________________ 108 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ अत्र कश्चिदाक्षिपति ननु चरणस्याभङ्गं यूयं प्रायश्चित्तस्य भावतो भणथ, तत् प्रायश्चित्तमसंयमस्थानकृतं...तैः असंयमस्थानविरोधः સંયમસ્થાનાનાં, તેન વુd: સંયમ: ? ગુ.ત.વિ. પ્રથમોલ્લાસ ગાથા 95 ભાવાર્થઃ પૂર્વપક્ષ પૂછે છે કે - “તમે દોષ લાગવા છતાં પણ પ્રાયશ્ચિત્તના પરિણામના હિસાબે ચારિત્ર નહિ ભાગી જવાની વાત કરો છો.” એટલે કે પ્રાયશ્ચિત્તનો ભાવ છે, માટે દોષ લાગવા છતાં પણ ચારિત્ર ભાંગી ન જાય. એમ તમે કહો છો.” પણ આ વાત બરાબર નથી. કારણ કે, પ્રાયશ્ચિત્ત ક્યારે આવે ? એ અંગે શાસ્ત્રકાર મહર્ષિઓએ ફરમાવ્યું છે કે “જ્યારે અસંયમસ્થાન આવે, ત્યારે એના કારણે પ્રાયશ્ચિત્ત આવે.” અસંયમસ્થાન એટલે સંયમનો અભાવ ! સંયમનો ઘાત ! એટલે કે જ્યારે સંયમ ખતમ થાય ત્યારે પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. હવે જુઓ... તમે કહો છો કે “પ્રાયશ્ચિત્ત છે, માટે સંયમનો ઘાત નથી.” શાસ્ત્રો કહે છે કે પ્રાયશ્ચિત્ત ત્યારે જ હોય, જ્યારે સંયમનો ઘાત થાય.' તો આ તો પરસ્પર વિરોધ જ આવે છે ને? હવે એ પૂર્વપક્ષની સામે ઉત્તર શું આપે છે? તે જોઈએ. પાઠ : સંયમ યુવાપ્રશસ્તત્વા સંયમ:, માદા રૂત્યારાप्रशस्तार्थेऽपि नञः प्रवृत्तिदर्शनात् तथा चाप्रशस्तसंयमस्थानान्येवासंयमस्थानानीति तत्कृतस्य प्रायश्चित्तराशेरुपपत्तिरिति भावः / ગુ.ત.વિ.પ્રથમોલ્લાસ ગાથા-૯૭ ભાવાર્થ: “અસંયમ એટલે સંયમનો અભાવ' એવો અર્થ ન લેવો. પરંતુ “અશુભ = મલિન સંયમ એ જ અસંયમ' એવો અર્થ લેવો. ''
