________________ મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ મિથ્યાત્વના વિવિધ પ્રકાર અહીં અલગ-અલગ ગ્રંથોના આધારે મિથ્યાત્વના પ્રકારો જોઈશું. તેનાથી મિથ્યાત્વના સ્વરૂપનું વિશેષથી સ્પષ્ટીકરણ થશે. - મિથ્યાત્વના પાંચ પ્રકાર:મિથ્યાત્વના પાંચ પ્રકાર જણાવતાં પંચવસ્તુક ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે, "अभिग्गहिअमणभिग्गहं च तह अभिनिवेसिअं चेव / સંસટ્ટયમUTમો, મિચ્છત્ત પંરા પડ્યું ૮દ્દાઓ - (1) આભિગ્રહિક, (2) અનાભિગ્રહિક, (3) આભિનિવેશિક, (4) સાંશયિક અને (5) અનાભોગ : આ પાંચ પ્રકારનાં મિથ્યાત્વ છે. હવે દરેક મિથ્યાત્વનું સ્વરૂપ ક્રમશઃ જોઈશું - (1) આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ : જેને વસ્તુના વાસ્તવિક સ્વરૂપનું જ્ઞાન નથી, એવો અજ્ઞાની જીવ પોતે સ્વીકારેલા પદાર્થો-મતો પ્રત્યે એવી શ્રદ્ધા ધરાવે છે કે, પોતે સ્વીકારેલા પદાર્થોથી ઉલટી વાતને તે સમજી શકે જ નહીં, એને આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ કહેવાય છે. જે જૈન કહેવાતો હોય તો પણ પોતાના કુલાચારથી આગમપરીક્ષાને બાધિત કરે (અર્થાતુ આગમમાં નિર્દિષ્ટ કરેલી આચાર સંહિતાને અને સિદ્ધાંતોને બાધિત કરે) છે, તો તે પણ આભિગ્રહિક મિથ્યાષ્ટિ જીવ છે. કારણ કે, સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ અપરીક્ષિત વસ્તુનો (વિષય-આચારસિદ્ધાંતનો) પક્ષપાતી હોતો નથી. 1. तत्र आभिग्रहिकम् - अनाकलिततत्त्वस्याप्रज्ञापनीयताप्रयोजकસ્વરુપચુપ તાર્યશ્રદ્ધાનમ્ (ધર્મપરીક્ષા, શ્લોક-૮ની ટીકા) વસ્તુ નાના जैनोऽपि स्वकुलाचारेणैवागमपरीक्षां बाधते तस्याभिग्राहिकत्वमेव, सम्यग्दृशोऽपरीक्षितपक्षपातित्वायोगात् //
