________________ 53 પ્રકરણ - 3H સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ અને તેના પ્રકારો મિથ્યાત્વી તરીકેનો વ્યવહાર થતો નથી. જો કે, ગુણસ્થાનકની પરિણતિ તો વિશિષ્ટ જ્ઞાની જ જાણી શકે છે. છતાં પણ “મિથ્યાત્વી” તરીકેનો વ્યવહાર ક્યારે થાય અને મિથ્યાત્વ દોષ ક્યારે લાગે, તે જાણવા જ્ઞાનીઓએ અમુક લક્ષણો બતાવ્યા છે. તે આપણે આગળ જોઈશું. (D) “મિથ્યાત્વ એટલે...” પુસ્તકના લેખકશ્રીએ નિશ્ચય સમ્યકત્વને આગળ કરીને જે બધી આપત્તિઓ વર્ણવી છે, તેમાં માત્રને માત્ર સત્ય છૂપાવવાની કોશિશ કરી છે. તેની સમીક્ષા આગળ કરીશું. પરંતુ અહીં ત્રણ વસ્તુ યાદ રાખવાની છે કે (1) મિથ્યા અભિનિવેશ મિથ્યાત્વને ખેંચી લાવે છે - સમ્યકત્વનો નાશ કરે છે. (મંદમિથ્યાત્વીને ગાઢ મિથ્યાત્વમાં ધકેલી દે છે. 150 ગાથાના સ્તવનમાં કહ્યું છે કે જમાલિજીએ સ્વરૂપ અને હેતુ હિંસા સેવી નથી (અર્થાત્ આચરણ શુદ્ધ પાળ્યું છે, છતાં પણ તેમને મિથ્યા અભિનિવેશના કારણે મિથ્યાત્વનો ઉદય થતાં અનુબંધમાં હિંસા મળી છે. મિથ્યાત્વ અનુબંધમાં દોષ આપવાનું કામ કરે છે. તે દુરન્ત સંસારનું કારણ બને છે. (2) જ્યાં બુદ્ધિ-બળ-સંઘયણ આદિની ખામીનો પ્રશ્ન ન હોય, ત્યાં શાસ્ત્ર મુજબ આચરણ ન કરવામાં અને શાસ્ત્રવિરુદ્ધ પ્રરૂપણા કરવામાં મિથ્યાભિનિવેશ જ કારણ બનતો હોય છે અને એવો મિથ્યા અભિનિવેશ સમ્યક્ત્વ ગુણને ટકવા દેતો નથી, એવું હિતોપદેશમાલા 1. હેતુ સ્વરૂપ ન હિંસા સેવી, સેવી તે અનુબંધ, તો જમાલિ પ્રમુખે ફળ પામ્યાં, કઠુઆ કરી બહુ કન્દ્ર ll૨વી. 2. “તમત્તામુnોદો, સમિપિવિઠ્ઠ મારે વસ तम्हा कुगइपवेसो, निरंभियव्वो अभिनिवेसो // 392 //
