________________ 148 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ સંસાર અટવીથી પાર ઉતરવાની ઇચ્છાથી શરણે આવેલા જીવોને અનંતસંસારની ગર્તામાં ધકેલનારા ઉન્માર્ગ બતાવીને તેમના ભાવપ્રાણીરૂપ મસ્તકને કાપનાર છે અને તેથી વિશ્વાસઘાતી છે. આ વાત ઉપદેશમાલા ગાથા-૫૧૮માં કરી છે. "जह सरणमुवगयाणं, जीवाण सिरो निकिंतए जो उ। પર્વ માોિ વિદુ, સુત્ત પUUતો ય પ૨૮" આથી અન્ય શાસ્ત્રમાં ઉત્સુત્ર પ્રરૂપકને સાઈ કરતાં પણ ખરાબજઘન્ય કહ્યા છે. કસાઈ તો જીવોના દ્રવ્યપ્રાણોનો નાશ કરીને એક ભવ ખતમ કરે છે, જ્યારે ઉત્સુત્ર પ્રરૂપક તો જીવોને ઉન્માર્ગે ચઢાવીને મિથ્યાત્વના ભાગી બનાવી તેમના જ્ઞાનાદિ ભાવપ્રાણોને હરી લે છે અને તેનાથી જીવો ભવોભવ મરે છે. - પ્રભુ મહાવીરે ત્રીજા મરીચિજીના ભવમાં કપિલ નામના શિષ્ય આગળ અહીં સાધુપણું ક્યાં છે? એવા પ્રશ્નના જવાબમાં “મારા (પરિવ્રાજક માર્ગમાં) પણ ધર્મ છે અને આદીનાથ પ્રભુના માર્ગમાં પણ ધર્મ છે, એવું અસ્પષ્ટ, સંદર્ભહીન, અવ્યવસ્થિત કથન કર્યું, તેના કારણે પ્રભુના આત્માનો સંસાર વધી ગયો હતો. - ધર્મ આદિનાથ પ્રભુના માર્ગમાં જ હતો. છતાં પણ પોતાના સ્વીકારેલા પરિવ્રાજક માર્ગમાં અને પ્રભુના માર્ગમાં એમ બંને જગ્યાએ ધર્મ છે - એવું અસત્ય બોલવાથી તે વચન “ઉસૂત્ર' બન્યું અને એના યોગે જ એમનું એક કોડાકોડી સાગરોપમ જેટલું સંસારપરિભ્રમણ વધ્યું. - પ્રભુના સંસારીપક્ષે જમાઈ અને દીક્ષિત જીવનમાં શિષ્ય એવા જમાલીજીએ સકલનયથી સાધ્ય એવા વ્યવહારને એકાંગી નયથી પકડીને ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણા કરી, તો તેઓએ પણ સંસાર વધાર્યો છે. પ્રભુના અન્યનયથી સાપેક્ષ એવા વ્યવહારનય પ્રધાન “જે થઈ રહ્યું હોય, તે થઈ ગયું છે એમ કહેવાય” કથનનો વિરોધ કરીને અન્યનયથી (વ્યવહાર
