________________ 160 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ - અકુશલ અનુબંધો એ વૃક્ષના મૂળીયા છે. - મિથ્યાજ્ઞાન જન્ય બુદ્ધિનો વિપર્યાસ એ મૂળીયાને સિંચનારું જ છે. - (સમ્યગ્દર્શન સહિતનું) સમ્યજ્ઞાન એ મૂળીયાને બાળવા માટે અગ્નિ સમાન છે. ટીકાકારશ્રીએ સંસારની પરંપરા અને એ જેનાથી સર્જાય છે, તે કર્મોની પરંપરાનું સર્જન કરનાર તરીકે અકુશલ અનુબંધોને જણાવ્યા છે. આત્માનું ભૂતકાળનું નરક-નિગોદનું દીર્ઘકાલીન પરિભ્રમણ પણ અકુશલ અનુબંધોના કારણે થયું છે. વૃક્ષનું અસ્તિત્વ એના મૂળીયા ઉપર હોય છે. મૂળીયા જો મજબૂત હોય તો વૃક્ષ પણ ટકાઉ હોય છે અને મૂળીયા જો નબળાં પડવા હોય કે નાશ પામ્યાં હોય, તો વૃક્ષ પણ અલ્પજીવી હોય છે કે જલ્દીથી નાશ પામે છે. તે જ રીતે સંસારફિલષ્ટકર્મ રૂપ વૃક્ષનું અસ્તિત્વ પણ મૂળ સમાન અકુશલ અનુબંધો ઉપર છે. કારણ કે, અકુશલ અનુબંધો જ કર્મના ઉદયમાં નવા નવા ફિલષ્ટ કર્મો બંધાવે છે અને તેથી લિષ્ટ કર્મોની શક્તિ વધતી જાય છે અને તે સંસારની પરંપરા વધારવા સમર્થ બને છે. આ વસ્તુસ્થિતિ છે. તેથી અકુશલ અનુબંધો રૂપ મૂળીયાં જો મજબૂત હશે તો ફિલષ્ટકર્મ અને સંસાર પણ ટકાઉ-દીર્ઘકાલીન અને દુ:ખદાયી બનવાનો. એ જ અકુશલ અનુબંધો નબળા પડશે તો કર્મશક્તિ પણ નબળી પડશે અને અશુભ અનુબંધો નાશ પામશે તો કર્મશક્તિ પણ નાશ પામશે. - મિથ્યાજ્ઞાનથી જન્ય બુદ્ધિના વિપર્યાસરૂપ જલથી અકુશલ અનુબંધારૂપી મૂળીયાં સિંચાયેલાં છે - મજબૂત બનેલાં છે. અનાદિકાળથી જીવોમાં મિથ્યાજ્ઞાન વિદ્યમાન હતું. એ મિથ્યાજ્ઞાનથી બુદ્ધિમાં તત્ત્વવિપર્યાસ પેદા થાય છે અર્થાત્ તેઓ હેયને ઉપાદેય અને ઉપાદેયને હેય માને છે. હેય એવા સંસાર-સંસારસુખને ઉપાદેય =
