________________ પરિશિષ્ટ - 3H અશુભ અનુબંધોની ભયંકરતા 161 આદરવા યોગ્ય માને છે અને ઉપાદેય એવા સંયમ-મોક્ષને હેય = છોડવા જેવા માને છે. એના કારણે હેયને ઉપાદેયરૂપે અને ઉપાદેયને હેયરૂપે સંવેદે છે. આ મહત્ત્વના વિપર્યાસના કારણે બીજા ઘણા બધા વિપર્યાસો (બ્રાન્તિઓ-ભ્રમો) બુદ્ધિમાં (મનમાં) પેદા થાય છે. આવા વિપર્યાસોની વિદ્યમાનતામાં જીવનો પક્ષપાત સંસાર-ભોગ-દોષ-પાપ તરફનો હોય છે. તેના કારણે તેની કોઈપણ શુભાશુભ પ્રવૃત્તિથી આત્મામાં અકુશલ અનુબંધો પડે છે. એ અકુશલ અનુબંધોનો ઉદય થાય છે, ત્યારે બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થાય છે - મલિન થાય છે. એનાથી જીવોને સંસારભોગ-દોષ-પાપ તરફ પક્ષપાત વધે છે અને તેનાથી તે પક્ષપાત સહિતની કોઈપણ પ્રવૃત્તિથી ક્લિષ્ટ કર્મોનો બંધ થાય છે અને અકુશલ અનુબંધોનું સિંચન થાય છે. કહેવાનો સાર એ છે કે, ગાઢ મિથ્યાજ્ઞાનના કારણે જીવોની બુદ્ધિમાં ખૂબ વિપર્યાસ (ભ્રમ) પ્રવર્તતો હોય છે. અનિત્યને નિત્ય માનીને, અનાત્મ પદાર્થોને આત્મસ્વરૂપે માનીને, અશુચિમય ચીજોને પવિત્ર માનીને અને દુઃખસ્વરૂપ વિષયસુખોને સુખરૂપ માનીને જીવો ભ્રમમાં જીવતા હોય છે. જે સંસારના પદાર્થો સુખરૂપ નથી, પરંતુ દુઃખરૂપ, દુઃખફલક અને દુઃખપરંપરક છે, તે પદાર્થોમાં તેઓને સુખબુદ્ધિ થાય છે. તેના કારણે તે પદાર્થો હેય (8છોડવા જેવા) હોવા છતાં ઉપાદેય લાગે છે. તેઓને તે પદાર્થો પ્રત્યેની સુખબુદ્ધિ-ઉપાદેયબુદ્ધિના કારણે પૌલિક પદાર્થોના ભોગવટામાં જ જીવનની સાર્થકતા જણાય છે અને તેથી ભોગ પ્રત્યેનો પક્ષપાત વધે છે. વળી ભોગ જેના પાયા ઉપર ભોગવાય છે, તે રાગાદિ દોષો પણ સેવવા જેવા લાગે છે અને તેનો પક્ષપાત હોય છે. તદુપરાંત, ભોગ માટે જે પાપો થાય છે, તે પણ સારા લાગે છે અને તેના પ્રત્યે પક્ષપાત હોય છે. આ સર્વના કારણે જીવોને પાપકર્મના બંધની સાથે અકુશલ અનુબંધોનું સિંચન થાય છે. પૂર્વોક્ત ભ્રમમાં જીવતા જીવો કદાચ ધર્મ કરે, તો પણ તેમનો
