________________ 52 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ - આથી ફલિતાર્થ એ છે કે - (i) સમકિતિ શાસ્ત્રમાં કહેવાયેલા તત્ત્વમાં (ભગવત્ ઉપદિષ્ટ વચનમાં) જ રૂચિ = શ્રદ્ધા કરે છે. તેનાથી વિપરીત રૂચિ કરતો નથી. (i) જે સમકિતિ અનાભોગાદિથી વિપરીત બોધ કરે છે પરંતુ વિપરીત અભિનિવેશ નથી અને પ્રજ્ઞાપનીયતાદિ ગુણો વિદ્યમાન છે, તો તેના દ્રવ્યસમ્યકત્વનો નાશ થતો નથી અર્થાત્ ચોથું ગુણસ્થાનક ગુમાવતો નથી. | (i) વિપરીત અભિનિવેશ આવે ત્યારે મિથ્યાત્વનો ઉદય થયા વિના રહેતો નથી. પ્રસ્તુત વિષય અંગેની વિશેષ વાતો આગળ કરીશું. (C) શાસ્ત્રમાં સમ્યકત્વના પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે.(૧) ઔપથમિક સમ્યક્ત્વ (2) ક્ષાયોપથમિક સમ્યકત્વ, (3) ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ, (4) સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ અને (5) વેદક સમ્યકત્વ. તેમાં... - પથમિક સમ્યક્ત્વ ચોથા ગુણસ્થાનકથી માંડીને અગીયારમા ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. - ક્ષાયોપથમિક સમ્યકત્વ ચોથા ગુણસ્થાનકથી માંડીને સાતમા ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. - ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ ચોથા ગુણસ્થાનકથી માંડીને ચૌદમાં ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. - સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ બીજા ગુણસ્થાનકમાં હોય છે. - વેદક સમ્યકત્વ ચોથા ગુણસ્થાનકથી માંડીને સાતમાં ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. - આથી ચોથા ગુણસ્થાનકે સમ્યક્ત્વ હોય છે. ચોથે જીવ સમમિતિ કહેવાય છે. ચોથે ગુણસ્થાનકે નિશ્ચયનયથી મિથ્યાત્વ હોવા છતાં પણ