________________ 110 મિથ્યાત્વ એટલે મિથ્યાત્વ = હલાહલ વિષ પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. જ્યાં સુધી નીચે ન ઉતરે, ત્યાં સુધી પ્રાયશ્ચિત્ત ન આવે. હવે પાછો પ્રશ્ન થાય કે, “આમાં ખબર શું પડે? કે જીવ નીચે ઉતર્યો કે નહિ? એને બાર કષાયનો ક્ષયોપશમ હાજર છે કે નહિ ?' આના ઉત્તરરૂપે આપણે પૂર્વે જોયેલો પાઠ જ ફરીથી જોઈએ. પાઠ : મથ વિયપ્રાયશ્ચિત્તપિત્તો સંયમ: ચીત્ર વા? રૂત્વીદ छेदप्रायश्चित्तस्य यावद्दानं तावदेकमपि व्रतं नातिक्रमेत् / मूलेनમૂત્રાશનૈવ વ્રતિમતિમંચ પૐધ્યાતિમે I ગુ.ત.વિ. પ્રથમોલ્લાસ-૧૦૦ ભાવાર્થઃ કેટલું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે ત્યાં સુધી સંયમ રહે અને કેટલું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે એટલે સંયમ ન રહે. એનો જવાબ એ છે કે શાસ્ત્રોમાં જયાં સુધી છેદ પ્રાયશ્ચિત્ત આપવાનું બતાવેલ છે. ત્યાં સુધી સંયમ રહે. જયાં મૂલ પ્રાયશ્ચિત્ત આપવાનું બતાવેલ છે, ત્યાં સંયમનો ઘાત સમજવો. (અહીં લેખકશ્રીના પુસ્તકના અંશો પૂર્ણ થાય છે.) સમીક્ષાઃ (8-1) પૂર્વોક્ત પાઠોમાં નિશ્ચય-વ્યવહારનયથી ક્યારે સંયમસ્થાન-સંયમશ્રેણીનો ઘાત થાય તે બતાવેલ છે અને સંયમશ્રેણીનો ઘાત થયેલો છે, એમ ક્યારે મનાય એ બતાવેલ છે. પરંતુ તિથિ અંગે ખોટી માન્યતા હોય અને ખોટી આચરણા હોય ત્યારે શું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે તેની કોઈ વિગત ચર્ચાઈ નથી. છતાં લેખકશ્રીએ અંતે વાતને મચડવાની કોશિશ કરી છે, તે પછીથી જોઈશું. (8-2) મહત્ત્વની વાત એ છે કે, ખોટી માન્યતા રાખવામાં અને પ્રચારવામાં મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે છે અને મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે
