________________ 64 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ અશુભ અનુબંધો પડતા નથી. અહીં યાદ રાખવું કે, સમ્યક્ત્વની હાજરીમાં જે પુણ્યબંધ થાય તે પુણ્યના અનુબંધવાળો હોય છે. કર્મવશ ચોથે અને પાંચમે ગુણસ્થાનકે પાપપ્રવૃત્તિ થતી હોય, ત્યારે તેનાથી પાપકર્મનો અલ્પ બંધ થાય છે. પરંતુ અનુબંધ પાપનો પડતો નથી. - તદુપરાંત, મિથ્યાત્વ સિવાયના કર્મબંધના અવિરતિ, અપ્રત્યાખાનીયાદિ કષાય અને યોગ વગેરે હેતુઓથી પણ કર્મબંધ થાય છે. સમ્યગ્દર્શન આદિ ગુણોની વિદ્યમાનતા હોવાના કારણે અવિરતિથી થતો કર્મબંધ (મિથ્યાત્વાવસ્થામાં થતા કર્મબંધની અપેક્ષાએ) મંદ હોય છે, સર્વવિરતિ ગુણસ્થાનકે મિથ્યાત્વ-અવિરતિ ઉભયનો અભાવ હોય છે અને માત્ર સંજવલન કષાયનો ઉદય હોય છે, ત્યારે કર્મબંધ (અવિરતિથી થતા કર્મબંધ કરતાં પણ) અધિક મંદ થાય છે. તેનાથી પણ કષાયરહિત યોગોથી થતો બંધ અધિક મંદ હોય છે. પ્રશ્નઃ અશુભ અનુબંધોનું સર્જન શાનાથી થાય છે? ઉત્તર : પૂર્વે જોયા મુજબ અશુભ અનુબંધોના સર્જનમાં મિથ્યાત્વ અને તેની સાથે વર્તતા અનંતાનુબંધી કષાયો છે. ઘણીવાર આ બંને બહારથી જોઈ શકતા નથી. તેથી જ્ઞાનીઓએ કયા પ્રકારના અનુષ્ઠાનથી અશુભ અનુબંધોનું સર્જન થાય છે તે નીચે મુજબ જણાવ્યું છે - (1) આજ્ઞાબાહ્ય ક્રિયાથી અશુભ અનુબંધોનું સર્જન થાય છે. શાસ્ત્રની આજ્ઞાથી બાહ્ય શુભક્રિયાથી પાપાનુબંધી પુણ્ય બંધાય છે. 1.. तम्हा मिच्छत्तखए, बंधो दुविहो हविज्ज कम्माणं / मिच्छ अणनिरणुबंधा, हेऊणो साणुबंधन्ने // 10-48 // 2. जइ वि हु अविरड्कसायजोगाईयाण हेऊणो बंधो / हुज्जाऽमंदो मंदो મંદથશે તપુખમવો 20-46
