________________ પ્રકરણ - 5H ગુરુતત્ત્વવિનિશ્ચય આદિ ગ્રંથોના પાઠો અંગે વિચારણા 107 ભાંગે એટલે જ્ઞાન અને દર્શન પણ ખતમ ! કારણ કે, એ બંનેનું ફળ ચારિત્ર છે અને જો ફળ જ ન હોય, તો એ બે હેતુઓ નકામા જ બની જાય, એટલે કે એને માનવાનો કોઈ મતલબ જ નથી. | ભાવાર્થ: આ પાઠમાં નિશ્ચયનયનો અભિપ્રાય સ્પષ્ટ દેખાય છે, એમાં એમણે ચારિત્રના ભંગમાં સમ્યકત્વનો ભંગ માનીને મિથ્યાત્વી જ કહ્યા છે. | નવો પાઠ: વ્યવહારમઝયમદ શ્રેણિત-સંયતિ અષ્ટपतितस्यापि व्यवहारतः-व्यवहारनयमधिकृत्य भाज्यं भजनीयं मिथ्यात्वम् / कस्यचित्स्यात्, कस्यचिच्च नेति भावः / यत्-यस्मात् अभिनिवेश-एकान्तेन भगवत्प्रवचनविप्रतिपत्तिलक्षणेऽसद्ग्रहे सति मिथ्यात्वं श्रेणिभ्रष्टस्य भवति / अनभिनिवेशे तु तस्य देशविरति भगवति श्रद्धानमात्रं वा दधानस्य न भवति मिथ्यात्वम्, तत्कार्यस्य असद्ग्रहस्याभावात्, सम्यक्त्वकार्यस्य च पश्चात्तापादिपरिणामस्य સર્વત્ ગુ.ત.વિ. પ્રથમોલ્લાસ-૧૩૨ ભાવાર્થ : નિશ્ચય તો સંયમસ્થાનથી ભ્રષ્ટ કે સંયમશ્રેણિથી ભ્રષ્ટ.. બંનેને મિથ્યાત્વી જ માને છે. જ્યારે વ્યવહાર સંયમસ્થાનથી ભ્રષ્ટને તો સાચો સાધુ જ માને. પણ જે સંયમશ્રેણિથી ભ્રષ્ટ થયો, તેને સાચો સાધુ ન માને, કારણ કે, છટ્ઠ ગુણસ્થાન ગયું...પરંતુ એટલા માત્રથી એને મિથ્યાત્વી પણ ન માને. જો એ સંયમશ્રેણિથી ભ્રષ્ટ આત્મા ભગવાનના પ્રચનનનો આખો ઉંધો જ અર્થ સ્વીકાર કરવા રૂપ કદાગ્રહવાળો બને, તો એને મિથ્યાત્વ ! પણ જો એવો કોઈ કદાગ્રહ ન હોય, તો દેશવિરતિને સ્વીકારનાર કે પ્રભુ પર શ્રદ્ધામાત્રને સ્વીકારનારને મિથ્યાત્વ ન માને, કારણ કે, ત્યાં મિથ્યાત્વનું કાર્ય કદાગ્રહ નથી. પરંતુ સમ્યગ્દર્શનનું કાર્ય પશ્ચાત્તાપાદિ પરિણામ છે. આમ શ્રેણિભ્રષ્ટ પણ સમ્યકત્વી-દેશવિરતિધર હોઈ તો શકે જ છે. હજી પણ એક-બે મહત્ત્વના પાઠો જોઈ લઈએ...
