________________
Niyamasāra
नियमसार
स्कन्ध के छह भेद - The six classifications of molecules -
अइथूलथूल थूलं थूलसुहुमं च सुहुमथूलं च । सुहुमं अइसुहुमं इदि धरादियं होदि छन्भेयं ॥२१॥ भूपव्वदमादीया भणिदा अइथूलथूलमिदि खंधा । थूला इदि विण्णेया सप्पीजलतेल्लमादीया ॥२२॥ छायातवमादीया थूलेदरखंधमिदि वियाणाहि । सुहुमथूलेदि भणिया खंधा चउरक्खविसया य ॥२३॥ सुहुमा हवंति खंधा पाओग्गा कम्मवग्गणस्स पुणो । तव्विवरीया खंधा अइसुहुमा इदि परूवेंति ॥२४॥
अतिस्थूलस्थूल, स्थूल, स्थूलसूक्ष्म, सूक्ष्मस्थूल, सूक्ष्म और अतिसूक्ष्म - ऐसे पृथिवी आदि स्कन्ध के छह भेद हैं। भूमि, पर्वत आदि अतिस्थूलस्थूल स्कन्ध कहे गये हैं तथा घी, जल, तेल आदि स्थूल स्कन्ध हैं, ऐसा जानना चाहिये। छाया, आतप (धूप) आदि स्थूलसूक्ष्म स्कन्ध हैं ऐसा जानो तथा चार इन्द्रियों के विषयभूत स्कन्धों को सूक्ष्मस्थूल कहा गया है। कर्मवर्गणा रूप होने के योग्य स्कन्ध सूक्ष्म हैं और इनसे विपरीत अर्थात् कर्मवर्गणा रूप न होने के योग्य स्कन्ध अतिसूक्ष्म हैं, ऐसा (आचार्य) निरूपण करते हैं।
The molecules (skandha) have six classifications comprising earth, etc.: 1) atisthūla-sthūla - extremely
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
50