________________ 126 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ (4) મતાગ્રહ નહીં, તત્ત્વાગ્રહ રાખવો - જ્ઞાનીઓએ મોક્ષસાધનાને નિર્મલ બનાવવા સામાન્યથી ચાર માર્ગો બતાવ્યા છે. (i) તત્ત્વને યથાર્થ રીતે જાણો-તત્ત્વનિર્ણય કરો અને એ માટે મધ્યસ્થ બની જાઓ. (i) તત્ત્વનિર્ણય થયા પછી તેમાં પ્રતિબદ્ધ બની જાઓ અને અતત્ત્વથી દૂર થઈ જાઓ. (i) તે પછી તત્ત્વાનુસારી આરાધના કરો. એક પણ તત્ત્વવિષયક ભ્રાન્તિ વિદ્યમાન હશે તો અભ્રાન્ત બોધ નહીં થાય અને ભ્રાન્ત બોધ સહિતનું અનુષ્ઠાન ભ્રાન્ત જ બનશે. જેનાથી મોક્ષ ન થાય, એમ યોગદષ્ટિમાં સ્પષ્ટ ફરમાવ્યું છે. એટલે અભ્રાન્ત બોધ પૂર્વકનું અભ્રાન્ત અનુષ્ઠાન સેવો. (iv) શક્તિ હોય તો અતત્ત્વ-અવિધિનું ઉત્થાપન કરવું અને તત્ત્વવિધિની સ્થાપના કરવી. (અધ્યાત્મસાર યોગવિશિકા) > આથી સાચા મતને જાણીને એમાં પ્રતિબદ્ધ બનવું - એના આગ્રહી બનવું એ સાધના છે અને ખોટા મતના આગ્રહી બનવું એ વિરાધનાનું અંગ છે. - આથી ખોટા મતના આગ્રહી ક્યારેય ન બનવું. સાચા મતના આગ્રહી જરૂરથી બનવું. સાચા મતનો આગ્રહ એ જ તત્ત્વાગ્રહ છે. (5) શું વિરોધ એ સાધનાનો વિરોધભાસ કે સત્યનો રક્ષક છે? લેખકશ્રી પૂ.હરિભદ્રસૂરિજીના નામે વિરોધને સાધનાનો વિરોધાભાસ બતાવી રહ્યા છે. પરંતુ એ અર્ધસત્ય છે. - સાચું તો એ છે કે જે વિરોધ સત્યનો રક્ષક બને, તે વિરોધ સમ્યગ્દર્શનની શુદ્ધિનું કારણ હોવાથી સાધનાનું અંગ છે અને જે વિરોધમાં સામેવાળા પ્રત્યેના તેજોદ્વેષથી તેજોવધ કરવાની મલિન વૃત્તિ
