________________ પ૭ પ્રકરણ - 3H સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ અને તેના પ્રકારો (9) સમકિતિ પોતાના સમ્યકત્વને દૂષણ ન લાગે એ માટે શંકાકાંક્ષાદિ દોષોથી બચતો રહે છે. તેથી જ.... | (i) સમકિતિ આત્મા જિનવચનમાં-શાસ્ત્રોક્ત તત્ત્વોમાં ક્યારેય શંકા કરતો નથી. ભલે એની બુદ્ધિમાં ન બેસે તો પણ. કારણ કે, એની ચોખ્ખી સમજ છે કે “શંકા દોષ જિનવચન પ્રત્યે અશ્રદ્ધા જગાવશે અને તેનાથી મિથ્યાત્વ આવ્યા વિના રહેશે નહીં. કારણ કે, યોગશાસ્ત્રની ટીકામાં કહ્યું છે કે - “સૂત્રમાં કહેલા એક પણ અક્ષરની અરૂચિ કરવાથી માણસ મિથ્યાષ્ટિ થાય છે.” | (i) સમકિતિ આત્મા પરમતની વાંછા સ્વરૂપ) કાંક્ષા દોષથી બચે છે. કારણ કે, તેના આસ્તિષ્પ ગુણના (શ્રીજિનેશ્વરોએ ફરમાવેલા તત્ત્વોમાં કોઈ ફેરફાર હોઈ શકે નહીં - એવી આસ્તિકતાના) કારણે એ ક્યારેય અન્યમતના ચમત્કારાદિથી આકર્ષિત થતો નથી. સમકિતિ ગુણઆત્મશુદ્ધિ-પવિત્રતાનો પૂજારી હોય છે. શક્તિ-લબ્ધિ-ચમત્કારોનો આશક હોતો નથી. તદુપરાંત, સમકિતિની ચોખ્ખી સમજ છે કે, આ લોક અને પરલોકના સુખાદિની આકાંક્ષા કરતા આત્માને કાંક્ષા દોષ લાગે છે અને તેનાથી સમ્યક્ત્વ મલિન થાય છે. તેથી તે ધર્મ પાસેથી સંસારસુખની માંગણી - પ્રાર્થના કરતો નથી. સંસારસુખની આકાંક્ષા સ્વરૂપ કાંક્ષા દોષ પણ સમ્યકત્વના 1. सूत्रोक्तस्यैकस्याप्यरोचनादक्षरस्य भवति नरो मिथ्यादृष्टिः / [ચોપાશાસ્ત્ર પ્ર-૨/૧૭ વૃત્તિ] 2. ऐहिकामुष्मिकान् सुखादीनान् कांक्षतः कांक्षा मन्तव्या, इयमपि सम्यक्त्वातिचाररुपैव तीर्थंकर प्रतिसिद्धाचरणस्वरुपेन तन्मालिन्यहेतुत्वात् / (આવશ્યક નિર્યુક્તિ-ટીકા)
