________________ પ્રકરણ - 3H સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ અને તેના પ્રકારો ' 43 શ્રીચિનોક્ત તત્ત્વોની રૂચિ = શ્રદ્ધાને સમ્યગ્દર્શન કહેવાય છે. રૂચિ = કરણાભિલાષા. એટલે પરમાત્માએ બતાવેલા પાપ આદિ હેય તત્ત્વોને અને સંવરાદિ ઉપાદેય તત્ત્વોને જાણવાની અભિલાષા અને હેયતત્ત્વોને છોડવાની તથા ઉપાદેય તત્ત્વોને આદરવાની-સ્વીકારવાની અભિલાષાને સમ્યગ્દર્શન કહેવાય છે (અહીં જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, સંવર, નિર્જરા, બંધ અને મોક્ષ : આ નવ તત્ત્વો છે. તેમાં આત્માને અહિત કરનારા પાપ-આશ્રવ-બંધ આ ત્રણ તત્ત્વો હેય છે. સંવરનિર્જરા-મોક્ષ આ ત્રણ તત્ત્વો આત્માને હિત કરનારા હોવાથી ઉપાદેય છે. પુણ્ય અપેક્ષાએ હેય છે અને અપેક્ષાએ ઉપાદેય છે.) 0 સમ્યગ્દર્શનની અનિવાર્યતા - “સમ્યકત્વ રહસ્ય પ્રકરણમાં સમ્યગ્દર્શનની અનિવાર્યતા જણાવતાં કહ્યું છે કે - इय सम्मत्तेण विना सव्वं चिअ छारआहुइसत्कि / बहिरस्स कन्नजावो हवइ तुसखंडणं व समं // 52 // - સમ્યકત્વ વિનાનું સર્વ (સર્વ ધર્મારાધન) રાખમાં આહુતિ સમાન છે, બધિરને મંત્ર સંભળાવવા સમાન છે અને ફોતરાં ખાંડવા સમાન છે. -> આથી જ “દર્શનશુદ્ધિ પ્રકરણ'માં કહ્યું છે કે - कुणमाणो वि निवित्तिं परिच्चयंतो वि सयणधणभोगे / दितो वि दुस्सह उरं मिच्छदिट्ठि न सिज्जइ उ // 40 // - સ્વજન-ધન-ભોગનો ત્યાગ કરીને નિવૃત્તિને કરનારો = સંયમજીવનને સ્વીકારનારો અને અકલ્પનીય પરિષદોને સહન કરનારો આત્મા પણ, જો મિથ્યાદષ્ટિ છે, તો મોક્ષને પામતો નથી. > સમ્યગ્દર્શન વિના જ્ઞાન અને ચારિત્ર શુદ્ધ બનતા નથી ચારિત્ર ભાવરૂપ બનતું નથી અને ભાવચારિત્ર વિના મોક્ષની પ્રાપ્તિ થતી નથી. ભાવચારિત્રથી જ પાપક અને અનાદિના કુસંસ્કારોનો નાશ થાય છે
