________________
[૧૩] . પૂર્વક પ્રભુકથિત વચનને નિજ પ્રતિના તે પ્રાયઃ સાવ દિફ આક્રમણ સમયે પણ અજોડ નીડરતાથી ટકાવનાર આ તત્કાલીન વિદ્વચ્છખર–શાસ્ત્ર પ્રાણ-શાસનસ્તંભ પરમ પૂજય શ્રી ધર્મસાગરજી મહોપાધ્યાયજીએ, તિથિવાદમાં ખરતરને અર્ધજરતીય ન્યાય સ્વીકારતા જોઈને તેમની માન્યતાઓના નિરાસ અથે આકાશગંગાની જેમ નિર્દોષ સ્વરૂપ પદ્ધત્તિવાળી અને સ્વયં રચેલ વૃત્તિથી શોભતી એવી આ “શ્રી તત્વતરંગિણું” મહાગ્રંથની અવ્યાહત વાક્યરચના પૂર્વક ભવ્ય રચના કરેલી છે!
પ્રવચનપરીક્ષાની મહત્તા સંજ્ઞક પુસ્તક વાંચવું આવશ્યક છે. - પૂજ્ય મહેપાધ્યાયજીએ આ શ્રી તત્ત્વતારગિણ ગ્રંથ, પિતે રચેલા શ્રી પ્રવચન પરીક્ષા મંથના મૂલસૂત્રો રચ્યા તે પછીથી અને તે સૂત્રની પણ પિતે જ રચેલી દસ હજાર ઉપરાંત શ્લેક પ્રમાણ (દસ કુમતને સચોટ નિરાસ કરનારી) ભગીરથ અને ભવ્ય ટીકાની રચના પહેલાં રચેલ હોવાની વાત તે આ મૂલગ્રંથના પૃ. ર૯ ઉપરની ૩૪ મી ગાથાની ટીકામાંના-પિતાતુ મતાત્તિવિવારથifમાપૌષધચવથાપકથારંતવ્ય” વગેરે આ ગ્રંથગત વચનેથી વિશેષ છૂટ છે. આ પૂજ્ય મહામહોપાધ્યાયજીએ, સેંકડો ગ્રંથો રચ્યા હોવાની વાત તે અતિ પ્રસિદ્ધ જ છે. આ પૂજ્ય શાસનસ્તંભ મહામહેપાધ્યાયજી મહર્ષિને ચિત્તાકર્ષક સત્ય ઇતિહાસ વગેરે જાણવાની જિજ્ઞાસાવાળા વાચકવરેએ
શ્રી પ્રવચનપરીક્ષા” નામના ભગીરથ ગ્રંથના ઉદ્દઘાતમાં જણાવેલ “પ્રવચનપરીક્ષાની મહત્તા” નામનું ગૂર્જર ભાષામાં શેભતું પૂ. આગદ્ધારકશ્રી વિરચિત પુસ્તક વાંચવું અતિ આવશ્યક છે. કે-જેથી “શ્રી વિજયતિલકસૂરિરાસાદિમાંનાં દ્વેષ અને અજ્ઞાન મૂલક કથન વગેરે વડે આ મહાપુરુષના અદ્દભુત પ્રતાપને હીણ ઓળખાવવાની સમાજ છેતરપીંડી કરનારા પામર આત્માઓ, સત્યના ખુલ્લા શત્રુઓ હવા રૂપે તરત જ ભાસે તેમ છે.
આ ગ્રન્થની સર્વોપરિતા આ કમતવાદિકુંજરકેસરી–પરમપૂજ્ય શ્રીમત્તપાગચ્છીય મહામહોપાધ્યાય શ્રીમાન ધર્મસાગરજી ગણિવરે આપણી શ્રીમત્તપાગચ્છીય પ્રાચીન સામાચારીને નવપલ્લવિત બનાવ નારા આ ટંકશાળી ગ્રન્થરત્નની અદ્દભૂત રચના, વિક્રમ સંવત ૧૬૧૫માં કરેલી છે. આજની જેમ તેઓશ્રીના સમયે પણ લૌકિકટિપ્પણુમાંથી આરાધનાને માટે તે [આ લખાણના અગ્રભાગે જણાવેલ કલમવાર સાત હકીકત મુજબ] ૬૦ ઘડી પ્રમાણવાળી જેનીતિથિએને જ પ્રાપ્ત કરવામાં આવતી હતી અને પછીથી જ તે તિથિએની આરાધના કરવામાં આવતી હતી, એ વાતની આ પ્રૌઢતમ ગ્રન્થ, અતીવ સ્પષ્ટ સાબીતી આપે છે. આનું મુખ્ય કારણ એ છે કે–પૂજ્ય ગ્રંથકાર મહર્ષિએ, આ ગ્રંથમાં-“ટિપ્પણની આઠમચૌદશના ક્ષયે સાતમ અને તેરસનું નામ પણ લેવું બંધ કરીને આઠમ અને ચૌદશ જ કહેવી, એ વગેરે વર્તમાન આચરણ મુજબ અતીવ સ્પષ્ટ કર્યું છે અને કહ્યું છે.”
