________________ 54 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ ગ્રંથમાં કહ્યું છે. (અભિનિવેશની ભયંકરતા આગળ વર્ણવી છે.) (3) બુદ્ધિ-બળ-સંઘયણાદિ મુજબ શાસ્ત્રનિર્દિષ્ટ અનુષ્ઠાન કરવામાં કોઈ અંતરાય ન હોય અને છતાં પ્રમાદના કારણે શાસ્ત્ર મુજબ આચરણ થતું ન હોય અને શાસ્ત્રથી વિકલ અનુષ્ઠાન થતું હોય, ત્યારે તે અનુષ્ઠાન ઇચ્છાયોગ'ની ભૂમિકામાં આવી પણ શકે છે અને ન પણ આવી શકે. | (i) શાસ્ત્રની વિધિનું જ્ઞાન હોય, શાસ્ત્ર મુજબ કરવાની જ ઇચ્છા હોય, છતાં પણ પ્રમાદના કારણે શાસ્ત્રમુજબ ન થતું હોય, ત્યારે પ્રમાદ ખટકતો હોય અને વિરુદ્ધ પ્રરૂપણા ન હોય તો એ અનુષ્ઠાન ઇચ્છાયોગની ભૂમિકામાં આવે છે. (આવો ઇચ્છાયોગ શાસ્ત્રયોગનું કારણ છે.) | (i) શાસ્ત્રની વિધિની ઉપેક્ષા હોય, શાસ્ત્ર મુજબ કરવાની ઇચ્છા ન હોય, પ્રમાદ ખટકતો ન હોય, વિરુદ્ધ પ્રરૂપણા હોય, ખોટો અભિનિવેશ હોય, ત્યારે સેવાનું અનુષ્ઠાન ઇચ્છાયોગની ભૂમિકામાં આવતું નથી. जह अजिन्नाउ जरं, जहंधयारं य तरणिविरहाओ / तह मुणह निसंसाओ, मिच्छत्तं अहिणिवेसाओ // 393 // " ભાવાર્થ: - અભિનિવેશ રહિત જીવના મનમાં સમ્યક્ત્વાદિ પૂર્વોક્ત ગુણોનો વાસ થાય છે. માટે દુર્ગતિમાં પ્રવેશ કરાવનારા અભિનિવેશને મનમાં પ્રવેશ કરતાં પહેલાં જ રોકી દેવો જોઈએ. - જેમ અજીર્ણ થવાથી તાવ આવે છે અને સૂર્યની ગેરહાજરીમાં અંધકાર ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ રાક્ષસ સમાન અભિનિવેશ (કદાગ્રહ)થી મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થાય છે એમ સમજી લેવું. અભિનિવેશની હાજરીમાં સત્ તત્ત્વોનો પક્ષપાત રહેતો નથી. પરંતુ સ્વકલ્પિત તત્ત્વોનો પક્ષપાત ઊભો થાય છે. તેનાથી મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થાય છે. જયારે અભિનિવેશના ત્યાગમાં માર્ગાનુસારિતા જીવંત રહે છે. તેનાથી સત્ તત્ત્વોનો પક્ષપાત જીવંત રહે છે. તેનાથી સમ્યકત્વાદિ સ્થિર રહે છે અને મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થતું નથી.
