________________ પરિશિષ્ટ - 2: ઉસૂત્રથી દૂર રહો 157 ઉપર અશ્રદ્ધા કરી હોય અને (4) પરમાત્માના વચનથી વિપરીત પ્રરૂપણા કરી હોય - તેનું પ્રતિક્રમણ કરવાનું) છે. આથી શ્રાવક-શ્રાવિકાએ ઉસૂત્ર પ્રરૂપણાથી બચવાનું છે અને કોઈપણ સ્થળે ઉસૂત્રને પ્રોત્સાહન-સમર્થન આપવાનું નથી. ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા જેવું બીજું કોઈ પાપ નથી. આથી જ યોગીવર્ય શ્રી આનંદઘનજી મહારાજાએ શ્રીઅનંતનાથ પ્રભુના સ્તવનમાં કહ્યું છે કે, “પાપ નહિ કોઈ, ઉસૂત્ર ભાષણ જીત્યું, ધર્મ નહિ કોઇ, જગ સૂત્ર સરીખો.” આથી ઉસૂત્ર ભાષણ મહાપાપ છે અને સસૂત્ર ભાષણ મહાધર્મ છે. પ્રશ્નઃ ઘણાં બધાં ઉદાહરણો વાંચ્યા-સાંભળ્યાં, એક મુંઝવણ થાય છે કે, ઘણા દોષો સેવનારા દઢપ્રહારી જેવા તરી ગયા છે અને ઓછા દોષો સેવનારા સંસારસમુદ્રમાં ડૂબી ગયા છે, તો પછી આરાધક ક્યારે બની શકાય અને વિરાધક ક્યારે થવાય? ઉત્તર : દોષો ઘણા સેવ્યાં કે ઓછાં અને ગુણો ઘણા સેવ્યાં કે ઓછાં, એના આધારે આરાધકભાવ-વિરાધકભાવ નક્કી ન થાય. ઘણાં દોષો સેવનારો પણ દોષોનો ત્યાગ કરીને અને દોષોની રૂચિને ખતમ કરી દે અને ગુણોની રૂચિ-પક્ષપાત પ્રગટાવી દે તો તે તરી જાય છે અને ગુણ સેવનારને પણ કોઈ દોષ ઉપર રૂચિ-પક્ષપાત ઉભો થઈ જાય તો તે સંસારસમુદ્રમાં ડૂબી જાય છે. સંક્ષેપમાં, ઉંચી દષ્ટિ અને રૂચિ હોય તો જીવ આરાધક બને છે અને નીચી દૃષ્ટિ અને રૂચિ હોય તો જીવ વિરાધક બને છે. પ્રમાદ કરનારની પણ દૃષ્ટિ-રૂચિ અપ્રમાદભાવ તરફની હોય તો તે ઇચ્છાયોગની ભૂમિકામાં આવે છે અને પ્રમાદને વશ બની દૃષ્ટિ નીચે જાય અને રૂચિ ભોગોની પ્રગટ થઈ જાય તો તે ધર્મની-ગુણસ્થાનકની ભૂમિકામાંથી બહાર આવી જાય છે. જેમ કે, શ્રાવક અવિરતિમાં બેઠેલો હોવા છતાં એની દૃષ્ટિ અને રૂચિ
