________________ પ્રકરણ - 5 ગુરુતત્ત્વવિનિશ્ચય આદિ ગ્રંથોના પાઠો અંગે વિચારણા દર્શનનો ઉપયોગ હોય.” બંને મહાપુરુષોએ પોતપોતાની માન્યતાને સાચી સાબિત કરનારી ઢગલાબંધ યુક્તિઓ પણ આપી છે. આમાંથી એકની માન્યતા તો ખોટી છે જ ને? તો એક મહાપુરુષ તો મિથ્યાત્વી જ ને? પણ એવું આપણે નથી માનતા. કારણ કે, પૂ.મહોપાધ્યાયજી એ ધર્મપરીક્ષાગ્રન્થમાં સ્પષ્ટ દર્શાવ્યું છે કે પૂ. સિદ્ધસેનસૂરિજી પોતાની માન્યતાને જિનાજ્ઞા સમજીને જ સ્વીકારતા હતા... પૂ.જિનભદ્રસૂરિજી પોતાની માન્યતાને જિનાજ્ઞા સમજીને જ સ્વીકારતા હતા... માત્ર એ જિનાજ્ઞા સમજવામાં જ બેમાંથી એકની ક્ષતિ થઈ છે. પણ “આ જિનાજ્ઞા નથી, છતાં હું એ માનું એવું તો બેમાંથી એકેયના મનમાં નથી. એટલે જિનાજ્ઞાબહુમાનમાં ખામી નથી. માટે જ બંને સમ્યક્ત્વી ! પૂ.મહોપાધ્યાયજીએ બેમાંથી એકપણ મહાપુરુષને મિથ્યાત્વી નથી કહ્યા, હા ! એ મનમાં સમજે છે કે “બેમાંથી કોઈપણ એકની માન્યતા ખોટી છે. છતાં તેઓશ્રી એમ પણ સમજે છે કે “જિનાજ્ઞાથી વિપરીત પદાર્થમાં પણ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા શ્રદ્ધા કરી બેસે, છતાં એના સમ્યકત્વને આંચ ન આવે. આવી શ્રદ્ધા થવાના બે કારણો (1) અનાભોગ (2) ગુરુનિયોગ. એટલે કે પોતે જાતે ખોટું સમજી બેસે અને જિનાજ્ઞાથી વિપરીત પદાર્થમાં શ્રદ્ધા કરી બેસે અથવા તો ગુરુ જ એને ખોટું સમજાવી બેસે (ગુરુને પણ અજ્ઞાનાદિ કારણો તો નડે જ છે ને) અને એટલે એ ખોટા પદાર્થમાં શ્રદ્ધા કરી બેસે. આવું તિથિ બાબતમાં બંને પક્ષ બંને માટે ન વિચારી શકે? કે “સામેવાળો પક્ષ જે માને છે, એ ખોટું હોય તો પણ તે પક્ષ અનાભોગથી કે ગુરુનિયોગથી એ ખોટાને સાચુ માની બેઠો છે. એટલે ભલે એના જ્ઞાનમાં ખામી છે, પણ એના સમ્યગ્દર્શનને આંચ નથી આવતી.” પ્રશ્નઃ પણ કોઈ કદાગ્રહવાળા હોય તો? ઉત્તરઃ ભાગ્યશાળી ! એવું હોય, તો પણ એ કદાગ્રહ કેટલા લોકોમાં? મોટા ભાગના તો ગુરુના કથન પ્રમાણે જ કરે છે ને ? એમને ‘ગુરુનિયોગ' કારણ
