveda bhAvathI traNeya veda hoya. 8. teindriya daMDane viSe varNana : 1. zarIra-3. audArika, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya. aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa- 3 gAu. 3. saMghayaNa - chelluM chevakuM. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10 ane 16. 5. saMsthAna-1. huDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. Page 129 of 161 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota. 8. indriya-3. sparzanA, rasanA, dhrANendriya. 9. samudghAta-3 vedanA kaSAya, maraNa, azAtA vedanIyanA udayathI vedanA maraNanA chellA aMtarmuhUrte maraNa. koi jIve teindriyanuM AyuSya bAMdhI maratI vakhate tIvra kaSAyamAM maraNa pAmI teindriyamAM utpanna thAya tyAre eka aMtarmuhUrta kaSAya rahe che te vakhate kaSAya samuddAta hoya. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-1. acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-4. audArika, audArikamizra, kArmaNa ane asatyAmRSA vacanayoga vigrahagatimAM kArmaNa yoga. aparyAptAvasthAmAM audArika mizra matAMtare asatyAmRSA vacanayoga paryAptAvasthAmAM audArika ane asatyAmRSA vacanayoga. 15. upayoga-3. matiajJAna, zrutaajJAna, acakSudarzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyave che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullaka bhava pramANa 256 AvalikA utkRSTa 49 divasa. 19. paryApti-5. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa ane bhASA. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino hoya che. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI saMjJA hoya. 22. gati - marIne daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyomAM jAya che. 23. Agati - daza daMDakavALA marIne teindriyamAM Ave che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-1. napuMsakaveda bhAvathI traNeya veda hoya che. 9. caurIndriya jIvone viSe : 1. zarIra - audArika, taijasa, kArmaNa zarIra. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - 1 yojana. 3. saMghayaNa-1. chelluM chevaTTu. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16. 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. Page 130 of 161 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. lezyA-3. kRSNa, nIla ane kApota. 8. indriya-4. sparzanA, rasanA, dhrANa ane cakSurIndriya. 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa, azAtA vedanIyanA udayathI vedanA. chellA aMtarmuhUrte maraNa. caurIndriyanuM pahelA AyuSya bAMdhI maratI vakhate tIvra kaSAyanA udayamAM manuSya ke tiryaMca marI caurIndriyamAM utpanna thAya tyAre eka aMtarmuhUrta e kaSAya hoya che. te vakhate kaSAya samuddAta hoya. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-2. cakSudarzana, acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-4. audArika, audArika mizra, kArmaNa, asatyAmRSA vacanayoga. vigrahagatimAM kArmaNa aparyAptAvasthAmAM audArika mizra matAMtare asatyAmRSA vacanayoga paryAptAvasthAmAM audArika asatyAmRSAvacana yoga. 15. upayoga-4. cakSudarzana, acakSudarzana, matiajJAna, zrutaajJAna. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAta, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullakabhava 256 AvalikA pramANa. 19. paryApti-5. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa ane bhASA. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino hoya. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI. 22. gati - marIne daza daMDakamAM jAya. . pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAM jAya che. 23. Agati - daza daMDakamAMthI caurIndriyamAM Ave che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca, ane asannI sannI manuSyamAMthI Ave che. 24. veda-1. napuMsaka veda. bhAvathI traNeya vedo hoya che. 10. paMcendriya tiryaMca daDane viSe : 1. zarIra-4. audArika, vaikrIya, taijasa ane kArmaNa zarIra. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - 6 gAu. vaikroya zarIranI jaghanya - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 3. saMghayaNa - 6. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16. 5. saMsthAna-6. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, Page 131 of 161 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobha. 7. lezyA-6. 8. indriyo-5. 9. samudghAta-4. vedanA, kaSAya, maraNa ane vaikrIya. 10. draSTi-3. samyadraSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakSu, avadhidarzana. 12. jJAna-3. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, vibhaMgajJAna. 14. yoga-13. 4 mananAM, 4 vacananAM, audArika, audArika mizra, vaikrIya, vakrIya mizra ane kArmaNa kAyayoga. sAmAnya rIte paMcendriya tiryaMcone moTe bhAge asatyAmRSA manayoga ane asatyAmRSA vacanayoga hoya che. jyAre je tiryaMcone jAtismaraNa jJAna pedA thayeluM hoya, avadhijJAna pedA thayeluM hoya evA viziSTa tiryaMcone 4 mananAM ane 4 vacananAM yoga hoya che. vaikrIya zarIra banAvanArA tiryaMcone vaikrIya mizra ane vaikrIya kAyayoga hoya. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna ane 3 darzana. mithyAdraSTione 3 ajJAna ane 3 darzana hoya. samakItI jIvone 3 jJAna ane 3 darzana hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyave che. 18. sthiti - jaghanya aMtarmuhUrta kSullakabhava (256 AvalikA pramANa) utkRSTa 3 palyopama (traNa palyopama) 19. paryAptio-6. 20. kimAhAra - chae dizino hoya. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlIkI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati-24. daMDakamAM jAya che. nArakI, pRthvI Adi-5 vikalendriya-3 paMcendriya tiryaMca, manuSya bhavanapati-10 vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika. vaimAnikamAM AThamA sahastrAra devaloka sudhI jai zake che. 23. Agati - covIza daMDakamAMthI tiryaMca rUpe AvI zake che. nArakI, pRthvI Adi-5, vikalendriya-3 paMce. tiryaMca, manuSya bhavanapati-10 vyaMtara jyotiSa vaimAnikamAMthI Ave che. vaimAnikanA sahastrAra devaloka sudhInAM devo tiryaMcamAM AvI zake che. 24. veda-3. purUSaveda, strIveda, napuMsaka veda. asannI paMcendriya tiryaMcone viSe : 1. zarIra-3. audArika, taijasa ane kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa eka hajAra yojana. 3. saMghayaNa-1. chelluM chevaTTu athavA chae hoya. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha 6-10 athavA 16. Page 132 of 161 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. saMsthAna-1. huMDaka saMsthAna athavA 6 saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA ane lobha. 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota. 8. indriya - pAMca. 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-2. cakSudarzana, acakSudarzana. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-4. audArika, audArikamizra kAryaNa, asatyAmRSA vacanayoga. 15. upayoga-4. matiajJAna, zrutaajJAna, cakSu. acakSudarzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyave pAme. 18. sthiti - jaghanya aMtarmuhUrta kSullakabhava 256 AvalikA. utkRSTa pUrvakroDa varasa. 19. paryApti - 6 hoya che. 20. kimAhAra - cha dizino AhAra. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI. 22. gati-23. daMDakamAM jAya che. vaimAnika daMDaka sivAya. 23. Agati - daza daMDakamAMthI Ave che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAMthI Ave che. 24. veda-1. napuMsaka veda. bhAvathI traNeya veda hoya. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMcone viSe : 1. zarIra-3. audArika, taijasa ane kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - 6 gAu. 56 aMtardIpamAM 1600 dhanuSa. 3. saMghayaNa-1. paheluM saMghayaNa. 56 aMtarvIpamAM trIjuM saMghayaNa. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna-1. paheluM saMsthAna. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-4. kApota, tejo, padma, zukla. A jIvo padma ane zukla lezyAmAM AyuSyano baMdha karatAM nathI kAraNa ke potAnuM bhogavAtuM jeTaluM AyuSya hoya che eTalA ja AyuSyavALA devanuM AyuSya bAMdhI zake che athavA ethI ochuM AyuSya bAMdhI zake che mATe jyotiSa sudhInuM AyuSya bAMdhatA hovAthI tyAM sudhI tejo Page 133 of 161 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyA ja hoya che AthI padma ane zukla legyAmAM AyuSyano baMdha thato nathI. 8. indriya - pAMca. 9. samughAta - prAyaH eka hoto nathI. kAraNa vedanA hotI nathI. 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11. ajJAna-2. matiajJAna, zrutajJAna. 12. jJAna-2. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna hotuM nathI. 13. darzana-2. cakSudarzana, acakSudarzana. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, dArika, dArika mizra, kArmaNa, vigrahagatimAM kArpaNa kAyayoga, aparyAptAvasthAmAM dArika mizra, dArika. paryAptAmAM-9.4 mananAM, 4 vacananAM, dArika. 15. upayoga-6. 2 ajJAna, 2 jJAna, 2 darzana. sakItI jIvone-4. 2 jJAna, 2 darzana. mithyAdraSTi jIvone-4. 2 ajJAna, 2 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti jaghanya eka aMtarmuhUrta matAMtare hoya. utkRSTathI 3 palyopama pa6 aMtardhvapamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - A jIvo tera daMDakamAM jAya che. bhavanapati-10. vyaMtara ane jyotiSa vaimAnika. 23. Agati - be daMDakavALA jIvo Ave che. sannI paryAptA tiryaMco ane pa6 aMtaraU~panA asannI paryAptA tiryaMco paNa AvI zake che. paryAptA sannI manuSyo A tiryaMcamAM AvI zake che. veda-2. purUSaveda, strIveda. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMcone viSe 1. zarIra-4. dArika, vakrIya, tejasa ane kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - eka hajAra yojanA 3. saMghayaNa - 6. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha 6-10 ane 16. 5. saMsthAna-6. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-6. Page 134 of 161 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. indriya-5. 9. samudghAta-4. vedanA, kaSAya, maraNa ane vaikrIya. 10. draSTi-3. samyadraSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11. darzana-3. cakSudzana, acakSudarzana avadhidarzana. 12. jJAna-3. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna. 13. ajJAna-3. matiajJAna, zrutaajJAna, vibhaMgajJAna. 14. yoga-13. 4 mananAM, 4 vacananAM, audArika, audArika mizra, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa kAyayoga. vigrahagatimAM kArmaNa kAyayoga. aparyAptAmAM audArika mizra:paryAptAmAM 4 mananAM, 4 vacananAM, audArika kAyayoga. je jIvone jAtismaraNa jJAna hoya, avadhijJAna pedA thayeluM hoya paNa je jIvone AvuM viziSTa jJAna hotuM nathI evA jIvone 1 asatyAmRSAmanayoga, asatyAmRSAvacanayoga, audArikakAyayoga hoya che. vaikrIya labdhivALA tiryaMcone vaikrIya mizra ane vaikrIya kAyayoga hoya che. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna ane 3 darzana. 3 mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna ane 3 darzana hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA asaMkhyAtA utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya aMtarmuhUrta kSullakabhava 256 AvalikA utkRSTathI pUrvakroDa varasa. 19. paryApti - 6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizIno. 21. saMjJA-2. dIrghakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - covIze daMDakamAM jAya che. nArakI pRthvIkAyAdi-5, vikalendriya-3 asannI sannI tiryaMca asannI sannI manuSya 10 bhavanapati vyaMtara-jyotiSa ane vaimAnika. 23. Agati - covIza daMDakavALA jIvo A tiryaMcamAM Ave che. vaimAnikanA AThamA sahastrAra sudhI devalokane viSe jAya che ane tyAMthI tiryaMcamAM Ave che. 24. veda-3. purUSaveda, strIveda, napuMsakaveda traNeya hoya che. 11. manuSya daMDakne viSe 1. zarIra-5. audArika, vaikrIya, AhAraka, taijasa ane kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - 3 gAu. vaikrIya zarIranI jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utkRSTa lAkha yojanathI kAMika adhika. AhAraka zarIra. jaghanya aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utkRSTa - eka hAtha. 3. saMghayaNa - 6. Page 135 of 161 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna - 6. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. vezyA - 6. 8. indriya - 5. 9. samudyAta-7. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa, AhAraka ane kevalI samuddhAta. 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11. darzana-4. cakSu, acakuM, avadhi, kevala darzana. 12. jJAna-5. 13. ajJAna-3. 14. yoga-15. 15. upayoga-12. 5 jJAna, 3 ajJAna, 4 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA asaMkhyAtA utpanna thAya che sAmAnyathI. asannI. manuSyonI apekSAe asaMkhyAtA lIdhela che. - 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyave che. asannI manuSyonI apekSAe asaMkhyAtA lIdhela che. 18. sthiti jaghanya aMtarmuhUrta kSullakabhava 256 AvalikA utkRSTa 3 palyopama. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati- covIze daMDakamAM jAya che. 23. Agati - 22 daMDakamAMthI manuSyamAM Ave che. nArakI, pRthvI, apa, vanaspati, vikalendriya-3 annI sannI tiryaca, asannI sannI manuSya, 10 bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika. (teukAya, vAyukAya sivAyanA 22 jANavA.) teukAya, vAyukAyamAMthI jIva manuSya thatAM nathI. 24. veda-3. purUSaveda, strIveda, napuMsaka veda. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyone viSe 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. | utkRSTa 3 gAu. 3. saMghayaNa - paheluM, bIjuM ane trIjuM. 4. saMjJA-4, AhAra, bhaya, maithuna, parigraha athavA 6-10-16 hoya. 5. saMsthAna - paheluM samacaturastra. Page 136 of 161 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. kaSAya-4. abha kaSAyI hoya. 7. vezyA-4. kApota. tejo, padma, zukla. A jIvo pada ane zukla legyAmAM AyuSyano baMdha karatAM nathI kAraNa ke potAnuM jeTaluM AyuSya hoya eTaluM devalokanuM utkRSTa AyuSya bAMdhI zake che ane jaghanya daza hajAra varasanuM bAMdhI zake che mATe e AyuSya tejolezyAmAM ja baMdhAya, AgaLanI legyAmAM nahI. 8. indriya - 5. 9. samudyAta - eka paNa hotA nathI. abhakaSAyI hovAthI. 10. draSTi-3. samyagdaSTi, mizradraSTi, mithyAdraSTi. 11.darzana-2, cakSu, acakSu. 12. jJAna-2. matijJAna, zrutajJAna. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, dArika, dArika mizra, kArmaNa. 15. upayoga-6. 2 jJAna, 2 ajJAna, 2 darzana. samakItI jIvone - 2 jJAna ane 2 darzana. mithyAdraSTi jIvone - 2 ajJAna ane 2 darzana hoya che. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA jIvo utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA cyavane pAme che. 18. sthiti - jaghanya. matAMtare eka aMtarmuhurta. utkRSTa - 3 palyopama. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - cha dizino AhAra. 21. sajJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - 13 daMDakamAM jAya che. 10 bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. sannI paryAptA tiryaMco ane sannI paryAptA manuSyomAMthI Ave che tathA pa6 aMtara dvIpane viSe asannI. paryAptA tiryacomAMthI paNa AvI zake che. 24. veda-2. parUSaveda ane strIveda. napuMsakaveda hoto nathI. asannI aparyAptA manuSyone viSe 1. zarIra-3. dArika, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 3. saMghayaNa-1. chevaTu saMghayaNa. 4. saMjJA-4, AhAra, bhaya, methuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. huMDaka. Page 137 of 161 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-3. kRSNa, nIla, kApota. 8. indriya-5. 9. samudghAta-3. vedanA, kaSAya, maraNa. 10. draSTi-1. mithyAdraSTi. 11. darzana-2. cakSu, acakSu. 12. jJAna - nathI. 13. ajJAna-2. matiajJAna, zrutaajJAna. 14. yoga-4. audArika, audArika mizra, kArmaNa, asatyAmRSA vacanayoga. 15. upayoga-4. 2 ajJAna, 2 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya. uSTathI eka aMtarmuhUrta. kSullaka bhava pramANa. 19. paryApti - 5. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchavAsa ane bhASA. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino. 21. saMjJI-1. hetuvAdopadezikI. 22. gati - daza daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAM jAya che. 23. Agati - ATha daMDakamAMthI Ave che. pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaMca ane asannI sannI manuSyamAMthI Ave che. teukAya vAyukAyamAMthI jIvo manuSya thatAM na hovAthI asannI manuSyamAM AvatAM nathI. 24. veda-1. napuMsakaveda bhAvathI traNeya veda hoya che. saMkhyAtavarSanA AyuSyavALA manuSyone viSe : 1. zarIra-5. audArika, vaikrIya, AhAraka, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa 3 gAu. 3. saMghayaNa-6. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, 6-10 ane 16. 5. saMsthAna-6. 6. kapAya-4. 7. lezyA-6. 8. indriya-5. 9. samudghAta-7. 10. draSTi-3. Page 138 of 161 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. darzana-4. 12. jJAna - 5. 13. ajJAna-3. 14. yoga-15. 15. upayoga-12. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA jIvo utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya eka aMtarmuhUrta kSullakabhava 256 AvalikA. utkRSTa pUrvakoDa varSa. 19. paryApti6. 20. himAhAra - niyamA cha dizino hoya. 21. saMjJA-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - covIza daMDakamAM jAya che. 23. Agati - 22 daMDakavALA jIvo Ave che. (teukAya, vAyukAyA sivAyanA) nArakI, pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurIndriya, asannI sannI tiryaca, asannI sannI manuSya. bhavanapatinA daza, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika devalokavALA jIvo Ave che. veda-3. purUSaveda, strIveda, napuMsakaveda hoya che. strIvedavALAne AhAraka zarIra hotuM nathI codaparvabhaNI zakatA nathI paNa avadhijJAna ane mana:paryavajJAna hoi zake che. traNeya vedavALA jIvo kSapakazreNi mAMDI avedI thai kevalajJAna pAmI zake che. 12. bhavanapatimAM asurakumAra devanA daMDaLe viSe H 1. zarIra-3. vaikrIya, tejasa ane kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa-7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, mithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. paheluM samacaturastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-4. kRSNa, nIla, kApota, tejo. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, tejasa ane vakrIya. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. Page 139 of 161 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArpaNa kAyayoga. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana hoya. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya daza hajAra varSa. utkRSTa eka sAgaropamatho adhika. 19. paryApti - 6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - pAMca daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSyamAM jAya. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave. asannI paMcendriya paryAptA tiryaMca. sannI paryAptA tiryaMca ane sannI paryAptA manuSyamAMthI Ave. 24. veda-2. purUSaveda ane strIveda hoya che. 13 thI 21 bhavanapatinA bAkInA nava daMDakone viSe : 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa- 9 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha. 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacaturasra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-4. 8. indriya-5. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya ane taijasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIyamizra, kArmaNa kAyayoga. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. kRSNa, nIla, kApota, tejo. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. Page 140 of 161 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. sthiti - jaghanya daza hajAra varSa. utkRSTa 1 palyopamamAM kAMika nyUna. 19. paryApti-6. 20. kisAhAra - niyamA cha dizino hoya.. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - marIne pAMca daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, sannI paryAptA. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. asannI paryAptA tiryaMcomAMthI tathA saMkhyAta varSanA. AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo Ave che. 24. veda-2. purUSaveda ane strIveda. 22. vyaMtara jAtinA devonA daMDakta viSe: 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa- 7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4, AhAra, bhaya, methuna, parigraha. 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. paheluM samacaturastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-4. kRSNa, nIla, kApota, tejolezyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya ane tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11.4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kArpaNa kAyayoga. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya daza hajAra varSa. utkRSTa 1 palyopama. 19. paryApti - 6. 20. himAhAra - cha dizino niyamA hoya che. 21. saMjJI - dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - marIne pAMca daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, sannI paryAptA. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. Page 141 of 161 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. asannI paMcendriya paryAptA tiryaMco sannI paryAptA tiryaMco tathA sannI paryAptA manuSyo Ave che. veda-2. purUSaveda ane strIveda. 23. jyotiSI devonA daMDakta viSe : 1. zarIra-3. vaikrIya, tejasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 9 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha. 6, 10 ane 16. 5. saMsthAna-1. samajutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 9. indriya-5. 8. glezyA-4. kRSNa, nIla, kApota, tejo. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vaikrIya mizra, kAmaNa, 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya daza hajAra varasa. utkRSTa 1 palyopama. 19. paryApti - 6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - pAMca daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya, sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaca-manuSya. 23. Agati - be daMDakavALA Ave. asannI paMcendriya tiryaMco sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo Ave che. veda-2. purUSaveda ane strIveda. 23. jyotiSano daMDakaH Page 142 of 161 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zarIra-3. vekrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa 7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, mithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. indriya-5. 8. vezyA-1. tejalezyA. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11.4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kArmaNa, 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti jaghanya dazahajAra varSa. utkRSTa 15 palyopama + 1 lAkha varSa. 19. paryApti-6. 20. kisAhAra - cha dizAno niyamA. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - pAMca daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSya. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave. sannI paryAptA tiryaMca ane manuSya tathA asannI paryAptA tiryaMco Ave che. veda-2. purUSaveda, trIveda. 24. vaimAninno daMDaka pahelA-bIjA devalokna viSe: 1. zarIra - vekrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. Page 143 of 161 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacutarasra. 6. kapAya-4. 7. lezyA-1. tejolezyA. 8. indriya-5. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, vaijasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - jaghanya 1 palyopama. utkRSTa 1 sAgaropama izAna devone ethI adhika hoya. 19. paryApti - 6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJA-2. dIrghakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - pAMca daMDakamAM jAya. pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco-manuSyo. 23. Agati - ba daMDakamAMthI Ave che. sannI tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. veda-2. purUSaveda, strIveda. vaimAniknA trIjA cothA devaloknA daMDane viSe : 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 6 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-1. padmalezyA. 8. indriya-5. Page 144 of 161 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kArmaNa, 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - sAta sAgaropama sAdhika. 19. paryApti- 6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyomAM jAya. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-1. purUSa veda hoya. vaimAniknA pAMcamA devaloka ane chaThThA devaloknA daMDaLe viSe 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 5 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, methuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjavalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. vezyA-1. pAlezyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa, 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. Page 145 of 161 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kAmaNa. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - pAMcamA devalokanI 10 sAgaropama. chaThThA devalokanI 14 sAgaropama. 19. paryApti -6. 20. kimIhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. veda-1. purUSaveda hoya che. vaimAninnA sAtamA ane AThamA devaloknA daMDane viSe : 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 4 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMlana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-1. zukla legyA. 8. indriya-5. 9. samughAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa, 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kAmaNa. 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. Page 146 of 161 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 aMjJAna, 3 darzana. 16. uparAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyavana pAme che. 18. sthiti - sAtamA devalokanI 10 sAgaropama. AThamA devalokanI 18 sAgaropama. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAM jAya. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave, sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. veda-1. purUSa veda hoya che. vaimAniktA navathI bAra devaloknA daMDaLe viSe : 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 3 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacatarastra. 6. kaSAya-4. 7. vezyA-1. zukla legyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kArpaNa. 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakatI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana, 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA. Page 147 of 161 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. sthiti - navamA devalokanI 19 sAgaropama. dazamA devalokanI 20 sAgaropama. agyAramA devalokanI 21 sAgaropama. bAramA devalokanI 22 sAgaropama. 19. paryAti-6. 20. kimIhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - eka daMDakamAM jAya sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyamAM jAya. 23. Agati - eka daMDakamAMthI Ave. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyomAMthI Ave. 24. veda-1. purUSaveda. navagreveyaka devonA daMDakta viSe : 1. zarIra-3. vakrIya, tejasa, kArpaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 2 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnI, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-1. zukla legyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa, chellA beno upayoga hoto nathI. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. aMjJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vaikrIya mizra, kAmaNa. 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA utpanna thAya. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA cyave che. 18. sthiti - pahelA greveyakanI- 23, bIjAnI- 24, trIjAnI- 25, cothAnI- 26, pAMcamAnI- 27, chaThThAnI- 28, sAtamAnI-29, AThamAnI-30, navamAnI- 31 sAgaropamanI hoya che. 19. paryApti -6. 20. kimIhAra - cha dizAno niyamA. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI, draSTivAdopadezikI. Page 148 of 161 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. gati - eka daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyomAM. 23. Agati - eka daMDakamAMthI Ave che. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-1. purUSaveda hoya che. pAMca anuttara devonA daMDakne viSe 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhana - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa-1 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA-4. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha 6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacutarasra. 6. kaSAya-4. anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya, saMjvalana, krodha, mAna, mAyA, lobha. 7. lezyA-1. zukla lezyA. 8. indriya - pAMca. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, taijasa. 10. draSTi-1. samyadraSTi. 11. darzana-3. cakSu, acakSu, avadhidarzana. 12. jJAna - 3. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna. 13. ajJAna - nathI. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kAryaNa. 15. upayoga-6. 3 jJAna ane 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be ke saMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be ke saMkhyAtA. 18. sthiti - cAra anuttaramAM jaghanya 31 sAgaropama utkRSTa-33 sAgaropama sarvArtha sidhdhimAM utkRSTa-33 sAgaropama. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - niyamA cha dizAno. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - eka daMDakamAM jAya. saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA manuSyomAM jAya che. 23. Agati - eka daMDakamAMthI Ave che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-1. purUSaveda. pahelA kilipIyA devonA daMDakte viSe : Page 149 of 161 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 ane 16. 5. saMsthAna-1. samacutarasra. 6. kaSAya-4. 7. lezyA-1. tejo lezyA. 8. indriya-5. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, taijasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. 18. sthiti - 3 palyopama. 19. paryApti - 6. 20. kimAhAra - cha dizAno AhAra niyama. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI, draSTivAdopadezikI. 22. gati - pAMca daMDakamAM jAya che. pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. sannI paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-2. purUSaveda, strIveda. bIjA kIbIpIyA devonA daMDakte viSe 1. zarIra-3. vaikrIya, vaijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 6 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samacutarastra. 6. kapAya-4. 7. lezyA-1. padma lezyA. Page 150 of 161 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kAmaNa. 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItI jIvone 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTi jIvone 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thAya che. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA cyave che. 18. sthiti 3 sAgaropama. 19. paryApti-6. 20. kisAhAra - cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryo ane manuSyomAM jAya che. 23. gati - be daMDakavALA Ave che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo Ave che. 24. veda-1. purUSa veda hoya che. trIjA kliIpIyA devonA daMDakta viSe: 1. zarIra - vekrIya, tejasa, kArpaNa 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 5 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. 7. lezyA-1. padma lezyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. Page 151 of 161 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa. 15. upayoga-9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. samakItIne 3 jJAna, 3 darzana. mithyAdraSTine 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA utpanna thAya, 13. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtAM, asaMkhyAtA ve che, 18. sthiti - 13 sAgaropama. 19. paryAdi. 20. kiMmAhAra - cha dizAno AhAra. 21. saMjJI-2. dIrghakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyomAM jAya che. 23. gati - be daMDakavALA Ave che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryApta tiryaMco ane manuSyo Ave che, 24. veda-1, purUSa veda. nava lokAMtiknA devonA mukhya devanA daMDane viSe : 1. zarIra-3. vaikrIya, taijasa, kArmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAto bhAga. utkRSTa 5 hAya. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samatA. 6. kapAya-4. 7. lezyA-1. padma lezyA. 8. indriya-5. 9. samudghAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikrIya, taijasa. 10. draSTi-1 athavA 3. samyagdaSTi. moTe bhAge samItI jIvo hoya, kadAca mithyAdraSTi jIvo hoya to te apekSAe traNa. 1. darzana-3 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vaikrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa. 15. upayoga- 6 athavA 9. 3 jJAna, 3 darzana athavA 3 ajJAna sAthe. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA,asaMkhyAtA. Page 152 of 161 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyave che. 18. sthiti - 10 sAgaropama. 19. paryApti6. 20. kimAhAra - cha dizAno niyamAM hoya che. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - eka daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA manuSyomAM jAya che. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo Ave che. 24. veda-1. purUSa veda. nava lokAMtika devonA bAkInA devonA daMDaLe viSe: 1. zarIra-3. vaikrIya, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 5 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 ane 16. 5. saMsthAna-1. samajutarastra. 6. kaSAya-4. 7. lezyA-1. padma lezyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vakrIya, tejasa. 10. draSTi-3. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vaikrIya mizra, kArmaNa, 15. upayoga-9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA, asaMkhyAtA cyave. 18. sthiti - 10 sAgaropama. 19. paryApti-6. 20. kimIhAra - niyamAM cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - be daMDakamAM jAya. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyo. 23. Agati - be daMDakamAMthI Ave che. Page 153 of 161 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco ane manuSyomAMthI Ave che. 24. veda-1. purUSa. 15 paramAdhAmI devonA daMDaLe viSe: 1. zarIra-3. vaikrIya, tejasa, kAmaNa. 2. avagAhanA - jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa 7 hAtha. 3. saMghayaNa - nathI. 4. saMjJA- 4-6-10 athavA 16. 5. saMsthAna-1. samayutarastra. 6. kaSAya-4. 7. lezyA-4. kRSNa, nIla, kApota ane tejo vezyA. 8. indriya-5. 9. samudyAta-5. vedanA, kaSAya, maraNa, vekrIya, tejasa. 10. draSTi-3. sAmAnya rIte je AcAryonA mate abhavya hoya che teonA mate eka mithyAdraSTi. je AcAryonA mate bhavya hoya che teonA mate 3 draSTi hoya che. 11. darzana-3. 12. jJAna - 3. je AcAryo bhavya mAne che teonA mate jANavA. 13. ajJAna-3. 14. yoga-11. 4 mananAM, 4 vacananAM, vakrIya, vakrIya mizra, kAmaNa. 15. upayoga- 6 athavA 9. 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. 16. upapAta - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. 17. cyavana - eka samayamAM eka, be, saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. 18. sthiti - 3 palyopama. 19. paryApti-6. 20. kimAhAra - niyamAM cha dizino. 21. saMjJI-2. dIrdhakAlikI ane draSTivAdopadezikI. 22. gati - sAmAnya rIte A jIvo marIne aMDagolika manuSya rUpe thAya mATe eka daMDaka gaNAya paNa matAMtare samajItI jIvo marIne aMDagolika thatAM nathI kAraNake teo narakamAM jatAM nathI. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA jAya che. cetyo eTale maMdiromAM darzana karavA jatAM hovAthI sannI paryAptA saMkhyAta varSanA. AyuSyavALA manuSyo thAya che. 23. Agati - be daMDakavALA jIvo Ave che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALA sannI paryAptA tiryaMco. ane manuSyo Ave che. 24. veda-2. purUSaveda, strIveda hoya che. daMDane viSe virahaDALa Page 154 of 161 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA kayA daMDakamAM jIvo utpanna tathA cyavana vadhAremAM vadhAre keTalA kALa sudhI na kare tenuM je varNana te viraha kALa kahevAya. (1) sAmAnya rIte narakamAM 12 muhUrtano virahakALa hoya. (2) pahelI nArakIno virahakALa 24 muhUrta. (3) bIjI nArakIno virahakALa 7 divasa. (4) trIjI nArakIno virahakALa 15 divasa. (5) cothI nArakIno virahakALa 1 mAsa. (6) pAMcamI nArakIno virahakALa 2 mAsa. (7) chaThThI nArakIno virahakALa 4 mAsa. (8) 7mI nArakIno virahakALa 6 mAsa. (9) sAmAnyathI 4 nikAyane AzrayIne virahakALa 12 muhUrta. (10) bhavanapati vyaMtara jyotiSa virahakALa 24 muhUrta. (11) 1-2 vaimAnika virahakALa 2 muhUrta. 9 divasa 20 muhUrta. virahakALa virahakALa 12 divasa 20 muhUrta. (14) 5 vaimAnika virahakALa 22 // divasa. (15) 6 vaimAnika virahakALa (16) 7 vaimAnika virahakALa (17) 8 vaimAnika virahakALa (18) 9 vaimAnika virahakALa virahakALa (19) 10 vaimAnika (20) 11-12 vaimAnika virahakALa (21) 1-2-3 traiveyaka virahakALa (22) 4--5-6 traiveyaka virahakALa (23) 7-8-9 traiveyaka virahakALa (24) anuttara 4 vibhAga bhAga jeTalA varSa. (12) 3 vaimAnika (13) 4 vaimAnika (25) sarvArtha sidhdha jeTalA varSa. garbhaja tiryaMcano virahakALa garbhaja manuSyano virahakALa 3 vikaleMdriya 45 divasa. 80 divasa. 100 divasa. 10 mAsa. 11 mAsa. 100 varasa. 1000 varasa. 1 lAkha varasa. 1 kroDa varasa. palyopamanA asaMkhyAtamA palyopamanA saMkhyAtamA bhAga 12 muhUrta. 12 muhUrta. q muhUrta. ekeMdriya jIvonAM virahakALa hoto nathI. badhAyano jaghanya virahakALa 1 samaya hoya che. pAMcaso tresaTha jIta bhedonuM varNana Page 155 of 161 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIkAya 4 sUkSma aparyA. sUkSma paryA. bAdara paryA. bAdara aparyA. akAya-4 sUkSma aparyA. sUkSma paryA. bAdara paryA. bAdara aparyA. teukAya-4 sUkSma aparyA. sUkSma paryA. bAdara paryA. bAdara aparyA. vAyukAya-4 sUkSma aparyA. sUkSma paryA. bAdara paryA. bAdara aparyA. sAdhAravaNa vanaspati-4 sUkSma aparyA. sUkSma paryA. bAdara paryA. bAdara aparyA. pratyeka vanaspati-2. bAdara aparyAptA, bAdara paryAptA. A bAvIza bhedo sthAvara kahevAya. beindriya, teindriya, caurIndriya A traNane vikalendriya kahevAya. AnAM 6 bhedo 3 aparyAptA + 3 paryAptA. paMcendriya tiryaca-20. jalacara, catuSpada, bhujaparisarpa, uraparisarpa, khecara A pAMca samuriMchama + pAMcagarbhaja = 10 e 10 aparyAptA + paryAptA = 20. A rIte 22 + 6 + 20 = 48 tiryaMcagatinA bhedo gaNAya che. nArakInA-14. 9 aparyAptA + 9 paryAptA = 14 manuSyanA-303 101 samucchima aparyAptA. 101 garbhaja aparyAptA. 101 garbhaja paryAptA. 303 devalokanA-devagatinA - 198. bhavanapati-25 + vyaMtara-26 + jyotiSa-10 + vaimAnika-38 = 99. A 99 aparyAptA + 99 paryAptA = 198 bhedo thAya che. ArIte 48 + 14 + 303 + 198 = 563 jIva bhedo thAya che. A pAMcaso tresaTha prakAranA jIvo potAnuM AyuSya pUrNa karI kayA kayA jIvo maraNa pAmIne kyAM kyAM jAya che. arthAt jai zake che enuM je varNana karavuM te gatidvAranuM varNana kahevAya che. pa63 jIvAbhonI gatidvAranuM varNana. (1) pRthvIkAyanA 4 bhedo, apakAyanA 4 bhedo, sAdhAraNa vanaspatikAyanA 4 bhedo ane pratyeka vanaspatikAyanA 2 bhedo = 14 bhedo. A cauda bhedovALA jIvo marIne 179 jIva bhedone viSe jai zake che. (utpanna thai zake che.) sthAvaranA-22 bhedo + vikalendriyanA 6 bhedo + paMcendriya tiryaMcanA 20 bhedo ema tiryaMcanA 48 bhedomAMthI koipaNa bhedomAM jai zake che tathA samucchima manuSyanA-101 bhedone viSe ane paMdara karmabhUminA garbhaja aparyAptA-15 + garbhaja paryAptA 15 ema 30 jIva bheda sAthe manuSyanA 131 bhedomAMthI koipaNa bhedane viSe utpanna thai zake che. jai zake che. AthI 131 + 48 = 179 jIva bhedo thayA emAMthI koipaNamAM paNa jai zake che. (2) teukAyanA-4 bheda ane vAyukAyanA 4 bheda ema ATha bhedo marIne pa63 bhedomAMthI 48 bhedomAM Page 156 of 161 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jai zake che eTale ke tiryaMcagatinA 48 bhedomAMthI koine koi bhedomAM jai zake che. sthAvaranA-22 + vikalendriyanA-6 + paMcendriya tiryaMcanA-20 = 48. (3) vilendriyanA cha bhedo marIne 179 jIva bhedomAMthI koine koi bhedomAM jai zake che. temAM tiryaMcagatinA-48 + manuSyanA 131 tiryaMcagatinA-48 = sthAvaranA-22 + vikalendriyanA-6, paMcendriyanA. tiryaMcanA-20 = 48. samucchima manuSyanA-101 karmabhUmi-15ne viSenA 15 garbhaja aparyAptA manuSyo + 15 garbhaja paryAptA manuSyo = 30 eTale 131 thAya che. A rIte 48 + 131 = 179 thAya che. (4) asannI paMcendriya aparyAptA pAMca tiryaMco marIne 179 jIva bhedomAM jai zake che. tiryaMcagatinA 48 manuSyanA 131 = 179. sthAvaranA-22 + vikalendriyanA-6 + paMcendriya tiryaMcanA-20 = 48. samucchima manuSya-101 + garbhaja aparyAptA 15 karmabhUminA garbhaja paryAptA 15 karmabhUminA = 30 = 131. A 179 mAMthI koipaNa jIvabhedomAM jai zake che. (5) asannI paMcendriya paryAptA pAMca tiryaMcanA jIvo marIne 415 jIvabhedomAMthI koipaNa jIvabhedamAM jai zake che. A jIvo cAregatimAMthI koipaNa gatinuM utkRSTa AyuSya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM bAMdhI zake che mATe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAmAM jeTalA jIva bhedo Ave temAM utpanna thai zake che. nArakInAM 2 bheda pahelI nArakI paryApta-aparyApta = 2. tiryaMcagatinA-48, manuSyanA-243, samucchika manuSyanA-101. paMdara karmabhUminA garbhaja aparyAptA-paryAptA-30. pa6 aMtarvopa garbhaja aparyAptA paryAptA = 112 101 + 10 + 112 = 243. devagatinA-122, bhavanapatinA 25 aparyAptA + paryAptA = 50 vyaMtaranA-26, aparyAptA + paryAptA = para jyotiSanA 10 aparyAptA + paryAptA = 20. A rIte 50 + para + 20 = 122. A rIte kula 2 + 48 + 243 + 122 = 415 bhedo thAya che. (6) garbhaja aparyAptA tiryaMcanA pAMca bhedo marIne 179 jIva bhedone viSe utpanna thai zake che. tiryaMcagatinA-48 + manuSyanA-131 = 179. sthAvaranA-22 vilendriya-6, paMcendriya tiryaMcanA-20 = 48. samuriskama manuSyanA-101 + 30 karmabhUminA-15 garbhaja aparyAptA tathA 15 garbhaja paryAptA = 131. (7) paryAptA garbhaja jalacara jIvo marIne para7 jIva bhedomAM jai zake che. nArakInA-14 + tiryaMcagatinA 48 + manuSyanA 303 + devatAnA 162 = 527. devatAnA-16ramAM bhavanapatinA-25, vyaMtaranA-26, jyotiSa-10, vaimAnikanA-8 devaloka + 3 kibIpIyA + 9 lokAMtika = 20 ema 81 aparyAptA + 81 paryAptA = 162 devonAM bhedo thAya che. (8) payAsA garbhaja catuSpada jIvo marIne pa21 jIva bhedomAMthI koi paNa jIva bhedamAM jai zake che. nArakInA-8. ekathI cAra nArakI aparyAptA-paryAptA sAthe-8. catuSpada jIvo cothI nArakIthI Page 157 of 161 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLanI nArakImAM jatAM nathI. nArakInA 8 + tiryaMcagatinA-48 + manuya-303 + devatAnA-162 = pa21. bhavanapati-25 + vyaMtara-ra6 + jyotiSa-10 + vemAnika-20 = 81 aparyAptA + 81 paryAptA = 162 thAya che. (9) paryAptA garbhaja khecara jIvo marIne pa19 jIva bhedamAMthI koipaNa jIva bhedamAM utpanna thai zake che. nArakInA-6. A jIvo ekathI traNa nArakI sudhI utpanna thai zake che mATe cha bhedo nArakInA gaNAya che. devagatinA-162 bhedo. bhavanapati-25, vyaMtara-26, jyotiSa-10, vaimAnika-20 (3 killISIyA + 9 lokAMtika + ATha devaloka) = 81 81 aparyAptA + 81 paryAptA = 162. nArakInA-6 + tiryaMcagatinA-48 + manuSya 303 + devatAnA 162 = 119. (10) paryAptA garbhaja uraparisarpa jIvo marIne pa23 jIva bhedone viSe utpanna thai zake che. nArakInA-10 bhedo + tiryaMcagatinA-48 + manuSyanA-303 + devagatinA-162 = pa23 bhedo thAya che. uraparisarpa jIvo pAMca nArakI sudhI utpanna thai zake che mATe daza jIvabhedo kahelA che. devagatinA-162 bhavanapati-25, vyaMta-26, jyotiSa-10, vaimAnika-20 = 81 aparyAptA + 81 paryAptA = 162 thAya che. (11) paryAptA garbhaja bhujaparisarpa jIvo marIne pa17 jIva bhedomAMthI koine koi jIva bhedomAM utpanna thai zake che. nArakI-4 + tiryaMcagati-48 + manuSya-303 + devatA-162 = 517. A jIvo bIjI nArakI sudhI utpanna thatAM hovAthI cAra bheda kahyA che. devatA-162. bhavanapati-ra5, vyaMtara-26, jyotiSa-10, vaimAnika-20 = 81 81 aparyAptA ane 81 paryAptA = 182 thA che. (12) nArakInA sAta aparyAptA jIvo devatAnA 99 aparyAptA jIvo akarmabhUminA garbhaja aparyAptA-30 jIvo tathA pa6 aMtaradvIpanA garbhaja aparyAptA manuSyo ema kula 192 jIva bheTavALA jIvo. maraNa pAmatA na hovAthI emanI gati hotI nathI kAraNa ke A jIvo niyamAM karaNa aparyAptA hoya che. (13) eka thI cha nArakInA paryAptA jIvo marIne 20 jIva bhedamAMthI koi paNa bhedomAM jai zake che. 5 garbhaja paryAptA tiryaMco + 15 karmabhUminA garbhaja paryAptA manuSyo = 20 bhedo thAya che. (14) garbhaja paryAptA 15 karmabha manuSyo marIne pa63 jIva bhedomAMthI koipaNa jIva bhedamAM jai zake che. (15) paMdara karmabhUminA garbhaja aparyAptA manuSyo marIne 179 jIva bhedomAMthI koipaNa jIva bhedamAM jai zake che. sthAvaranA-22 + vikalendriyanA 6 + paMcendriya tiryaMcanA 20 = 48. samuriMchama manuSyanA-101 + (15 karmabhUminA) 15 garbhaja aparyAptA 15 garbhaja paryAptA = 30 ema 131 = 179. (16) pAMca himavaMta kSetranA garbhaja paryAptA manuSyo ane 5 hiraNyavaMtanA garbhaja paryAptA manuSyo Page 158 of 161 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema daza bhedo marIne 126 bhedomAMthI koipaNa jagyo jai zake che. devagatinA-126. bhavanapati-25, vyaMtara-26, jyotiSa-10 ane vaimAnikano pahelo bIjo devaloka = 63 aparyAptA + 63 paryAptA = 126. (17) pAMca harivarSa + 5 ramyapha + 5 devakUpha + 5 uttara kurU ema 20 kSetronA garbhaja paryAptAM manuSyo marIne 128 bhedomAM jai zake che. devagatinA-128. bhavanapati-25, yaMtari-26, jyotiSa-10, vaimAnikano pahelo bIjo devaloka-2 + pahelo kibiSIyo deva ema 64 aparyAptA tathA 64 paryAptA sAthe 128 bhedo thAya che. (18) 16 aMtara dvIpanA garbhaja paryAptA manuSyo marIne 102 jIva bhedane viSe utpanna thai zake che. devagatinA-102, bhavanapati-25, vyaMtara-26 = 51 aparyAptA tathA pa1 paryAptA = 102 thAya che. (19) samucchima aparyAptA 101 manuSyo marIne 179 jIva bhedomAM utpanna thai zake che. tiryaMcagatinA-48 (sthAvara-22, vikasendriya-6, paMce tiryaMcanA-20) manuSyanA-131 (samucchima manuSya-101 paMdarakarmabhUmi garbhaja aparyAptA paryApta-30). (20) bhavanapati-25, vyaMtaranA-26, jyotiSanA-10, vaimAnikano pahelo bIjo devaloka, pahelo kibiSIyo ema 64 paryAptA devo marIne 23 daMDakamAM jAya che. bAdara paryAptA pRthvIkAya, bAdara paryAptA apakAya, bAdara paryAptA pratyeka vanaspatikAya, garbhaja paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA pAMca tiryaMco ane paMdara karmabhUminA gabhaja paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA 15 manuSyo ema 23 thAya che. (21) 3 thI 8 devalokanA paryAptA devo marIne 20 jIva bhedomAMthI koi paNa jIvabhedamAM utpanna thai zake che. garbhaja paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA pAMca tiryaMco ane paMdara karmabhUminA garbhaja paryAptA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA 15 manuSyonAM bhedo = 20 bhedo thAya che. (22) navathI bAra devalokanA devo, nava greveyakanA devo ane pAMca anuttara vimAnamAM rahelA devo. ema 18 paryAptA devo marIne 15 jIva bhedomAM utpanna thai zake che. 15 karmabhUminA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja paryAptA manuSyo jANavA. A rIte 563 jIva bhedomAM gatidvAra pUrNa thayuM. pAMcaso tresaTha jIva bhonI ANaMtidvAra kayA kayA jIvo marIne kayA kayA jIva bhedomAM jAya che. ema je varNana karyuM ema kayA kayA jIva bhedane viSe kayA kayA jIvo AvI zake che enuM je varNana karavuM te Agati dvAra kahevAya che. (1) bAdara paryAptA pRthvIkAya 2. bAdara paryAptA apakAya 3. bAdara paryAptA pratyeka vanaspatikAya A traNa jIva bhedane viSe 243 jIvo Ave che eTale 243 prakAranA jIvomAMthI koine koi jIva A traNa jIva bhedamAMthI koine koi jIva rUpe utpanna thai zake che. tiryaMcagati-48 + manuSyanA-131 + devatAnA-64 = 243. (2) bAkInA pRthvIkAyanA-3 bheda. bAkInA apakAyanA 3 bheda, teukAya-4, vAyukAya-4, sAdhAraNa vanaspatikAya-4 ane bAkIno pratyeka vanaspatikAyano eka bheda ema 19 bhedone viSe 179 Page 159 of 161 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA jIvomAMthI koine koi jIva AvI zake che eTale utpanna thai zake che. tiryaMcagatinA 48 (sthAvara-22 vikalandriya-6, paMce.tiryaca-20) manuSyanA-131 (samucchima manuSya-101, paMdarakarmabhUminA garbhaja manuSyo-30). (3vizlendriyanA-6 samucchima paMcendriya tiryacanA-10 garbhaja aparyApta paMcendriya tiryaMcanA 5 ema kula 21 jIva bhedane viSe 179 jIvabhedomAMthI koine koi jIva Ave che. arthAta utpanna thai zake che. tiryaMcagatinA-48 manuSyanA-131 = 179. (4) garbhaja paryAptA paMcendriya tiryaMcanA pAMca bhedane viSe 267 jIvabhedomAMthI koine koi jIvo Ave che. arthAta utpanna thai zake che. tiryaMcagatinA 48 manuSyanA-131 nArakInA 7 paryAptA. devatAnA 81 paryAptA. bhavanapati-25, vyaMtara-ra6, jyotiSa-10, vaimAnikanA-20 = 81. (5) pahelI nArakIne viSe 25 jIvomAMthI koine koi Ave che. arthAta utpanna thai zake che. samucchima paMcendriya paryAptA tiryaMco-pAMca, garbhaja paryAptA tiryaMco-5 karmabhUminA garbhaja paryAptA. manuSyo-15 = 25. (6) bIjI nArakIne viSe 20 jIva bhedo Ave che. arthAt 20 jIva bhedomAMthI koine koi jIvo utpanna thai zake che. garbhaja paryAptA tiryaMco-pAMca. karmabhUminA garbhaja paryAptA manuSyo-15. (7) trIjI nArakIne viSe 19 jIvo AvI zake che. arthAt 19 prakAranA jIvo utpanna thai zake che. karmabhUminA garbhaja paryAptA-15 garbhaja paryAptA-jalacara-catuSpada uraparisarpa ane khecara ema cAra sAthe 19. (8) cothI nArakIne viSe 18 prakAranA jIvo Ave che arthAta utpanna thai zake che. karmabhUminA garbhaja paryAptA-15 manuSyo, garbhaja paryAptA jalacara-catuSpada ane uraparisarpa ema 3 sAthe 18. (9) pAMcamI nArakIne viSe 17 jIva bhedo Ave che arthAta A 17mAMthI koine koi utpanna thai zake che. karmabhUminA garbhaja paryAptA 15 manuSyo-garbhaja paryAptA jalacara tathA uraparisarpa = 17. (10) chaThThI ane sAtamI nArakIne viSe 16 jIvabhedo Ave che arthAta emAMthI koine koi jIvabheda utpanna thai zake che. karmabhUminA garbhaja paryAptA 15, garbhaja paryAptA jalacara = 16. (11) 15 karmabhUminA garbhaja aparyAptA-15 tathA samuricchama manuSyanA 101 ema 116 jIvone viSe 171 jIva bhedo Ave che arthAta A jIvomAMthI koine koi jIvo utpanna thai zake che. sthAvara-14 (pRthvIkAya-4, apakAya-4, sAdhAraNavanaspatikAya-4, pratyekavanaspatikAya-2) vikalendriya-6, paMcandriya tiryacanA-20, samuriMchama manuSyanA-101 karmabhUmi garbhaja manuSyanA 30 = 171. (12) paMdara karmabhUmi garbhaja paryAptA manuSyone viSe 276 jIvo Ave che arthAt AmAMthI koine koi utpanna thai zake che. sthAvara-14 = pRthvIkAya-4, apakAya-4, sAdhAraNa vanaspati-4, pratyeka vanaspati-2. vikalendriya,6, paMcendriya tiryaca-20, samucchima manuSya-101, karmabhUmi garbhaja manuSyo-30, pahelI che nArakInA-6, devatAnA-99 = 276 thAya. Page 160 of 161 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) trIza akarmabhUmine viSe manuSya garbhaja paryAptA rUpe 20 jIvo Ave che. karmabhUminA garbhaja paryAptA-15, garbhaja paryAptA tiryaMco pAMca = 20. (14) pa6 aMtaradvIpa manuSyane viSe (garbhaja manuSya) 25 jIvo Ave che. karmabhUminA garbhaja paryAptA-15, garbhaja paryAptA tiryaMco-5, samucchima paryAptA paMcendriya tiryaMco-5 = 25. (15) bhavanapati-25, vyaMtara-ra6 = 51. devone viSe 111 jIvo Ave che. arthAta emAMthI koine koi utpanna thai zake che. garbhaja paryAptA manuSyo-101, paMcendriya paryAptA tiryaMco-10 = 111 (16) jyotiSanA-10, vaimAnikano pahelo devaloka ane pahelo kibiSIyo ema 12 devalokane viSe 50 jIva bhedo AvI zake che. karmabhUminA-garbhaja paryAptA-15, akarmabhUminA garbhaja paryAptA-30 manuSyo garbhaja paryAptA tiryaMco-5 = 50 (jyotiSInA amuka bhedone viSe palyopamanAM asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM AyuSya hoya che tyAM prAyaH pa6 aMtaradvIpanA manuSyo AvI zake che. (17) bIjA devalokane viSe 40 jIva bhedomAMthI Ave che. karmabhUminA garbhaja paryAptA-15 akarmabhUminA garbhaja paryAptA-20 manuSyo (pAMca himavaMta ane pAMca hiraNyavaMta sivAya) garbhaja paryAptA tiryaMco pAMca = 40. (18) 3 thI ATha devalokane viSe be kilbIlIyA devo 9 lokAMtika devo ema 17 devone viSe 20 jIvabhedomAMthI Ave che. karmabhUminA garbhaja paryAptA 15 manuSyo garbhaja paryAptA tiryaMco-5 = 20. (19) 9 thI 12 devaloka navagraveyaka ane pAMca anuttara ema 18 devalokane viSe 15 jIvo Ave che arthAta paMdara prakAranA jIvomAMthI koi ne koi jIvabheda A devalokamAM AvI zake che. karmabhUmi garbhaja paryAptA manuSyo-15. aparyAptA devo karaNa aparyAptA hovAthI paryAptA devonI aMtargata AvI jAya che. A rIte AgatidvAra saMpUrNa daMDaka prakaraNa samApta. Page 161 of 161