________________ 130 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ આવે છે અને સૂર્યની ગેરહાજરીમાં અંધકાર ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ રાક્ષસ સમાન અભિનિવેશ (કદાગ્રહ)થી મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થાય છે એમ સમજી લેવું. અભિનિવેશની હાજરીમાં સત્ તત્ત્વોનો પક્ષપાત રહેતો નથી. પરંતુ સ્વકલ્પિત તત્ત્વોનો પક્ષપાત ઊભો થાય છે. તેનાથી મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે અભિનિવેશના ત્યાગમાં માર્ગાનુસારિતા જીવંત રહે છે. તેનાથી સત્ તત્ત્વોનો પક્ષપાત જીવંત રહે છે. તેનાથી સમ્યક્ત્વાદિ સ્થિર રહે છે અને મિથ્યાત્વ ઉત્પન્ન થતું નથી. = અભિનિવેશની ભયંકરતા :- ગુરુનો ઉપદેશ નિષ્ફળ જાય છે? અભિનિવેશની હાજરીમાં ગુરુનો ઉપદેશ અસર કરી શકતો નથી. આથી હિતોપદેશમાલા' ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે - पसङ् गाढावेगो, जस्स मणे अभिनिवेसविसवेगो / तम्मि पउत्तो वि गुरुवएसमंतो न संकमइ // 394 // અર્થ : જે મનુષ્યના મનમાં મિથ્યા આગ્રહરૂપ તીવ્ર વિષનો વેગ પ્રસારને પામે છે, તેના મનને ગુરુનો ઉપદેશ મંત્ર પણ અસર કરી શકતો નથી. ગુરુનો ઉપદેશ મંત્ર સમાન છે. તે ગમે તેવા મોહરૂપી વિષને ખતમ કરવા સમર્થ છે. પરંતુ જેના મનમાં મિથ્યા આગ્રહપ્રવર્તે છે અને તેના યોગે જે સ્વમતિકલ્પનામાં જ રાચે છે, તેને ગુરુનો ઉપદેશ અસર કરી શકતો નથી. ગુરુનો ઉપદેશ અજ્ઞાનના અંધકારને દૂર કરે છે અને મોહના વિષને નિચોવી નાંખે છે. પરંતુ શરત એટલી છે કે, જીવ પ્રજ્ઞાપનીય હોવો જોઈએ અર્થાત્ તેને જે તરફ વાળવામાં આવે, તે તરફ વળી શકે, તેવો સરળ હોવો જોઈએ. કદાગ્રહને આધીન ન હોવો જોઈએ. કદાગ્રહને
