________________
[ ૧૨ ] સૂરીશ્વરજી મહારાજે “શ્રી વિચારામૃતસારસંગ્રહ” નામના ગ્રન્થને વિષે, અલ્મી પટે થએલા તે પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી દેવસુંદરસૂરીશ્વમાની પાટે ગણના સ્વામી તરીકે નિયુક્ત થએલા પૂજ્ય શાસનધુરંધર આચાર્ય શ્રી સોમસુંદરસૂરીશ્વરજી મ.ના સહસાવધાની પ્રથમ શિષ્ય પૂ. આચાર્યપ્રવર શ્રી મુનિસુંદરસૂરીશ્વરજી મહારાજે “ગુર્નાવલી ને વિષે તથા તે પછીનાં પ્રાચીન ગીતાર્થપ્રવરોએ, પર્યુષણસ્થિતિવિચાર – શાસ્ત્રીયપૂરાવા... ગત અનેક પ્રત અને શ્રી દેવસૂરપક' વગેરેને વિષે કષ્ટથી સંગ્રહિત કરેલી અને શોધેલી મોજુદ છે. જે કે- આવી અવિચ્છિન્ન પ્રાચીન આચરણ, પિતે જ પ્રમાણિક લેખાતી હેવાથી તેને શાસ્ત્રાધારની અપેક્ષા જ રહેતી નથી, છતાં આ સામાચારી તે વિદ્યમાન શાસ્ત્રોથી પણ પ્રમાણ છે. અને તેથી આ સામાચારીને શાસ્ત્રશુદ્ધ નહિ હેવાને બહાને પણ ગાઢ મિથ્યાત્વી સિવાય કોઈ જ નિવી શકે તેમ નથી.
આ ગ્રન્થના કર્તાની અજોડ મહત્તા. આમ છતાં પણ આ મૂલમુદ્રિતગ્રંથના ઉપક્રમ અનુસાર–“કાલક્રમે કરીને તેની પહેલાના તેમજ પછીને શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતના શાસનના પ્રત્યેનીકવાદીઓ, અનેક પ્રકારે કૂટ વાત ઉપજાવી કાઢીને શ્રી જિનેશ્વરભગવંતના સત્ય ગણાતા શાસ્ત્રવચનને પણ અસત્ય લેખાવતા થકા પિતાનાં છેટા રૂપીયા જેવા જૂઠા અને અસંબદ્ધ વચનને પણ આગમાદિનાં વચનો તરીકે જણાવતા હતાજે સત્તરમી શતાબ્દિમાં શ્રીમત્તપાગચ્છપ્રાસાદના સ્તંભ સમાન આ મહા સમર્થ શ્રીમન્મોપાધ્યાયજી શ્રી ધર્મસાગરજી મહર્ષિ ન થયા હોત તો શ્રીમત્તપાગચ્છ કઈ જ દશાને પામ્યો હોત? એ વાત વિવેકીહુદયથી સમજવા જેવી છે. આ વાત અબુધજનેને સ્વને પણ સમજાય તેમ નથી. ૪૪૪”
પૂ. મહેપાધ્યાયજીનાં વચનોની અવ્યાહતતા અંગે હાયવરાળ.
શ્રીમાનું મહેપાધ્યાય ધર્મસાગરજી મહર્ષિનાં વચનોનું અવ્યાહતપણું હેવાથી જ= તેઓશ્રીનાં વચને કોઈપણ ઉપાયે ખોટાં ઠરાવી શકાય તેમ નથી એમ લાગવાથી જ તેઓશ્રીને પ્રત્યુત્તર આપવાની અસમર્થતાને લીધે દ્વેષાગ્નિથી સળગતા અંતઃકરણે ઘરમાં જ ગાજીને નાચવાની કરૂણ સ્થિતિમાં મૂકાએલા કુપક્ષી ઘુવડોએ, પિતાના કબજામાંનાં તેઓશ્રીનાં વચનને પિતાનાં સ્થાનમાં જ જળમાં નાખીને (વર્તમાનવત) પોકાર્યું કે તેમની ઉક્તિઓ જલશરણ કરી છે!' પરંતુ આજે પણ જોવાય છે કે-એ મહાપુરુષનાં સમસ્ત વચને અને શાસનપ્રદીપક કાર્યો, શ્રી શાસનસંઘમાં સૂર્યવત્ પ્રકાશમાન હોઈ પ્રતિપક્ષીઓને ચૂપ રહેવાની ફરજ પાડી રહેલ છે. ઉદાહરણ– મતાવિજ્ઞાંગુઠીમન્નતિમિતfજ' વગેરે.
આ ગ્રન્થની રચના, ખરતરીય માન્યતાના નિરાસ અર્થે છે. તેવા–પ્રભુશાસનને છિન્નભિન્ન કરનારા દરેક કુવાદીઓનાં મુખને નિરપવાદ બંધ કરવું
